သတင်းနှင့် လှုပ်ရှားမှုများ

Powered by Drupal

စားသုံးသူများ လက်တွဲလို့ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုဆင်နွဲစို့

    စားသုံးသူဟုဆိုရာတွင် နေ့စဉ်မပြတ် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုတို့ကို အမျိုးမျိုးသော နည်းလမ်းများဖြင့် စားသုံးနေကြသူ၊ သုံးစွဲနေကြသူများဖြစ်ကြသည်။ စားသုံးသူများအတွက် အမှတ်တရနေ့စွဲရှိသည်။ စားသုံးသူများကို အလေးထားဂရုပြုသည့်အနေဖြင့် အထိမ်းအမှတ်ပွဲ ကျင်းပသည့် နေ့လည်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုနေ့သည် စားသုံးသူ(ပြည်သူ)များ၏ ကိုယ်စိတ်နှစ်ပါးလုံခြုံစေရေး၊ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုလျော့ပါးစေရေးတို့ကို  အလေးထားမြှင့်တင်ဖို့အထူးပြုသော မတ်လ ၁၅ရက်နေ့ပင် ဖြစ်ပါသည်။

  ထိုနေ့စွဲကို မှတ်ကျောက်တင်ထားခဲ့ကြရာမှအစပြု၍ စားသုံးသူနှင့်လှုပ်ရှားမှု ပေါ်လွင်လာစေခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် ၁၉၆၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကစ၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အရေးဆိုဆောင်ရွက်လာမှုများအပေါ် ပထမဦးဆုံးဆောင်ရွက်ခဲ့သူမှာ အမေရိ ကန်ပြည်ထောင်စုသမ္မတဂျွန်အက်(ဖ်)ကနေဒီ( John F Kennedy) ဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၆၂ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၅ရက်နေ့တွင် စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့သူလည်းဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးသူအပေါ် အလေးထားဂရုပြုသည့်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ပေးခဲ့သော မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့၌  အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသမ္မတဂျွန်အက်(ဖ်)ကနေဒီက “စားသုံးသူတွေထဲမှာလည်း ကျွန်တော်တို့ အားလုံးပါဝင်ပါတယ်၊ အဲဒီစားသုံးသူတွေဆိုတာဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာစီးပွားရေးအရ အင်အားအကြီး ဆုံးအုပ်စုတစ်ခု အစိုးရဘက်ကရော ပုဂ္ဂလိဘက်ကပါ စီးပွားရေး နှင့်ပတ်သက်လို့ချမှတ်လိုက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှန်သမျှရဲ့ ကောင်းမွေ၊ ဆိုးမွေကို ခံစားရတဲ့သူတွေပါ၊ အဲဒီစားသုံးသူတွေဟာ အဲသလောက်ကို အရေးကြီးတဲ့အုပ်စုပေါ့၊ သို့ပေမယ့် အဲဒီလူတွေရဲ့ အသံကိုကျတော့ နားမထောင်ဘဲ ငေးနေကြပါတယ်” လို့ မိန့်ကြားမှုမှသည် စားသုံးသူများ၏ ဘဝကို လေးလေးနက်နက် အထူးပြုသည့် ကိစ္စရပ်များကို ဖော်ဆောင်မှုအထိ ဖြစ်ပေါ်လာစေပါသည်။

     ယင်းနောက် ပထမဦးဆုံး ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့( World Consumer Rights Day- WCRD )ကို ၁၉၈၃ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၅ရက်နေ့မှာ စတင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီး၌ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ရောက်တိုင်း  WCRD နေ့ အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားများကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ဆောင်ပုဒ်များနှင့်အတူ စားသုံးသူများကပင် ပါဝင်ဆင်နွဲလျက်ရှိကြသည်။ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့် အရေးများနေ့အတွက်   အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစားသုံးသူများအဖွဲ့ (Consumer International)က  နှစ်စဉ် ဆောင်ပုဒ် (Theme)များ ထုတ်ပြန်ကာများ၊ အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားဂုဏ်ပြုပွဲကို ကျင်းပကြပါသည်။  ထို့နောက်    အာဆီယံနိုင်ငံ    ( ASEAN    Economic   Community –  AEC ) ၏   Blueprint       အရ အာဆီယံနိုင်ငံများသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးကို အပြည့်အဝအကောင်အထည်ဖော်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးဥပဒေ ပြဌာန်းနိုင်ရေး ဦးစားပေး ရည်မှန်း ချက်ထားကာဆောင်ရွက်လျက်ရှိခဲ့သည်။ အာဆီယံစီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း(AEC)၏ လက်အောက် တွင် အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီ(ACCP)ကို ၂၀၀၇ခုနှစ်တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီ(ACCP)မှ တဆင့် ပိုမိုခိုင်မာလာစေရန် လုပ်ငန်းများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လာခဲ့ကြသည်။ ယင်းနောက် အာဆီယံ(၁၀)နိုင်ငံများတွင် စားသုံးသူကာကွယ် ရေးဥပဒေများ အသီးသီးပြဌာန်းလာခဲ့ကြသည်။  ဘရူနိုင်းနိုင်ငံ(၁၉၇၉)ခုနှစ်၊  ကမ္ဘော့ဒီးယားနိုင်ငံ (၂၀၁၈)ခုနှစ်၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ (၁၉၉၉)ခုနှစ်၊ လာအိုနိုင်ငံ(၂၀၁၀)ခုနှစ်၊ မလေးရှားနိုင်ငံ(၁၉၉၉)ခုနှစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံ(၂၀၁၄၊ ၂၀၁၉)ခုနှစ်၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ(၁၉၉၂)ခုနှစ်၊ စင်ကာပူနိုင်ငံ (၁၉၉၁)ခုနှစ်၊  ထိုင်းနိုင်ငံ(၁၉၇၉)၊ ၂၀၁၃ခုနှစ် ၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ(၂၀၁၀)ခုနှစ်တို့၌ ပြဌာန်းခဲ့ကြသည်။  

     မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနှင့်စပ်လျဉ်း၍ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေးနှင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအား ပြောင်းလဲပြင်ဆင်ခဲ့မှုရှိခဲ့ရာတွင် ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့တွင် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးနှင့်စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအဖြစ်လည်းကောင်း၊  ၂၀၁၆ခုနှစ်၊ ဧပြီလ၁ရက်နေ့ တွင် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအဖြစ်လည်းကောင်း စားသုံးသူကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို  ဆောင်ရွက်လာခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဥပဒေပြဌာန်းသတ်မှတ်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ၂၀၁၄ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၄ရက်နေ့တွင် စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးဥပဒေကို ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ဥပဒေအမှတ် ၁၀။ ဖြင့် ပြဌာန်း၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေး ဥပဒေ(၂၀၁၄)အား ပိုမိုအားကောင်းစေရေးအတွက် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ၁၅ ရက်နေ့တွင် ပြည်ထောင်စု လွှတ်တော် ဥပဒေအမှတ်၉။ဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၉)ဖြင့် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြဌာန်းခဲ့ပါသည်။ ဆက်လက်၍ ၂၀၂၂ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၂ ရက်နေ့တွင်  စားသုံးသူကာကွယ်ရေး နည်းဥပဒေများကိုလည်း ပြဌာန်းခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ပေးရေးလုပ်ငန်းများကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်မှာ (၁၀)နှစ်ကျော် ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။

