စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွယ်ရေးသတင်းများ

ဂျာမနီ၏ထောပတ်သီးဈေးကွက်အခြေအနေ

၁။      အီးယူဒေသသည် သစ်သီးဝလံစားသုံးမှု မြင့်မားလာသည့်နှင့်အမျှ ထောပတ်သီးသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်ပိုင်းမှစ၍ ဝယ်လိုအားများစွာမြင့်တက်လာရာ ဂျာမနီနိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အီးယူဒေသ၌ ထောပတ်သီးစားသုံးမှု ဒုတိယအများဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း ၊ အဓိကရောင်းချနေသော ထောပတ်သီးအမျိုးအစားမှာ ဂွာတီမာလာမှ Hass အမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အခြား Lavi Hass ၊ Lamb Hass ၊ Gem Hass တို့လည်းဈေးကွက်ဝင်ရောက်လျှက်ရှိရာ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ယခု နောက်ပိုင်း၌ Hass ကို ပိုမိုနှစ်သက်လာကြောင်း၊ ထောပတ်သီးတွင် အမျှင်ဓါတ်၊ ဗီတာမင်နှင့် သတ္ထု ဓါတ်များ ပေါကြွယ်ဝစွာပါဝင်မှုသည် ကျန်းမာရေးကို များစွာအထောက်အကူပြုကြောင်း၊ ထောပတ်သီး လတ်ဆတ်နှင့်အခြောက်(၂)မျိုးလုံးအတွက် HSCode 08044000 ကိုအသုံးပြုကြောင်း၊ အီးယူဒေသသို့ အဓိကတင်ပို့နေသောနိုင်ငံများမှာ ပီရူးနှင့်တောင်အာဖရိကနိုင်ငံများဖြစ်ကြပြီး  ကိုဗစ် ၁၉ ဖြစ်ပွားသည့်ကာလအတွင်း  ဈေးနှုန်းများကျဆင်းမှုက ဝယ်လိုအားတိုးတက်မှုကို ဖြစ်စေသည့် အတွက် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အီးယူနိုင်ငံများက တန်ချိန်(၇)သိန်း တန်ဖိုးအားဖြင့် ယူရို(၁.၇) ဘီလီယံခန့် တင်သွင်းမှု ရှိခဲ့ကြောင်း၊ အီးယူဒေသတွင်  နယ်သာလန်နိုင်ငံသည် အီးယူဒေသသို့ အဓိက တစ်ဆင့် ဖြန့်ဖြူးသူအနေနှင့်‌ဆောင်ရွက်ပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံသည်ထောပတ်သီးဈေးကွက်တွင်ဉီးဆောင်သူအဖြစ် ရှိနေကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၂။       ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ထောပတ်သီးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမရှိဘဲ တင်သွင်းစားသုံးမှုကိုသာ ပြုလုပ်ပြီး အချို့ကို အခြားဥရောပနိုင်ငံများ(ဆွစ်ဇာလန်၊ဩစတြေးလျ၊လူဇင်ဘတ်၊ဟန်ဂေရီစသည်)သို့  ပြန်လည်တင်ပို့မှုပြုလုပ်ကြောင်း၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ၌ ထောပတ်သီးစားသုံးမှု မြင့်တက်လာလျှက်ရှိရာ တစ်နိုင်ငံလုံး တစ်နှစ်စားသုံးမှုအနေဖြင့် ခန့်မှန်းတန်ချိန်(၁၀၄၄၅၂)ရှိပြီး လူတစ်ဉီး ပျမ်းမျှစားသုံးမှုမှာ (၁.၂၆)ကီလိုဂရမ်ရှိကြောင်း၊ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ထောပတ်သီးကိုဈေးနှုန်းသင့်တင့်မှုရှိခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သောသစ်သီးအနေဖြင့် စားသုံးကြခြင်းတို့ကြောင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်အတွင်း အီးယူနှင့် အီးယူပြင်ပနိုင်ငံများမှ စုစုပေါင်းတန်ချိန်(၁၁၉၀၀၀)တင်သွင်းမှုရှိခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွင်း  ပြည်တွင်း လက်ကားဈေးကွက်တွင် ပျမ်းမျှတစ်တန်လျှင်အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၃၇၄၅)ရှိပြီး တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၃.