ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

      အိန္ဒိယတွင် ဆန်စပါးစိုက်ဧကများပြားလာခြင်းနှင့် ပမာဏအများအပြား သိုလှောင်ထားခြင်းတို့ကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ဆန်ထုတ်လုပ်မှု ပိုလျှံနေပြီး ယင်းအခြေအနေသည် ၂၀၂၆ ခုနှစ် အထိ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများ ဆက်လက်ကျဆင်းစေလိမ့်မည်ဟု လေ့လာမှုတစ်ခုအရ သိရှိရသည်။

          စံချိန်တင်ရိတ်သိမ်းထုတ်လုပ်မှုများနှင့် အနိမ့်ဆုံးအထောက်အပံ့ဈေးနှုန်း (MSP) ဖြင့် ဝယ် ယူမှုတို့ကြောင့် အိန္ဒိယအစိုးရလက်ဝယ်ရှိ ဆန်သိုလှောင်မှုပမာဏမှာ ဩဂုတ်လအထိ မက်ထရစ် တန်ချိန် ၃၇.၉ သန်း အထိရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါးသုတေသနအဖွဲ့ (IRRI)၏ အကြီးတန်းသိပ္ပံပညာရှင် Alisher Mirzabaevနှင့် The Rice Trader ကုမ္ပဏီမှ အမှု ဆောင်အရာရှိချုပ် Jeremy Zwinger တို့ ပူးတွဲပြုစုထားသည့် လေ့လာမှုတွင် ဖော်ပြထားပါ သည်။

          စံချိန်တင်သိုလှောင်ထားခြင်း၊ ရာသီသစ်တွင် အထွက်နှုန်းများပြားခြင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု မက်ထရစ်တန်ချိန် ၃၀ သန်းနီးပါး များပြားလာခြင်းတို့နှင့်အတူ အိန္ဒိယ၏ ထုတ်လုပ်မှု အခြေအနေ မြင့်တက်မှုသည် ဆန်စပါးကဏ္ဍနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းသက်ရောက်မှု ကြီးမားလာမည် ဖြစ် ပါသည်။

          ၂၀၂၂ခုနှစ်မှ ၂၀၂၃ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ တင်ပို့မှုကန့်သတ်ချက်များအရ ပြီးခဲ့သည့်မတ်လ တွင် နောက်ဆုံးဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ချက်ကို ဖြေလျှော့ခဲ့သည့်အတွက် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အတွင်း ဆန်ဝင်ရောက်မှု များပြားလာကာ ၂၀၂၅ခုနှစ်တွင် ဆန် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၂၃.၅ သန်းနီးပါး တင် သွင်းမည်ဟု လေ့လာမှုအရ ခန့်မှန်းထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လကုန်အထိ အိန္ဒိယ တစ်နိုင်ငံတည်းက ဆန်မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁၄.၇ သန်းကျော်တင်ပို့ခဲ့ရာ အဆိုပါ ကာလတူ တွင် ထိုင်းနှင့် ဗီယက်နမ်တို့က တင်ပို့ခဲ့သည့် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၄.၇ သန်းနှင့် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၆ သန်းတို့ထက်များပြားပြီး ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းကို ကျဆင်းစေခဲ့‌ပါသည်။

          အိန္ဒိယသည် ဆန်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်သူအဖြစ် ဦးဆောင်လာခြင်းနှင့်အတူ နှစ်ပေါင်းများစွာ ရိုက်ခတ်ခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများအား ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ကျဆင်းလာအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ ကြောင်း လေ့လာမှုတွင် ဖော်ပြထားပါသည်။ ဈေးနှုန်းချိုသာသည့် ဆန်များကြောင့် အာဖရိကနှင့် အာရှကဲ့သို့ ဆန်တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများမှ အကျိုးဖြစ်ထွန်းခဲ့ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ပြိုင်ဖက်တင်ပို့သူ များ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုအခြေအနေ မှေးမှိန်လာကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှုသည် အာရှနိုင်ငံများရှိ လယ် သမားများအား နစ်နာမှုဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ လေ့လာမှုအရ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် သိုလှောင်မှုပမာဏ မြင့်မားခြင်း၊ သိုလှောင်ရုံစွမ်းရည် ကျပ်တည်းလာခြင်းနှင့် စပါးသီးနှံအသစ်များ ဆက်တိုက်ရရှိလာ ခြင်းတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ထပ်မံဖိအားပေးကာ နိမ့်ကျစေဦးမည်ဟု ဖော်ပြထား သည်။

          ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဆန်ထုတ်လုပ်မှု များပြားလာခြင်းကြောင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်အထိ ဆန်ဈေး နှုန်း ဆက်လက်ကျဆင်းမည့် အလားအလာရှိနေသည်ဟု လေ့လာမှုအရ သိရှိရပါသည်။ ကမ္ဘာ့ဆန် သိုလှောင်မှုနှင့် စားသုံးမှုအချိုးသည် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းထက် ကျော်လွန်နေပြီး ခေတ်သစ်ကာလတွင် အမြင့်ဆုံးအခြေအနေများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ ယနေ့ရောက်ရှိနေသည့် ပမာဏသည် ထုတ် လုပ်မှု ပိုလျှံခြင်းကို အလွန်အကျူးဖြစ်စေကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ဆန်ထုတ်လုပ်မှုသည် ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၅၄၁ သန်းဖြင့် စံချိန်တင်မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး သိုလှောင်မှု ပမာဏလည်း မြင့်တက်လျက်ရှိသည့်အတွက် ‌ဈေးကွက်တွင် ကြီးမားစွာနေရာယူထားဦးမည်ဖြစ် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ဖိလစ်ပိုင်နှင့် အင်ဒိုနီးရှားကဲ့သို့ ဆန်အမြောက်အမြားတင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်သူများကို ကာကွယ်ပေးရန်အတွက် ဆန်ဝယ်ယူမှုများကို လျှော့ချလျက်ရှိ ကြောင်း၊  အစောပိုင်းကာလများအတွင်း သိုလှောင်မှုများ ဆောင်ရွက်ပြီးဖြစ်ရာ ဈေးကွက်ဝယ်လို အားလျော့နည်းနေခြင်းသည် ရေတိုဖြစ်ပေါ်လာသည့် ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲမှုကို များစွာသက်ရောက် မှုမရှိကြောင်း လေ့လာမှုတွင်‌ ဖော်ပြထားပါသည်။

Source: Business Mirror, 05 September 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          ပြင်သစ်နိုင်ငံအခြေစိုက် ရေနံထွက်ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်သည့် TotalEnergies ကုမ္ပဏီသည် ကမ္ဘောဒီးယားသို့ ရေနံများထောက်ပံ့ပေးရန် လမ်းဖွင့်ထားကြောင်း သတ္တုတွင်းနှင့် စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။ သတ္တုတွင်းနှင့် စွမ်းအင်ဝန်ကြီး Keo Rottanak သည် TotalEnergies ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး Mehmet Celepoglu ကို ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က ဝန်ကြီးဌာနရုံးတွင် လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့သည်။ နယ်စပ်ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားပြီးနောက် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇွန်လတွင် ဒီဇယ်၊ ဓာတ်ဆီ၊ ဓာတ်ဆီ၊ ဓာတ်ငွေ့ရည်၊ လောင်စာဆီနှင့် ဂျက်ဆီများအပါအဝင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ စွမ်းအင်တင်သွင်းမှုအပေါ် ကမ္ဘောဒီးယား၏ စွမ်းအင်တင်သွင်းမှု ပိတ်ပင်လိုက်ခြင်း ကြောင့် TotalEnergies ထောက်ပံ့ပေးရန် လမ်းဖွင့်ထားခြင်းသည် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပံ့ပိုးပေးခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ TotalEnergies သည် နိုင်ငံတော်၏ ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ကဏ္ဍများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခွင့်အလမ်းများကို အလေးအနက်ထား ရှာဖွေနေကြောင်း Khmer Times တွင် အစောပိုင်းက ဖော်ပြခဲ့သည်။ TotalEnergies သည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လုပ်တင်ပို့လျက်ရှိသည့်ကုမ္ပဏီများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။  ကုမ္ပဏီသည် နိုင်ငံပေါင်း ၁၃၀ ကျော်တွင် လည်ပတ်နေပြီး ဝန်ထမ်း ၁၀၀,၀၀၀ ကျော်ဖြင့် လည်ပတ်လျက်ရှိသည်။  