  ထိုသို့ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ (၂၀၁၉) ပေါ်ပေါက်လာခြင်းအား စားသုံးသူများသိရှိစေရန်လည်း နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့်ဖော်ဆောင်ပေးလျက်ရှိသည်၊ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၉)တွင် အခန်းပေါင်း(၂၅)ခန်း၊ ပုဒ်မ(၈၄)ခုပါဝင်ပြီး စားသုံးသူကာကွယ်ရေး၏ အဓိပ္ပါယ်ကိုဖွင့်ဆိုရာတွင် “ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ စားသုံးသူ၏အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားကိုကာကွယ်ပေးခြင်းနှင့်၊ စားသုံးသူနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တို့အကြား ကော်မရှင်နှင့်ကော်မတီအဆင့်ဆင့်တို့မှ သတ်မှတ် ဆောင်ရွက်ပေး သည့် မျှတမှုရှိသောလုပ်ငန်းစဉ်”ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။  ဥပဒေပါ အခန်း(၉)၊ ပုဒ်မ(၁၉)တွင် စားသုံးသူ၏အခွင့်အရေးနှင့်တာဝန်များအကြောင်းကို ဖော်ပြထားပေသည်။ UN ၏ Guide Line အရ ချမှတ်ထားသော စားသုံးသူအခွင့်အရေး(၈)ချက်မှာ  စားသုံးသူ(ပြည်သူ)များအဖို့ တူညီမျှတစွာရရှိမည့် အခွင့်အရေးရပိုင်ခွင့်များလည်း  ဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးသူအခွင့်အရေး(၈)ချက်အားစားသုံးသူများသိရှိဖို့စားသုံးသူများအား အသိပညာပေးကဏ္ဍမျိုးစုံဖြင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ စားသုံးသူအခွင့်အရေးများမှာ- (၁)စားသုံးသူများအတွက် ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အခြေခံလိုအပ်ချက်များပေါ်တွင်စိတ်ကျေနပ် မှုရရှိစေခြင်း၊ (၂) ကုန်စည်သို့မဟုတ်ဝန်ဆောင်မှုကို ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းစွာ အသုံးပြုခွင့်ရှိခြင်း၊ (၃) သတင်းအချက်အလက် များပြည့်စုံမှန်ကန်စွာသိရှိခွင့်နှင့် ပြေစာသို့မဟုတ် အထောက် အထားရယူခွင့်ရှိခြင်း၊ (၄)စိတ်ကြိုက် ရွေးချယ်ဝယ်ယူခွင့်ရှိခြင်း၊ (၅)စားသုံးသူနစ်နာဆုံးရှုံးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ရှင်းလင်းတင်ပြခွင့်၊ တိုင်ကြားခွင့်ရရှိနိုင်စေခြင်း၊ (၆) နစ်နာဆုံးရှုံးမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကုစားခွင့်ရှိခြင်း၊ (၇)အသိပညာဗဟုသုတများ၊ အခွင့်အရေးများ နှင့်လိုအပ်သော အချက်အလက်များကိုသိရှိလေ့လာနိုင်ခွင့်ရှိခြင်း၊ (၈) ပစ္စုပွန်တွင်သာမကအနာ ဂတ်မျိုးဆက်များအတွက်ပါ ကောင်းမွန်သာယာသောလူနေမှု အဆင့်အတန်းနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် နေထိုင်နိုင်ခွင့်ရရှိစေခြင်း အခွင့်အရေးတို့ပင်ဖြစ်ပါသည်။

      စားသုံးသူများ၏ အခွင့်အရေးများကို အလေးထားဂရုပြုမြှင့်တင်သည့်အနေဖြင့် စားသုံးသူ အခွင့်အရေးများနေ့ကို ကမ္ဘာ့စားသုံးသူများအဖွဲ့(Consumer International)က နှစ်စဉ် မတ်လ(၁၅) ရက်နေ့ကျရောက်တိုင်း ဆောင်ပုဒ်များ(Theme) သတ်မှတ်၍ အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားအား ကျင်းပကြပါသည်။ ထိုသို့ကျင်းပခဲ့ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်  စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက ဦးဆောင်၍ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ကို မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်များ၌ အလှည့်ကျကျင်းပမှုပြုလုပ်ခဲ့ကြပါသည်။ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ ပထမအကြိမ်အခမ်းအနားကို  ၂၀၁၆ခုနှစ်မတ်လ(၂၆)ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးဦးစီးမှူးရုံးတွင် လည်း ကောင်း၊ ဒုတိယအကြိမ်ကို ၂၀၁၇ခုနှစ် မတ်လ(၁၅)ရက်နေ့တွင် မန္တလေးတိုင်း ဒေသကြီး၊ မြို့တော်ခန်းမတွင်လည်းကောင်း၊ တတိယအကြိမ်ကို ၂၀၁၈ခုနှစ် မတ်လ (၁၅)ရက်နေ့ တွင် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ၊ နေပြည်တော်ရှိ Horzion Lake View Resort Hotel တွင်လည်းကောင်း၊ စတုတ္တအကြိမ်ကို ၂၀၁၉ခုနှစ် မတ်လ(၁၅)ရက်နေ့တွင် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ပုသိမ်မြို့၊ မြို့တော်ခန်းမတွင်လည်းကောင်း၊ အလှည့်ကျစည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ပဉ္စမအကြိမ် ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်၊ မတ်လ(၁၅) ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာ့စားသုံးသူ အခွင့်အရေးများနေ့ (World Consumer Rights Day)ကို မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်မြို့ ပြည်နယ်ခန်းမတွင် စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်တွင် Covid-19ကပ်ရောဂါဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ထိုရောဂါအား ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာကပ်ရောဂါ (Pandemic)အဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO)က ၁၁.၃.၂၀၂၀ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့၍ ကူးစက်နိုင်ခြေရှိသည့် လူစုလူဝေးဖြင့် ကျင်းပသောအခမ်းအနားများ ပွဲလမ်းသဘင်များကို ၃၀.၄.၂၀၂၀ ရက်နေ့အထိ  ကျင်းပခွင့်မပြုဘဲ   ရပ်ဆိုင်းထားရန် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးက ၁၃.၃.၂၀၂၀ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း (၁၀၁)နိုင်ငံ၌ ပြန့်ပွားလျက်ရှိသော Coronavirus Disease (COVID-19)ကြောင့် လူစုလူဝေး ဖြင့်ပွဲလမ်းသဘင်များရှောင်ကြဉ်ကြရန်အတွက် နှိုးဆော်မှုများကြောင့်ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေး များနေ့ကို မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်မြို့၊ ပြည်နယ်ခန်းမတွင် စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ မကျင်းပခဲ့ရပါ။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ထူးခြားနှစ်များဖြစ်ခဲ့သည့် (၂၀၂၀ ၊ ၂၀၂၁ ၊၂၀၂၂) ခုနှစ်တို့တွင် Coronavirus Disease (COVID-19)ကြောင့် မတ်လ(၁၅)ရက်နေ့၏ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ အခမ်းအနားကို စည်ကား သိုက်မြိုက်စွာကျင်းပခွင့်မရနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

  စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေဖြင့် သတ်မှတ်ဆောင်ပုဒ် (Motto)“စားသုံးသူအခွင့်အရေးဦးစီးပေး”အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံစားသုံးသူများအတွက် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ(၂၀၁၉)၏ ရည်မှန်းချက်များအတိုင်း စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနှင့်စားသုံးသူ အကျိုးစီးပွား ကာကွယ်ခြင်းနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် စားသုံးသူများအတွက် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့အား ကမ်ပိန်း (Campaign / Media Campaingn)ဖြင့် စားသုံးသူများသို့ အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ခြင်း၊ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသိပညာ ပေးလက်ကမ်းစာစောင်များ ဖြန့်ဝေပေးအပ်သည့် အစီအစဉ်များဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန (ရုံးချုပ်)နှင့် တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်များရှိ ဝန်ထမ်းများက တက်ညီလက်ညီ စားသုံးသူများနှင့် အတူအကွ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့ (World Cnsumer Rights Day) အထိမ်းအမှတ်ပွဲများကို ကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။

   စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစားသုံးသူများအဖွဲ့ (Consumer International-CI)က ထုတ်ပြန်ပေးသည့် ဆောင်ပုဒ်(Theme)များအား အင်္ဂလိပ်ဘာသာနှင့်ထုတ်ပြန်ချက်အား မြန်မာဘာသာသို့ ပြန်ဆို၍ စားသုံးသူများနှင့်အတူတကွ ပါဝင်ဆင်နွဲခဲ့ပါသည်။ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက ၂၀၁၆ခုနှစ်မှစ၍ CI ၏ ဆောင်ပုဒ်များဖြစ်သော ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် “အစားအစာဟူသမျှပဋိဇီဝဆေးကင်းစင်ပ”  (Autibiotic off the Menu)၊ ၂၀၁၇ခုနှစ်တွင် “ဒီဂျစ်တယ်ကမ္ဘာတည်ဆောက်ရေး စားသုံးသူယုံကြည်မှုအလေးပေး” (Building a Digital World Consumer can trust)၊ ၂၀၁၈ခုနှစ်တွင် “စားသုံးသူအခွင့်အရေးရရှိရေး တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ဆောင်ရွက်ပေး” (Fairer Digital MarKeplace)၊ ၂၀၁၉ခုနှစ်တွင် “စိတ်ချယုံကြည်ဒစ်ဂျစ်တယ်ထုတ်ကုန်များဆီ” (Trusted Smart Product)၊ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်တွင် “စားသုံးသူအရေးစဉ်ဆက်မပြတ်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ပေး” (The Sustainable Consumer)၊ ၂၀၂၁ခုနှစ်တွင် “ပလပ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှု အန္တရာယ်စုပေါင်းကာကွယ်” (Tacking Plastic Pollution)၊ ၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် “ညီညွှတ်မျှတ ဒီဂျစ်တယ်ငွေကြေးကဏ္ဍ” (Fail Digital Balance) ဆောင်ပုဒ်များဖြင့် အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားများကို ကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။

