ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

       စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ တိုင်း/ခရိုင်ဦးစီးမှူးတို့၏လမ်းညွှန်မှုဖြင့် ပခုက္ကူခရိုင်ဦးစီးမှူးရုံးမှ ဒု-ဦးစီးမှူး ဒေါ်မြင့်မြင့်သန်းသည် (၁၆.၃.၂၀၂၂) ရက်နေ့၊ နံနက်(၀၉:၀၀)နာရီအချိန်တွင် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးအတွက် ဆိပ်ဖြူမြို့နယ်၊ သံဇလုံကျေးရွာ၊ ဆောင်းသီးနှံစားတော်ပဲစိုက်ပျိုးသော တောင်သူ ဒေါ်အမာညိုနှင့် သွားရောက်တွေ့ဆုံပြီး စိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှုနှင့် အကျိုးအမြတ်ရရှိမှု အခြေအနေကို ကွင်းဆင်းလေ့လာ မေးမြန်းခဲ့ပါသည်။

          ကွင်းဆင်းလေ့လာမေးမြန်းခဲ့မှုအရ စားတော်ပဲစိုက်တောင်သူ ဒေါ်အမာညိုမှ ဆိပ်ဖြူမြို့နယ် တွင်ဆောင်းသီးနှံစားတော်ပဲကို ဧရာဝတီမြစ်ရိုးတစ်လျှောက်ရှိ ဆိပ်ဖြူမြို့ပေါ် (၄)ရပ်ကွက်နှင့် ရေလယ်ကျွန်း၊ ကိုးထောင့်၊ သံဇလုံ၊ ပဒေသာကျွန်း၊ ရွာသာအေးနှင့် နီးစပ်ရာကျေးရွာတို့တွင် နှစ်စဉ် မြေပဲခင်းများတွင် သီးညှပ်အနေဖြင့်လည်းကောင်း သီးသန့်စိုက်ခင်းအဖြစ်လည်း စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ဧရာဝတီမြစ်ဝမြေနုကျွန်းများတွင် သဲနုန်းမြေများမှာ မြစ်ရေကျချိန်တွင် စိုက်ခင်းများအတွင်း မြေသားတင်မှုများပြားခြင်းကြောင့် စားတော်ပဲစိုက်တောင်သူများ နှစ်စဉ်ထက်များ၍ စိုက်ဧကများလည်း တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးမှုများကြောင်း ယခုနှစ်သံဇလုံကျေးရွာနှင့်ဆက်စပ်လျက်ရှိသော ကျေးရွာများအပါအဝင် စိုက်ဧက(၂၀၀၀)ဝန်းကျင်ခန့် သီးညှပ်/သီးသန့်အဖြစ် စိုက်ပျိုးကြောင်း သိရှိရပါသည်။ယခုနှစ်စိုက်ပျိုးရာတွင် ရေသွင်း(၁)လက်မခွဲပိုက်တန်း၍ ရေမွှားရေပန်းစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ရိုးရိုးကျဲပက်စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးကြောင်း၊ စားတော်ပဲကို တန်ဆောင်းမုန်းလဆန်းတွင်  စတင်ကျဲပက်စိုက်ပျိုး၍ တပေါင်းလကုန်တွင် ရိတ်သိမ်းကြောင်း၊ စိုက်ပင်သက်တမ်းကာလမှာ (၃)လ ခွဲခန့်ကြာမြင့်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

