ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

   ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ ဒေသခံလယ်မြေများတွင် အယ်လ်နီညို သက်ရောက်မှုများ ရှိနေသော်လည်း ယခင်နှစ်စပါးထွက်ရှိမှု တန်ချိန် ၂၀.၀၅၉ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုလျက် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း စပါးတန်ချိန် ၂၀.၈၈၁ သန်းခန့်အထိ ထွက်ရှိနိုင်မည်ဟု ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက ၂၁-၃-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ခန့်မှန်းချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

     ယခုနှစ်အတွက် တိုးတက်ထုတ်လုပ်နိုင်မည့် စပါးပမာဏမှာ တန်ချိန် ၈၈၀၀၀၀ ခန့်ရှိရာ ဆန်တန်ချိန်အားဖြင့် ၅၄၀၀၀၀ ခန့် ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဖိလစ်ပိုင်အစိုးရသည် ၁ နှစ် ပတ်လုံး ဆန်တန်ချိန် ၁၃.၆၅၆ သန်းနှင့် ညီမျှသော စပါးများ စိုက်ပျိုးထွက်ရှိနိုင်ရန် ရည်မှန်းချက် ချမှတ်ထားကြောင်း သိရသည်။

     ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် အရည်အသွေးမြင့် စပါးမျိုးစေ့များကို တိုးချဲ့အသုံးပြုခြင်း၊ ဓာတ်မြေဩဇာများ ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ အသုံးချခြင်းနှင့် ရိတ်သိမ်းပြီးနောက် ဆုံးရှုံးမှုနည်းစေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ကို ပြည်တွင်းဆန်ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

     နှစ်ဟောင်းလက်ကျန် ဆန်တန်ချိန် ၂.၀၂၇ သန်းအပါအဝင် ယခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၁၆.၇၄၅ သန်းအား ဈေးကွက်သို့ ပေးသွင်းနိုင်မည်ဟု  ဖိလစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက မျှော်မှန်းလျက်ရှိသည်။ အဆိုပါ  ခန့်မှန်းချက်တွင် အမှန်တကယ်တင်သွင်းမည့် ပမာဏအဖြစ် ဆန်တန်ချိန် ၁.၀၆၁ သန်းခန့်ကိုသာ ပါဝင်တွက်ချက်ထားသည်။ ပြည်သူလူထု၏ ဆန်စားသုံးမှု ဆန်တန်ချိန် ၁၃.၉၇၃ သန်း အပါအဝင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ စုစုပေါင်း ဆန်လိုအပ်ချက်မှာ တန်ချိန် ၁၅.၆၄၃ သန်း ရှိသည်။

     အဆိုပါအခြေအနေအရ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ တွက်ချက်မှုများအပေါ် အခြေခံ၍ နှစ်ကုန်တွင် ဆန်လက်ကျန် တန်ချိန် ၁.၁၀၁ သန်းဖြင့် ကျန်ရှိရန် မျှော်လင့်ထားသည်။ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုနှင့် စပါးဈေးတည်ငြိမ်မှုရှိစေရန်အတွက် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် ရက် ၅၀ စာ အရန်ဆန် သို့မဟုတ် ဆန်တန်ချိန် ၁.၈၅ တန်ချိန် သိုလှောင်ထားရန် လိုအပ်ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနက အစောပိုင်းကာလ၌ ပြောဆိုထားသည်။