    ယခုနှစ် ၂၀၂၃ခုနှစ်၊ မတ်လ(၁၅)ရက်နေ့သည် မကြာမီကာလအတွင်း ရောက်ရှိလာတော့မည်ဖြစ်ပါသည်။ မတ်လ (၁၅)ရက်နေ့ ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့အား စားသုံးသူများပါဝင်လို့အခမ်းအနားကို  တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်များအနှံ၌ စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပကြ မည်ဖြစ်ပါသည်။၂၀၂၃ခုနှစ်၏အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစားသုံးသူများအဖွဲ့(Consumer International)မှ ထုတ်ပြန်ပေးသည့်ဆောင်ပုဒ် (Theme)ကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (Empowering Consumers Through Clean Energy Transitions ) ထုတ်ပြန်ချက်အား “စားသုံးသူကဏ္ဍမြှင့်တင်ဖို့ သန့်ရှင်းစွမ်းအင်ကူးပြောင်းစို့ ” ဆောင်ပုဒ်ဖြင့်  စားသုံးသူများအားလုံး ကိုယ်စိတ်လုံခြုံဘေးကင်းစေရေး အတူတကွ ပူးပေါင်း၍ပါဝင်ဆင်နွဲဖို့ တိုက်တွန်းလျက် ကမ္ဘာ့စားသုံးသူအခွင့်အရေးများနေ့  “World Consumer Rights Day” အား ဂုဏ်ပြုကြိုဆို ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မွန်)

သံဖြူဇရပ်မြို့တွင် အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် MSME Talk Show စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲ

    မွန်ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့က ကြီးမှူးကျင်းပသော အသေးစား၊ အငယ်စား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက်  MSME Talk Show စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲကို ၆-၃-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် သံဖြူဇရပ်မြို့၊ ပညာ့ဗိမာန်ခန်းမ၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ရာ မွန်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်၊ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်ဝန်ကြီးများ၊ ပြည်နယ်အဆင့်ဌာနဆိုင်ရာများ၊ ရပ်ကွက်ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးများ၊ မွန်လုပ်ငန်းရှင်အသင်းများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

    အဆိုပါ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွင် မွန်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်က အဖွင့်အမှာစကားပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် Moderator အဖြစ် မော်လမြိုင်ပညာရေးကောလိပ်ရှိ ကျောင်းအုပ်ဆရာမကြီးက ဆောင်ရွက်ခဲ့ကာ မွန်ပြည်နယ်ပညာရေးမှူး ဒေါ်ချိုချိုမြတ်အောင်က လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အသက်မွေးပညာကျောင်းများ ဖွင့်လှစ်ဆောင်ရွက်နေမှုအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ မော်လမြိုင်နည်းပညာတက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ ဒေါက်တာမင်းဇော်အောင်က လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် နည်းပညာကဏ္ဍနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန၊ ပြည်နယ်ဦးစီးမှူးက ကျေးလက်နေပြည်သူများ လူမှုစီးပွားဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ဆောင်ရွက်နေမှုအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ သမဝါယမဦးစီးဌာန၊ ပြည်နယ်ဦးစီးမှူးက သမဝါယမအသင်းကိစ္စရပ်များနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ မွန်ပြည်နယ်ကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းအတွင်းရေးမှူး ဦးနေဇော်အောင်က အသင်းဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ထားရှိမှုအခြေအနေ၊ အသင်းအနေဖြင့် ဌာနဆိုင်ရာများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအခြေအနေများနှင့်ပတ်သက်၍လည်းကောင်း အသီးသီးဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

  ဆွေးနွေးမေးမြန်းမှုကဏ္ဍတွင် တရားမဝင်ကုန်သွယ်မှုတားဆီးရေးနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းခြင်းအား စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မွန်ပြည်နယ်ဦးစီးမှူးက ပြန်လည်ရှင်းလင်းဖြေကြားခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မွန်)

 

ချောင်းဆုံမြို့နယ်တွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသိပညာပေး (Talk Show ) ပြုလုပ်

     ၂၀၂၃ခုနှစ် မတ်လ ၃ရက်နေ့၊ နံနက်(၁၀:၀၀)နာရီအချိန်တွင် မွန်ပြည်နယ်၊ မော်လမြိုင်ခရိုင်၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနနှင့် ချောင်းဆုံမြို့နယ် ပြန်ကြားရေးနှင့်ပြည်သူ့ ဆက်ဆံရေးဦးစီးဌာနတို့ပူးပေါင်း၍ “စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသိပညာပေး” (Talk Show)  ဆွေးနွေးပွဲအား ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    အဆိုပါ Talk Show တွင် ချောင်းဆုံမြို့နယ်၊ ပြန်ကြားရေးနှင့်ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေးဦးစီးဌာနမှ ဒုဦးစီးမှူး ဒေါ်ဝင်းဝင်းချောက Talk show အစီစဉ်ဖြင့်အသိပညာပေးဆောင်ရွက်ရခြင်းရည်ရွယ်ချက်အား ပြောကြားခဲ့ပါကြောင်း၊ ပြည်သူများသိရှိစေရန်အတွက် စားသုံးသူအသိပညာပေးရေးအကြောင်းအရာတို့အား ဆွေးနွေးခဲ့ပါကြောင်း၊ ထို့နောက်စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်တာဝန်ခံ ဒေါ်ထက်ထက်နွေဦးက  စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၏ မျှော်မှန်းချက်၊ ရည်မှန်းချက်များ၊ ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုအကြောင်းအရာများ၊ စားသုံးသူတို့၏အခွင့်အရေးနှင့် လိုက်နာရမည့်တာဝန်များကိုလည်းကောင်း၊ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ ၂၀၁၉မှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်၏တာဝန်များနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ အခန်း(၁၈)ပါ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကုန်စည်အမျိုးအစားအလိုက် သတ်မှတ်ဖော်ပြရမည့်အချက်အလက်များနှင့် လိုက်နာရမည့်အကြောင်းအရာများအား ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မွန်)

 

စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြော

     စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မိုးညှင်းခရိုင်ဦးစီးမှူးရုံးမှ ဦးဝင်သိန်းဦး(ရုံးအုပ်)သည် 9.3.2023 ရက်နေ့တွင် မိုးညှင်းမြို့နယ်၊ မြေနုကျေးရွာမှ စားသုံးသူပြည်သူများအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ပါသည်။

    ထိုသို့ဟောပြောရာတွင် စားသုံးသူဆိုသည်မှာ ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုကို ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်မှုပြုရန် သို့မဟုတ် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုရန် မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်တိုင်သုံးစွဲမှုအတွက်သော်လည်းကောင်း၊ အခြားသူများအတွက်သော်လည်းကောင်း ရည်ရွယ်၍ ဝယ်ယူခြင်း၊ အသုံးပြုခြင်း၊ ရယူခြင်း၊ ကုန်စည်ချေးငှားခြင်းပြုလုပ်သူများ သို့မဟုတ် ပေးကမ်းထောက်ပံ့ခြင်းခံရသူများကိုဆိုလိုကြောင်း၊ စားသုံးသူ၏အခွင့်အရေးများဖြစ်သည့် စားသုံးသူများအတွက် ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အခြေခံလိုအပ်ချက်များပေါ်တွင် စိတ်ကျေနပ်မှုရရှိစေခြင်း၊ ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစွာအသုံးပြုခွင့်ရှိခြင်း၊ ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုကိုရွေးချယ်ဝယ်ယူအသုံးပြုရာတွင် လိုအပ်သောသတင်း အချက်အလက်များ ပြည့်စုံမှန်ကန်စွာသိရှိခွင့်နှင့် ပြေစာ သို့မဟုတ် အထောက်အထားရယူခွင့်ရှိခြင်း၊ စားသုံးသူနစ်နာဆုံးရှုံးမှုနှင့် စပ်လျဉ်းသည့်ကိစ္စရပ်များတွင် ရှင်းလင်းတင်ပြခွင့်နှင့်တိုင်ကြားခွင့်ရရှိနိုင် စေခြင်း၊ ကုန်စည် သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုကိုဝယ်ယူအသုံးပြုခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသည့်နစ်နာဆုံးရှုံး များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကုစားခွင့်ရရှိခြင်း၊ ကုန်စည် သို့မဟုတ်ဝန်ဆောင်မှုနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် အသိပညာဗဟုသုတများ၊ အခွင့်အရေးများနှင့်လိုအပ်သောသတင်းအချက်အလက်များကို သိရှိလေ့လာနိုင်ခွင့်ရှိခြင်း၊ ပစ္စုပ္ပန်တွင်သာမက အနာဂတ်မျိုးဆက်များအတွက်ပါ ကောင်းမွန်သာယာသော လူနေမှုအဆင့်အတန်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်တွင်နေထိုင်နိုင်ခွင့်ရရှိစေခြင်း စသည့်အချက်များအား အသိပညာပေး ဟောပြောဆွေးနွေးခဲ့ပြီး စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ လက်ကမ်းစာစောင်များကို ဖြန့်ဝေခဲ့ပါသည်။