       ကျွန်းစားတော်ပဲစိုက်တောင်သူဒေါ်အမာညိုမှာ ယခုနှစ်တွင် သီးသန့်(၄)ဧကခန့်စိုက်ပျိုး၍ ယခင်နှစ်ထက် ပို၍စိုက်ပျိုးထားကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရာတွင် စားတော်ပဲမျိုးစေ့ (၂)တင်း(၈)ပြည်ခန့် ဝယ်ယူစိုက်ပျိုးရကြောင်း၊ ယခုနှစ်စားတော်ပဲမျိုးစေ့ (၁)တင်း (၇၀၀၀၀)ခန့်ဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူ စိုက်ပျိုးရကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရာတွင် နွားဖြင့်ထွန်ချောင်းဆွဲပြီး စိုက်ပျိုးခြင်းမဟုတ်ဘဲ ကျဲပက်စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးကြောင်းသိရှိရပါသည်။ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် နုန်းသဲမြေများပါရှိ၍ မြေသားကောင်းမွန်ခြင်း၊ ရာသီဥတုအနေအထားကောင်းမွန်ခြင်း၊ သီးနှံဖျက်ပိုးကျရောက်မှုနည်းပါးခြင်းတို့ကြောင့် အထွက်နှုန်းမှာ သင့်တင့်မျှတမှုရှိ၍ ထွက်ရှိသော စားတော်ပဲများမှာလည်း အောင်မြင်ပြီး အလေအလွင့်နည်းပါးကြောင်း၊ (၁)ဧကလျှင် ပျမ်းမျှ(၈)တင်းခန့်ထွက်ရှိပြီး (၄)ဧကစိုက်ပျိုး၍ (၂၈)တင်းခန့်ထွက် ရှိကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးမြေမှာ နုန်းသဲမြေ မြေအောက်အစိုဓါတ်များ၍ ရေသွင်းရန်မလိုအပ်၍ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာကြောင်း၊ သဘာဝမြေသားပေါ်တွင် စိုက်ပျိုးသောတောင်သူများအနေဖြင့် ရေအကြိမ်ကြိမ် ပေးသွင်းစိုက်ပျိုးရ၍ ကုန်ကျစရိတ်ပိုမိုကြီးမြင့်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ဈေးနှုန်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ယခင်နှစ်သီးနှံပေါ်စ ကျွန်းစားတော်ပဲ(၁)တင်းလျှင် (၄၅၀၀၀) ကျပ်ဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချခဲ့ရပြီး ယခုနှစ်တွင် (၉၂၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချခဲ့ရ၍ ဈေးနှုန်းမှာ သိသိသာသာ ယခင်နှစ်ထက် မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ သံဇလုံကျေးရွာမှ ထွက်ရှိသော ကျွန်းစားတော်ပဲများကို ချောက်မြို့ (ဧဝမ်း)ပွဲရုံသို့ တင်ပို့ရောင်းချခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ စားတော်ပဲ (၄)ဧက စိုက်ပျိုးကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် မြေပြုပြင်ခ၊ မျိုးစေ့ဝယ်ယူခ၊ အလုပ်သမားငှားရမ်းခ၊ သွင်းအားစုအမျိုးမျိုးနှင့် ပိုးသတ်ဆေးဝယ်ယူခ စုစုပေါင်းကုန်ကျစရိတ်မှာ(၆)သိန်းခန့် ကုန်ကျကြောင်း၊ မိမိတို့ မိသားစုဝင်များ ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပါ၍ ကုန်ကျစရိတ်နည်းပါးကြောင်း၊ ရေသွင်းစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးသောတောင်သူများတွင် ကုန်ကျစရိတ်မှာ ပိုမိုကုန်ကျကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ယခုနှစ်အထွက်တင်းမှာ (၁)ဧကလျှင် ပျမ်းမျှ(၇)တင်းခန့် (၄)ဧကစိုက်ပျိုးထား၍ (၂၈)တင်းခန့်ထွက်ရှိပြီး (၁)တင်းလျှင် (၉၂၀၀၀)ကျပ်ဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချရ၍ ဝင်ငွေမှာ (၂၅)သိန်းခန့်ရရှိပြီး အကျိုးအမြတ်ရရှိမှုမှာ (၁၉)သိန်းခန့်ရရှိကြောင်း ယခင်နှစ်ထက်သိသိသာသာ ဝင်ငွေပိုမိုရရှိ၍ စိုက်တောင်သူများလုပ်ငန်းအဆင်ပြေလျက်ရှိကြောင်း တောင်သူ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရပါသည်။