      ယခုနှစ်တွင် အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ရှိသော်လည်း နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုမှာ ကောင်းမွန်ဖွယ်ရှိသည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Francisco Tiu Laurel Jr. က မကြာသေးမီက ပြောကြားခဲ့သည်။ ယခုနှစ် ပြည်တွင်းဆန်ထုတ်လုပ်မှုမှာ တိုးတက်လာနိုင်သဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း ဆန်တင်သွင်းမှုမှာ တန်ချိန် ၄.၁ သန်းခန့်ရှိမည်ဟု အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေး ဌာန (USDA) ၏ ခန့်မှန်းကို ရောက်ရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ အဆိုပါ ခန့်မှန်းချက်သည် အဆိုး ရွားဆုံး အခြေအနေအတွက်ကိုသာ မှန်းဆထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဒုတိယသုံးလပတ်တွင် အယ်လ်နီညိုသည် ပြည်တွင်းဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်သော်လည်း ခြောက်သွေ့ရာသီအပြီးတွင် စပါးရိတ်သိမ်းမှုမှာ ကောင်းမွန်လိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း ဝန်ကြီး Tiu Laurel က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: The Philippine Star, April 8, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပဲမျိုးစုံရောင်းဝယ်မှုလုပ်ငန်း၌ ပါဝင်လုပ်ဆောင်သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့ လက်ဝယ်တွင် သိုလှောင်ထားရှိသော ပဲမျိုးစုံလက်ကျန်ပမာဏကို အစိုးရ၏ အချက်အလက် စင်္ကြန်စနစ်သို့ အပတ်စဉ် တင်ပြစေရေး ကြပ်မတ်ရန်နှင့် ထိုသို့ တင်ပြသည့် ပဲလက်ကျန်ပမာဏ မှန်ကန်မှုကို စစ်ဆေးအတည်ပြုရန် ပြည်နယ်/ ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ အစိုးရအဖွဲ့များသို့ အိန္ဒိယ ဗဟိုအစိုးရက ၁၀-၄-၂၀၂၄ နေ့တွင် ညွှန်ကြားခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

   အဓိကဆိပ်ကမ်းများရှိ သိုလှောင်ရုံများနှင့် ပဲမျိုးစုံလုပ်ငန်း ဗဟိုအချက်အချာဒေသများတွင် သိုလှောင်ထားရှိသော ကုန်စည်လက်ကျန်ပမာဏကို အခါအားလျော်စွာ တိုက်ဆိုင်စစ်ဆေးမှု ပြု လုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အချက်အလက်စင်္ကြန်သို့ ကုန်လက်ကျန်ပမာဏကို မှန်ကန်စွာတင်ပြခြင်း မရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါက သက်ဆိုင်သည့် လုပ်ငန်းရှင်အား ထိရောက်စွာ အရေးယူရန် ဖြစ် ကြောင်း အစိုးရ၏ ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

    ဈေးကွက်အတွင်း သိုလှောင်ဈေးကစားခြင်းနှင့် ကြိုးကိုင်ချယ်လှယ်ခြင်းတို့ကို တားဆီး ကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် ပဲမျိုးစုံ၏ ကုန်လက်ကျန်နှင့် ဈေးနှုန်းများပြောင်းလဲမှုတို့ကို သတိပြု စောင့်ကြည့်ရန် လိုအပ်မည်ဟု  အိန္ဒိယ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ အတွင်းဝန် Ms. Nidhi Khare က ပြည်နယ်/ ပြည်ထောင်စုနယ်မြေများရှိ စားသုံးသူရေးရာ၊ စားနပ်ရိက္ခာနှင့် ပြည်သူ့ထောက်ပံ့ ရေး ဦးစီးဌာနများမှ ပြည်နယ်အဆင့် အတွင်းဝန်များသို့ အသိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

    ပြည်နယ်/ ပြည်ထောင်စုနယ်မြေများရှိ အာဏာပိုင်များအနေဖြင့် အဓိက ပဲ ၅ မျိုးဖြစ်သော ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲ၊ ကုလားပဲ၊ ပဲနီလေးနှင့် ပဲတီစိမ်းတို့အပြင် ပြည်ပမှတင်သွင်းလာသော စားတော်ပဲ များ၏ ကုန်လက်ကျန်အခြေအနေကိုလည်း စောင့်ကြည့်ကြပ်မတ်မှု လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