DOCA(ကချင်)

 

ကုန်မျိုးစုံဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်များအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြော

     စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဟင်္သာတခရိုင်၊ ဇလွန်မြို့နယ်၊ မြို့နယ်တာဝန်ခံသည် (၆.၃.၂၀၂၃)ရက်နေ့ နံနက်(၁၁:၀၀)နာရီအချိန်တွင်  မြို့မဈေးအတွင်းရှိ ဈေးတာဝန်ခံရုံး၌ ကုန်မျိုးစုံအရောင်းဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်(၁၅)ဦးအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြော ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

      ဟောပြောပွဲတွင် မြို့နယ်တာဝန်ခံ ဦးသန့်ဇင်ဦးက စားသုံးသူများဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစေရန် အတွက် ဈေးကွက်အတွင်းရောင်းချနေသော ကုန်စည်များပေါ်တွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံမှန်ကန်တိကျစွာဖော်ပြနိုင်ရေး ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ရန်၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်အနေဖြင့်လည်း မိမိတို့ ကုန်စည်အပေါ် အာမခံချက်ပေးနိုင်ရန်နှင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေပါအကြောင်း၊  စားသုံးသူအခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်များ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်၏တာဝန်များ၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ လက်ရှိဆောင်ရွက်နေ့သည့် လှုပ်ရှားမှုအခန်းကဏ္ဍများ၊ စားသုံးသူသတင်းပြန်ကြားရေးနှင့် တိုင်ကြားမှု လက်ခံဆောင်ရွက်ရေးစင်တာ (CICC) ရုံးခန်းများ ဖွင့်လှစ်ထားရှိမှု အခြေအနေတို့ကို အသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ပြီး တက်ရောက်လာသူများက သိရှိလိုသည်များကို မေးမြန်း၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေစာအုပ်နှင့် လက်ကမ်းစာစောင်များကို ဖြန့်ဝေပေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

 

စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြောခြင်း

      စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မြန်အောင်ခရိုင်၊ ဒု-ခရိုင်ဦးစီးမှူးသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ(၆)ရက်နေ့၊ နံနက်(၁၁:၀၀)နာရီအချိန်တွင် မျှင်ဝါးတောင် ကျေးရွာအုပ်စုရှိ ဝင်္ဂဘာဘုန်းကြီးကျောင်းဓမ္မာရုံ၌ စားသုံးသူပြည်သူ(၅၀)ဦးအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေး ဟောပြောခြင်းကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

       ဟောပြောပွဲတွင် စားသုံးသူ‌‌‌ရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဒုခရိုင်ဦးစီးမှူး ဦးမြင့်အောင်က စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေနှင့် နည်းဥပဒေများ၊ စားသုံးကာကွယ်ရေးဥပဒေပါစားသုံးသူ အခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်များ၊ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ သိကောင်းစရာများ၊ ကုန်စည် (သို့မဟုတ်) ဝန်ဆောင်မှုကို ဝယ်ယူအသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကုစားခွင့်ရရှိခြင်းများ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ၏တာဝန်များ၊ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ်များကို အသိပညာပေးဆွေးနွေးပြီးနောက် စားသုံးသူမိဘပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၏ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များ သိရှိလိုပါက www.doca.gov.mm Website တွင် ဝင်ရောက်လေ့လာနိုင်ကြောင်းစသည့်တို့ကို အသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ပြီး တက်ရောက်လာသူများက သိရှိလိုသည်များကိုမေးမြန်း၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေစာအုပ်နှင့် လက်ကမ်းစာစောင်များကို ဖြန့်ဝေပေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

 

မြန်အောင်မြို့စားသုံးသူကာကွယ်ရေး အသိပညာပေးဟောပြောခြင်း

    ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မြန်အောင်ခရိုင်၊ မြန်အောင်မြို့၊ ဒုခရိုင် ဦးစီးမှူးသည် (၃.၃.၂၀၂၃)ရက်နေ့၊ နံနက်(၁၀:၀၀)နာရီအချိန်တွင်  မြန်အောင်မြို့ အ.ထ.က(၂)ကျောင်း၌ ကျောင်းသား/ကျောင်းသူများနှင့် ဆရာ/ဆရာမများအား တွေ့ဆုံ၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအား အသိပညာပေး ဟောပြော ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

    ဟောပြောပွဲတွင် ဒုခရိုင်ဦးစီးမှူး ဦးမြင့်အောင်က စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေကို ၂၀၁၉ခုနှစ် မတ်လ(၁၅)ရက်နေ့တွင် အခန်း(၂၅)ခန်း၊ ပုဒ်မ(၈၄)ခုဖြင့် ပြဌာန်းခဲ့မှုအား ရှင်းလင်းဟောပြောပြီးနောက် စားသုံးသူစကားရပ်၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်၊  စားသုံးသူအခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်များအကြောင်း၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အာမခံချက်ပေးခြင်းများအကြောင်း၊ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြခြင်းများအကြောင်း၊တားမြစ်ချက်များအကြောင်း၊ ပြစ်မှုပြစ်ဒဏ်များအကြောင်းတို့ကို ဆက်လက်အသိပညာပေးခဲ့ပါသည်။ဆက်လက်၍ စားသုံးသူတို့အနေဖြင့် အသင့်စားမုန့်များဝယ်ယူ စားသုံးရာတွင် ထုတ်လုပ်သည့်ရက်စွဲနှင့် သက်တမ်းကုန်ဆုံးရက်များကို  အဓိကဖတ်ရှုရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စားသုံးသူ တို့အနေဖြင့် ကုန်စည်သို့မဟုတ်ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများရှိပါက စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသို့ တိုင်ကြားနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၏ လက်ရှိဆောင်ရွက်နေသည့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များအကြောင်းစသည့်တို့ကို အသိပညာပေးဟောပြောခဲ့ကြောင်းနှင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေစာအုပ်နှင့်  လက်ကမ်းစာစောင်များ ဖြန့်ဝေပေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

 

စစ်ကိုင်းမြို့၏ ကျောက်စိမ်းအချောထည်လုပ်ငန်း

     မြန်မာနိုင်ငံသည် သယံဇာတပစ္စည်းပေါများကြွယ်ဝသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဖိုးတန်ရတနာများမှာ ဆန်စပါး၊ ကျွန်းသစ်၊‌ တွင်းထွက်ပစ္စည်းနှင့် ဓာတ်သတ္တုများဖြစ်သော ရွှေ၊ ငွေ၊ ခဲ၊ ကြေးနီ၊ သံဖြူ၊ သွပ်၊ ခနောက်စိမ်း၊ ကျောက်မီးသွေး၊ ပယင်း၊ ကျောက်စိမ်း၊ ကျောက်မျက် ရတနာများ၊ ရေနံနှင့် ‌ မုတ်ကောင်မှရရှိပြီး ရေထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် ပုလဲတို့ဖြစ်ပါသည်။

    မြန်မာ့ရတနာများအနက် ကျောက်စိမ်းရတနာအကြောင်း ရေးသားတင်ပြမည်ဆိုလျှင် ၁၉၆၇ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ(၆)ရက်နေ့ထုတ် သတင်းစာတွင် အမြင့်ပေ ၃၀ခန့်နှင့် ပတ်လည်ပေ ၈၀ခန့်ရှိသည့် ကျောက်စိမ်းတောင်ကြီးတစ်ခုကို ဓာတ်သတ္တုရှာဖွေထုတ်လုပ်ရေးကော်ပိုရေးရှင်းက ရှာဖွေတွေ့ရှိကြောင်း၊ မြေပေါ်တွင် တန်ချိန် နှစ်ထောင်ကျော်ခန့်ရှိပြီး မြေအောက်တွင် ယခုထက်ထုထည်ကြီးစွာ တည်ရှိလိမ့်မည်ဟုခန့်မှန်းကြောင်း ဖော်ပြထားလေသည်။

    ကျောက်စိမ်း၏အရည်အသွေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်မှထွက်ရှိသော ကျောက်စိမ်းများမှာ ကျောက်စိမ်းဟုအမည်ခံသော်လည်း အလွန်နုပြီး စံမမီကြောင်း၊ မြန်မာပြည်မှထွက်သော ကျောက်စိမ်းသည် ကျောက်စိမ်းစစ်စစ်ဖြစ်သည်ဟူ၍ ကျွမ်းကျင်သူ သိပ္ပံသုတေသီများက မှတ်ချက်ပြုထားသောကြောင့် ဤကမ္ဘာတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကျောက်စိမ်း စစ်စစ်ထွက်သည့် တစ်ခုတည်းသော ရတနာမြေဖြစ်သည်ဟု ဂုဏ်ယူရမည်ဖြစ်သည်။