      ဆောင်းသီးနှံကျွန်းစားတော်ပဲသည် ဧရာဝတီမြစ်ရိုးတစ်လျှောက် မြေနုကျွန်းများတွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးမှုပဲများတွင် တစ်မျိုးအပါအဝင်ဖြစ်ပြီး စားသုံးရာတွင်လည်း အရသာအကောင်းဆုံးပဲတစ်မျိုး ဖြစ်ပါသည်။ ပြည်တွင်း၌ စားသုံးမှုများပြားပြီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု စိုက်ဧကနည်းပါး၍ စားသုံးမှုလိုအပ်ချက်အရ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ဝယ်ယူသုံးစွဲနေရခြင်းဖြစ်ပါ၍ ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ဈေးကောင်းရရှိနေသည့် ကျွန်းစားတော်ပဲကို သင့်တော်သည့် စိုက်ပျိုးမြေရှိသည့် တောင်သူများအနေဖြင့် နှစ်စဉ်တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသင့်ပါကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မကွေး)

၂၁.၃.၂၀၂၂ ရက်နေ့ မှ ၂၇.၃.၂၀၂၂ ရက်နေ့အထိ အပတ်စဉ် စားအုန်းဆီ တစ်ပိဿာကုန်ကျစရိတ် တွက်ချက်မှုစာရင်းအား ပူးတွဲပါဖိုင်တွင် ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်-

            ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆန်စပါးအများဆုံးစိုက်ပျိုးရာ တိုင်းဒေသကြီး တစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်အိုးကြီးအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရကာ တစ်နိုင်ငံလုံး စားသုံးရန်အတွက် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပေးနေသော တိုင်းဒေသကြီး ဖြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း မိုးစပါး(၃၇)သိန်းကျော်၊ တစ်ဧကပျမ်းမျှ အထွက်တင်း (၆၇)တင်းခန့်နှင့် နွေးစပါးစိုက်ဧက(၁၃)သိန်းကျော်၊ တစ်ဧကပျမ်းမျှ အထွက်တင်း (၉၆)တင်း ခန့်ထွက်ရှိကာ စုစုပေါင်း မိုး/နွေစပါးတင်းပေါင်း သိန်းပေါင်း (၄၀၀၀) ကျော်ခန့် ထွက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သော မြေပဲ၊ နေကြာ၊ နှမ်း၊ ပန်းနှမ်း၊ ဆူးနှမ်း စိုက်ဧကစုစုပေါင်း (၉၉၆၁၂)ဧက စိုက်ပျိုးပြီး အထွက်တင်း(၂၄၈၁၉၃၅)တင်း ထွက်ရှိကာ ဆီပိဿာ (၁၂၇) သိန်း ခန့်ရရှိပြီး ဆီဖူလုံမှုမှာ(၂၉.၇၅)ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည့်အတွက် ဆီလိုအပ်မှုများ ရှိနေသော တိုင်းဒေသကြီး ဖြစ်ပါသည်။

           ယခုအခါ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲမှ စားသုံးဆီအား ပြည်တွင်း လိုအပ်ချက်အရ ပြည့်ပက တင်သွင်းမှုအပေါ် မှီခိုနေရချိန် စားသုံးဆီကို ပြည်တွင်းဖူလုံသော နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည် နိုင်ရေးအတွက် အစိုးရ ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ ပြီးခဲ့သည့် ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း စားအုန်းဆီအမယ်တစ်ခုတည်းအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း(၈၃၀)နီးပါး သုံးစွဲခဲ့ရခြင်းအား သက်သာစေရန်အတွက်လည်းကောင်း မိမိတို့နိုင်ငံအတွင်း ဆီဖူလုံရေးအတွက် အစီအမံများချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားရန် လမ်းညွှန်မှာကြားခဲ့ပါသည်။

