ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

          အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump သည် မော်တော်ယာဥ်တင်သွင်းမှုအပေါ်အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် စည်းကြပ်ရန်ရည်ရွယ်ထားကြောင်း အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ဧပြီလ ၂ ရက် နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်နေ့ ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် Palm Beach ရှိ  ၎င်း၏ Mar-a-Lago အိမ်ရာတွင် ပြုလုပ်သည့်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆေးဝါး များနှင့် ချစ်ပ်ပြားများအပေါ် စည်းကြပ်ခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ကနဦးသတ်မှတ်မည်ဖြစ်ပြီး တစ်နှစ် အတွင်း သိသိသာသာမြင့်မားလာမည်ဖြစကြောင်း Trump က ပြောကြားခဲ့သည်။ စည်းကြပ်ခွန်များ သည် ကုမ္ပဏီများကို အမေရိကန်သို့ ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာစေရန် တွန်းအားပေးပြီးနိုင်ငံအတွင်း စက်ရုံများတည်ထောင်ပါက အကောက်ခွန်မှာ သုံညဖြစ်မည်ဟု Trump က အခိုင်အမာပြောကြား ခဲ့သည်။ အကောက်ခွန်များ၊ အခွန်များ၊ မက်လုံးများနှင့် စပ်လျဥ်း၍ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးမူဝါဒများ  ကြောင့် အမေရိကန်သို့ ကော်ပိုရေးရှင်းကြီးအချို့ကပြန်လာရန် စိတ်ဝင်စားကြောင်း ၎င်းကဆက် လက်ပြောကြားခဲ့သည်။ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ တွင် Trump သည် အလှူမီနီယံ အခွန်အခများအတွက် ကင်းလွတ်ခွင့်နှင့်ချန်လှပ်ခြင်းများကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်နေ့တွင်နိုင်ငံခြား ကုန်သွယ်ဖက်တစ်ဦးစီနှင့် “အပြန်အလှန်အကောက်ခွန်” သတ်မှတ်ရန် သက်ဆိုင်ရာဌာနများ အား ညွှန်ကြားစာချွန်လွှာလက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ အမေရိကန်အကောက်ခွန်မူဝါဒသည် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆန့်ကျင်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ နိုင်ငံ‌ရေးသမားများ၊ စီးပွားရေး ခေါင်းဆောင်များနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ပညာရှင်များက အမေရိကန်အကောက်ခွန်မူဝါဒသည် စည်းမျဥ်း အခြေခံသော နိုင်ငံစုံကုန်သွယ်မှုစနစ်ကို ပြင်းထန်စွာနှောင့်ယှက်မည်၊ ကမ္ဘာ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များကိုထိခိုက် စေမည်၊ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးပြန်လည်ဦးမော့လာမှုကို နှောင့်နှေးစေကာ ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားကိုထိခိုက်စေမည်ဟု ယုံကြည်ထား ကြသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

ကမ္ဘောဒီးယား အမျိုးသားဘဏ် (NBC) နှင့် မဒါဂတ်စကာ ဗဟိုဘဏ်တို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် ရေးဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာ (MoU) ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း NBC သတင်းထုတ်ပြန် ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ သဘောတူညီချက်ကို NBC အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Chea Serey နှင့် Madagascar ၏ ဗဟိုဘဏ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Aivo Andrianarivelo တို့သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်နေ့ က ဖနွမ်းပင်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ Serey သည် NBC ၏ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုစနစ်များ အထူးသဖြင့် Bakong ငွေပေးချေမှုစနစ်အား နားလည်လိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည့် Andrianarivelo အား နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုခဲ့ပါသည်။ Bakong စနစ်၏ ထူးခြားသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် နယ်စပ်ဖြတ် ကျော် ငွေပေးချေမှု ချိတ်ဆက်မှု ထူထောင်ခြင်းတို့သည် နိုင်ငံအများအပြားသို့ လာရောက်လည်ပတ် ပြီး စနစ်များ အကောင်အထည်ဖော်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ အသိပညာများ စုဆောင်းရရှိစေခဲ့သည်ဟု Serey မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ Serey သည် Madagascar နှင့် အနာဂတ် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ငွေပေး ချေမှုစနစ် ချိတ်ဆက်မှုများအတွက် မျှော်လင့်ချက်များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ Andrianarivelo က ကမ္ဘောဒီးယားစီးပွားရေးနှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အထူးသဖြင့် ငွေပေးချေမှုစနစ်နှင့် နိုင်ငံတကာ အရန်ငွေများ စုဆောင်းခြင်းကို ချီးကျူးခဲ့သည်။ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးအကျိုးအမြတ်များ ဆောင်ကြဉ်းပေးမည့် NBC နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် အကောင်းမြင်ကြောင်းလည်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

တောင်အာဖရိကသမ္မတ Cyril Ramaphosa သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်က တရုတ်နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး Wang Yi နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နယ်ပယ်အသီးသီးတွင် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း မြှင့်တင်သွားမည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ အစည်းအဝေးကို ဂျိုဟန်နက်စ်ဘာ့ဂ်၌ ကျင်းပသည့် G20 နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး ပြင်ပတွင် ကျင်းပခဲ့သည်။ Wang သည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ၏ နိုင်ငံရေးဗျူရိုအဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်သည်။ တွေ့ဆုံစဉ် Ramaphosa သည် တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping အား ရိုးသားစွာ နှုတ်ခွန်းဆက်စကား ပြောကြားရန် Wang အား တောင်းဆိုခဲ့ပြီး တောင်အာဖရိကနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုအတွက် အခိုင်အမာ ထောက်ခံအားပေးမှုနှင့် နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အရှိန်အဟုန်မြှင့်ရာတွင် တန်ဖိုးရှိသော အကူအညီများအတွက် တရုတ်နိုင်ငံအား ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံ အကြား အဆင့်မြင့်အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုကို မြတ်နိုးပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို ယုံကြည်စိတ်ချရသော မိတ်ဆွေအဖြစ် သတ်မှတ်သည့် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံသည် တရုတ်တစ်နိုင်ငံမူဝါဒကို ခိုင်မြဲစွာ ဆက်လက်လိုက်နာမည်ဖြစ်ကြောင်း Ramaphosa က ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် နယ်ပယ် အသီးသီးတွင် လက်တွေ့ကျသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို နက်ရှိုင်းစွာ ဆောင်ရွက်သွားရန်ဆန္ဒရှိ ကြောင်းနှင့် တောင်အာဖရိကနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား ဘက်စုံမဟာဗျူဟာမြောက်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး၏ ကြီးမားသော အောင်မြင်မှုများကို တွန်းအားပေးရန်သမ္မတ က ကတိပြုခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံတို့သည် အပြန်အလှန် ဆက်ဆံရေး၊ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများကို အစဉ်တစိုက် နားလည်သဘောပေါက်ပြီး ဆက်ဆံရေးနှင့်ပေါင်းစပ် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြကြောင်း Wang က နွေးထွေးစွာနှုတ်ခွန်းဆက် စကား ပြောကြားခဲ့သည်။ လက်ရှိ ရှုပ်ထွေးပြီး မငြိမ်မသက်ဖြစ်နေသော နိုင်ငံတကာ အခြေအနေများ ကို ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ဗျူဟာမြောက် အာရုံစူးစိုက်မှုကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားကာ ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ရေးရာများကို ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း Wang က ပြောကြားခဲ့သည်။ တောင်အာဖရိက၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ပြန်လည်ရှင်သန်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် အမြဲတမ်း