ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF)၏ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ခဲ့သော အချက်အလက်များအရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းအသားတင်ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး (GDP) သည် ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် အမေရိကန်‌ဒေါ်လာ(၄၃၃.၃) ဘီလီယံဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အဆင့်ငါးနေရာရပ်တည်နေခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည်‌ ဒေသတွင်းအရေးပါသည့် နိုင်ငံအနေဖြင့် တိုးတက်လျက်ရှိနေသော်လည်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ လျှင်မြန်စွာတိုးတက်လာမှု ကြောင့် လက်ရှိအရှိန်ကို မြှင့်တင်ရန်လိုအပ်နေကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ GDP သည် ၂၀၂၄ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၄၆၉.၇)ဘီလီယံရှိလာမည်ဟု IMF က ခန့်မှန်းထားပြီး အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့်စီးပွားရေးသုတေသနဗဟို (CEBR) က ၂၀၃၈ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ GDP သည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၁.၅၆) ထရီလီယံဖြင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် (၂၁)နိုင်ငံမြောက် စီးပွားရေးအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ ဖိလစ်ပိုင်တို့၏ စီးပွား‌ရေးအင်အားကို ကျော်ဖြတ်သွားမည်ဟုခန့်မှန်းထားကြပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတိုးတက်လာမှုသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တန်ဖိုးကွင်းဆက်တွင်ဗျူဟာမြောက်ပြောင်းလဲနိုင်မှု၊ ခိုင်မာသောနိုင်ငံတွင်းပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု၊ ငယ်ရွယ်သောလုပ်သားထုအင်အားနှင့် အရေးပါသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမောင်းနှင်အားများကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု CEBR ၏လေ့လာစိစစ်ချက်က ဖော်ပြနေပါသည်။ များပြားပြီး ငယ်ရွယ်သောလုပ်သားထုအင်အားကြောင့် လာမည့်နှစ်များစွာအတွင်း ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် မြင့်တက်လာနိုင်ရန် အလားအလာရှိနေပါသည်။ ၂၀၄၅ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အာဆီယံနိုင်ငံအများစုထက် စီးပွားရေးအင်အားကျော်လွန်သွားပြီး တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေမြင့်မားသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာမည်ဟုခန့်မှန်းကြပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ GDP သည် ၂၀၂၄ခုနှစ်မှ ၂၀၂၈ခုနှစ်အထိ (၆.၆၇)ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် တိုးတက်နေမည်ဟုလည်း CEBR ကခန့်မှန်းထားပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနည်းတူ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည်လည်း အထင်ကြီးစရာကောင်းသည့် တိုးတက်မှုအလားအလာရှိနေပြီး ၂၀၃၈ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ၏(၂၃)နိုင်ငံမြောက် စီးပွားရေးအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်လာနိုင်သည်ဟုခန့်မှန်းကြောင်းသိရှိရပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

       မြန်မာ့သစ်တောထွက်ကုန်များ တင်ပို့မှုမှာ ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ် မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့အထိ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၅.၇ သန်းရှိပြီး အစိုးရကဏ္ဍမှ ၀.၇၇ သန်းနှင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ကန်ဒေါ်လာ ၆၄.၉ သန်းကျော်ရှိကြောင်းစီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရသိရသည်။

       ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် (ဧပြီမှမတ်လအထိ)တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သစ်တော ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုပမာဏမှာ  အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၃၉.၃၅ သန်းဖြစ်သည်။ မြန်မာ နိုင်ငံသည် ပို့ကုန်မြှင့်တင်ရန်အတွက်အမျိုးသားပို့ကုန်မဟာဗျူဟာ(NES) ၂၀၂၀-၂၀၂၅ ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး (NES)၏ဦးစားပေးကဏ္ဍများမှာ စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်လုပ်မှု၊ အထည်ချုပ်နှင့် အဝတ်အထည်စက်မှုနှင့် အီလက်ထရောနစ်စက်ကိရိယာ၊  ရေထွက်ကုန်လုပ်ငန်း၊ သစ်တောထွက်ကုန်ပစ္စည်း၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်ထုတ်လုပ်ရေးနှင့်ဝန်ဆောင် မှုများ၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဝန်ဆောင်၊ အရည်အသွေးစီမံခန့်ခွဲမှု၊ ကုန်သွယ်မှုသတင်း အချက်အလက်ဝန်ဆောင်မှု၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုနှင့် စွန့်ဦးတီထွင်မှုကဏ္ဍများ စသည်တို့လည်း ပါဝင်ပါသည်။ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်၏ လွန်ခဲ့သည့် ၁၁ လကာလအတွင်း မြန်မာပို့ကုန်များ တင်ပို့ ရောင်းချခြင်းမှ ကန်‌ဒေါ်လာ ၁၄.၃ ဘီလီယံ အထိ ရရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

      အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် စားသုံးမှုအများဆုံး ပဲတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ပဲစင်းငုံသည်  ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၅၀ ရူပီးနှုန်းဖြင့် ပဲမျိုးစုံလက်လီဈေးကွက်၌ ဈေးနှုန်းအမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိနေသော်လည်း ကောင်းမွန်စွာ အရောင်းအဝယ် ဖြစ်လျက်ရှိပြီး လာမည့် မုတ်သုံရာသီအခြေအနေ ခန့်မှန်းချက်ကို ရှင်းလင်းစွာ သိရှိနိုင်မည့်  ဇွန်-ဇူလိုင် လများအထိ ဈေးအမြင့်တန်းတွင် ဆက်လက် တည်ရှိနေမည် ဟု ကုန်သည်များကပြောဆိုကြောင်း Indian Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     လွတ်လပ်စွာတင်သွင်းခွင့် အစီအစဉ် (Open General License- OGL) အောက်တွင် ဖြင့် ပဲစင်းငုံအား လွတ်လပ်စွာ တင်သွင်းခြင်းကို အိန္ဒိယအစိုးရက ခွင့်ပြုပေးထားသော်လည်း ဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ ယခင်နှစ်ကာလများ၌ ပဲတင်သွင်းမှုကို ခွဲတမ်းစနစ် (Quota) ဖြင့် ခွင့်ပြု ခဲ့သော်လည်း သီးနှံအထွက် လျော့ကျနိုင်မည့်  ခန့်မှန်းချက်များအရ ဈေးနှုန်းများ တည်ငြိမ်စေရန် ရည်ရွယ်လျက် OGL လိုင်စင်ဖြင့် ပမာဏ ကန့်သတ်ချက်မရှိပဲ တင်သွင်းခွင့်ပြုထားခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် ဤအစီအစဉ်မှာ ပဲစင်းငုံဈေးနှုန်းများကို ကျဆင်းစေခြင်းမရှိသည့်အပြင် လက်ကား ဈေးကွက်၌ ပဲနီလေး ဈေးနှုန်းပါ မြင့်တက်လျက်ရှိသည်။

     လက်ရှိကာလတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်း အကြီးဆုံးမားဆုံး ပဲစင်းငုံ လက်ကားဈေးကွက် ဖြစ်သော မဟာရဋ္ဌပြည်နယ် Latur မြို့၌ ပဲစင်းငုံဈေးနှုန်းမှာ ၁ ကွမ်တယ် (၁၀၀ ကီလိုဂရမ်) လျှင် ရူပီး ၁၀၀၀၀ ကျော်ဖြင့် အရောင်းအဝယ် ကောင်းစွာ ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ဈေးနှုန်းများ ဆက်လက် မြင့်မားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ကုန်လက်ကျန်နည်းပါးမှုအပေါ် ကုန်သည်များက ဝေဖန်ပြောဆို လျက်ရှိသည်။ တောင်သူ အများစုသည် ပဲလက်ကျန်များကို ၎င်းတို့လက်ဝယ်၌ ထိန်းသိမ်းထားပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာမည့် အခြေအနေကို စောင့်ဆိုင်းလျက်ရှိကြောင်း ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြော ကြားခဲ့သည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် လယ်သမား လူမှုဖူလုံရေးဦးစီးဌာနက ပဲစင်းငုံ တန်ချိန် ၄၃ သိန်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ရည်မှန်းထားသော်လည်း တန်ချိန် ၃၄.၂၁ သိန်းသာ ထွက်ရှိနိုင် ကြောင်း၊ သီးနှံများတွင် အစိုဓာတ်မြင့်မားမှုနှင့် မှိုကျရောက်မှုများကြောင့် တစ်ဧကအထွက်နှုန်းမှာ သိသာစွာ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