        ထို့အတွက်ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ကြီးကြပ်မှုဖြင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီး ဌာနက ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ထွက်ရှိသော စပါးတင်းသိန်း(၄၀၀၀)ကျော်မှ ထွက်ရှိမည့် ဖွဲနုတန်ပေါင်း(၇၂၃၂၁၄)တန်အား ဖွဲနုဆီစက်များတည်ဆောက်လည်ပတ်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ ဆီလိုအပ်ချက် တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ပြည့်မီအောင်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဖွဲနုတန်(၁၀၀) ကြိတ်ခွဲပါက ဖွဲဖတ်(၈၄)တန်၊ ဆီကြမ်း(၁၀)တန် ပြန်လည်ရရှိပြီး (၆)ရာခိုင် နှုန်းမှာ ထုတ်လုပ်မှု လျော့နည်းပျောက်ဆုံးသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဆီကြမ်း(၁၀) တန်အား အဆင့်ဆင့် ပြန်လည် သန့်စင်ပါက ဆီချောပိဿာ(၃)တန်မှ (၃.၅)တန်ထွက်ရှိပြီး ဘေးထွက်ပစ္စည်းများမှာ ဖယောင်း ကြမ်း(၅.၈)ရာခိုင်နှုန်း၊ ဆပ်ပြာကြမ်း(၅၀-၈၀)ရာခိုင်နှုန်း၊ အရောင်ချွတ်ဖတ်(၃) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ဖယောင်းချော(၁)ရာခိုင်နှုန်းတို့ကို ရရှိပြီး အဆိုပါပစ္စည်းများမှာ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရာတွင် ပြန်လည်အသုံးပြုကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဖွဲနု(၁)တန်ကိုကြိတ်ခွဲပါက  ဖွဲနုဆီ(၀.၀၃-၀.၀၃၅)တန်(၁၈ ပိဿာမှ ၂၁ပိဿာ အထိ) ရရှိကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။

           ထို့ကြောင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ထွက်ရှိသော ဖွဲနုတန်ပျမ်းမျှ (၇၂၃၂၁၄)တန်အား ကြိတ်ခွဲပါက ဆီပိဿာပေါင်း(၉၄)သိန်းခန့် ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၏ ဆီလိုအပ်ချက်(၂၄.၃၇)ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

          ၎င်းအပြင် ဖွဲနုဆီသည် ဆီအရည်အပိုင်းများသော စားသုံးဆီဖြစ်ခြင်း၊ ဖွဲနုဆီတွင်မပြည့်ဝအဆီ အက်ဆစ်များအချိုးညီ ပေါင်းစပ်ပါဝင်ပြီး ပြည့်ဝအဆီအက်ဆစ်ပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုူန်း အလွန်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် မကောင်းသော ကိုလတ်စထရော မြင့်တက်မှုကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ရေး၊ နှလုံးကျန်းမာရေးကို အလွန်အထောက်အကူပြုနိုင်သည်ဟု ပညာရှင်များက ထောက်ခံထားကြပါသည်။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါဝင်သောကြောင့် ဆီစားတည်မြဲမှု ကြာရှည်စေပြီး အထားခံခြင်း၊ အရွယ်မတိုင်မီ အိုမင်းရင့်ရော်မှုကို တားဆီးပေးခြင်း၊ အိုမီဂါ-၃ ပါဝင်မှုကြောင့် ကိုယ်ခံစားမြင့်တင်စေခြင်းစသည့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအကျိုးပြု စားသုံးဆီလည်း ဖြစ်ပါသည်။

          သို့အတွက် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ဆန်စပါးကြိတ်ခွဲရာမှ ထွက်ရှိသော ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖွဲနုအား ဖွဲနုဆီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် ဒေသတွင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း လိုအပ်သော ဆီဖူလုံမှု လိုအပ်ချက်အား ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ပြီး နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ သုံးစွဲမှုလျော့နည်းကာ ကျန်းမာရေးအတွက်လည်း အထောက်အကူဖြစ်စေမည့်အပြင် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိနိုင်သည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင် ဖွဲနုဆီစက်များ တည်ဆောက်ခြင်း၊ ဆီထွက်သီးနှံများ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့်  မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်အိုးကြီးမှတစ်ဆင့် ဆီလိုအပ်ချက် ဖူလုံလာစေသည့် တိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုအဖြစ် နိုင်ငံ့အတွက် အားထားရသောတိုင်းဒေသကြီးတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

             မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်ခရိုင်၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်တွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဆောင်းသီးနှံစိုက်ပျိုးရာသီတွင် တစ်မြို့နယ်လုံးအနေဖြင့် ဆီထွက်သီးနှံ (မြေပဲ၊ နေကြာ၊ နှမ်း) ကို ဧကပေါင်း(၉၅၇) ဧကစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

