. အသေးစားနှင့်အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဆဲနိုင်ငံများစာရင်း တွင်အကျုံးဝင်သော မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုအဖြစ် ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် SME လုပ်ငန်းများသည် မှတ်ပုံတင်ထားသော လုပ်ငန်းအားလုံး၏ ၉၄ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် လုပ်သား အင်အား၏ ၅၂-၉၇ ရာခိုင်နှုန်းတို့ ပါဝင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ SME များကို ယေဘုယျအားဖြင့် အမျိုးအစားငါးမျိုးဖြင့် ခွဲခြားနိုင်သည်။
(က) သွင်းကုန်အစားထိုးSME လုပ်ငန်းများ ၊
(ခ) ပို့ကုန်ကို ဦးတည်သော SME လုပ်ငန်းများ၊
(ဂ) ကျေးလက်ဒေသရှိ SME လုပ်ငန်းများ၊
(ဃ) ပြည်တွင်းနှင့် မိရိုးဖလာ SME လုပ်ငန်းများ
(င) အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ SME လုပ်ငန်းများ၊
မြန်မာနိုင်ငံသည် နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းများကိုပင် တင်သွင်းလာသော ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ်တွင် မှီခိုနေရ ပါသည်။ သွင်းကုန်အပေါ် အလွန်အမင်း မှီခိုအားထားမှုကို သွင်းကုန်အစားထိုး SME လုပ်ငန်းများကို မြှင့်တင်ခြင်း ဖြင့်သာ ပြုပြင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ အချို့သော SME လုပ်ငန်းများသည် ပို့ကုန်တွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင် နေကြသော်လည်း ပြည်ပပို့ကုန် အမျိုးအစားများ ပိုမိုမြှင့်တင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ပြည်တွင်းကုန်ကြမ်း အရင်းအမြစ်များကို အသုံးပြု၍ စီမံတင်ပို့သည့် ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ရန် SME များကို တွန်းအားပေးရန် အရေးကြီးပါသည်။ ပြည်ပသို့တင်ပို့ရန် အလားအလာ မြင့်မားသည့် အချို့သော စီးပွားရေး ကဏ္ဍများတွင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ၊ အစားအစာ ပြုပြင်ခြင်း၊ သစ်လုပ်ငန်း၊ သတ္တုလုပ်ငန်း နှင့် ရေထွက်ကုန် ပစ္စည်းများ ပြုပြင်ခြင်း တို့ ပါဝင်သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် SME ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဌာနမှ ထုတ်ပြန်သည့် စာရင်းနှင့်အညီ မှတ်ပုံတင်ထားသည့် SME အရေအတွက်မှာ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၄၆,၀၁၄ ဖြစ်သည်။ SME မှတ်ပုံတင်နှုန်းသည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် အများဆုံးဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံရှိ SME ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဥပဒေနှင့် မူဝါဒများ
အသေးစားနှင့် အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (SMEs) ကို ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် စတင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၁ခုနှစ်တွင် ပုဂ္ဂလိကစက်မှုလုပ်ငန်းဥပဒေအား အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး SME လုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက် လေးချက်၊ သတ်မှတ်ချက်များ- (i) အသုံးပြုထားသော မြင်းကောင်ရေအား၊ (ii) ဝန်ထမ်းအရေအတွက်၊ (iii) အရင်းအနှီး အရင်းအနှီးနှင့် (iv) နှစ်စဉ် ထုတ်လုပ်မှု။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် SMEs ဥပဒေကို ထပ်မံ ပြင်ဆင်ပြဌာန်းခဲ့သည်။ အဆိုပါဥပဒေတွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်း၊ လက်လီ၊ လက်လီ၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့် အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကို အခြေခံ၍ SME များကို အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုပေးထားသည်။ ထို့နောက် အသေးစားနှင့်အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေများကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် အသေးစားနှင့်အလတ်စားလုပ်ငန်းများ MSMEs ဟူသော ဝေါဟာရကို အသေးစား၊ အလတ်စားနှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဗဟိုကော်မတီမှ ပြင်ဆင်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။
SMEs တင်ပို့မှု
SMEs ပို့ကုန်တိုးမြှင့်စေနိုင်မည့်အကြောင်းအရင်းများအနေဖြင့် ပို့ကုန်တိုးတက်စေသည့်အချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ အရင်းအမြစ်အခြေပြုချဉ်းကပ်နည်းသည် ကုမ္ပဏီ၏အတွင်းပိုင်းပြောင်းလဲမှုများကို အာရုံစိုက်ပြီး ဒုတိယနည်းလမ်းမှာ ပြင်ပရှုထောင့်များကို အာရုံစိုက်သည်။ အတွင်းပိုင်း အဆုံးအဖြတ်များတွင် အသက်၊ ပညာရေး၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု၊ နိုင်ငံခြား ထိတွေ့မှုနှင့် ပို့ကုန်အပ်နှံမှုကဲ့သို့သော စီမံခန့်ခွဲမှု အရည်အသွေးများ အပါအဝင် ထုတ်ကုန်၊ ဈေးနှုန်း၊ မြှင့်တင်ရေး၊ ဖြန့်ဖြူးရေး၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့် ကွန်ရက်ချိတ်ဆက်မှု နည်းဗျူဟာများကဲ့သို့သော ပို့ကုန်စျေးကွက်ရှာဖွေရေး နည်းစနစ်များ ပါဝင်သည်။ ပြင်ပအချက်များသည် တရားဥပဒေ၊ နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးစနစ်၊ ယဉ်ကျေးမှုတူညီမှု၊ စျေးကွက်ဒိုင်းနမစ်များ၊ စားသုံးသူနှင့် ပြိုင်ဖက်အမူအကျင့်များနှင့် အစိုးရအခွန်နှုန်းထားများ၊ အစိုးရပို့ကုန်ပံ့ပိုးမှုများ အပါအဝင် ပြည်တွင်းအစိုးရ၏ သွင်ပြင်လက္ခဏာများ၊ မူဝါဒများနှင့် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးပတ်ဝန်းကျင်တို့ပါဝင်သည်။
အခြားအာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက မြန်မာနိုင်ငံရှိ SME လုပ်ငန်းများ တင်ပို့နိုင်ခြေနည်းပါးပြီး ၂၀၁၄ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏ စစ်တမ်းများအရ အလတ်စားလုပ်ငန်းများ၏ ၄.၂ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အသေးစားလုပ်ငန်းများ၏ ၀.၈ ရာခိုင်နှုန်းက ၎င်းတို့၏ရောင်းချမှု၏ အနည်းဆုံးတစ်ရာခိုင်နှုန်းကို တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်၍သာ တင်ပို့နိုင်သည် မြန်မာနိုင်ငံ SME လုပ်ငန်းများ၏ တင်ပို့သည့်နေရာများသည် လုပ်ငန်းအရွယ်အစားအလိုက် ကွဲပြားသည်။ လုပ်ငန်းကြီးများသည် SMEs များထက် ပို့ကုန် အလားအလာ ပိုများပြီး လုပ်ငန်းကြီးများသည် EU နှင့် US တို့ကဲ့သို့ ၀င်ငွေမြင့်သော စျေးကွက်များသို့ တင်ပို့နိုင်သည်။ သို့သော်လည်း SME လုပ်ငန်းများသည် တရုတ်၊ မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့ကဲ့သို့ ဒေသတွင်း စျေးကွက်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ရွေးချယ်ကြပြီး ပစ်မှတ်ဖောက်သည်များ တောင်းဆိုမှုနည်းပါးသည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်လုပ်ငန်းစစ်တမ်းအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အလတ်စားလုပ်ငန်း ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အသေးစားလုပ်ငန်းများ၏ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းသည် နိုင်ငံခြားရင်းမြစ်မှ သွင်းအားစုပစ္စည်းများကို အသုံးပြုနေကြသည်ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်လုပ်ငန်းစစ်တမ်းအရ သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်နယ်လေးခု၊ တိုင်းခုနစ်ခုမှ SME နှင့် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေနေပြည်တော်တို့က ပို့ကုန်လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသည်။ အာဆီယံသည် မြန်မာ့ပို့ကုန်အတွက် အရေးပါသော ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှ SME လုပ်ငန်းများသည် တရုတ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံများသို့ အဓိက တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ ပြည်ပသို့တင်ပို့သည့် ထုတ်ကုန်အများစုမှာ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များ၊ ရေထွက်ကုန်များနှင့် သစ်အချောထည်နှင့် သစ်အချော ထည်ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များတွင် ဆန်၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ကောက်ညှင်းဖြူမှုန့်၊ ကော်ဖီစေ့နှင့် ကော်ဖီမှုန့်၊ မြန်မာ့လက်ဖက်၊ မန်ကျည်း၊ Jaguar၊ အုန်း၊ မြေပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ ဂျင်းဆီ၊ ဆီအုန်း၊ ရော်ဘာ၊ သကြား၊ ပျား၊ သံပုရာ၊ ပျားရည်။ အဏ္ဏဝါထုတ်ကုန်များတွင် ငါး၊ အေးခဲထားသော လက်သီးဆုပ်များ၊ ပုစွန်၊ အခွံပျော့၊ ကဏန်း၊ ပြည်ကြီးငါးနှင့် ကျောက်ပုဇွန်တို့ ပါဝင်သည်။ သစ်နှင့်သစ်သားဆက်စပ်ပစ္စည်းများမှာ သစ်သား၊ ကျွန်း၊ တန်ဖိုးမြှင့်သစ်ထွက်ပစ္စည်းများ၊ ကြိမ်နှင့် ဝါးဖျာများဖြစ်သည်။
ပို့ကုန်အကူညီအစီစဉ်များ
စီမံကိန်းနှင့်ဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သည့် အမိန့်ကြော်ငြာစာ ၆၄/၂၀၂၃ အရ အစိုးရသည် ပြောင်း၊ ငါးနှင့်ပုစွန်၊ ပဲ၊ နို့နှင့် ပဲမျိုးကွဲများဖြစ်သည့် ကုန်စည် ၂၇ မျိုးအပေါ် ကုန်သွယ်လုပ်ငန်းခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုထားသည်။ နို့ထွက်ပစ္စည်း၊ ဒိန်ချဉ်၊ တိရစ္ဆာန်နှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများ၊ ဓာတ်မြေသြဇာ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ တိရစ္ဆာန်၊ ငါးနှင့် ပုစွန်ဆေးများတွင် အသုံးပြုသော ဓာတ်မြေသြဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေးနှင့် ပေါင်းသတ်ဆေး၊ ဆေးဝါးများ၊ တိရစ္ဆာန်၊ ငါးနှင့်ပုစွန်အစာအတွက် ကုန်ကြမ်းနှင့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ (အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များအတွက်အသုံးပြုသော တိရစ္ဆာန်အစာ)၊ ကောက်ပဲသီးနှံစစ်စစ်မျိုးစေ့များနှင့် ပျိုးပင်များ၊ ဝါဂွမ်းအတွက် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ၊ အုန်းဆီ၊ နိုင်ငံတော်အလံ၊ စာရေးကိရိယာများ၊ ဓာတ်မှန်များ၊ စုပ်ယူနိုင်သော သိုးမွှေး၊ ပိတ်စ၊ ပတ်တီးများ၊ ဆေးရုံသုံးပစ္စည်းများ၊ ခွဲစိတ်ခန်းသုံး မျက်နှာဖုံး (တစ်ခါသုံး)၊ ဦးထုပ်၊ ခွဲစိတ်လက်အိတ်၊ တုပ်ကွေးကူးစက်မှုကို ကာကွယ်ရန် အသုံးပြုသည့် မျက်နှာဖုံးများ၊ အိမ်သုံးဆေးဝါးနှင့် အခြားတိုင်းရင်းဆေးများနှင့် တိုင်းရင်းဆေးများ၊ ဆေးဝါးများ၊ မီးသတ်စက်နှင့် နိဗ္ဗာန်ယာဉ်၊ ဆပ်ပြာ၊ ဘက်ထရီသုံး