ယုံကြည်စိတ်ချရသော မိတ်ဆွေကောင်းဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ စွမ်းဆောင်ရည်အရ အကူအညီများကို ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြား ခဲ့သည်။ တရုတ်နှင့် တောင်အာဖရိကနှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် Global South ၏ အရေးပါသောအဖွဲ့ဝင်များ ဖြစ်ကြောင်း Wang က ပြောကြားရာတွင် G20 သမ္မတအဖြစ် ၎င်း၏တာဝန်များကို ကျေပွန်အောင် ထမ်းဆောင်ရာတွင် တောင်အာဖရိကအား တရုတ်နိုင်ငံက ထောက်ခံကြောင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး သည် နိုင်ငံတကာအစီအစဉ်၏ဗဟိုတွင် ထားရှိကာ Global South အား ခိုင်မာသောအသံပေးခြင်း၊ Global South ၏စည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုမြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ပူးပေါင်းအားထုတ် မှုများကို ပေါင်းစည်းပေးပြီး G20 ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတိုးတက်မှုအတွက် တွန်းအားပေးဆောင်ရွက် လျက်ရှိကြောင်းသိရသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

          ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမော်တော်ကားထုတ်လုပ်၊ တပ်ဆင်၊ တင်ပို့သည့်ကုမ္ပဏီများသည် ၎င်း တို့၏ပို့ကုန်ဈေးကွက်များအား တက်ကြွစွာတိုးချဲ့လျှက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ Thaco Group ၏ တာဝန်ရှိသူများအဆိုအရ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် Thaco Auto သည် Kia Frontier K2500 အစီးရေ ၁၂၀ အားအရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသသို့တင်ပို့ခြင်း ပါဝင်သော များစွာသောထုတ်ကုန်များကို အောင်မြင်စွာတင်ပို့ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထို့ပြင် Kia New Carnival ဘော်ဒီ ၄၀၀ ကို အိန္ဒိယနှင့် Peugeot Django 150cc မော်တော်ဆိုင်ကယ် ၄၅ စီးကို ကမ္ဘောဒီးယားသို့ တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုထုတ်ကုန်အားလုံးကို Chu Lai ရှိ Thaco Auto စက်ရုံတွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ Hyundai Thanh Cong(TC Motor )သည်လည်း တင်ပို့မှုများ အရှိန်မြှင့်တင်လျှက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ TC Motor ၏ ဥက္ကဌဖြစ်သူ Nguyen Anh Tuan က ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် Hyundai Palisade မော်တော်ကားအစီးရေ ရာပေါင်းများစွာကို ထိုင်းနိုင်ငံသို့ အောင်မြင်စွာတင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင်လည်း များစွာသောမော်တော်ကားအမျိုးအစားများကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက် များသို့ ဆက်လက်တင်ပို့မှုအရှိန်မြှင့်တင်ရန် စီစဉ်နေကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဗီယက်နမ်ထုတ် ခရီးသည်တင်ကားများ ထိုင်းနိုင်ငံတွင်တည်ရှိနေခြင်းက နိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှတွင် ထိပ်တန်းမော်တော်ကားထုတ်လုပ်ရာ အချက်အချာအဖြစ်တည်ရှိမှု ကိုပြသနေကြောင်း သိရပါသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် VinFast ကုမ္ပဏီသည် ညာမောင်း VF3 အမျိုးအစားကို အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အခြားဈေးကွက်များတွင် စတင်ရောင်းချရန်စီစဉ်နေခြင်း နှင့်အတူ ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းစဉ်များကို ဆက်လက်တိုးချဲ့လျှက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ ကျွမ်းကျင်သူများက မော်တော်ကားတင်ပို့မှုများသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အကျိုး အမြတ်ရှိရုံသာမက နိုင်ငံစီးပွားရေးတွင်လည်း သိသာစွာပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။ ထိုအချက်သည် ပြည်တွင်းမော်တော်ယာဉ်များ၏အရည်အသွေးမြင့်တက်ရန်၊ ထုတ်လုပ်မှုစရိတ်များသင့်လျှော်ကောင်းမွန်ရန်နှင့် သုံးစွဲသူများအားပိုမိုအရည်အသွေး ကောင်းမွန်သောထုတ်ကုန်များပေးစွမ်းနိုင်ရန် ကူညီပေးနိုင်မည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