          ဒေသတွင်း စားသုံးဆီဖူလုံရေး၊ သီးထပ်သီးနှံစိုက်ပျိုးသည့် တောင်သူများဝင်ငွေ တိုးပွားစေရေးအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး ဆောင်းသီးနှံအဖြစ်တစ်မြို့နယ်လုံးတွင် ပဲမျိုးစုံစိုက်ဧက (၄၂၇၁) ဧက စိုက်ပျိုးထားခြင်းအပြင် ယခုဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ဆီထွက်နေကြာသီးသန့်/သီးညှပ် စိုက်ဧက (၂၀၁) ဧက လျာထားရာ (၈၅၂) ဧက စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ မြေပဲစိုက်ဧက (၇၈) ဧကလျာထားရာ (၉၄) ဧက စိုက်ပျိုး နိုင်ခဲ့ကြောင်းနှင့် နှမ်းစိုက်ဧက (၁၁) ဧကကိုလည်း စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ချောင်းဆုံမြို့နယ်တွင် ယခုနှစ်အနေဖြင့် ဆီထွက်သီးနှံကိုလျာထားချက်စိုက်ဧကထက် ဧက (၆၀၀)ကျော် ပိုမိုစိုက်ပျိုး နိုင်ခဲ့ကြောင်း မြို့နယ် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

DOCA(မွန်)

          ဆောင်းသီးနှံ ဖြစ်သောမတ်ပဲ စိုက်ပျိုးခြင်းသည် မတ်ပဲဈေးကောင်းလာသည်နှင့်အမျှ တောင်သူများ မိမိတို့ စိုက်ခင်းများသို့ သွားရောက်ပြီး အထူးဂရုစိုက် ပြုစုလုပ်ကိုင်လာကြသည်။ ဆေးဖျန်းခြင်း၊ ပေါင်းသတ်ခြင်း၊ လိုအပ်သော အားဆေးများ ဖျန်းပတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်နေကြသည်။ သွင်းအားစု ဈေးနှုန်းများလည်း မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့်လည်းကောင်း၊ ယခင်နှစ်များကဲ့သို့ ပဲပေါ်ပေးဖြင့် အလွယ်တကူ ဝယ်ယူကြခြင်းမရှိသောကြောင့် တောင်သူများ အခက်အခဲများ ရှိနေပါသည်။ ၎င်းအခက်အခဲများအပြင် တစ်ချို့သော တောင်သူများ အနေဖြင့် စိုက်ပျိုးသောပဲပင်များ တစ်ကွင်းလုံး အဝါပင်များ ပေါက်နေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

          မတ်ပဲသည် ဆောင်းသီးနှံ ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဆောင်းသီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း သဘောသဘာဝအရ မြေမှုန့်ခြောက်လှမ်း၍ စိုက်ပျိုးရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ သင့်လျော်သောအစိုဓါတ်တွင် ထယ်ကြမ်းခွဲပြီး (၄) ရက်ခန့် အခြောက်လှမ်းရသည်။ အခြောက်လှမ်းပြီးသော ‌မြေတွင် ပဲစေ့များ ကြဲပက်ရသည်။ ထွန်စက်ဖြင့် အမှုန့်ဖြစ်အောင် ထွန်ယက်ပြီး လိုအပ်လှျင် ဓါးကြမ်းရိုက်ပြီး ဖုံးဖိပေးရပါသည်။ သို့မှသာ မြေကြီး အစိုဓာတ်သည် ခြောက်သွေ့ပြီး လေဟာနယ်မရှိသည့် မြေလွှာ၏ ဖုံးဖိထားမှုကြောင့် အမြစ်အတွက် လိုအပ်သော ရေဓာတ်ကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး အပေါ်မှ ဖိထားပေးမှုကြောင့် အပင်၏ ပင်စည်အောက်ပိုင်းတွင်လည်း အစိုဓါတ်ဖြင့် မထိတွေ့ရ၍ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ကာကွယ်စေနိုင်သည်။