၇၄ နှင့် ၃.၅၉)ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၃။      ထောပတ်သီးကို စံနှုန်းသတ်မှတ်ချက်အရ   Class (၃)မျိုးခွဲခြားထားရာ Superior Quality ၊Good Qualityနှင့် Satisfies Minimum Requirements တို့ဖြစ်ကြောင်း၊လတ်ဆတ်သစ်သီးများသည် ပိုးမွှားကင်းစင်ခြင်း၊အပူချိန်နှင့် စိုထိုင်းဆများခြင်းကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုမရှိခြင်း၊ရိုးတံ အညှာသည် ၁၀ မီလီမီတာထက် မကျော်စေခြင်းတို့ဖြစ်ရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ Labelling Packaging  နှင့် အရည်အသွေးပိုင်းဆိုင်ရာများအတွက် Codex Alimentarius Standard အရဆောင်ရွက်ကြောင်း၊ စားသောက်ကုန်လုံခြုံစိတ်ချမှုသည် အီးယူဈေးကွက်အတွက် အဓိကအ‌ရေးကြီးသည့်အပိုင်းဖြစ်ပြီး General Food Law  ကို ပြဌာန်းထားရှိကြောင်း၊ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင်  အီးယူမှ ပြဌာန်းချက်များအပြင် နိုင်ငံအနေနှင့်ထပ်မံထုတ်ပြန်ချက်များလည်းရှိပြီး Maximum Residue Level(MRL)အတွက် လက်လီရောင်းဝယ်သူများက ဥပဒေပြဌာန်းချက်၏ ၃၀% ကိုသာခွင့်ပြုခြင်းများရှိကြောင်း၊ Non-Legislative Requirement အနေနှင့် အီးယူနှင့်ဂျာမနီဈေးကွက်က Global GAP ကို လိုအပ်မှုရှိပြီး စားသောက်ကုန်လုံခြုံစိတ်ချမှုအပိုင်းအတွက် ISO22000  နှင့် IFS (၂)မျိုးအနက် Union of  German Supermarket Chains က ချမှတ်ဆောင်ရွက်သည့် IFS ကို ဂျာမန်စူပါမားကတ်များက ပိုမိုနှစ်သက်ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၄။      ထောပတ်သီးကို ရင့်မှည့်၍အရည်အသွေးကောင်းမွန်ပြီး လွယ်ကူအဆင်ပြေစွာ စားသုံးနိုင်သည့် “Ready to eat” ပုံစံ စားသုံးမှုဆီသို့ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာရာ အသင့်စားသုံးနိုင်သည့် ထောပတ်သီး အမှည့်များအတွက်  ပရီမီယံဈေးနှုန်းများပေး၍ ဝယ်ယူလိုကြပြီး တစ်ဖက်တွင်လည်း ပို့ကုန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် သင်္ဘောမတင်မီ အသီးရင့်မှည့်မှုအခြေအနေကို သေချာစွာစစ်ဆေးမှုပြုလုပ်ရန် အထူးလိုအပ်ရာ အသီးရင့်မှည့်မှုကို စစ်ဆေးနိုင်သည့် အတွေ့အကြုံနည်းလမ်းများ လျင်မြန်စွာတိုးတက်လာနေပြီး နည်းပညာများကိုလည်း ကောင်းစွာအသုံးချနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်လာနေကြောင်း၊ ကုမ္ပဏီများက  အသီးရင့်မှည့်မှုကို ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုအနေဖြင့် ပြုလုပ်လာကြခြင်း(သို့) ရောင်းဝယ်သူများက ရင့်မှည့်မှုဆိုင်ရာလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်း အသုံးအဆောင်များပြုလုပ်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်လာကြကြောင်း၊ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင်လည်း စူပါမားကတ်များက Ready to eat Hass အမျိုးအစား ထောပတ်သီးကို ရောင်းချရန် ပိုမိုနှစ်သက်ကြသဖြင့် ဥ‌ရောပတွင်  အကြီးဆုံး repening facilities များအနက် တစ်ခုကို နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင် တည်ထောင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး ထောပတ်သီး၊ ငှက်ပျောသီးနှင့်သရက်သီးတို့အတွက် နယ်သာလန်နိုင်ငံနှင့် ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံတို့ရှိ ဖြန့်ဖြူးရေးစင်တာများသို့ ဝန်ဆောင်မှုပေးဆောင်ရွက်ကြောင်း၊ ထောပတ်သီးအရည်အသွေးစစ်ဆေးသည့် Avos  စက်သည် အသီးကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေခြင်းမရှိဘဲ အရည်အသွေး စစ်ဆေးကျွမ်းကျင်သူများအတွက်  မြန်ဆန်ထိရောက်သော အချက်အလက်များကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ကာ အရည်အသွေးပိုင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဆုံးဖြတ်ချက်များချမှတ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းစက်ကိုအသုံးပြု၍ အသီးရင့်မှည့်ကာလနှင့် ပို့ဆောင်သင့်သည့်ဖောက်သည် စသည်တို့ကို ခန့်မှန်းတွက်ချက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၅။      မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ထောပတ်သီးကို တရုတ်၊ ထိုင်း၊ ဟောင်ကောင်၊ ရုရှား အစရှိသည့် နိုင်ငံများသို့ ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် နယ်စပ်ဂိတ်များမှတဆင့်တင်ပို့ရောင်းချမှုရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံထောပတ်သီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တင်ပို့ရောင်းချသူများအသင်းကိုလည်း ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားရှိပြီးဖြစ်ရာ ဒေသမျိုးကိုင်းများနှင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းလာသည့် Hass အမျိုးအစား မျိုးကိုင်းများကို စနစ်တကျ မျိုးပွားဖြန့်ဖြူးထားနိုင်ပြီး ဈေးကွက်ဝင်အသီးများထွက်ရှိလာရေးဆောင်ရွက်လျှက်ရှိခြင်းကြောင့် အဆိုပါအမျိုးအစားကို ပိုမိုကြိုက်နှစ်သက်မှုရှိသည့် အီးယူနှင့်ဂျာမနီနိုင်ငံဈေးကွက်များသို့ ‌ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်များနှင့် အညီအရည်အသွေးမီစွာဝင်ရောက်နိုင်ရေးအတွက်လည်း ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း၊ ဂျာမနီနိုင်ငံသည် နယ်သာလန်နိုင်ငံကဲ့သို့ အီးယူနိုင်ငံများမှ တင်သွင်းခြင်းရှိသကဲ့သို့ အီးယူပြင်ပနိုင်ငံများမှ တိုက်ရိုက်တင်သွင်းမှုများလည်း ရှိလာနေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်မှုအတွက် ကုန်စည်ပြပွဲများတွင် ပါဝင်ပြသခြင်းဖြင့် စီးပွားရေးချိတ်ဆက်‌ဆောင်ရွက်မှုများ ရရှိလာနိုင်မည်ဖြစ်ရာ ဘာလင်မြို့တွင်ကျင်းပသည့် Fruit Logistica ပြပွဲနှင့် နူရင်ဘတ်မြို့တွင် ကျင်းပသည့် Biofach အော်ဂဲနစ်ပြပွဲများသို့ လာရောက်ပြသရန် သင့်တော်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်- ဘာလင်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဟောင်ကောင်ဒေသ၌နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကားမောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်း(၁၅%)လုပ်ငန်းမှနှုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက်ရှိ

