ပဲယင်းကို တရုတ်နိုင်ငံသို့ နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတင်ပို့ခြင်း၊ အခြားပြည်ပဈေးကွက်သို့ ပုံမှန်ကုန်သွယ်မှုအနေဖြင့်ပင်လယ်ရေကြောင်းမှတင်ပို့ခြင်းဆောင်ရွက်ရရာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပဲယင်း ကုန်အဝင်ပေါချိန် ဧပြီလက အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း(၅.၇)ကျော်တန်ဖိုးရှိ ပဲယင်း အရေအတွက် ကီလိုထောင်ပေါင်း (၇၀၀၀)ကျော် တင်ပို့ခဲ့ရပါသည်။ မုံရွာကုန်စည်ဒိုင်ပေါက်ဈေး အရ ဧပြီလက တစ်တင်းလျှင် (၄၁၀၀၀)ကျပ်သာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာက ယခုဇူလိုင်လဆန်းတွင် ပစ္စည်းအဝင်မရှိတော့ဘဲ ပြည်ပဝယ်လိုအားရှိနေခြင်းကြောင့် ကုန်လက်ကျန်ပဲယင်းများကို တစ်တင်းလျှင်(၇၅၀၀၀)ကျပ်ထိ ရောင်းချရခြင်းကြောင့် ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားရှိသည့် ပဲယင်းကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးခြင်း၊ စိုက်ပျိုးနိုင်သည့်ဒေသကို လေ့လာ၍ တောင်သူများအား တိုက်တွန်းခြင်း ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ကုန်သည်တစ်ဦးက အကြံပြုလာသည်။
ပဲယင်း၏မူရင်းဒေသမှာ အိန္ဒိယ၊ မြန်မာနှင့် ပါကစ္စတန်တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပဲယင်းကို သြဂုတ်၊ စက်တင်ဘာနှင့်အောက်တိုဘာလများတွင် စိုက်ပျိုးပြီး မတ်၊ ဧပြီနှင့် မေလများတွင် ရိတ်သိမ်းလေ့ရှိကြပါသည်။ ပဲယင်းကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေး တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ကယားပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်ပိုင်း)ဒေသတို့တွင် စိုက်ပျိုးမှုများကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပဲယင်းသည် ပူနွေးသည့် ရာသီဥတုကို ကြိုက်နှစ်သက်ပြီး အပူချိန် ၁၈ မှ ၃၇ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အထိ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ကြောင်းသိရပါသည်။ ပဲယင်းစိုက်ပျိုးသင့်သည့် မြေအမျိုးအစားမှာ ရေစီးရေလာကောင်းသည့် နုန်းမြေ၊ မြေဩဇာကြွယ်ဝသည့် သဲနုန်းမြေများတွင် ပိုမိုသင့်တော်ပြီး ဆားပေါက်မြေ၊ သဲဆန်မြေနှင့်ရေဝပ်မြေများတွင် မစိုက်သင့်ကြောင်းသိရပါသည်။ အတန်းလိုက်စိုက်ပျိုး မည်ဆိုပါက ၁ ဧကလျှင် (၆- ၈) ပြည်နှုန်း သုံးစွဲနိုင်ပြီး ကြဲပက်စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက (၁၀-၁၂) ပြည်အထိ သုံးစွဲရမည်ဖြစ်ပါတယ်။ ပဲယင်မျိုးစေ့များကို တန်းကြား (၁၀-၁၂) လက်မ၊ ပင်ကြား (၄-၅) လက်မထား၍ အတန်းလိုက်စိုက်နိုင်ပြီး မျိုးစေ့များကို မြေကြီးအနက် တစ်လက်မ ထားစိုက်ပြီး ရေအနည်း ငယ်ဖျန်းပေးရပါမည်။ စိုက်ပြီးရက်ပေါင်း (၃၀-၅၀) အတွင်း (၂-၃) ကြိမ် ကြားပေါင်းလိုက်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ ပဲယင်းပင်တွင် သီးလုံးဖောက်ပိုးနှင့် ကျိုင်းနက် ကောင်များ အဓိက ကျရောက် တတ်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ရောဂါအနေဖြင့် အဝါရောင်မိုစေ့ရောဂါ၊ အရွက်ပုပ်၊ အရိုးပုပ်ရောဂါများ ကျရောက်တတ်ပါသည်။ အပင်တွေ စဝါပါက နှုတ်ပစ်သင့်ပါသည်။ ပဲယင်းကို စိုက်ပျိုးပြီး (၃-၄) လ အကြာ ရက်ပေါင်း (၉၀-၁၂၀) အတွင်း ခူးဆွတ်ရိတ်သိမ်းကြပါသည်။ သီးတောင့်များ၏ ၈၀% အညိုရောင်ပြောင်းသည့်အချိန်တွင် စတင်ခူးဆွတ်နိုင်ပြီး နံနက်ခင်းတွင် ခူးဆွတ်ခြင်းဆောင်ရွက်ပြီး သီးတောင့်များကို နေလှန်း အခြောက်ခံပြီး အစေ့ထုတ်ကာ သိုလှောင်ရောင်းချခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ပဲစေ့၏ဝမ်းဗိုက်တွင် အညှောင့်ဗီဇနေရာ အဖြူစင်းကြောင်းရှည်တစ်ခု ပါရှိသည်။ ပဲယင်းသည် ပဲအခွံမာ၍ အရောင်တောက်ပြောင်ပြီး နီညိုရောင်၊ ကာကီဖျော့ရောင်၊ ဝါညိုရောင်တွေ့ရတတ်သည်။ ဈေးကွက်တွင် ပဲယင်းနီနှင့် ပဲယင်းဝါ ဟုအခေါ်များပြီး ပဲယင်းနီက ဈေးပိုမိုမြင့်သည်။
စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပဲယင်းကို နှစ်စဉ် ဧက(၃၅၀၀၀)ကျော်စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသည်။ အဓိက အများဆုံးစိုက်ပျိုးရာဒေသမှာ ကလေးမြို့နယ်ဖြစ်ပြီး ဧက(၂၈၀၀၀)ခန့် စိုက်ပျိုး ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျန်စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသများမှာ မင်းကင်းမြို့နယ်တွင် ဧက(၅၈၀)ခန့်၊ ထီးချိုင့် မြို့နယ်တွင် (၅၆၀၀)၊ ကသာမြို့နယ်တွင် ဧက(၁၀၀)၊ မြောင်မြို့နယ်တွင် (၅၀၀)၊ ချောင်းဦး မြို့နယ်တွင် (၃၀၀)၊ ပုလဲမြို့နယ်တွင် ဧက(၂၀၀)ခန့်စိုက်ပျိုးကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ တစ်ဧက အထွက်နှုန်းမှာ ပျှမ်းမျှ (၁၃)တင်းခန့်ဖြစ်ရာ တစ်နှစ်လျှင်တင်းရေ (၄)သိန်းကျော် ထုတ်လုပ်မှု ရှိသည်။ တစ်ဧကကုန်ကျစရိတ်မှာ (၂၅၀၀၀၀)ခန့်ကုန်ကျပြီး ပေါ်ချိန်ပေါက်ဈေး (၄၀၀၀၀) ကျပ်ဖြင့်ရောင်းချရပါက တစ်ဧကအကျိုးအမြတ်(၂၇၀၀၀၀)ကျပ်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ပဲယင်းကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရန်စဉ်းစားရာတွင် ပဲယင်းစိုက်ပျိုးမည့်မြေနေရာ၌ မြေပဲစိုက်ပျိုးမည့် အမြတ် အစွန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်စဉ်းစားစိုက်ပျိုးကြခြင်းဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ပဲယင်းကို ပဲအတိုင်းသော်လည်းကောင်း ကောက်ညှင်းဆန်နှင့်တွဲဖက်၍သော်လည်းကောင်း စားသုံးလေ့ရှိကြသည်။ ပဲယင်းဈေးနှုန်းကိုလေ့လာကြည့်လျှင် ပဲရောင်းဝယ်ချိန် မေလအတွက် ၂၀၂၀ နှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်က တစ်တင်းလျှင် ကျပ်၂၀၀၀၀ ခန့်သာရှိခဲ့သော ပဲယင်းသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၄၀၀၀၀ ကျပ် ဖြစ်လာသဖြင့် ယခင်နှစ်ထက် ပဲစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်၂ဆခန့်မြင့်မားလာသကဲ့သို့ ရရှိသည့် ဈေးနှုန်းမှာလည်း ၂ဆခန့် ရရှိခြင်းကြောင့် လူမှုစီးပွားတိုးတက်ရေးအတွက် စိုက်ပျိုးစွမ်းအားကို မလျော့စေရေး ကြိုးပမ်းရမည်ဖြစ်ပါသည်။
DOCA(စစ်ကိုင်း)