စားသုံးသူအခွင့်ရေးနှင့် တာဝန်များကို ၁၉၈၅ခုနှစ်တွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမ္မဂ္ဂက အခြေခံလမ်းညွှန်ချက်များကို ပထမဆုံးအကြိမ်ချမှတ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ခြင်းများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။
စားသုံးသူဆိုသည့် ဝေါဟာရစကားလုံးအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာသတ်မှတ်ထားသော အဓိပ္ပါယ်သတ်မှတ်ချက်သီးခြားမရှိပါ။ သို့ရာတွင် စားသုံးသူဟူသည့် ဝေါဟာရအား ကုန်စည်၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဝယ်ယူသုံးစွဲသူဟူ၍သာ သိရှိလက်ခံထားကြမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ မတူကွဲပြားသောဥပဒေများသည် ၎င်းတို့နိုင်ငံများ၏လိုအပ်ချက်၊ ရည်ရွယ်ချက်များကိုလိုက်၍ consumer ဥပဒေများလည်းကွဲပြားကြသည်။
ASEAN တွင်ပင် CONSUMER နှင့်ပတ်သက်၍ တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုပုံခြင်း မတူညီသည်ကိုတွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။
ဈေးကွက်တွင် ဝယ်ယူသူအား သွေးဆောင်ခြင်း၊ ပုံမှန်မဟုတ်သည့် လိမ်လည်သည့်အပြုမူများကို စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအပါအဝင် စားသုံးသူများ၏အခွင့်ရေးနှင့်သက်ဆိုင်သည့် အမျိုးမျိုးသောဥပဒေဆိုင်ရာ စာချုပ်စာတမ်းများဖြင့်လည်းကောင်း၊ စားသုံးသူအခွင့်ရေးများမဆုံးရှုံးစေရန် အစိုးရအသီးသီးက ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေများပြဋ္ဌာန်းပြီး ဝင်ရောက်ထိန်းကျောင်းပေးလျက်ရှိသည်။
ASEAN ၏ စားသုံးသူရေးရာမူဝါဒနှင့်စပ်လျဉ်း၍ စားသုံးသူများအား ဆိုးရွားစွာထိခိုက်ခြင်း၊ စားသုံးသူအခွင့်ရေးများဆုံးရှုံးခြင်းနှင့် ခြိမ်းခြောက်ခြင်းများမှ အကာကွယ်ပေးရန်သာမက စားသုံးသူတစ်ဦးချင်းအား တိကျသောသတင်းအချက်အလက်များပေးခြင်၊ စားသုံးသူအား စိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ဝယ်ယူခွင့်ပေးခြင်းနှင့် စားသုံးသူအား ထိရောက်သောကာကွယ်မှုများနှင့် စားသုံးသူ၏အကျိုးစီးပွားလုံခြုံစိတ်ချရစေရန် ထိရောက်သောကာကွယ်မှုပေးခြင်း စသည့်ကာကွယ်မှုများပေးရန်ရည်ရွယ်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ စားသုံးသူအကျိုးစီးပွားအား ထိရောက်သောအကာကွယ်ပေးနိုင်ပြီး ဆုံးရှုံးမှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေရန်အတွက် ရည်ရွယ်ပါသည်။
ASEAN ဝန်ကြီးများအဆင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးတွင် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ တိုးမြှင့်နိုင်စေရန်ရည်ရွယ်၍ အာဆီယံစီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း ASEAN Economic Community (AEC) မှ စားသုံးသူအခွင့်ရေးများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အောက်ပါမူဘောင်များချမှတ်ခဲ့သည်-
(၁) စားသုံးသူများသည် စားသုံးသူအခွင့်ရေးနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် ၎င်းတို့၏အခွင့်ရေးများကိုကျင့်သုံးရန် ယုံကြည်မှု၊ သတင်းအချက်အလက်နှင့် သိရှိနားလည်နိုင်မှုနှင့် အသုံးချနိုင်မှုစွမ်းရည်၊ ကျင့်သုံးနိုင်မှုတို့ကိုသိရှိနားလည်ရန်၊
(၂) စားသုံးသူများထိခိုက်နစ်နာစေမည့် ကုန်စည်များ၊ ဝန်ဆောင်မှုများမှ ကာကွယ်ပေး နိင်ရန်၊
(၃) စားသုံသူများ အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းသည့်နည်းများ(Alternative dispute resolution ADR)အပါအဝင် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုရှိသည့် စားသုံးသူများအတွက် ပြန်လည်ကုစားပေးသည့်နည်းလမ်းများ၊ သင့်လျော်သည့် အကြံဉာဏ်များရရှိနိုင်စေရန်၊
(၄) စားသုံးသူများ ၎င်းတို့၏ စားသုံးသူအလေ့အထများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဆိုးကျိုးများသိရှိနားလည်နိုင်စေရန်၊
(၅) စားသုံးသူများအား အီလက်ထရောနစ်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ကာကွယ်မှုပေးနိုင်ရန် စသည်တို့ဖြစ်သည်။
သို့ဖြစ်ရာ စားသုံးသူများအနေဖြင့် စားသုံးသူအခွင့်ရေးများရှိသည့်နားလည်ပြီး လိုက်နာရမည့် စားသုံးသူတာဝန်များကိုလည်း တိကျစွာလိုက်နာကာ လူ့ဘောင်စနစ်နှင့်လျော်ညီသည့် စားသုံးသူအခွင့်ရေးများရရှိခံစားနိုင်ကြစေရန်ရည်သန်၍ စားသုံးသူအခွင့်ရေးများအကြောင်းကို သိရှိသမျှ လေ့လာရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။
DOCA(မန္တလေး)