      တစ်နိုင်ငံလုံး ပဲစင်းငုံ စားသုံးမှုမှာ တန်ချိန် ၄၄ သိန်းမှ ၄၅ သိန်းအထိ ရှိသဖြင့် လိုအပ်ချက် ကို ပြည်ဆည်းနိုင်ရန် ပြည်ပမှတင်သွင်းနေရပြီး အစိုးရအနေဖြင့် တောင်သူများအပေါ် ထိခိုက် နစ်နာမှုမရှိစေရေးကို ရှေ့ရှုလျက် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုနှင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းမှုတို့ကို ဟန်ချက် ညီမျှမှုရှိစေရန် သတိပြု ဆောင်ရွက်နေရသည်။ ရာမဇန်ဥပုသ်ကာလ ကျရောက်လျက်ရှိမှုနှင့်အတူ ဟိန္ဒူနှစ်သစ်ကူးပွဲတော် (Gudi Padva) ကာလသည်လည်း မကြာမီရောက်ရှိတော့မည်ဖြစ်ရာ ပဲမျိုးစုံဝယ်လိုအားမှာ မြင့်မားလျက်ရှိသည်။

      ပဲစင်းငုံကို အာဖရိကနှင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ တင်သွင်းမှုများစွာ ရှိသော်လည်း ဈေးနှုန်းများ  မြင့်မားနေဖွယ်ရှိကြောင်း၊ တင်သွင်းမှုလုပ်ငန်းစဉ်များကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သော်လည်း လမ်းခုလတ် ကုန်စည်များ အပြည့်အဝဝင်ရောက်ရန် အချိန်ကြာမြင့်မှုရှိကြောင်း၊ လာမည့် မုတ်သုံ ရာသီ၏ အခြေအနေကို ရှင်းလင်းသေချာစွာ သိရှိနိုင်မည့် အချိန်တိုင်အောင် လက်ရှိအမြင့်ဈေးမှာ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်မည်ဟု ယူဆရကြောင်း၊  ခြုံငုံသုံးသပ်ရပါက ပဲစင်းငုံဈေးမှာ လအတန်ကြာ ဆက်လက်မြင့်မားလျက်  ဇွန်လနောက်ပိုင်းမှသာ ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်လာမည်ဟု ဆိုနိုင်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။

Source: Indian Express, 31 Mar 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ကြက်သွန်နီတင်ပို့မှုကို တားမြစ်ချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီးနောက် သီရိလင်္ကာနိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းများ အကာအကွယ်ပေးမှုအခွန်အဖြစ် ပြည်ပမှ ကြက်သွန်နီတင်သွင်းမှု အပေါ် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ရူပီး ၈၀ နှုန်းဖြင့် စည်းကြပ်ကောက်ခံခြင်းကို ၁၀ ရူပီးနှုန်းသို့ လျှော့ချ သတ်မှတ်လိုက်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

      အိန္ဒိယက ကြက်သွန်နီတင်ပို့မှုတားမြစ်ပြီးနောက် သီရိလင်္ကာ ပြည်တွင်းဈေးကွက်အတွင်း ကြက်သွန်နီ ဥလုံးကြီးများ၏ ဈေးနှုန်းများ ကြီးမြင့်မှု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ကြောင်း၊ သီရိလင်္ကာအစိုးရ၏ သွင်းကုန်အခွန် စည်းကြပ်မှုလျှော့ချခြင်းက ပြည်တွင်းရှိ ကြက်သွန်နီစိုက် တောင်သူများ၏ အကျိုး အမြတ်ကို လျော့ကျစေလိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ သွင်းကုန်အခွန်လျှော့ချသတ်မှတ်သည့် အစိုးရ ပြန်တမ်းအမိန့်အား အထူးကုန်စည်ခွန်အက်ဥပဒေအရ ထုတ်ပြန်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၌ စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသည့် နှင်းဆီကြက်သွန်နီသည် ပြည်ပမှ တင်သွင်းစားသုံးသည့် ကြက်သွန်နီကြီးနှင့်ဆင်တူသည့် အမျိုးအစားဖြစ်ကြောင်းဖြင့် သီရိလင်္ကာ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Ranjith Siyambalapitiya က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source: Economy Next, 28 March 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဆန်တင်ပို့မှုကို တားမြစ်ကန့်သတ်ထားချိန်၌ အခြားသော ဆန်တင်ပို့သည့် နိုင်ငံနှစ်ခုသည် အခွန်ဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးများကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် အီတလီဈေးကွက်သို့ စံပယ်ဆန်များ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ထိုင်းကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေးဝန်ကြီး Phumtham Wechayachai က ပြောကြားခဲ့သည်။

     ဝန်ကြီး Phumtham က ပို့ကုန်မြှင့်တင်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများကို ရှာဖွေရန် ထိုင်းသံရုံး များရှိ ကုန်သွယ်ရေးကိုယ်စားလှယ်များသို့ မကြာသေးမီက ညွှန်ကြားထားပြီးဖြစ်ကြောင်းနှင့် ရောမမြို့ရှိ ထိုင်းသံရုံး၏ ပြောကြားချက်အရ မိုးခေါင်မှုကြောင့် အီတလီနိုင်ငံတွင် ဆန်ပိုမိုလိုအပ် နိုင်မည်ဟု သိရှိရကြောင်း ၁-၁-၂၀၂၄ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

     အခြေခံ အလုပ်သမားအခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန် ပျက်ကွက်ခြင်းကြောင့် ဥရောပ သမဂ္ဂသည် ဗီယက်နမ်နှင့် မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံအပေါ် ပေးအပ်ထားသော အခွန်ဆိုင်ရာသက်သာမှု အခွင့်အရေးများကို ရုတ်သိမ်းခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် ဥရောပသမဂ္ဂသည် အဆိုပါ နှစ်နိုင်ငံအတွက် အခွန်ဆိုင်ရာ အထူးအခွင့်အရေးများကို လာမည့်နှစ်၌ သက်တမ်းတိုးပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ရသဖြင့် ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုနှစ်တွင် ယင်းအခွင့်အရေးကို အများဆုံး အသုံးချနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

     Global Trade Atlas ၏ အချက်အလက်များအရ အီတလီနိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် တန်ဖိုးအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၀၃.၂၉ သန်းရှိသော  ဆန်များကို တင်သွင်းခဲ့ပြီး ၎င်းပမာဏ အနက် ထိုင်းနိုင်ငံထံမှ ဝယ်ယူတင်သွင်းခဲ့သောဆန်များ၏  တန်ဖိုးမှာ ဒေါ်လာ ၂၃.၆၂ သန်း ပါဝင်ခဲ့ သည်။ ထိုကဲ့သို့ အီတလီ၏ ထိုင်းဆန်များ တင်သွင်းမှုတွင် စံပယ်ဆန်မွှေးတန်ဖိုးမှာ ဒေါ်လာ ၂၀.၂၂ သန်း ရှိကြောင်း သိရပါသည်။

      ယခင်နှစ်တင်ပို့မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ အီတလီသို့ ထိုင်းဆန်တင်ပို့မှုမှာ ၁၆.၀၁% မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆန်တင်ပို့မှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁၁၃.၆၃ သန်းရှိသော ပါကစ္စတန်နိုင်ငံနှင့် ဒေါ်လာ ၄၀.၇၆ သန်း တန်ဖိုးရှိသော ဆန်များတင်ပို့ထားသည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့၏ နောက်တွင် အီတလီ၏ တတိယမြောက် ဆန်အများဆုံး ဝယ်ယူတင်သွင်းရာ နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။

Source: The Nation Thailand, 1 Apr 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)