မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီအနေအထား ၊ ရာသီဥတု ၊ ရေမြေတောတောင်တည်ရှိမှုများ ပေါ်မူတည်၍ ကြံစိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှုများလည်း ကွာခြားလျှက်ရှိပါသည်။ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးသည် ဆန်၊ စပါး၊ ပဲမျိုးစုံအပြင် စက်မှုသီးနှံဖြစ်သော ကြံသီးနှံကိုလည်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ စိုက်ဧကအနေဖြင့် ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ခင်းသစ် (၃၂၇၃၂) ဧက ၊ လမိုင်း (၁၅၂၃၆)ဧက ၊ စုစုပေါင်း (၄၇၉၆၈)ဧက စိုက်ပျိုး၍ ပြည်ခရိုင်တွင် ပျှမ်းမျှအထွက်နှုန်း တစ်ဧကလျှင် (၂၂) တန်ရှိသောကြောင့် ကြံတန်ချိန်ပေါင်း (၇၁၄၆၂၈) ထွက်ရှိရန်လျာထားပြီး တောင်ငူခရိုင်တွင် ပျှမ်းမျှ အထွက်နှုန်း(၂၂.၇၇) တန်ထွက်ရှိ၍ ကြံတန်ချိန်ပေါင်း (၃၆၁၄၅၂)တန်ထွက်ရှိရန် လျာထားကြောင်း သိရှိရသည်။
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတွင် ကြံစိုက်ပျိုးသကဲ့သို့ သကြားစက်များလည်း ကြိတ်ခွဲလည်ပတ်လျက်ရှိရာ ပြည်ခရိုင် ၊ ပေါက်ခေါင်းမြို့နယ်တွင် အင်းငါးခွသကြားစက်၊ ပြည်မြို့နယ်တွင် နဝဒေးသကြားစက်၊ တောင်ငူခရိုင် အုတ်တွင်းမြို့နယ်တွင် ဗောဓိကုန်းသကြားစက် ၊ ရေတာရှည်မြို့နယ်တွင် အောင်ချမ်းသာသကြားစက်နှင့် မြို့လှသကြားစက် ၊ ဖြူးမြို့နယ်တွင် ဇေယျဝတီသကြားစက်တို့ တည်ရှိပါသည်။
ကြံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအခြေအနေ
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ကြံစိုက်ပျိုးသီးနှံကို ပြည်ခရိုင်ရှိ မြို့နယ်(၆)မြို့နယ်နှင့် တောင်ငူခရိုင်ရှိ မြို့နယ် (၅)မြို့နယ်တွင် အဓိကထား စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီး ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် စိုက်ဧကပေါင်း (၄၇၉၆၈) ဧက စိုက်ပျိုးပြီး စုစုပေါင်း ၁၀၈၀၂၄၆တန် ထွက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ကြံစိုက်တောင်သူများ၏ တစ်ဧကအပေါ် အကျိုးအမြတ်
ကြံစိုက်တောင်သူများသည် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကြံ (၁)ဧကကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် (၇)သိန်းဝန်းကျင်ခန့် ကုန်ကျလျက်ရှိပြီး ကြံ(၁)တန် စက်ရုံအရောက်ဝယ်စျေးမှာ ခင်းသစ်ကြံ ၄၀၀၀ဝိ-/ ကျပ် ၊ လမိုင်းကြံ ၃၆၀၀ဝိ-/ ကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ကြံစိုက်တောင်သူများအနေဖြင့် ယခုနှစ်တွင် ကြံတစ်ဧက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်မှာ သွင်းအားစုများ စျေးမြင့်ခြင်း၊ ထွန်ယက်ခစျေး ကြီးမြင့်လာခြင်းတို့ကြောင့် ခုတ်သိမ်းပြီးစက်အရောက် ကုန်ကျစရိတ်မှာ တစ်ဧကလျှင် (၇၅၀၀၀၀ - ၈၀၀၀၀၀)ကျပ် ကုန်ကျသည်ကို သိရှိရပြီး ကြံတစ်တန်စက်အရောက် ပေးချေမှုနှုန်းမှာ (၅၄၀၀၀-၅၅၀၀၀)ကျပ် ရရှိသည့်အတွက် ကြံတစ်ဧကလျှင် ပျှမ်းမျှအထွက်နှုန်း (၂၂)တန်ခန့်ထွက်ရှိပါက တစ်ဧကဝင်ငွေအဖြစ် ( ၁၁၈၈၀၀၀-၁၂၁၀၀၀၀)ကျပ်ခန့်ရရှိပြီး တစ်ဧကလျှင် (၃၈၀၀၀၀)ကျပ်မှ (၄၀၂၀၀၀)အထိ အကျိုးအမြတ်ရရှိ၍ အထွက်နှုန်းနှင့် အရည်အသွေးပေါ် မူတည်၍ အကျိုးအမြတ်ကွာခြားမှုရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
သကြားစက်များ၏ သကြားထုတ်လုပ်နိုင်မှုအခြေအနေ
တောင်ငူခရိုင် ၊ ရေတာရှည်မြို့နယ်ရှိ ( Delicious Company ) သကြားစက်သည် ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကြံတန်ချိန် (၅)သောင်းဝယ်ယူရန်လျာထားပြီး သကြားတန်ချိန် (၅၀၀၀)တန်ထွက်ရှိရန် လျာထားကြောင်း၊ မြို့လှရှိ ( Gate Way )သကြားစက်သည် ကြံတန်ချိန် (၇၀၀၀၀) တန် လျာထားဝယ်ယူ၍ သကြားတန်ချိန် (၇၀၀၀)တန်ခန့်ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားကြောင်း ၊ အုတ်တွင်းမြို့ ဗောဓိကုန်းသကြားစက်သည် ကြံတန်ချိန် (၈၀၀၀၀)တန်ဝယ်ယူရန် လျာထား၍ သကြားတန်ချိန် (၈၀၀၀)ခန့်ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားကြောင်း၊ ဖြူးမြို့နယ် ဇေယျဝတီသကြားစက်သည် ကြံတန်ချိန် (၃၀၀၀၀) တန်လျာထားဝယ်ယူပြီး သကြားတန်ချိန်(၃၀၀၀)ခန့် ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပြည်ခရိုင်ရှိ နဝဒေးသကြားစက်သည် ယိုးဒယားကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် စူးတက်ကုမ္ပဏီမှ ပိုင်ဆိုင်ပြီး ကြံတန်ချိန် (၂၃၀၀၀၀) ခန့်ကြိတ်ခွဲရန်လျာထားပြီး သကြားတန်ချိန် (၂၃၁၀၀)တန် ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားလျက်ရှိကြောင်း၊ အင်ငါးခွ သကြားစက်သည် မြန်မာ့ဦးပိုင်လီမိတက်မှ ပိုင်ဆိုင်ပြီး ကြံတန်ချိန် (၁၅၀၀၀၀) ကြိတ်ခွဲရန်လျာထားပြီး သကြားတန်ချိန်ပေါင်း (၁၅၃၅၀) ထုတ်လုပ်ရန် လျာထားလျက်ရှိကြောင်းနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအနေဖြင့် သကြားတန်ချိန်ပေါင်း (၆၁၄၅၀)ခန့် ထုတ်လုပ်နိုင်မည် ဖြစ်ပါကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ကြံ၊ သကြားစျေးနှုန်းစျေးကွက်အခြေအနေ
တောင်ငူခရိုင် ၊ ရေတာရှည် (Delicious Company) သကြားစက်သည် ဒေသအတွင်းသို့ ဖြန့်ဖြူးမှုမရှိဘဲ စက်ရုံပိုင် စူပါကော်ဖီမစ် ထုတ်ကုန်အတွက်သာ အသုံးပြုလျက်ရှိပြီး မြို့လှ (Gate Way) သကြားစက်သည် ဒေသအတွင်းနှင့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးသို့ စက်ရုံစျေး သကြား(၁)ပိဿာလျှင် (၁၆၀၀) ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချဖြန့်ဖြူးကြောင်း သိရှိရပါသည်။ အုတ်တွင်းမြို့ (ဗောဓိကုန်း) သကြားစက်သည် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးသို့ တင်ပို့ပြီး ရိုးရိုးသကြားမှ ပြန်လည်သန့်စင်ပြီး အဆင့်မြင့် သကြားဖြူ (၁)ပိဿာလျှင် (၂၀၀၀)ကျပ် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချကြောင်းသိရှိရပြီး ဖြူးမြို့နယ် (ဇေယျဝတီ)သကြားစက်သည် ရိုးရိုးသကြားဖြူအား (၁)ပိဿာလျှင် (၁၆၀၀) ကျပ်ဖြင့် ဒေသတွင်း အနည်းငယ်သာ ရောင်းချပြီး အရက်ချက်စက်ရုံ၌သာ အသုံးပြုလျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။ ပြည်ခရိုင်၌ ထွက်ရှိသော သကြားများအား ပြည်တွင်းစျေးကွက်၌သာ အများဆုံးရောင်းချ၍ သကြား (၁)ပိဿာ လျှင် (၁၈၀၀) ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချလျှက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
သုံးသပ်တွေ့ရှိချက်
ကြံစိုက်ဧကများ၏ တစ်ဧကအထွက်နှုန်းလျော့နည်းလာခြင်း၊ တစ်ဧက ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်ခြင်း၊ သကြားစက်သို့ တင်ပို့ရာတွင် (၂)ရက်မှ (၃)ရက်အထိ ကြန့်ကြာနေသဖြင့် ကြံများအရည်အသွေးကျဆင်း၍ အလေးချိန်လျော့နည်းခြင်း ၊ မိမိမြို့နယ်အတွင်းရှိ စက်ရုံသို့သယ်ပို့ ရောင်းချလိုသော်လည်း အခြားစက်ရုံများသို့ သွားရောက်ရောင်းချရ၍ သယ်ယူစရိတ်ပိုမို ကုန်ကျနေခြင်း၊ ကြံစျေးမကောင်းခြင်းတို့ကြောင့် ယခင်နှစ်ကထက် ကြံဧကလျော့၍ စိုက်ပျိုး လာကြောင်းကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။
