ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ ဆန်ဖြန်ဖြူးရောင်းချနိုင်မှုသည် ယခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် လုံလောက်မှု ရှိနေမည်ဖြစ်သော်လည်း အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကြောင့် ဆန်စပါးဈေးနှုန်းများမှာ မြင့် တက်လာနိုင်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဝယ်လိုအားနှင့် နိုင်ငံတကာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်း သည် ကမ္ဘာ့ဆန်ရောင်းချမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပြီး စက်တင်ဘာလအထိ ဈေးနှုန်းများ ဆက်လက် မြင့်မားဖွယ်ရှိကြောင်းနှင့် အယ်လ်နီညိုကို အကြောင်းပြလျက် ဆန်စပါးရောင်းလိုအားအပေါ် ဈေးကစားအမြတ်ထုတ်မှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရေး ကာကွယ်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ် ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးအတွင်းဝန် Francisco Tiu Laurel Jr. က ၈-၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ဖိလစ်ပိုင်စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့၏ အစီရင်ခံစာကိုကိုးကားလျက် ဆန်သည် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု၌ အဓိက ဘေးအန္တရာယ်ရှိသော ကုန်စည်တစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက မှတ်ချက်ပြု ဖော်ပြထားသည်။ အမျိုးသားစာရင်းအင်းပညာရှင် Dennis Mapa က ယခင်နှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဂဏန်းနှစ်လုံး တိုးမြင့်လာခဲ့သော ဆန်ဈေးနှုန်းကို ထည့်သွင်းတွက်ချက်ခြင်း မပြုလျှင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုမှာ နိမ့်ကျမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်မှုသည် ငွေကြေး ဖောင်းပွမှုနှုန်း တစ်ခုလုံးအပေါ် သိသိသာစွာ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ စားသောက်ကုန်နှင့် စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့ပါဝင်သည့် ခေါင်းစည်းပိုင်း ငွေကြေးဖောင်းပွမှု (Headline inflation) ကို အဆုံးအဖြတ်ပြုရာတွင် ဆန်သည် ၈.၈၇% ပါဝင်လျက်ရှိ သည်။ ဇန်နဝါရီလတွင် ခေါင်းစည်းပိုင်းငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် ၂.၈% သို့ လျော့ကျသွားပြီး Covid-19 ကူးစက်ရောဂါမြင့်မားနေချိန် ၂၀၂၀ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလနောက်ပိုင်းတွင် အနှေးကွေးဆုံး ကာလဖြစ်ခဲ့သည်။
စိုက်ပျိုးရေးအတွင်းဝန် Francisco Tiu Laurel က ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလနှင့် ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း ပြည်ပမှဝယ်ယူတင်သွင်းသည့် ဆန်စုစုပေါင်း မက်ထရစ်တန်ချိန် ၇၅၀၀၀၀ ခန့် ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးဌာနအနေဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးနှင့်စက်မှုဦးစီးဌာနနှင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအေဂျင်စီများနှင့် ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းမှုဖြင့် ဈေးကွက်အတွင်း ဆန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့် ကြပ်မတ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
Source: Manila Times, 9 Feb 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)