          ဟောင်ကောင်ဒေသနှင့် တရုတ်နိုင်ငံရှန့်ကျန်းမြို့တို့အကြား နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ရန် လိုအပ်သော ကိုဗစ်-၁၉ စစ်ဆေးမှုများ တင်းကျပ်နေသဖြင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကား မောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်း ၁၅% သည် လုပ်ငန်းမှနုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက်ရှိသည်ဟု သတင်းဖော်ပြထားရာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကားများမောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်းများ၌ ကိုဗစ်၁၉တွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် ကုန်တင်ကားများအား ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းခြင်းများဆောင်ရွက်ခဲ့မှုကြောင့် ကြန့်ကြာမှုများဖြစ်ခဲ့သဖြင့်  ဟောင်ကောင်သို့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တင်သွင်းမှုအား ပြင်းထန်စွာရိုက် ခတ်ခဲ့ကြောင်း၊ တင်သွင်းမှုလျော့ကျခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်ခဲ့ပြီး တရုတ်ဂေါ်ဖီစိမ်းထုပ်များမှာ ယခင်ကတစ်ကီလိုဂရမ်လျှင်ဟောင်ကောင်‌ဒေါ်လာ ၆.၆၀ မှ ဖေဖော်ဝါရီလ ဒုတိယပတ်အစတွင် ဟောင်ကောင်ဒေါ်လာ ၁၉.၄၀ (ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၁၉၄% )သို့ မြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း (၂) ရက်အကြာ၌ ၁၄.၃၀ သို့လျော့ကျသွားကြောင်း၊ ဟောင်ကောင်ဒေသသို့တင်သွင်းသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၏ ၉၂% မှာ တရုတ်ပြည်မကြီးမှဖြစ်ရာ ၎င်းဒေသ၌နေထိုင်သည့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းသူများအနေဖြင့် မိသားစုနှင့်အတူနေထိုင်ခွင့်မပြုခြင်း(သို့) လုပ်ငန်းတာဝန် ပြီးဆုံးလျှင် နေ့စဉ် ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါစစ်ဆေးခြင်းတို့ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ စစ်ဆေးမှုများတင်းကျပ်မှုကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဟင်းသီးဟင်းရွက် ကုန်တင်ကား မောင်းနှင် သည့် ယာဉ်‌မောင်း (၃၀၀)ဉီးခန့်ရှိရာမှ  ၁၅% မှာ လုပ်ငန်းမှနှုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါပိုးတွေ့ရှိလျှင် ၎င်းတို့နှင့်အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့သည့်ယာဉ်မောင်းများအား အသွားအလာကန့်သတ်စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာသို့ ပို့ဆောင်ပါက ယာဉ်မောင်းဉီးရေ ထပ်မံလျော့နည်းကာ လူ့စွမ်းအားများ လျော့ကျမည်ဖြစ်ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ဒေသအစိုးရ အနေဖြင့်ယာဉ်မောင်းများအား နေရာများစွာသို့သွားရောက်ပို့ဆောင်ခြင်းအစား သတ်မှတ်ထား သောနေရာတစ်ခုမှ အခြားနေရာတစ်ခုသို့သာ ပစ္စည်းပို့ဆောင်ရန် သတ်မှတ်ထားသင့်ကြောင်း၊ ကုန် ပစ္စည်းများတင်သွင်းမှုနှင့်ဈေးနှုန်းအကြား ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေရန် ဟောင်ကောင်ဒေသသို့ နေ့စဉ် တင်သွင်းသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်အရေအတွက်ကို ဖော်ပြသင့်ကြောင်း၊ အချို့သော ဝယ်ယူသူများမှာ အထိတ်တလန့်ဝယ်ယူလျှက်ရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့ပုံမှန်ဝယ်ယူသည့် ပမာဏထက် (၃)ဆ ပိုမို ဝယ်ယူလျှက်ရှိရာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြည့်စွမ်းနိုင်မှုမှာ အကျဘက်သို့ ဉီးတည်လျှက်ရှိသည်ဟု ရေးသားဖော်ပြထားကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဟောင်ကောင်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးပို့ကုန်များ တင်ပို့ရန် စီမံဆောင်ရွက်မှုများပြုလုပ်သွားမည့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ

          တရုတ်နိုင်ငံသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် လယ်ယာထွက်ကုန်များအတွက်  ကြီးမားသောဈေးကွက်ဖြစ်သဖြင့် ယခုကြုံတွေ့နေရသောအခက်အခဲများကိုကျော်လွှားရန် စီမံဆောင်ရွက်မှုအသစ်များကို အဆိုပြုသွားမည်ဟု ဗီယက်နမ် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊တရုတ်-ဗီယက်နမ် နယ်စပ်ဂိတ်များ၌ အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းမှုများ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ဆောင်ရွက်ပေးရန်နှင့် တရုတ်သို့တင်ပို့လာသည့်ကုန်စည်များကို ခေတ္တထားရှိရန်ကြားခံဇုန် တည်ဆောက်ပေးသင့်သည်ဟု တရုတ်ဘက်သို့ညှိနှိုင်းထားကြောင်း၊ နယ်စပ်မှ တင်သွင်းလာသည့် ကုန်စည်များအတွက်  ကုန်လက်ခံရန်၊ ထိန်းသိမ်းရန်၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပြုပြင်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက်  လုပ်ငန်းဆောင်တာမျိုးစုံဆောင်ရွက်နိုင်သည့်နေရာတစ်ခုကို တည်ထောင်ပေးရန်၊ ၎င်းနေရာမှာ Mong Cai မြို့တွင်ဖြစ်ပြီး အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသများမှ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောထွက်နှင့် ရေထွက်ကုန် ကုန်သွယ်ရေးစင်တာတစ်ခု လျင်လျင်မြန်မြန်တည်ထောင်ရန် အဆိုပြုညှိနှိုင်းထားပြီး ၎င်းစင်တာမှာထိ‌ရောက်မှုရှိပါက အခြားနယ်စပ်မြို့များတွင် အလားတူစင်တာများတည်ထောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဘက်မှပို့ကုန်များကို တရုတ်ဘက်သို့တင်ပို့ရာတွင်  တရားဝင်အရေအတွက် ခွဲဝေကန့်သတ်မှုများကို အသုံးပြုရန် ညှိနှိုင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ လယ်ယာထွက်ကုန်များကို အမေရိကန်၊တရုတ်နှင့် ဥ‌ရောပနိုင်ငံများသို့ ကုန်ကြမ်းအတိုင်းတင်ပို့နေပြီး တင်ပို့သည့်ကုန်စည်များ၏ ၉၀% ကို ကုန်အမှတ်တံဆိပ်မရှိဘဲတင်ပို့နေရသည်ကအများစုဖြစ်ရာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ်ဖြင့်တင်ပို့စေလိုကြောင်း လယ်ယာ/ကျေးလက် ဝန်ကြီးကပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ကော်ဖီ၊ဆန်၊သီဟိုစေ့၊ပင်လယ်စာ၊ရာဘာ၊ဟင်းသီး ဟင်းရွက်နှင့်သစ်သား စသည့်အဓိကလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးအမယ်(၁၀)ခုကျော်ကို နိုင်ငံပေါင်း(၁၆၀) သို့တင်ပို့လျှက်ရှိပြီး အမယ်တစ်မျိုးချင်းစီမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၁)ဘီလီယံကျော်ရရှိလျှက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-နန်နင်းမြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဟောင်ကောင်ဒေသ၌နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကားမောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်း(၁၅%)လုပ်ငန်းမှနှုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက်ရှိ