      ကျောက်စိမ်းသည် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကပင် အရှေ့တိုင်းသားတို့၏ နှလုံးအိမ်၌ ဝင်ရောက်နေရာယူပြီး တန်ဖိုးထားမှု အတိုင်းအတာအားဖြင့် မြင့်မားခဲ့သောကျောက်ဖြစ်သည်။ တရုတ်လူမျိုးတို့သည် ကျောက်စိမ်းအား ဝတ်ဆင်မှုသာမက လက်နက်ကိရိယာများအား တန်ဆာ ဆင်ရာ၌ အသုံးပြုခဲ့ပြီး၊ ကျောက်မျက်တို့၏ အချုပ်အခြာအဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ကျောက်စိမ်း ဝတ်ဆင်သူတို့သည် ရဲစွမ်းသတ္တိရှိခြင်း၊ သဒ္ဒါတရားထက်သန်ခြင်း၊ တရားမျှတသော စိတ်ရှိခြင်း၊ မိမိ ကိုယ်မိမိ နှိမ့်ချသောနိဝါတတရားရှိခြင်း၊ အသိအလိမ္မာဉာဏ်ပညာကြီးမားခြင်းဟူသော ဂုဏ်များဖြင့် ပြည့်စုံသည်ဟု အယူအဆရှိကြသည်။ ကျောက်စိမ်းအားအမှုန့်ကြိတ်၍ ရေနှင့်သောက်ပါက ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ရောဂါဘယအမျိုးမျိုး ပျောက်ကင်းပြီး မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းမှ ကင်းဝေးစေခြင်း၊ အသက်ရှည်ခြင်း စသောအာနိသင်များ ပြည့်စုံသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ရှေးတရုတ်ဘုရင်များ လက်ထက်က မှူးကြီးမတ်ရာ သေနာပတိတို့သည် ရာထူးဂုဏ်ထူး အဆင့်အတန်းအလိုက် ကျောက် စိမ်းအမျိုးမျိုး ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ကျောက်စိမ်းသည် ဝတ်ဆင်သူ၏ အဆင့်အတန်းကိုလည်း ဖော်ပြပေသည်။ ထို့အပြင် ကျောက်စိမ်းများအား ဘာသာရေးနှင့်ဆိုင်သော အဆောင်ယတြာပစ္စည်းအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုဆိုင်ရာ သင်္ကေတအမှတ်အသား များအဖြစ်လည်းကောင်း  အသုံးပြုကြပြန်သည်။ ကျောက်စိမ်းလက်ဝတ်ရတနာများသည်များသောအားဖြင့် လက်ကောက်များ၊ လက်စွပ်များ၊ လည်ဆွဲပုတီးများဖြစ်ရာ ဝတ်ဆင်သူအတွက် နူးညံ့သောအာရုံခံစားမှုကို ရရှိစေသည်ဟုလည်း ဆိုကြပါသည်။

       ကျောက်စိမ်းကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် Jade ဂျိတ်ဟုခေါ်သည်။ ကျောက်စိမ်းတွင် Jadeite  နှင့် Nephrite ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။ ထိုဂျေးဒိုက်နှင့် နက်ဖရိုက် နှစ်မျိုးလုံးကို ကျောက်စိမ်းဟုခေါ် ပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာကပင် သုံးစွဲလာကြသည်။

      ဓာတုဖွဲ့စည်းပုံအရ ဂျေးဒိုက်ကျောက်စိမ်းသည် ဆိုဒီယမ် အလူမီနီယမ် ဆီလီကိတ်ဖြစ်ပြီး၊ နက်ဖရိုက်ကျောက်စိမ်းသည် ကယ်လ်ဆီယမ် မဂ္ဂနီ ဆီယမ်၊ သံနှင့်ရေ ပါဝင်သော ဆီလီကိတ်ဖြစ်သည်။ ဂျေးဒိုက်ကျောက်စိမ်းသည် လက်ယှက်ထိုး ပုံဆောင်ခဲလေးများနှင့် ဖွဲ့စည်းထားသဖြင့် ချိုင့်ခွက်လေးများ မျက်နှာပြင်၌ရှိနေပြီး၊ နက်ဖရိုက် ကျောက်စိမ်းသည် လက်ယှက်ထိုး အမျှင်လေးများဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသဖြင့် အမျှင်လိုက် အနေ အထားရှိကာ အမဲဆီရောင်ထနေတတ်သည်။ ကျောက်စိမ်းတွင် အစိမ်းရောင်အပြင် အခြားအရောင် များအနေဖြင့် အဖြူရောင်၊ နို့နှစ်ရောင်၊ အရောင်မဲ့၊ အဝါရောင်၊ လိမ္မော်ရောင်၊ အနီရောင်၊ အညိုရောင်၊ ပန်းရောင်နှင့်  ခရမ်းရောင်များ ရှိကြပေသည်။ ကျောက်စိမ်း အမျိုးအစားများမှာ မြရည်၊ ရွှေလု၊ မော်စစ်စစ်၊ လက်ရည်၊ ခွန်ဖိ၊ ကျောက်သား၊ အသားပိဟ်၊ ပန်းသာ၊ ကျောက်မဲ၊ မဲဆွေးမှု၊ လန့်ဆွေး၊ တောမော်၊ ဘော်ဘီဆွေး တို့ဖြစ်သည်။ ကျောက်စိမ်းကို မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ မိုးကောင်းမြို့၏ မြောက် ဘက်နှင့် အနောက်မြောက်ဘက်ရှိ ဖားကန့်၊ တောမော်၊ ပန်းမားချိုက် ဒေသများ၌ အများအပြား တူးဖော်ရရှိပါသည်။

စစ်ကိုင်းမြို့၏ ကျောက်စိမ်းအချောထည်လုပ်ငန်း

       စစ်ကိုင်းမြို့တွင် ကျောက်စိမ်းအချောထည်လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်သူ(၁၃၀၀)ဦး ကျော်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ကုန်ကြမ်းများကို ဖားကန့်မှလည်းကောင်း၊ မန္တလေးမြို့မှလည်းကောင်း (B)အဆင့် ဖြစ်သည့် အရည်အသွေး အနည်းငယ်ညံ့သည့် ကျောက်စိမ်းအရိုင်းတုံးများကို ကြိုက်ရောင်း၊ ကြိုက် ဝယ်ဈေးများဖြင့် ပီနံအိတ်တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၅သောင်းမှ  ကျပ် ၁သိန်းကျော်၊ ထော်လာဂျီတစ် စီးလျှင်ကျပ် ၂သိန်းမှ ကျပ် ၃သိန်း ဈေးများဖြင့် ဝယ်ယူပြီး၊ ကျောက်ဖြတ်ခြင်း၊ ကျောက်သွေးခြင်း၊ အရောင်တင်ခြင်း၊ အပေါက်ဖောက်ခြင်း၊ ကြိုးသီခြင်းလုပ်ငန်းများကို မိသားစုများအပါအဝင် အမျိုးသား/အမျိုးသမီး လုပ်သား နေ့စား(သို့မဟုတ်)လစာများကို ငှားရမ်း၍ အိမ်တွင်းတစ်ပိုင်တစ်နိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအဖြစ် လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။ ကျောက်စိမ်းအချောထည်အဖြစ် စိတ်ပုတီး၊ လည်ဆွဲ၊ လက်ပတ်၊ ပန်းပု စသည့်ထုတ်ကုန်များကို အရည်အသွေးနှင့် အရွယ်အစားပေါ်မူတည်၍ စိတ်ပုတီး(၉)လုံးပါ တစ်ကုံးလျှင် ကျပ် ၈ထောင်မှ ကျပ် ၁သောင်း၊ စိတ်ပုတီး(၁၀၈)လုံး ပါ တစ်ကုံးလျှင်  ကျပ် ၇ထောင်မှ ကျပ် ၂သောင်း၊ လည်ဆွဲပုတီး ကျပ် ၁သောင်းခွဲမှ ကျပ် ၄သိန်း၊ လော့ကတ်သီးတစ်ခုလျှင် ကျပ် ၁သောင်းမှ ၁သိန်း၊  လက်ပတ်ကြိုး တစ်ခု ကျပ် ၃ထောင်မှ ကျပ် ၅ထောင် ဈေးနှုန်းအသီးသီးဖြင့် ရောင်းချကြသည်။ လုပ်ငန်းရှင်အနည်းစုက ကျောက်စိမ်းအရိုင်းတုံးများကိုလည်း အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ရာ၌ အတွေ့အကြုံနှင့် စိတ်ခံစားချက်အပေါ်မူတည်၍ ကျောက်စိမ်း၏တန်ဖိုးကို ဈေးဖြတ်ကြ သည်။ ကျောက်စိမ်း အချောထည်များကို အိမ်၌ ရောင်းလက်/ဝယ်လက် အရောင်းအဝယ်ပြု လုပ်သည့်အပြင်  ဘော်ဂါရပ်ကွက်၊ ဘော်ဂါကျောက်ဝိုင်း၌လည်း အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ကြပါသည်။ ရောင်းချသည့် ဆိုင်ခန်းပေါင်း(၆၅)ခန်းကျော်ရှိပြီး၊ မန္တလေးမြို့နှင့် မုံရွာမြို့များမှ လာရောက် ဝယ်ယူခြင်းနှင့် ကျောက်စိမ်းအချောထည် လုပ်ငန်းရှင်များ၏ ဖောက်သည်များရှိသည့် မန္တလေးမြို့၊ ရန်ကုန်မြို့နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့)သို့ တင်ပို့ ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်မှ ဦးစီးကျင်းပသည့် ပြည်တွင်း/ပြည်ပ ပြပွဲ၊ ဈေးရောင်းပွဲတော်များတွင် စစ်ကိုင်းမြို့၏ လုပ်ငန်းရှင်များက ပူးပေါင်းလိုက်ပါ၍ ပြပွဲနှင့် ရောင်းချခြင်းလုပ်ငန်းများအား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသည်။