Source: Khmer Times

DOCA(ရန်ကုန်)

            မလေးရှားနိုင်ငံမှ Petronas LNG နှင့် Royal Group ၏ Botum Sakor(ကမ္ဘောဒီးယား) ကုမ္ပဏီတို့သည် အ၂၆-၈-၂၀၂၅ ရက်နေ့က ဆွေးနွေးပွဲများပြုလုပ်ခဲ့ပြီးကမ္ဘောဒီးယားနှင့် မလေးရှားတို့သည် အလားအလာရှိသော ဖက်စပ်ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများနှင့် LNG(သဘာဝဓာတ်ငွေ့အရည်) တင်သွင်းမှုများအပေါ် ဗဟိုပြု၍ ဆွေးနွေးမှုများနှင့်အတူ နှစ်နိုင်ငံစီးပွားရေးဆက်ဆံမှုကို ခိုင်မာစေရန်အတွက် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရှာဖွေလျက်ရှိသည်။ တွေ့ဆုံစဉ် Petronas LNG ၏ အမှုဆောင် အရာရှိချုပ်သည် Royal Group of Companies ၏ ဥက္ကဋ္ဌနှင့် CEO ဖြစ်သူ Kith Meng အား Petronas ၏ အဆင့်မြင့် LNG စနစ်နှင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများ အကြောင်း လက်တွေ့ကျကျ သိမြင်နိုင်ရန် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ လာရောက်ရန် ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ Petronas သည် မလေးရှား၊ သြစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ အမေရိကန်၊ ဂျပန်နှင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့ အထိ ကျယ်ပြန့်စွာ အခြေချလျက်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် ထုတ်လုပ်သူနှင့် တင်သွင်းသည့် ကုမ္ပဏီများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားသည်။ Royal Group ၏ လုပ်ငန်းခွဲဖြစ်သော Royal Group Botum Sakor သည် လက်ရှိတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ကြီးထွားလာနေသောစွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်ရည်ရွယ်၍ Koh Kong ပြည်နယ်ရှိ အထင်ကရ 900 MW Botum Sakor LNG ပရောဂျက်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် ဦးဆောင်လျက်ရှိသည်။  Petronas နှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများသည် ၎င်း၏စွမ်းအင်ရင်းမြစ်များကို ကွဲပြားစေပြီး ရေရှည်စွမ်းအင်လုံခြုံရေးကို လုံခြုံစေရန် ကမ္ဘောဒီးယား၏ ရည်မှန်းချက်များကို အရှိန်မြှင့်နိုင်သည်ဟု တာဝန်ရှိသူများက မှတ်ချက်ပြုခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။ 

Source: Khmer Times

DOCA(ရန်ကုန်)

            ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အရှိန်မြှင့်ရန် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအလားအလာများ၊ စျေးကွက်အခွင့်အလမ်းများနှင့် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများကို ဆွေးနွေးရန်အတွက် ပြည်သူ့လုပ်ငန်းနှင့် ပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဌာန (MPWT) သည် ၂၅-၈-၂၀၂၅ ရက်နေ့တွင် Zhejiang Seaport Logistics Group နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုများ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ MPWT ဝန်ကြီး Peng Ponea သည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ကဏ္ဍတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနှင့် စူးစမ်းလေ့လာခြင်းများဆောင်ရွက်မည့် Zhejiang Seaport Logistics Group မှ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အား ဖနွမ်းပင်မြို့၌ ကြို့ဆိုနှုတ်ဆက်ခဲ့သည်။ ဆွေးနွေးမှုများအတွင်း MPWT ဝန်ကြီးက ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ၏ ၂၀၅၀ ခုနှစ် မျှော်မှန်းချက်တွင် ကမ္ဘောဒီးယား၏ ရေရှည်လူမှုစီးပွားတိုးတက်မှုအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ပြီး ခိုင်မာပြီး ခေတ်မီသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဂေဟစနစ်ကို တည်ဆောက်ရန် အာရုံစိုက်ထားကြောင်း အလေးပေးပြောကြားခဲ့သည်။ Ponea သည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်ဖြစ်သော ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် အလယ်အလတ်ဝင်ငွေရရှိသောနိုင်ငံ ဖြစ်လာရန်နှင့် ၂၀၅၀ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေမြင့်မားသောနိုင်ငံဖြစ်လာရန် MPWT ၏ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး အစီအစဉ်များကို အသေးစိတ် ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။ MPWT ၏ ကြေငြာချက်အရ အစည်းအဝေးသည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရှာဖွေရန်၊ အလားအလာရှိသော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနယ်ပယ်များကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ထိရောက်မှုတို့ကို မြှင့်တင်နိုင်သည့် အခြေခံအဆောက်အအုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ အခြေခံအဆောက်အအုံများ ခေတ်မီတိုးတက်ရေးနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ပံ့ပိုးပေးရန်အတွက် အစိုးရ-ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်မည့် အာရုံစိုက်မှုအား ထင်ဟပ်စေခဲ့ကြောင်း အဆိုပါ ကြေငြာချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ Zhejiang Seaport Logistics Group ကဲ့သို့သော ထိပ်တန်းနိုင်ငံတကာထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ကုမ္ပဏီနှင့် မိတ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးဆိုင်ရာ ဒေသတွင်းအချက်အချာကျသည့် နေရာအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပြီး ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားနှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး လိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။

Source: Khmer Times

DOCA(ရန်ကုန်)                                                                               

    အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ သဘာဝဓာတ်‌‌ငွေ့ရည် (LNG) တင်သွင်းမှု ပမာဏကို ၂၀၃၀ ခုနှစ် တွင် တစ်နှစ်လျှင် မတ်ထရစ်တန်ချိန် ၆၆.၇ သန်းအထိ ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းမြှင့်တင်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိ ကြောင်း ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး Hardeep Singh Puri က စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့တွင် တင်ခဲ့သော လူမှုမီဒီယာပိုစ်တစ်ခုအရ သိရသည်။ လက်ရှိတွင် အိန္ဒိယ နိုင်ငံသည် တစ်နှစ်လျှင်တန်ချိန် ၅၂.၇ သန်းပေါင်းစပ်ထုတ်လုပ်နိုင်သော LNG စက် ၈ လုံးဖြင့် ကမ္ဘာ့စတုတ္တအကြီးဆုံး LNG တင်သွင်းသူဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ပိုစ်တွင် Puri သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ တွင် လက်ရှိလည်ပတ်နေသော LNG ဖြန့်ဖြူးရေးစခန်း ၁၃ ခုအပြင် ဒီဇင်ဘာလတွင် နောက်ထပ် LNG ဖြန့်ဖြူးရေးစခန်းပေါင်း ၄၉ ခု ရှိလာစေရန် မျှော်မှန်းထားပြီး ၎င်း၏ LNG ဖြန့်ဖြူးရေးစခန်း များတွင် အသုံးပြုသည့်ကားများအား အစီးရေ ၁၀၀၀ အထိ တိုးမြှင့်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။

Source : Xinhua                                                                               

  DOCA (ရန်ကုန်)