    အတွင်းဝန် Ms. Khare သည် ပဲမျိုးစုံ တင်သွင်းသည့် ကုန်သည်အသင်းများ၊ ပဲမျိုးစုံ ရောင်း ဝယ်ရေးလုပ်ငန်းနယ်ပယ်မှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့်လည်း အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကျင်းပလျက် ပဲမျိုးစုံတင်သွင်းမှုနှင့် သိုလှောင်မှုအချက်အလက်များတင်ပြမှုတို့နှင့် စပ်လျဉ်းသည့်ကိစ္စရပ်များကို ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့သည်။ အဆိုပါ အစည်းအဝေး၌ ကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ပြည်ပမှ တင်သွင်းလာသော စားတော်ပဲအပါအဝင် ပဲမျိုးစုံကုန်လက်ကျန်ပမာဏကို အပတ်စဉ် မပျက် မကွက် တင်ပြရန် ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ သို့ဖြစ်ရာ အိန္ဒိယစားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသည် ကုန်စည် အချက်အလက်စင်္ကြန်စနစ် https://fcainfoweb.nic.in/psp/ ၌ စားတော်ပဲကို ထည့်သွင်းနိုင်ရေး နှင့်  အကြီးစား လက်လီ‌ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည်လည်း အဆိုပါစနစ်တွင် ပါဝင်ပြီး ၁၅-၄-၂၀၂၄ နေ့မှစတင်၍ ပဲလက်ကျန်စာရင်းကို တင်ပြစေရေး ပြင်ဆင်မွန်းမံမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

    အိန္ဒိယအစိုးရသည် ဈေးကွက်အတွင်း ပဲမျိုးစုံရရှိနိုင်မှုကို မြှင့်တင်ရန်အတွက် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့အထိ စားတော်ပဲများကို တင်သွင်းရန် ခွင့်ပြုထားသည်။ တင်သွင်းလာသည့် စားတော်ပဲ၊ ပဲစင်းငုံ၊ မတ်ပဲနှင့် ပဲနီလေးတို့ကို ဈေးကွက်အတွင်းသို့ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချစေရေး သေချာခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း အတွင်းဝန် Ms. Khare က အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။

Source: The Hindu Business Line, 10 Apr 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

      စျေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူများ၏ မကြာသေးမီက ခန့်မှန်းချက်များအရ  နေကြာဆီနှင့် ဆက်စပ်ထုတ်ကုန်များအား ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ အဓိကတင်ပို့နေသည့် ယူကရိန်းနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ၌ ထုတ်လုပ်မှု သိသာစွာ တိုးတက်လာသည်ကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပြီး သုံးလနီးပါးခန့်အတွင်း အမြင့်ဆုံးအဖြစ် နေကြာဆီတန်ချိန် ၁.၄၉ သန်းခန့်ကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ကြောင်း Chemanalyst သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်က ဧပြီလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြပါသည်။အဆိုပါပမာဏသည် ဖေဖော်ဝါရီလ၌ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၉% ခန့်နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ထုတ်လုပ်ခဲ့မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၀% ခန့် ပိုမိုတိုးတက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၃-၂၄ စျေးကွက်တင်ရောင်းဝယ်ရေးနှစ်၏ ပထမ ၇ လအတွင်း ယူကရိန်းရှိ နေကြာဆီ စုဆောင်း ထုတ်လုပ်မှုသည် စုစုပေါင်း တန်ချိန် ၉.၃ သန်းအထိ သိသာစွာ တိုးတက်လာကြောင်း၊ ယခင် ဈေးကွက်ရာသီနှင့် ကာလတူနှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၁% တိုးတက်မှုရှိကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သော ဈေးကွက် ရာသီ ၃ ခုအတွင်း စံချိန်တင် အမြင့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိလာပြီး ယူကရိန်း-ရုရှား စစ်ပွဲ မတိုင်မီ ကာလ၌ စက်တင်ဘာလမှ မတ်လအထိ ကာလအပိုင်းအခြားတွင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သော တန်ချိန် ၉.၆ - ၁၀.၅ သန်း အဆင့်သို့ ချဉ်းကပ်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း Chemanalyst ၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရ ပါသည်။

   ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ နေကြာဆီထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာခြင်းက လာမည့်ရာသီကာလ အတွင်း နေကြာဆီတင်ပို့မှုကိုလည်း မြင့်တက်လာစေနိုင်ကြောင်း၊ အဆိုပါအခြေအနေက ကမ္ဘာ့ ဈေးကွက်သို့ အဓိကပို့ဆောင်သည့် ဒန်းနူဘယ် (Danube) ဆိပ်ကမ်းအပါအဝင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ တောင်ပိုင်းရှိ အဓိကဆိပ်ကမ်းဖြစ်သည့် အိုဒဆာ (Odesa) ကဲ့သို့ ဆိပ်ကမ်းများ၌ ဆိပ်ကမ်း လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေကြောင်း စျေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူ အများအပြား က အသိအမှတ်ပြုကြသည်။

    သို့သော် စစ်ကြိုကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် နေကြာသီးနှံ ရိတ်သိမ်းရမှု ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ အစောပိုင်းတွင် အရောင်းအဝယ် စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားသည့် နေကြာဆီထုတ်လုပ်သူများနှင့် လယ်သမားများ လက်ဝယ်၌ နေကြာစေ့လက်ကျန်ပမာဏမှာ ခန့်မှန်းအားဖြင့် တန်ချိန် ၄.၅ သန်းမှ ၅ သန်းအထိ ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ဤတန်ချိန်ပမာဏသည် ပြီးခဲ့သော ရာသီ ၃ ခုအတွင်း အနိမ့်ဆုံးပမာဏဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။ ၂၀၂၃-၂၄ ရာသီအတွက် လာမည့်ကာလများတွင် နေကြာစေ့များ ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်နိုင်မှု ပမာဏမှာ တန်ချိန် ၁၃.၃ သန်းမှ ၁၃.၈ သန်းကြားရှိနိုင်ပြီး ယခင်ရာသီထက် အနည်းဆုံး ၄% လျော့နည်းမည်ဟု စျေးကွက်လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ခန့်မှန်းထားကြပါသည်။

    သို့သော်ယခုခန့်မှန်းချက်သည် ပို့ကုန်ဈေးကွက်အား သက်ရောက်စေသည့် အချက်အလက်များအပေါ် မူတည်ပါကြောင်း၊ ဥရောပနိုင်ငံများသို့ နေကြာဆီတင်ပို့မှု တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည် စတင်ခြင်းနှင့် တူရကီနိုင်ငံတွင် ဆီထွက်သီးနှံများ တင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်လျှော့ချခြင်းတို့က  နိုင်ငံခြားဈေးကွက်သို့ တင်ပို့မှုအားကောင်းလာမည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်း၊ မည်သို့ပင် ဆိုစေကာမူ ပြည်တွင်းစျေးကွက်၏ ဆွဲဆောင်မှုရှိသောစျေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်နေခြင်းက နိုင်ငံခြားဈေးကွက် တင်ပို့မှု အားကောင်းခြင်းကို ထောက်ပံ့ပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်း၊ ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာသော် လည်း တောင်ပိုင်းဒေသများတွင် ပြိုင်ဆိုင်မှုများရှိလာခြင်းကြောင့် ယူကရိန်း၏ နေကြာဆီ တင်ပို့မှု ပမာဏသည် ယခင်နှစ်ထက် သိသိသာသာ နည်းပါးနေသေးကြောင်း၊ ထို့အပြင် ယူကရိန်းမှ နေကြာဆီများတင်ပို့ရာတွင် ဘူလ်ဂေးရီးယားနိုင်ငံ၏ သွင်းကုန်လိုင်စင်လျှောက်ထားမှု စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းများ ရှုပ်ထွေးလျက်ရှိခြင်းကြောင့် သီးနှံတင်ပို့ရန် ပမာဏတိုးတက်လာခြင်းသည် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ChemAnalyst က ဖော်ပြပါသည်။