အကြံပြုတင်ပြချက်

    စစ်ကိုင်းမြို့ ‌ကျောက်စိမ်းအချောထည် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ထုတ်လုပ်သော ပုတီး၊လည်ဆွဲ၊ လက်ပတ်၊ ပန်းပု စသည့်ကုန်ချောပစ္စည်းများအတွက် ခိုင်မာသည့် ဈေးကွက်တစ်ခု ရရှိသင့်ပါကြောင်း၊  ဘော်ဂါကျောက်ဝိုင်းတွင် အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်ခြင်းကို ဦးစီးကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်ပေးမည့် ကော်မတီအဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ရှိရန်လိုအပ်ပါကြောင်း၊ အရောင်းအဝယ်ပြဿနာ ဖြစ်ပေါ်ပါက ဆုံးဖြတ်ဖြေရှင်းပေးနိုင်ရန်နှင့်   နိုင်ငံတော်မှ အတိုးနှုန်းသက်သာသော ချေးငွေများ ကူညီပံ့ပိုးပေးစေလိုပါကြောင်း၊ ဈေးကွက်နှင့် ချေးငွေကူညီပံ့ပိုးမှုများ ရရှိမည်ဆိုပါက နိုင်ငံတော်အတွက် အခွန် အခဝင်ငွေများ ပိုမိုရရှိနိုင်မည်အပြင် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများမှာလည်း ပိုမိုများပြားလာမည်ဖြစ်ပါကြောင်း လုပ်ငန်းရှင်များ၏ကိုယ်စား ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)

ကိုးကားသောစာအုပ်- (၁) မြန်မာ့ရတနာများ၊ ရေးသားသူ ရှင်ဗုဒ္ဓဃေသ ဦးဘသန်းနှင့်       မောင်ဇနိယ(၁၉၆၇)

(၂)မှတ်မှတ်သားသား ကျောက်မျက်ရတနာများ၊ ရေးသားသူ ကျောက်ရိုင်း(ဘူမိ)(၂၀၂၂)

လေးမျက်နှာမြို့ရှိ ကုန်မျိုးစုံဆိုင်များအား ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း

  ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဟင်္သာတခရိုင်၊ လေးမျက်နှာမြို့၊ မြို့နယ်တာဝန်ခံသည် မြို့နယ်စည်ပင်သာယာရေးဦးစီးဌာနနှင့်ပူးပေါင်း၍ (၈-၃-၂၀၂၃)ရက်နေ့ နံနက်(၀၈:၀၀)နာရီအချိန်တွင် မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်ရှိ စတိုးဆိုင်များနှင့်အိမ်ဆိုင်များအား ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

   ထိုသို့ကွင်းဆင်းခဲ့ရာတွင် မြို့နယ်တာဝန်ခံ ဦးအောင်သန်းဌေးက စားသုံးသူမိဘပြည်သူများကို ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစေရန်အတွက် ဈေးကွက်အတွင်းရောင်းချနေသောကုန်စည်များပေါ်တွင် ကုန်စည်အမျိုးအစားကိုလိုက်၍ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများ ပြည့်စုံမှန်ကန်စွာဖော်ပြခြင်းရှိ/မရှိတို့ကိုစစ်ဆေးခဲ့ပြီးနောက် တရားမဝင်ကုန်စည်များကို တင်သွင်းရောင်းချခြင်းမပြုကြရန်၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ထုတ်ပြန်ထားသောညွှန်ကြားချက်များအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရန်၊  ကုန်စည်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အာမခံချက်ပေးရာတွင် စားသုံးသူများစိတ်ကျေနပ်မှုရှိစေရေးနှင့် သတ်မှတ်အရည်အသွေးနှင့်ပြည့်မီသောကုန်စည်များကိုသာ ရောင်းချကြရန်၊ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေပါ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်၏တာဝန်များအကြောင်းနှင့် တားမြစ်ချက်များအကြောင်း စသည်တို့ကိုသိရှိနားလည်စေရန် အသိပညာပေးဆွေးနွေးခဲ့ကာ ကုန်မျိုးစုံအရောင်းဆိုင်(၅)ဆိုင်အား ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

 

ပဲပုပ်သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ အသုံးဝင်ပုံနှင့် ဈေးနှုန်းဈေးကွက်အလားအလာ

    ပဲပုပ်သည် ကျန်းမာရေးနှင့်စီးပွားရေးရှု‌ထောင့်အရ တန်ဖိုးရှိ၍ အရေးပါသည့် ပဲမျိုးစုံသီးနှံတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ အသားဓါတ်ခေါ် ပရိုတိန်း(၄၀-၄၅)ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီ (၁၉-၂၀)ရာခိုင် နှုန်းပါဝင်ပါသည်။ ပဲပုပ်ဆီသည် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနေရာတွင်ရှိသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီတစ်မျိုးဖြစ် ပါသည်။ ပဲပုပ်သည် ရှေးအကျဆုံး စားသုံးသီးနှံဖြစ်ပြီး ယနေ့ခေတ်တွင် အသုံးအဝင်ဆုံးသီးနှံအဖြစ် အောင်မြင်မှုရလျက်ရှိပါသည်။

      ပဲပုပ်အဓိကစိုက်ပျိုးသည့်ဒေသမှာ ရှမ်းပြည်နယ်ဖြစ်၍ တစ်နိုင်ငံလုံးစိုက်ဧက၏ (၅၀)ရာခိုင် နှုန်း စိုက်ပျိုးပါသည်။ ကျန်ရှိဧရိယာများကို မန္တလေးတိုင်း၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း နှင့် ကချင်ပြည်နယ်တို့တွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် သီးသန့်သော်လည်း ကောင်း၊ သီးညှပ်သီးနှံအဖြစ်လည်းကောင်း၊ အစေ့ထုတ်ပြောင်း၊ နေကြာတို့နှင့် ညှပ်၍လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ အောက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြစ်ရေကျချိန် ကိုင်းကျွန်းများ၌ စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ပဲပုပ်သီးနှံကို အဓိက ပြည်တွင်းစားသုံးရန် စိုက်ပျိုးကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

   ပဲပုပ်ကို အပူချိန်အမျိုးမျိုးတွင် အောင်မြင်စွာ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ အပင်ပေါက်ရန် လိုအပ် သည့်အနိမ့်ဆုံးအပူချိန်မှာ (၅)ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ဖြစ်၍ အမြင့်ဆုံးအပူချိန်မှာ (၄၀)ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် ဖြစ်ပါသည်။ အပင်ပေါက်နှုန်းကောင်းရန် အသင့်တော်ဆုံးအပူချိန်မှာ ၂၀-၃၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ဖြစ် ပါသည်။ ပဲပုပ်တွင် အဓိကအစိုဓါတ် လိုအပ်ချိန် (၂)ချိန် ရှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ အစေ့မှအပင်ပေါက် ချိန်နှင့် သီးတောင့်အတွင်း အစေ့တည်ချိန်ဖြစ်ပါသည်။ စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးရာတွင် မိုးရေအားကိုးနှင့် သာစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ အချို့ဒေသတွင် ထပ်မံလိုအပ်သည့် အစိုဓါတ်ကို ရေသွင်း၍ စိုက်ပျိုးကြပါ သည်။ အစေ့တည်ချိန်နှင့် အသီးရင့်မှည့်ချိန်တွင် စိုထိုင်းဆများခြင်းနှင့် အပူချိန်မြင့်မားခြင်းတို့ကြောင့် အစေ့အရည်အသွေး ကျဆင်းစေနိုင်ပါသည်။