          ထိုင်းနှင့်ဘူတန်တို့သည် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၇ မှ ၁၉ ထိ ဘန်ကောက်မြို့တွင် ကျင်းပ ခဲ့သည့် လွတ်လပ်သောကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်(FTA) အတွက် စတုတ္ထအကြိမ် မြောက် ဆွေးနွေးမှုပြီးပြတ်ခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ စီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီး Pichai Naripthaphan က နှစ်နိုင်ငံကြားဆွေးနွေးမှုသည် ကိုးလကျော်အကြာတွင် အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထို FTA သည်ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၁၇ ခုမြောက် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး Mr Pichai တာဝန်ယူသည့်ကာအတွင်း ဒုတိယ အကြိမ်မြောက်ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံစလုံးသည် ထို FTA ကို ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့မှ ဧပြီလ ၄ ရက်နေ့ထိ ထိုင်းနိုင်ငံကအိမ်ရှင်အဖြစ်ကျင်းပမည့် Bimstec Leader’s Summit တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးရန် စီစဉ်ထားကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုသဘောတူညီချက်သည် အဓိကအားဖြင့် ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်း‌ဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရေးကို အဓိကထားကြောင်း သိရပါသည်။ ဘူတန်သည် မော်တော်ကားများ၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကုန် ပစ္စည်းများ၊သစ်သီးခြောက်နှင့် အသင့်စားခေါက်ဆွဲခြောက်ပါဝင်သည့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ထား သည့်အစားအစာများ၊ အဝတ်အထည်များ၊ ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများပါဝင် သည့် များစွာသောထိုင်းထုတ်ကုန်များကို တင်သွင်းရန် စိတ်ဝင်စားမှုကို ပြသခဲ့ကြောင်း သိရ ပါသည်။ FTA သည် ခရီးသွားကဏ္ဍ၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး၊  လုပ်သားထုလေ့ကျင့်ရေးနှင့် ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင် အစရှိသည့် ကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအားကောင်းရန် ရည်ရွယ်ကြောင်း သိရပါသည်။ Mr Pichai က ဘူတန်သည် ထိုင်းပို့ကုန်များအတွက် ရေရှည် အာမခံချက်ရှိသော ဈေးကွက် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံသေးငယ်သော်လည်း ဘူတန်၏စီးပွားရေးသည် သိသာစွာကြီးထွားမှုအလားအလာရှိပြီး ၎င်းတို့၏စားသုံးသူများက လည်း အရည်အသွေး ပြည့်မီသော ထိုင်းထုတ်ကုန်များကို ဦးစားပေးမှုပြသနေကြောင်း သိရပါသည်။ FTA လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းအတွက် ဆက်လက်ပြင်ဆင်ရန် ထိုင်းနိုင်ငံကုန်သွယ်ရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုဦးစီးဌာနသည် များစွာသောကဏ္ဍများထံမှ အချက်အလက်များစုစည်းကာ မတ်လတွင် အစည်းအဝေးများကျင်းပရန် စီစဉ်ထားကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ခွင့်ပြုချက်ရရှိရန် အထက်လွှတ်တော်သို့ တင်ပြမည်ဟု သိရပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် နှစ်နိုင်ငံကြားအပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှုသည် ဘတ် ၄၆၀ မီလီယံရှိပြီး ထိုင်းနိုင်ငံကဘူတန် သို့တင်ပို့မှုမှာ ဘတ် ၄၅၇ မီလီယံ ရှိကာ ပြန်လည်တင်သွင်းမှုမှာ ဘတ် ၃.၄၇ မီလီယံ ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ အဓိကထိုင်းပို့ကုန်များတွင် မော်တော်ယာဉ်များ၊ အသင့်စားအစား အစာများ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများနှင့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်ထားသည့် သစ်သီးများပါဝင်သည်ဟု သိရ ပါသည်။ ဘူတန်ထံမှအဓိကသွင်းကုန်များတွင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ သစ်သီးများ၊ သစ်ထုတ်ကုန်များနှင့် ဆော်ဒါနှင့်ဘိလပ်ရေအစရှိသည့် အဖျော်ယမကာတို့ပါဝင်ကြောင်း သိရပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)