          ဟောင်ကောင်ဒေသနှင့် တရုတ်နိုင်ငံရှန့်ကျန်းမြို့တို့အကြား နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ရန် လိုအပ်သော ကိုဗစ်-၁၉ စစ်ဆေးမှုများ တင်းကျပ်နေသဖြင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကား မောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်း ၁၅% သည် လုပ်ငန်းမှနုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက်ရှိသည်ဟု သတင်းဖော်ပြထားရာ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်တင်ကားများမောင်းနှင်သည့် ယာဉ်မောင်းများ၌ ကိုဗစ်၁၉တွေ့ရှိခဲ့ပြီးနောက် ကုန်တင်ကားများအားပိုးသတ်ဆေးဖျန်းခြင်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုကြောင့် ကြန့်ကြာမှုများဖြစ်ခဲ့သဖြင့်  ဟောင်ကောင်သို့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တင်သွင်းမှုအား ပြင်းထန်စွာရိုက် ခတ်ခဲ့ကြောင်း၊တင်သွင်းမှုလျော့ကျခဲ့ခြင်းကြောင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်ခဲ့ပြီး တရုတ်ဂေါ်ဖီစိမ်းထုပ်များမှာ ယခင်ကတစ်ကီလိုဂရမ်လျှင်ဟောင်ကောင်‌ဒေါ်လာ ၆.၆၀ မှ ဖေဖော်ဝါရီလ ဒုတိယပတ်အစ တွင် ဟောင်ကောင်ဒေါ်လာ ၁၉.၄၀ (ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၁၉၄% )သို့ မြင့်တက်ခဲ့သော်လည်း (၂) ရက်အကြာ၌ ၁၄.၃၀ သို့လျော့ကျသွားကြောင်း၊ ဟောင်ကောင်ဒေသသို့တင်သွင်းသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၏ ၉၂% မှာ တရုတ်ပြည်မကြီးမှဖြစ်ရာ ၎င်းဒေသ၌နေထိုင်သည့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းသူများအနေဖြင့် မိသားစုနှင့်အတူနေထိုင်ခွင့်မပြုခြင်း(သို့) လုပ်ငန်းတာဝန် ပြီးဆုံးလျှင် နေ့စဉ် ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါစစ်ဆေးခြင်းတို့ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ စစ်ဆေးမှုများတင်းကျပ်မှုကြောင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ဟင်းသီးဟင်းရွက် ကုန်တင်ကား မောင်းနှင်သည့် ယာဉ်‌မောင်း (၃၀၀)ဉီးခန့်ရှိရာမှ  ၁၅% မှာ လုပ်ငန်းမှနှုတ်ထွက်ရန် စီစဉ်လျှက် ရှိကြောင်း၊ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါပိုးတွေ့ရှိလျှင် ၎င်းတို့နှင့်အနီးကပ်ထိတွေ့ခဲ့သည့်ယာဉ်မောင်းများအား အသွား အလာကန့်သတ်စောင့်ကြည့်ရေးစင်တာသို့ ပို့ဆောင်ပါက ယာဉ်မောင်းဉီးရေ ထပ်မံလျော့နည်းကာ လူ့စွမ်းအားများ လျော့ကျမည်ဖြစ်ပြီး ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ဒေသအစိုးရ အနေဖြင့်ယာဉ်မောင်းများအား နေရာများစွာသို့သွားရောက်ပို့ဆောင်ခြင်းအစား သတ်မှတ်ထား သောနေရာတစ်ခုမှ အခြားနေရာတစ်ခုသို့သာ ပစ္စည်းပို့ဆောင်ရန် သတ်မှတ်ထားသင့်ကြောင်း၊ ကုန် ပစ္စည်းများတင်သွင်းမှုနှင့်ဈေးနှုန်းအကြား ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေရန် ဟောင်ကောင်ဒေသသို့ နေ့စဉ် တင်သွင်းသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်အရေအတွက်ကို