     ဈေးကွက်ဖြန့်ချီမှုအပိုင်း၌ နေကြာဆီ၏ ဝယ်လိုအားနှင့် စားသုံးမှုတို့သည် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တစ်လျှောက် အတက်ဘက်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေသဖြင့် စျေးကွက်အတွင်း ပါဝင်လုပ်ကိုင်သူများအကြားတွင် ကုန်ပစ္စည်းရရှိနိုင်မှုကို အားနည်းစေပြီး အလုံးစုံတင်ပို့မှုအရှိန်ကို သက်ရောက်မှု ဖြစ်စေကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်မှ နေကြာဆီအတွက် ပြည်ပဝယ်လိုအားများ ဆက်တိုက်မြင့်တက်နေသဖြင့် စျေးနှုန်းများသည်လည်း လိုက်ပါမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း ChemAnalyst သတင်း ဝက်ဘ်ဆိုက်က ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။

Source: Chemanalyst, 8 April, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ ၂ဝ၂၂-၂၃ (အောက်တိုဘာ-စက်တင်ဘာ) ဈေးကွက် ရာသီနှစ်အတွက် ပြုလုပ်သောဆွေးနွေးပွဲတွင် ပြည်တွင်းရှိလယ်သမားများသို့ သတ်မှတ်ထားသော ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှု အထောက်အပံ့ထက် ကျော်လွန်ပေးအပ်ခဲ့သဖြင့် သက်သာခွင့်ပေးရန် အိန္ဒိယ နိုင်ငံက ၅ ကြိမ်မြောက် ဆက်တိုက်တောင်းဆိုမှုအဖြစ် အရေးဆိုခဲ့ပါသည်။

    အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၂.၈ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည့် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါကာလအတွင်း လယ်သမားများသို့ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုအတွက် ဒေါ်လာ ၆.၃၉ ဘီလီယံ ထောက်ပံ့ကြေးပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့သို့ အသိပေး ကြေညာခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယ၏ ထိုသို့ထောက်ပံ့မှုသည် ဆန်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး၏ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိ ပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုစည်းမျဉ်းများအရ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုအတွက် ပြည်တွင်း၌ ထောက်ပံ့ပေးနိုင် သည့် အများဆုံးပမာဏမှာ ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သဖြင့် စည်းမျဉ်းချိုးဖောက်သကဲ့သို့ဖြစ်နေပါသည်။ သို့ရာတွင် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ ၂ဝ၁၃ ခုနှစ် ဘာလီဝန်ကြီးများအဆင့် အစည်းအဝေးမှ သဘောတူညီချက်အရ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုအတွက် အထောက်အပံ့ပေးမှုအပေါ် သက်သာခွင့်ပေးရေး အဆို (peace clause) ကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက တောင်းဆိုခဲ့သဖြင့် အဆိုပါ စည်းမျဉ်းချိုးဖောက်မှု အတွက် လက်ငင်းဂယက်ရိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်မှုမရှိသေးကြောင်း သိရှိရပါသည်။

     ထိုကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့တွင် သက်သာခွင့်တောင်းဆိုသည့်နိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲ နိုင်ငံများတွင် တွေ့ကြုံရလေ့ရှိသည့် ဂျုံနှင့်ဆန်ထုတ်လုပ်မှုတို့အတွက် သတ်မှတ်ထားသော အမြင့်ဆုံးအထောက်အပံ့ပေးမှုပမာဏကို ကျော်လွန်ထောက်ပံ့ပေးသည့် ချိုးဖောက်မှုကို ပြုလုပ်မိပါက တိကျသောအဖြေကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်မှု မရှိမချင်း ခုခံကာကွယ်မှုကို ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါသည်။

      ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့သို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ သက်သာခွင့်တောင်းဆိုသောစာတွင် ပြည်တွင်း ရှိ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသောပြည်သူများ၏ စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုရှိစေရေးအတွက် အရန်ဆန် အစီအစဉ် အောက်၌ လယ်သမားများသို့ အထောက်အပံ့များပေးလျက် ဆန်များအား စုဆောင်းရယူခဲ့ပြီး ပြန်လည်ထုတ်ပေးမှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ရှိ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ များ၏ ကုန်သွယ်မှုကို ကမောက်ကမဖြစ်စေရန် သို့မဟုတ် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကို ဆိုးရွားစွာ အကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်ပေါ်စေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှုသိပ္ပံရှိ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ လေ့လာရေး ဌာန (Centre for WTO Studies) မှ ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်သူ Sachin Kumar Sharma က အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းဆန်လုပ်ငန်းအပေါ် အထောက်အပံ့ပေးအပ်မှုမှာ ၂ဝ၁၈-၁၉ ခုနှစ်မှ စတင်၍ သတ်မှတ်ထားသောပမာဏထက် ကျော်လွန်မှုရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဈေးနှုန်း အထောက်အပံ့ပေးရေးကို နောက်ခံပြုသည့် အများပြည်သူဆိုင်ရာ အရန်ဆန်သိုလှောင်မှု မူဝါဒ များ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခြင်းအပေါ် မည်သည့်ဥပဒေကြောင်းအရ စိန်ခေါ်မှုကိုမဆို ဘာလီ သက်သာခွင့်ပေးမှု အစီအစဉ်အရ ကာကွယ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် စည်းမျဉ်းချိုးဖောက်မှု ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ  ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၌ ချမှတ်ထားသည့် ခေတ်နောက် ကျပြီး ချို့ယွင်းချက်ရှိနေသော တွက်ချက်မှုစနစ်ကြောင့်ပင် ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

     ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၌ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုအတွက် အစိုးရကအထောက်အပံ့ပေးနိုင် သည့် သတ်မှတ်ထားသောပမာဏဖြစ်သည့် ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းဟူသော တွက်ချက်မှုမှာ ယခင် ၁၉၈၆-၈၈ ခုနှစ် ကာလများရှိ ရည်ညွှန်းဈေးအပေါ် အခြေခံထားသဖြင့် ၎င်းတွက်ချက်ပုံစနစ်သည်  ခေတ် နှင့် လျော်ညီခြင်းမရှိတော့ပဲ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံက တောင်း ဆိုထားပါသည်။

      အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ကောက်ပဲသီးနှံများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် အနိမ့်ဆုံး အထောက်အပံ့ပြု ပေးအပ်သည့် ဈေးနှုန်းအစီအစဉ်အောက်တွင် အထူးသဖြင့် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်ရာ၌  အထောက် အပံ့ပေးမှုသည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့၏ စံနှုန်းအရ ၂၀၁၈-၁၉ ခုနှစ်မှစတင်၍ ၅ နှစ်ဆက်တိုက် သတ်မှတ်ထားသောပမာဏထက် ကျော်လွန်ချိုးဖောက်နေသဖြင့် အဆိုပါအစီအစဉ်ကို အချို့သော ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများက မေးခွန်းထုတ်လျက်ရှိနေကြသဖြင့် ခိုင်မာတိကျသော အဖြေတစ်ရပ်ရရှိရန် လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်း အိန္ဒိယ Business Standard သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