          ယခုနှစ် စပါးရိတ်သိမ်းချိန်တွင် မိုးများအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုကြောင့် သင့်လျော်သော အစိုဓာတ်ကို စောင့်ဆိုင်းရခြင်း၊ လယ်သမားများမှာ နွားဖြင့် ထွန်ယက်ခြင်း မရှိတော့သည့်အတွက် ထွန်စက်များကိုသာ အလှည့်ကျ စောင့်ဆိုင်း၍ မိမိတို့ လယ်များတွင် စက်ထွန်ရန် ရက်ချိန်းရယူပြီးမှ စိုက်ပျိုးရခြင်းကြောင့် စိုက်ပျိုးရန် သင့်လျော်သော မြေအနေအထားမှာ အစိုဓာတ်များနေသော်လည်း စိုက်ပျိုးပြီးစီးရန်သာ အဓိကထား စိုက်ပျိုးနေကြရသည်ဖြစ်၍ ဆောင်းသီးနှံ၏ သဘာဝအရ မြေအစို ဓာတ်ဖမ်း စိုက်ပျိုးခြင်းနည်းစနစ်နှင့် လွဲချော်သွားသည့် တောင်သူများရှိသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိ ရပါသည်။

          သွင်းအားစု ရွက်ဖျန်းဆေးသုံးစွဲမှုအနေဖြင့် အပင်ငယ်ချိန်တွင် အပင်အားဆေးမှာ နိုက်ထရိုဂျင် များသော ရွက်ဖျန်းဆေး မြေသြဇာများကို သုံးစွဲသော အလေ့အထရှိပါသည်။ အပင်၏ အစာချက်နှုန်းနှင့် အားဆေး၏ အာနိသင်တို့ ချိန်ညှိနိုင်မှုမရှိခြင်း၊ တောင်သူများ၏ စိုက်ပျိုးမှု ပုံစံပြောင်းလဲသွားသော်လည်း ရွက်ဖျန်းမြေသြဇာများ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုက လိုက်လျောညီမှု မရှိနိုင်ကြောင်း ယူဆနိုင်ပါသည်။

          မှိုသတ်ဆေးဆိုသည်မှာ မတ်ပဲအပင်ရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ ရောဂါသတ်ဆေးဖြစ်ပြီး ရောဂါဝင်ရောက်မှု မရှိအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည့်အပြင် အပင်၏ အစာချက်နှုန်းကိုလည်း တိုးတက်ကောင်းမွန်စေသော အာနိသင်ရှိကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

       ဆောင်းသီးနှံ မတ်ပဲစိုက်ပျိုးရာတွင် တွေ့ရှိရသော ပိုးအမျိုးအစားများမှာ ပင်စည်ထိုးပိုး၊ (ပိုးလောင်းဘဝ) တွင် အပင်၏ အလယ်အူကြောင်းတွင် ဝင်ရောက်စားသောက်ဖျက်စီးစေတတ်သော ပိုးအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး ငမြှောင်တောင်ပိုး (ပိုးလောင်းဘဝ) သည် အပင်ပေါ်နှင့် မြေကြီးခဲများ အောက်တွင် တွေ့ရှိရ၍ ၎င်း၏ စွမ်းဆောင်ရည်မှာ (၅) ရက်အတွင်း အပင်၏ အညွှန့်၊ အရွက်အားလုံး ကုန်သွားအောင် စားသောက်ဖျက်ဆီးတတ်သည်။ ပွင့်ထွေးပိုး (ပိုးလောင်းဘဝ) သည် အသီးအပွင့် ဝင်ချိန်တွင် ကျရောက်ပြီး လှေးပိုးနှင့် တစ်ချိန်တည်း ကျရောက်တတ်သည်။ ပွင့်ထိုးပိုးသည် ပိုးတုံးလုံး (ပိုးလောင်းဘဝ) တွင်ရှိပြီး ၊ လှေးပိုးမှာ ခွေးသန်းကဲ့သို့ ပျံသန်းနိုင်သော ပိုးအမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ပွင့်ထွေးပိုးနှင့် လှေးပိုးတို့မှာ အပွင့်အတွင်းရှိဝတ်ဆံ၊ ဝတ်မှုံ တို့ကို စားသောက်ပြီး အပွင့်မှ အသီး ဖြစ်မလာပဲ ပွင့်သမျှ အပွင့်အားလုံး ခြောက်ကပ်ကြွေကျသွားပြီး အသီးခိုင်ရိုးတံသာလျှင် ကျန်ခဲ့သည်။ အသီးခိုင်ရိုးတံသည် အပင်မကျပါက နောက်တစ်ကြိမ် ပြန်လည်သီးပွင့်နိုင်သော အစွမ်းရှိသည်။