      ပဲပုပ်သည် သဲသမမြေမှ မြေစေးမေအထိ မြေအမျိုးအစားမရွေး ဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါသည်။ ရေစီးရေ လာကောင်း၍ ညီညာသော မျက်နှာပြင်ရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ မြေချဉ်ငံဓါတ် PH ၅.၅ ထက်လျော့နည်း ပါက အပင်ဖြစ်ထွန်းမှု အားနည်းပါသည်။ မြေချဉ်လျှင် ထုံးထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဆားငံပေါက် သည့်မြေတွင် အပင်ပေါက်မှု ဟန့်တားပါသည်။ ထယ်ရေးနက်နက် တစ်စပ်၊ ထွန် ၂-၃ စပ်နှင့် ကြမ်းတုံး ဖြင့် မြေစာခဲများချေခြင်း၊ ထယ်ရေးမျက်နှာပြင်ညီညာရန် ပြုပြင်ခြင်းလိုအပ်ပါသည်။ ပေါင်းကင်းရှင်း ပြီး ထွန်ရေးကောင်းခြင်းဖြင့် အပင်ပေါက်နှုန်းကောင်း၍ အစိုဓါတ် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါသည်။

       ပဲပုပ်သည် နေ့တာတုန့်ပြန်မှုများခြင်းကြောင့် ပဲပုပ်မျိုးများ မစိုက်ပျိုးမီ မိမိဒေသ၊ စိုက်ပျိုး ချိန်ရာသီနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိ/မရှိ စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးရွေးချယ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ အဓိကစိုက်ပျိုးသော မျိုး များမှာ ရေဆင်း-၁၊ ရေဆင်း-၂၊ ရေဆင်း-၃နှင့် ရေဆင်း-၄ မျိုးများကို စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ မိမိဒေသ နှင့်ကိုက်ညီမှုရှိ/မရှိ စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးရွေးချယ်ပြီးမှသာလျှင် စီးပွားဖြစ်ကျယ်ပြန့်စွာ စိုက်ပျိုးသင့်ပါ သည်။ တောင်သူများသည် မိမိတို့လိုအပ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီသည့်မျိုးကို ရွေးချယ်သင့်ပါသည်။

    မျိုးစေ့နှုန်းထားသည် စိုက်တန်းပင်တန်းအကွာအဝေး၊ မျိုးစေ့အရွယ်အစားနှင့် အပင်ပေါက် နှုန်းပေါ် မူတည်၍ ကွာခြားနိုင်ပါသည်။ အများအားဖြင့် အတန်းစိုက်အတွက် မျိုးစေ့နှုန်းထား တစ် ဧကလျှင် (၁၄)ပြည်မှ (၁၆)ပြည်အထိ အသုံးပြုကြ၍ ကြဲပက်စိုက်ပျိုးခြင်းအတွက် တစ်ဧကလျှင် (၁.၅)တင်းအထိ အသုံးပြုကြပါသည်။ ပဲပုပ်မစိုက်ပျိုးမီ အပင်ပေါက်နှုန်းကို ပထမဦးစွာ စမ်းသပ်ရပါမည်။ စိုက်ပျိုးမည့် မျိုးစေ့ကိုဇကာချ၍ အစေ့အရွယ်အစားကြီးသည့် မျိုးစေ့များ ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်ပါသည်။

     အောက်မြန်မာပြည်တွင် ရေကျသည်နှင့်တပြိုင်တည်း ကိုင်းကျွန်းများတွင် ကြဲပက်စိုက်ပျိုး လေ့ရှိပါသည်။ အထက်မြန်မာပြည်တွင် ပဲပုပ်ကို မိုးကောင်းသောက်လယ်ယာသီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ပဲပုပ် စိုက်ပျိုးရာတွင် အတန်းလိုက်(သို့မဟုတ်) ကျင်းစိုက် အသုံးပြုလေ့ရှိပါသည်။ အတန်းလိုက်စိုက်ပျိုးရန် သင့်တော်သည့် တန်ကြားပင်ကြားအကွာအဝေးမှာ သက်လျင်အပင်ပုမျိုး ၁၂-၁၈လက်မ၊ သက်ကြီး၊ အပင်မြင့်အပင်ကြီးထွားမှုကောင်းသည့်မျိုး ၂၄ လက်မနှင့် ပင်ကြားအကွာ အဝေး ၂-၃ လက်မ စိုက်ပျိုးလေ့ရှိပါသည်။ မျိုးစေ့ကို အတန်းအတွင်း လက်ဖြူးချ၍လည်းကောင်း၊ ကျွဲ၊ နွား၊ ထွန်စက်ဆွဲမျိုးစေ့ချကိရိယာ အသုံးပြု၍ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ မျိုးစေ့အတိမ်အနက် ၁-၂ လက်မရှိရပါသည်။ မျိုးစေ့နက်နက်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် အပင်ပေါက်ခြင်းနှင့် မြေပေါ်အစေ့အရွက်ထွက်ခြင်းကို များစွာထိခိုက်စေပါသည်။ တစ်ဧကလျှင် အသင့်တော်ဆုံးအပင်ဦးရေမှာ ၁၆၀၀၀၀ ဖြစ်ပါ သည်။ အပင်ဦးရေ ၁၆၀၀၀၀ မှ ၂၄၀၀၀၀ ထိလည်း စိုက်ပျိုးလေ့ရှိပါသည်။

    ပဲပုပ်ကို ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အဓိကစိုက်ပျိုးလျက်ရှိသော်လည်း တစ်ပြည်လုံးရှိ သီးနှံပုံစံအမျိုးမျိုးတွင် ထည့်သွင်းစိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ အပူပိုင်းမိုး‌ကောင်းသောဒေသများတွင် နှမ်း၊ ပဲတီစိမ်းနှင့် ပြောင်းတို့ကို မိုးဦးရာသီတွင် မေလနှင့် ဇူလိုင်လအတွင်း စိုက်ပျိုးပြီး ဩဂုတ်လဆန်းတွင် ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါသည်။ ဩဂုတ်လအတွင်းတွင် မိုးလယ်စပါး၊ ပြောင်း၊ နှမ်း၊ ပဲတီ စိမ်းစသည်တို့ကို ထပ်မံစိုက်ပျိုးပြီး အောက်တိုဘာလတွင် ရိတ်သိမ်းပါသည်။ ပဲပုပ်ကို နိုဝင်ဘာလ တွင် မြေတွင်းကျန် အစိုဓါတ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးပါသည်။ အပူပိုင်း‌ဒေသ ဆည်ရေသောက်ရသည့် နေရာများ၌ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် နွေစပါးကို စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး မေလတွင် ရိတ်သိမ်းပါသည်။ မိုးစပါးကို ဇွန်လတွင် စိုက်ပျိုးပြီး စက်တင်ဘာလတွင် ရိတ်သိမ်းပါသည်။ ပဲပုပ်ကို သီးထပ်အဖြစ် ထပ်မံစိုက်ပျိုးပါသည်။

   စိုက်ပျိုးချိန်သည် ဒေသကိုလိုက်၍ ကွဲပြားပါသည်။ အသင့်တော်ဆုံးစိုက်ပျိုးချိန်များမှာ မိုးကြို ရေသွင်းစိုက်ကို ဖေဖော်ဝါရီလ၊ မိုးဦးစိုက်ကို မေလ၊ မိုးလယ်စိုက်ကို ဩဂုတ်-စက်တင်ဘာလ၊ မိုးနှောင်းစိုက်ကို အောက်တိုဘာလလယ်မှ နိုဝင်ဘာလလယ်ဖြစ်ပါသည်။ အပင်ပေါက်ကောင်းရန် စိုက်ချိန်အစို ဓါတ်ပြည့်ဝမှ စိုက်သင့်သည်။ နောက်ကျစိုက်ခြင်းသည် အပင်ကြီးထွားမှုနှင့် အထွက်နှုန်းကို ထိခိုက်စေပါသည်။