လျှပ်စစ်သုံးကုန်ကြမ်းများနှင့် လှူဒါန်းသည့် ရန်ပုံငွေဖြင့် ဝယ်ယူသည့် ပစ္စည်းများ။ အစိုးရက ပြည်ထောင်စုအခွန်အကောက်ဥပဒေအရ သုံးနှစ်ဆက်တိုက် ဝင်ငွေခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ကဲ့သို့သော SME များကို အခွန်မက်လုံးများ ပေးထားသည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရသည် စီးပွားရေးနှေးကွေးနေချိန်တွင် စီးပွားရေးပြန်လည်ထူထောင်ရေးနည်းလမ်းအဖြစ် ပြည်ထောင်စုအခွန်အကောက်ဥပဒေအား နှစ်စဉ်ပြဋ္ဌာန်းခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ အခွန်နှုန်းထားများကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် SME ချေးငွေများကို မတူညီသော ချေးငွေအစီအစဉ်များဖြင့် ပေးဆောင်ပါသည်။ အသေးစားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များသည် ပုဂ္ဂလိကဘဏ် ၁၅ ဘဏ်အပြင် နိုင်ငံပိုင် မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ် (MEB) နှင့် မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ် (MADB) တို့မှ ချေးငွေရယူနိုင်ကြောင်းလည်း ထုတ်ပြန်ကြေငြာထားကြောင်း သိရသည်။
နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် အသေးစား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဗဟိုကော်မတီသည် SME လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် MSME ထုတ်ကုန်များ ပြပွဲများကိုလည်း စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသကဲ့သုိ့ ပြသထားသည့် ပြည်တွင်း SMEs ထုတ်ကုန်အများပြားကိုလည်း နိုင်ငံတကာနှင့်ရင်ဘောင်တန်းယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန် တွန်းအားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။SMEs အများစုသည် ပြည်တွင်းကုန်ကြမ်းများကိုသာ အသုံးပြုနေသည်ကို လေ့လာ သိရှိရပါသည်။ အချို့သော SMEs များ၏ ထုတ်ကုန်များသည် ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ကောင်းစွာ အသိအမှတ်ပြုခြင်း မရှိသော်လည်း ယင်းထုတ်ကုန်များသည် ဤအလားအလာရှိသော SME ထုတ်ကုန်များကို အရည်အသွေးထုတ်ကုန်များကို ဈေးကွက်တွင် ကောင်းစွာအသိအမှတ်ပြုနိုင်စေရန်အတွက် အစိုးရ/သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့် အဖွဲ့စည်းများမှ နည်းပညာပိုင်း/ ငွေကြေးပိုင်းမှစ၍ အကူညီများထောက်ပံ့ပေးနိင်ရန် လိုအပ်သည်။အချို့သော SME များသည် အစုလိုက်အပြုံလိုက် ထုတ်လုပ်မှုပြုလုပ်ရန် အရင်းအနှီးမလုံလောက်သဖြင့် ဤအရည်အသွေး ထုတ်ကုန်များသည် ဈေးကွက်မှ ဝမ်းနည်းစွာ ပျောက်ကွယ်သွားကြသည်။ ဤပြည်တွင်းထွက်ကုန်အချို့သည် အခြားတင်သွင်းသော ထုတ်ကုန်များနှင့် တန်းတူဖြစ်သည်။ တာဝန်ရှိအစိုးရအဖွဲ့အစည်းအားလုံး၏ အထူးပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ဤဒေသထွက်ကုန်များကို ကောင်းမွန်စွာ မြှင့်တင်မည်ဆိုပါက ကြီးကျယ်သော အရာဖြစ်လာနိုင်ပြီး SME sလုပ်ငန်းများ၏ လိုအပ်ချက်များနှင့် အစိုးရ၏ ပို့ကုန်အကူအညီ အစီအစဉ်များ ကိုက်ညီပါက အဆိုပါထုတ်ကုန်များသည် ပြည်တွင်းဈေးကွက်သာမက ပြည်ပဈေးကွက်တွင်ပါ ရှင်သန်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိသမျှ မျှဝေတင်ပြလိုက်ရပါသည်။
ကိုးကား။ Myanmar Micro, Small and Medium Enterprise Survey (2019) Myanmar Business Insight Report (2020). Inya Economics. Factors Affecting Propensity to Export: The Case of Indonesian SMEs.
DOCA(မန္တလေး)