ဖော်ပြသင့်ကြောင်း၊ အချို့သော ဝယ်ယူသူများ မှာ အထိတ်တလန့်ဝယ်ယူလျှက်ရှိသောကြောင့် ၎င်းတို့ပုံမှန်ဝယ်ယူသည့် ပမာဏထက် (၃)ဆ ပိုမို ဝယ်ယူလျှက်ရှိရာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များဖြည့်စွမ်းနိုင်မှုမှာ အကျဘက်သို့ ဉီးတည်လျှက်ရှိသည်ဟု ရေးသားဖော်ပြထားကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဟောင်ကောင်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးပို့ကုန်များ တင်ပို့ရန် စီမံဆောင်ရွက်မှုများပြုလုပ်သွားမည့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ

          တရုတ်နိုင်ငံသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် လယ်ယာထွက်ကုန်များအတွက်  ကြီးမားသောဈေးကွက်ဖြစ်သဖြင့် ယခုကြုံတွေ့နေရသောအခက်အခဲများကိုကျော်လွှားရန် စီမံဆောင်ရွက်မှု အသစ်များကိုအဆိုပြုသွားမည်ဟု ဗီယက်နမ် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊တရုတ်-ဗီယက်နမ် နယ်စပ်ဂိတ်များ၌ အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းမှုများ မြန်မြန် ဆန်ဆန်ဆောင်ရွက်ပေးရန်နှင့် တရုတ်သို့တင်ပို့လာသည့်ကုန်စည်များကိုခေတ္တထားရှိရန်ကြားခံဇုန် တည်ဆောက်ပေးသင့်သည်ဟု တရုတ်ဘက်သို့ညှိနှိုင်းထားကြောင်း၊ နယ်စပ်မှ တင်သွင်းလာသည့် ကုန်စည်များအတွက်  ကုန်လက်ခံရန်၊ ထိန်းသိမ်းရန်၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပြုပြင်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက်  လုပ်ငန်းဆောင်တာမျိုးစုံဆောင်ရွက်နိုင်သည့်နေရာတစ်ခုကို တည်ထောင်ပေးရန်၊ ၎င်းနေရာမှာ Mong Cai မြို့တွင်ဖြစ်ပြီး အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသများမှ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောထွက်နှင့် ရေ ထွက်ကုန် ကုန်သွယ်ရေးစင်တာတစ်ခု လျင်လျင်မြန်မြန်တည်ထောင်ရန် အဆိုပြုညှိနှိုင်းထားပြီး ၎င်းစင်တာမှာထိ‌ရောက်မှုရှိပါက အခြားနယ်စပ်မြို့များတွင် အလားတူစင်တာများတည်ထောင်သွား မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ဗီယက်နမ်နိုင်ငံဘက်မှပို့ကုန်များကို တရုတ်ဘက်သို့တင်ပို့ရာတွင်  တရားဝင်အရေ အတွက် ခွဲဝေကန့်သတ်မှုများကိုအသုံးပြုရန် ညှိနှိုင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ လယ် ယာထွက်ကုန်များကို အမေရိကန်၊တရုတ်နှင့် ဥ‌ရောပနိုင်ငံများသို့ ကုန်ကြမ်းအတိုင်းတင်ပို့နေပြီး တင်ပို့သည့်ကုန်စည်များ၏ ၉၀% ကို ကုန်အမှတ်တံဆိပ်မရှိဘဲတင်ပို့နေရသည်ကအများစုဖြစ်ရာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ်ဖြင့်တင်ပို့စေလိုကြောင်း လယ်ယာ/ကျေးလက် ဝန်ကြီးကပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ကော်ဖီ၊ဆန်၊သီဟိုစေ့၊ပင်လယ်စာ၊ရာဘာ၊ဟင်းသီး ဟင်းရွက်နှင့်သစ်သား စသည့်အဓိကလယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးအမယ်(၁၀)ခုကျော်ကို နိုင်ငံပေါင်း(၁၆၀) သို့တင်ပို့လျှက်ရှိပြီး အမယ်တစ်မျိုးချင်းစီမှအမေရိကန်ဒေါ်လာ(၁)ဘီလီယံကျော်ရရှိလျှက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-နန်နင်းမြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)