    ပဲပုပ်အထွက်နှုန်း မြင့်မားရေးအတွက် ပေါင်းထိရောက်စွာ နှိမ်နင်းရန်လိုအပ်ပါသည်။ ပေါင်း မြက်သည် ပဲပုတ်နှင့်အပြိုင်ပေါက်၍ မြေတွင်းအစိုဓါတ် အာဟာရနှင့် နေရောင်ခြည်ကို ယှဉ်ပြိုင်စားသုံးသည့်အတွက်ကြောင့် ပဲပုပ်အထွက် ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ ပေါင်းမြက်မနှိမ်နင်းခြင်းကြောင့် အထွက်နှုန်း(၆၀)ရာခိုင်နှုန်းထိ လျော့နည်းသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ လက်ပေါင်းလိုက်ခြင်း (၂)ကြိမ်နှင့် ကြားပေါင်းလိုက်ခြင်းများကို စိုက်ပျိုးပြီး(၁၅)ရက်သားတွင်ပထမအကြိမ်၊ (၃၀)ရက်သား တွင် ဒုတိယအကြိမ် ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။

  ပဲပုပ်ရင့်မှည့်ပြီး အစိုဓါတ် ၁၃-၁၄ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်ရှိလျှင် ရိတ်သိမ်းရန်သင့်တော်ပါ သည်။ အထွက်နှုန်း ဆုံးရှုံးရသည့်အဓိက အကြောင်းရင်းတစ်ခုမှာ ရိတ်သိမ်းသင့်ချိန်ထက် နောက်ကျ ၍ အစေ့များဆုံးရှုံးရခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါသည်။ ရင့်မှည့်ချိန်တွင် အတောင့်အရောင်မှာ ရွှေဝါရောင် ပြောင်းလဲပြီး အရွက်များဝါခြောက်၍ကြွေကျပါသည်။ သီးတောင့်များ၏(၉၅)ရာခိုင်နှုန်းမှာ ရင့်မှည့်လျှင် ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါသည်။

     ပဲပုပ်သည် အာဟာရပြည့်ဝသည့် သီးနှံဖြစ်ပါသည်။ လူ၊ တိရိစ္ဆာန်တို့အတွက် လိုအပ်သည့် အမိုင်နိုအက်ဆစ်ကို ပဲပုပ်အသားဓါတ်တွင် တွေ့ရှိရပါသည်။ ပဲပုပ်ဆီသည် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနေရာ တွင်ရှိ၍ ဆီထုတ်ပြီး ကျန်ရှိသည့် ကြိတ်ဖတ်တွင်လည်း အသားဓါတ်ပါရှိခြင်းကြောင့် တိရိစ္ဆာန် အစား အစာအဖြစ် အသုံးပြုကြပါသည်။ ပဲပုပ်မှ စားသောက်ကုန်မျိုးစုံ ထုတ်လုပ်နိုင်ပါသည်။ ပဲပုပ်အမှုန့် ကိုမုန့်ဖုတ်လုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုကြပြီး ပေါင်မုန့်၊ ဘီစကွတ်၊ ချိုချဉ်အစရှိသည်များတွင် ထုတ် လုပ်ရန်လည်းကောင်း၊ နို့ထွက်ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ပဲပုပ်နို့၊ ထောပတ်၊ ဒိန်ချဉ်၊ ရေခဲမုန့် ပြုလုပ် ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ပဲပုပ်ကို အချဉ်ဖောက်၍ ငံပြာရည်၊ မီဆော၊ တို့ဟူး၊ ပဲပြားခြောက်၊ အစို ပြုလုပ်ရန်လည်းကောင်း အသုံးပြုကြပါသည်။ ပဲပုပ်စေ့ကိုလှော်၍ ပဲပုပ်စေ့လှော်ကို သားရေစာ အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ပဲပုပ်စေ့အမှုန့်ကြိတ်၍ ကော်ဖီမှုန့်ပြုလုပ်၍လည်းကောင်း စားသုံးနိုင်ပါသည်။ အသားတု၊ ကလေးနို့မှုန့်နှင့် အဖျော်ယမကာထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းများတွင်လည်း အသုံးပြုနိုင် ပါသည်။ ပဲသီးအစိမ်းကို သားရေစာအဖြစ်ပြုတ်၍ စားသုံးနိုင်ပါသည်။

    ပဲပုပ်ဆီကို လူတို့စားသုံးရန်သာမက စက်မှုကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြု နိုင်ပါသည်။ သံချေးမကိုက်အောင် ပြုလုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ရောင်စုံခဲတံ၊ အလှဆီ၊ ဆပ်ပြာ၊ ခေါင်းလျှော်ရည်၊ ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေး၊ ပုံနှိပ်မင်၊ အိမ်သုတ်ဆေး၊ မိုးရေခံဘိလပ်မြေ ထုတ်လုပ် ရာတွင်လည်းကောင်း၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်း အကာအကွယ်ပစ္စည်း၊ ဇီဝဒီဇယ်ဆီ ထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်း ကောင်း အသုံးပြုကြပါသည်။

    ပဲပုပ်ဆီ၏ ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် လက်စီသင်ခေါ်သည့် ဓါတုပစ္စည်းကို စားသောက် ကုန်လုပ်ငန်းများတွင်သာမက ဆေးဝါးပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရန် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ ပဲပုပ်မှထုတ် လုပ်သည့် စားသောက်ကုန်များသည် ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ်ပါဝင်မှုနည်း၍ ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ စားသုံး ရန်သင့်တော်ပါသည်။ ပဲပုပ်တွင် သက်စောင့်ဓါတ် ဗိုက်တာမင်အေ၊ ဒီနှင့် ဘီတို့ ပါဝင်သည့်အပြင် ကယ်စီယမ်၊ ဖောလစ်အက်ဆစ်နှင့် သံဓါတ်လည်းပါဝင်ပါသည်။ ပဲပုပ်သည် သွေးတိုးကျစေ၍ နှလုံး ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးပါသည်။

    ပဲပုပ်သီးနှံကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း စိုက်ပျိုးမှုများပြားပြီး ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ် လျာထားချက်မှာ မိုး ၁,၇၅၀ ဧက၊ ဆောင်း ၃၅,၀၀၀ ဧက၊ စုစုပေါင်း ဧက  ၃၆,၇၅၀ ရှိပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလလယ်အထိ ကလေးခရိုင်တွင် ၁၁,၄၈၇ ဧက၊ စစ်ကိုင်းခရိုင်တွင် ၉,၉၃၄ဧက၊ မော်လိုက်ခရိုင်တွင် ၇,၄၅၁ ဧက၊ ကသာခရိုင်တွင် ၅,၃၉၂ ဧက နှင့် ကျန်ခရိုင်များတွင် ၂,၃၃၃ ဧက စုစုပေါင်း ၃၆,၅၉၇ ဧက စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ တိုင်းစိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ စာရင်းအရ သိရှိရပါသည်။  

   ပဲပုပ်သီးနှံကို စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် အောက်တိုဘာ၊ နိုဝင်ဘာနှင့် ဒီဇင်ဘာလများတွင် စိုက်ပျိုးပြီး၊ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီနှင့် မတ်လများတွင် ပေါ်ထွက်ပါသည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး တွင် စိုက်ပျိုးခဲ့သည့်  ၃၄,၉၅၉ဧက အနက် ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ၂၆,၇၇၃ ဧက ရိတ်သိမ်း ပြီးစီး ကြောင်း တိုင်းစိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ စာရင်းအရ သိရပါသည်။

  ပဲပုပ် တစ်ဧက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် (၁၅၀၀၀၀)ကျပ်ခန့် ကုန်ကျပါကြောင်း၊ တစ်ဧက အထွက်တင်း(၁၇)တင်းထွက်ရှိပါသဖြင့် တစ်တင်းဈေးနှုန်း (၆၀၀၀၀)ကျပ်ရှိပါသဖြင့် တစ်‌ဧက ဝင်ငွေ (၁၀၂၀၀၀၀) ရရှိပါကြောင်းနှင့် တစ်ဧကအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် (၈)သိန်းကျော် ရရှိပါသဖြင့် တောင်သူများအတွက် တွက်ခြေကိုက်သည့် သီးနှံဖြစ်ပါကြောင်း ဆူးလေကုန်းကျေးရွာ၊ ကျွန်းသာယာကျေးရွာ၊ ကျက်သွန်ဈေးကျေးရွာရှိ တောင်သူများထံမှ လေ့လာသိရှိရပါသည်။

   သို့ဖြစ်ပါ၍ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ပေါ်ဆန်းဆိုလျှင် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်း၊ သနပ်ခါးဆိုလျှင် အရာတော်သနပ်ခါးကဲ့သို့ ပဲပုပ်ဆိုလျှင် ရေဦးပဲပုပ်ဆိုပြီး လူကြိုက်များကာ နာမည်ရသည့် သီးနှံတစ်ခုဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)

             

Pages

Subscribe to RSS - သတင်းနှင့် လှုပ်ရှားမှုများ