          ယခင်နှစ် အချိန်အခါက မတ်ပဲ အဝါရောင်ဖြစ်ခြင်းမှာ ပဲခင်းများထဲတွင် ပြောက်တိ ပြောက်ကြား သာတွေ့ရလေ့ရှိပြီး ယခုအခါတွင် ပဲခင်းတစ်ခင်းလုံးအထိ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်အတွက် ပိုမိုဆိုးရွားသွားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ်လာသည်ကို လေ့လာရန်နှင့် ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော အကြောင်းအရင်းများမှာ- မြေအစိုဓာတ်လွန်ကဲခြင်းကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြင်း၊ ရွက်ဖျန်းဆေး အသုံးများပြီး ဆေးကြွင်း၊ ဆေးကျန်များခြင်းကြောင့် အပင်များရောဂါဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြင်း၊

ပိုးမွှားကျရောက်ရာတွင် ပဲပင်၏ အရွယ်အစားအလိုက်ဖော်ပြပါ ပိုးများမှာ သက်တမ်းတစ်လျောက် ကျရောက်နေခြင်း၊ ဆေးများအကြိမ်ကြိမ် သုံးစွဲခြင်းကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြင်း၊ ပိုးမွှားများ ကျရောက်ခြင်းတို့ကြောင့် ဒဏ်ရာများ ၊ ပိုးချေးများ မှတစ်ဆင့် ရောဂါဝင်ရောက်နိုင်ခြင်းစသည့် အချက်များသည် မတ်ပဲပင် အဝါဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေရှိသော အကြောင်းအရင်းများသာ ဖြစ်သဖြင့် ပညာရှင်များ သုတေသနပြုစု ဆောင်ရွက်ပြီး နည်းပညာကောင်းများ ရှာဖွေဖော်ထုတ်၍ ဆေးကောင်းများ ဖော်ထုတ်သင့်ကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

          သို့ဖြစ်ပါ၍ သွင်းအားစု ထုတ်လုပ်၊ ရောင်းချသူ လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ ထုတ်လုပ် ရောင်းချသော ဆေးများကို သုံးစွဲခြင်းဖြင့် စိုက်ခင်းအတွင်း ဖြစ်ပေါ်ကျရောက်နေသော မှိုရောဂါနှင့် ပိုးမွှားရောဂါ ကင်းရှင်းမှုကို သက်တမ်း ရက်သတ္တပတ်ကာလ တစ်ခု သတ်မှတ်အာမခံရန်နှင့် ဆေးသုံးစွဲခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော ဘေးထွက်ဆိုးကျိူး (အပင်ဝါခြင်း) နှင့် အခြားရောဂါကိုလည်း အာမခံရန် လိုအပ်ပါသည်။  ဤအပင်ဝါရောဂါဖြစ်ခြင်းသည် တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် ပိုမိုများပြားလာပြီး ကြာလျှင် တောင်သူများ မတ်ပဲစိုက်ပျိုး၊ ထုတ်လုပ်ခြင်းကို ကံစမ်းမဲထိုးသည့် သဘောမျိုး မသေချာမှု များနှင့် ရင်းနှီး၊ မြှုပ်နှံရသည်အထိ စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်လာနိုင်သည့် အဆင့်ထိ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း လေ့လာ တွေ့ရှိရပါသည်။ အပင်ဝါ ပေါ်ပေါက်ခြင်းကြောင့် ပဲတစ်ပင်၏ အစာချက်နှုန်း ကျဆင်းစေပြီး အသီး မအောင်ခြင်း၊ သီးတောင့်ကောက်ပြီး အစေ့အကုန်မအောင်ခြင်း၊ အပွင့်ပွင့်နှုန်းကျဆင်းမှုများပြီး ပဲထွက်နှုန်းတို့ကို သိသာစွာကျဆင်းစေပါသည်။ ထူးခြားသည်မှာ အစေ့အရောင်မှာ ဝါမသွားပဲ အမဲရောင်သာရှိနေကြာင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)