Source: Business Standard, April 8, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ၈-၄-၂၀၂၄ နေ့အထိ အရန်ရိက္ခာဆန် တန်ချိန် ၂၉၀၀၀၀ အပါအဝင် ဆန်လက်ကျန်စုစုပေါင်းမှာ ၁၀၉၆၉၆၄ တန်ရှိပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးရန်လိုအပ်ချက်ကို ၅.၄၈ လကြာ အထိ တည်ငြိမ်စွာ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း မလေးရှား လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် စားနပ် ရိက္ခာဖူလုံရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။

     အဆိုပါဝန်ကြီးဌာနက ၈-၄-၂၀၂၄ ရက်နေ့၌ သတင်းထုတ်ပြန်ရာတွင် အဓိက စားနပ်ရိက္ခာ ဖြစ်သောဆန်ကို ပြည်သူလူထုသို့ လုံလောက်စွာ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်သည်ဟု အာမခံချက်ပြုခဲ့သည်။ လက်ရှိကာလတွင် ပြည်တွင်း၌ စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသောဆန်ဖြူ (BPT) များအား ဖြန့်ဖြူးမှုကို ဆောင် ရွက်လျက်ရှိပြီး စားသုံးသူများ၏ လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်အတွက် အမျိုးသား လူနေမှု စရိတ်ရေးရာ ကောင်စီက ယခင်လ၌ အပြီးသတ်အတည်ပြုခဲ့သော ပြည်ပမှ တင်သွင်းသည့်ဆန်ဖြူ (BPI) ၏ လက်လီဈေးနှုန်းကို ၁၀ ကီလိုဂရမ်ဝင် တစ်အိတ်လျှင် မလေးရှားရင်းဂစ်၂ မှ ၃ အကြား လျှော့ချနိုင်ရေး အစီအစဉ်ကိုလည်း အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

     အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်ရေးအတွက် “Rice Wave initiative” ခေါ် ဆန်စပါးလှိုင်း စီမံချက်၏ အစီအစဉ် (၁၂) ရပ်မှတစ်ဆင့် လုပ်ငန်းစဉ် အမျိုးမျိုးကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ အစီအစဉ်များအနက် အကြီးစား ခေတ်မီ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရေး အစီအမံအား တိုးချဲ့ခြင်း၊ ၂ နှစ်တာကာလအတွင်း ၅ ရာသီ စပါးစိုက်ပျိုးမှု အစီအစဉ်ကို ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် စပါးစိုက်ခင်းများသို့ ဆည်ရေပေးဝေမှု အခြေခံ အဆောက်အအုံများ အားကောင်းစေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ ပါဝင်ကြောင်း မလေးရှား လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

     စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် အမျိုးသား စိုက်ပျိုးရေး အခြေခံ စားနပ်ရိက္ခာ မူဝါဒ ၂၀၂၁-၂၀၃၀ နှင့်အညီ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပြင် အခြားသော အာဟာရပြည့်ဝပြီး ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သည့် ကောက်ပဲသီးနှံများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် စားသုံးမှုကိုလည်း မလေးရှားအစိုးရက တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

     ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၆ ရက်နေ့၌ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးဝန်ကြီး Datuk Seri Mohamad Sabu ၏ ပြောကြားခဲ့မှုအရ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စပါးနှင့် ဆန်လုပ်ငန်းကို ပိုမိုထိရောက်၍ ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သော အဆင့်သို့ မြှင့်တင်ရန်အတွက် “Rice Wave” ပဏာမခြေလှမ်းကို ယခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့ကြောင်း၊ ဝန်ကြီးဌာနသည် စပါးနှင့် ဆန်လုပ်ငန်း၏ အသွင်ကူးပြောင်းရေး ပြောင်းလဲမှု အစပျိုးအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ရမည့် အစီအစဉ် ၁၂ ခုကို ရေးဆွဲထားပြီး အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ရ စပါးမျိုးစေ့ထုတ်လုပ်မှု ဆွဲဆောင်ရေး မူဝါဒသစ်တစ်ရပ်ကိုလည်း မိတ်ဆက်ထား ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Edge Malaysia, 8 April 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)