ကြံစိုက်တောင်သူများ အထွက်တိုးလာစေရေးတို့အတွက် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ပေးသော မျိုးကောင်းမျိုးသန့်ကြံမျိုးများကို အသုံးပြုသင့်ပြီး ယင်းဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသော စိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်များဖြင့် စိုက်ပျိုးသင့်ခြင်း အခြားနိုင်ငံများတွင် စိုက်နည်းစနစ်များ အားကောင်းခြင်းကြောင့် တစ်ဧကလျှင် တန် ( ၄၀) ၊ တန်(၆၀) အထိထွက်ရှိနေပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် လက်ရှိ ကြံတစ်ဧကလျှင် တန်(၂၀) ခန့်သာ ထွက်ရှိနေသေးသည့်အတွက် စိုက်နည်းစနစ်များ အားနည်းနေခြင်း၊ တစ်ဧက ကုန်ကျစရိတ်မြင့်မားနေမှုအတွက် အထွက်နှုန်းတိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် ကုန်ကျစရိတ်ကို လျော့ချနိုင်သကဲ့သို့ သွင်းအားစုများ စျေးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် ရရှိနိုင်ရေး ထွန်ယက်ခများ သက်သာစေရေးတို့အတွက် သက်ဆိုင်ရာဌာန အဖွဲ့အစည်းများမှ ပံ့ပိုးကူညီ ဆောင်ရွက်စေခြင်း ၊ အရည်အသွေးမြှင့် သန့်စင်သကြားထုတ်လုပ်နိုင်မှု နည်းပါးသေးသည့်အတွက် လက်ရှိ သကြားစက်များအား ရင်းနှီးမြှပ်နှံ၍ ခေတ်မီ သကြားစက်များ အသွင်ပြောင်းလဲစေခြင်း ၊ ကြံသီးနှံသည် ဘက်စုံသုံး စက်မှုကုန်ကြမ်းသီးနှံဖြစ်ပြီး အဓိကထွက်ကုန် သကြားအပြင် ဘေးထွက်ပစ္စည်းအဖြစ် ထွက်ရှိသော တင်လဲရည်ကို အရက်ချက်လုပ်ခြင်း၊ အီသနောချက်၍ ကားတွင်ထည့်မောင်းနိုင်သော စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်၍ ရနိုင်ပါက ပြည်ပမှ တင်သွင်းသော ဓာတ်ဆီ ၊ ဒီဇယ်ဆီ အတွက် နိုင်ငံခြားငွေ ပေးသွင်းရမှု သက်သာစေခြင်း၊ ကြံကြိတ်ဖတ်မှတစ်ဆင့် လျှပ်စစ်စွမ်းအင် ထုတ်လုပ်၍ ရခြင်း ၊ ကြံမြှုပ်ချေး နှင့် ကြံစိုက်ကွင်းမှ ခုတ်သိမ်းပြီးသော ကြံသီးနှံအကြွင်းအကျန်များအား ဇီဝလောင်စာဆီ ၊ သဘာဝမြေသြဇာ ၊ စက္ကူ ၊ ဘုတ်ပြား၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း၊ အဆောက်အဦ ပစ္စည်းများတွင် ထုတ်လုပ်သုံးစွဲနိုင်သည့်အတွက် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်အဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက နိုင်ငံစီးပွား ရေးတွင် များစွာအထောက်အကူပြုပြီး ကြံစိုက်တောင်သူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သကြားထုတ်လုပ်မှုများတိုးတက်လာပါက နိုင်ငံတော်၏ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုးများ တိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပြီး အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုများပြားလာခြင်း ၊ ကြံသီးနှံ၏ ဘေးထွက်ပစ္စည်းများမှတစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ပါက နိုင်ငံတော်၏ အဓိကစီးပွားရေးကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်သော သွင်းကုန်အတွက် နိုင်ငံခြား ငွေပေးချေရမှုများ လျော့နည်းလာနိုင်သည့်အတွက် နိုင်ငံတိုးတက်ရာတွင် များစွာအထောက်အကူပြုပြီး အခြားနိုင်ငံ၏ သွင်းအားစုများအား မှီခိုရယူမှု နည်းပါးသွားမည်ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ကြံစိုက်တောင်သူများ၏ လူနေမှုဘဝသည်လည်း မြင့်မားလာမည်ဖြစ်ကြောင်း လေ့လာတင်ပြလိုက်ရပါသည်။
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန
ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး
