ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ

        ပီလောပီနံပျိုးပင် လက်တွေ့စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်မှုကိုအလွယ်တကူရရှိနိုင်သော အထောက်အကူပြုပစ္စည်းများအသုံးပြု၍ မျိုးပွားမှုနည်းစနစ်အဆင့်ဆင့်အား ဖန်လုံအိမ်အတွင်း သုတေသန ပြုလုပ်ခဲ့ရာ တောင်သူလယ်သမားများကိုယ်တိုင် အပင်၏ ရိုးတံကိုအသုံးပြု၍ မျိုးပွားခြင်းအစား အရွက်ဖူးကိုအသုံးပြု၍ မျိုးထုတ်ယူသောနည်းစနစ်ကြောင့် ရိုးရာစိုက်ပျိုးရေးစနစ်ကို ၁၀ အထိ တိုးတက်စေနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပီလောပီနံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် တောင်သူများ နေ့စဉ်ကြုံတွေ့နေရသည့် ပျိုးပင်ရှားပါးမှုအခက်အခဲများကို ကူညီဖြေရှင်းပေးရန်ရည်ရွယ်၍ မျိုးပွားသည့်နည်း စနစ်အသစ်ကို ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံရှိ စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနကုမ္ပဏီ (Brazillian Agricultural Research Company- Embrapa) က စမ်းသပ်သုတေသနပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ပီလောပီနံ အရွက်များတွင် အပင်သစ်မျိုးပွားနိုင်သည့်အရွက်ဖူးများရှိရာ ရိုးတံတစ်ခုတွင် မျိုးပွားနိုင်သည့် အရွက်ဖူး ၃၀ နှင့် ၄၀ ကြား ပါရှိပြီး တစ်နှစ်တာကာလတွင် ရာသီစက်ဝန်း ၄ ကြိမ်ဖြစ်ပေါ်သဖြင့် ရိုးတံတစ်ချောင်းမှ အပင်ပေါက် ၁၆၀ ထိရရှိနိုင်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သည့် လယ်သမားတိုင်းနည်းပညာများရရှိစေရေးအတွက် မျိုးပွားသည့်နည်းစနစ်အသစ်ကို ရိုးရှင်း လွယ်ကူအောင်လုပ်ဆောင်ထားကြောင်း၊ အပင်ဖျက်ပိုးမွှား ထိန်းချုပ်ရေးအတွက် အပင်ပိုးမွှား လေ့လာရေးစီမံကိန်းများလုပ်ဆောင်နေသည့် ပိုးသတ်ဆေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်ရန် စတင်ဆောင်ရွက်နေပြီး ရလဒ်ကောင်းများရရှိရန်မျှော်မှန်းထားကြောင်း၊ အရွက်ဖူးကိုအသုံးပြု၍ ပျိုးပင်ဖောက်ရာတွင် ၈၀% ကျော် အောင်မြင်မှုရရှိကြောင်း၊ ပျိုးခြံအဆောက်အအုံ၏ အနည်းဆုံး ရှိရမည့် အကျယ်အဝန်းနှင့်စိုထိုင်းဆ အခြေအနေသည် အပင်အညှောက်ဖောက်စ ပထမရက်သတ္တပတ် အချိန်တွင်အရေးကြီးကြောင်း၊ မျိုးပွားမှု တီထွင်စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ပီလောပီနံ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အကျိုးများသည်ဖြစ်ရာ မျိုးပွားခြင်းအား လွယ်ကူစွာဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း၊ ပျိုးခြံများတည်ဆောင်ရလွယ်ကူခြင်းနှင့် အချိန်တိုအတွင်းမျိုးအမြောက်အများထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ပီလောပီနံစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်များလျှော့ချနိုင်ခြင်း သာမက အချိန်ကြန့်ကြာမှုများကိုဖြေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်- ဘရပ်ဆဲလ်မြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

အာရှဒေသသတင်းများ  

        အာရှဒေသ၌ လက်လီရောင်းချမှုတိုးတက်မှုမှာ မောင်းနှင်အားအဖြစ် လွန်ခဲ့သောဆယ်စု နှစ်ကတည်းကဉီးဆောင်လျှက်ရှိပြီး ယခုအခါ ကမ္ဘာ့ e-commerce ရောင်းချမှု၏ ၅၀% ကျော် ရှိကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကိုဗစ်–19 ကြောင့် e-commerce လုပ်ငန်း အရှိန်မြင့်မားလာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ အွန်လိုင်းမှ ဈေးဝယ်ယူမှုမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၌ (၅၈%)၊ စင်ကာပူနိုင်ငံ၌ (၄၇%)၊ ဟောင်ကောင်ဒေသ၌(၄၆%) အသီးသီးမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ e-commerce တိုးတက်လာမှုကြောင့် စားသုံးသူများ၊ ကုန်အမှတ်တံဆိပ်များနှင့် လက်လီရောင်းချသူများအကြား ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်လာကြောင်း၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်လ်ဖြင့် အဓိက လုပ်ကိုင်နေသော လုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် Alibaba Group Holdings၊ JD.com နှင့် Pinduoduo တို့၏ စားသောက်ကုန်လက်လီရောင်းချမှု ကွင်းဆက်မှာ ထိပ်ပိုင်းနေရာသို့ရောက်ရှိလာကြောင်း၊ Shopee နှင့် Lazada တို့မှ Livestream ဖြင့် လက်လီရောင်းချမှုများမှာ အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၌ အဓိကကျလာပြီး စားသုံးသူများ၏ ယုံကြည်မှုများနှင့်သစ္စာရှိမှုများမှာလည်း ပိုမိုအားကောင်းလာသည်ကိုတွေ့ရှိရကြောင်း၊ နိုင်ငံ အလိုက် ဒစ်ဂျစ်တယ်လ်စနစ် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနေအထားကြောင့် နယ်စပ်ဒေသများတစ်လျှောက်တွင် အမျိုးမျိုးသောပြောင်းလဲမှုများရှိနိုင်ကြောင်း၊ စားသုံးသူများကြိုက်နှစ်သက်သည့် ကုန်ပစ္စည်းများ လက်လီရောင်းချမှုမြင့်တက်လာမှုမှာ e-commerce လုပ်ငန်းကြောင့် ဖြစ်လာပြီး အပြည့်အဝ ယုံကြည်မှုရှိခြင်းမှာ အနာဂတ်တွင် အရေးပါလာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နောင်လာမည့် နှစ်(၂၀) တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် မတူညီသောအခြေအနေများဖြစ်လာနိုင်ပြီး အခက်အခဲများကို ဖြေရှင်းသည့်ပုံစံများလည်း ကွဲပြားခြားနားနိုင်ကြောင်း၊ အနာဂတ်တွင်လက်လီရောင်းချမှု၌ အမျိုးမျိုးကွဲပြားနေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပထမအချက်တွင် လက်လီရောင်းချသူတစ်ဉီး၌ ပလက် ဖောင်းကိုအသုံးပြု၍ စားသုံးသူများနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့နေမည့် များစွာသော လက်လီပြန်လည် ရောင်းချသူများ ရှိနေမည်ဖြစ်ရာ ကုန်ပစ္စည်းများ၏ အရည်အသွေးနှင့် တစ်ကိုယ်ရည်သန့်ရှင်းမှု စီမံခန့်ခွဲရန်မှာပိုမိုခက်ခဲလာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒုတိယအချက်တွင် လက်တွေ့နှင့်ကွဲပြားခြားနားမှု များနှင့်ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နိုင်ရပြီး စားသုံးသူများအတွက် စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ မော်တာများ လက်လီရောင်းချသူများအတွက် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာလက်ခံနိုင်ရန် စိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်ကြောင်း၊ တတိယအချက် အနေဖြင့် ပြင်ပ၌ရောင်းချသည့် စတိုးဆိုင်များ၏ အခန်းကဏ္ဍကို ပြန်လည်သတ်မှတ်လာနိုင်ကြောင်း၊ ဝယ်ယူသူများအနေဖြင့် ဆိုင်များသို့သွားရောက်လျှင် လက်လီ ရောင်းချသူမှ ၎င်းတို့၏ဆိုင်များ၌ ပိုမိုဝယ်ယူစေလိုပါက (သို့)ဝယ်ယူသူအသစ်များ ခေါ်ဆောင် လိုပါက ဒစ်ဂျစ်တယ်လ်စနစ်ဖြင့် ဝယ်ယူသူတို့ကြိုက်နှစ်သက်သည့်ပစ္စည်းများကို ဓါတ်ပုံများ ရွေးချယ်စေကာ ယုံကြည်မှုဖြင့်လုပ်ကိုင်ကြမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စတုတ္ထအချက်မှာ အွန်လိုင်း ပလက်ဖောင်းအသစ်များ၊ လက်လီရောင်းချသူအသစ်များနှင့် ကုန်အမှတ်တံဆိပ်အသစ်များဖြင့် ဈေးကွက်များ အမျိုးမျိုးကွဲပြားလာမည်ဖြစ်ရာ ဈေးနှုန်းများနှင့် အရောင်းမြှင့်တင်မှုလုပ်ကိုင်သူ များလည်း အမျိုးမျိုးဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း၊ နောက်ဆုံးအချက်မှာ လွယ်ကူအဆင်ပြေမှုနှင့် ကုန်ပစ္စည်းပို့ဆောင်မှုမြန်နှုန်း ပိုမိုကောင်းမွန်လာရန် မျှော်လင့်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ အာရှဒေသ၌ e-commerce စတင်လုပ်ကိုင်ခြင်းအဆင့် အဆုံးသတ်ပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်မှုများဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဟောင်ကောင်မြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

အီးယူနိုင်ငံများသတင်း

        အီးယူ၏လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး မဟာဗျူဟာ အသစ်အရ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို များစွာလျှော့ချရမည်ဖြစ်ရာ အီးယူ၏လယ်သမားအများစု (အထူးသဖြင့် ဝိုင်စပျစ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ)အပေါ် သိသာစွာရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်ပေါ်လာနိုင် ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဉရောပကော်မရှင်က အဆိုပြုခဲ့သည့် “စိုက်ခင်းမှသည်စားပွဲဆီသို့” (Farm to Fork Strategy)မဟာဗျူဟာ၏ အဓိကရည်မှန်းချက်များအနက် ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ် ပိုး သတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ထက်ဝက်လျှော့ချနိုင်ရေးဆိုသည့်အချက်ကို အကောင်အထည် ဖော် ခြင်းသည် ပိုးသတ်ဆေးအများအပြားအသုံးပြုမှုအပေါ် မှီတည်နေရသည့်သီးနှံများအတွက် အရေးပါသော သက်ရောက်မှုများရှိနိုင်ပြီး ဝိုင်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် စပျစ်စိုက်ပျိုးမှုလုပ်ငန်းသည် ပိုးသတ်ဆေးများစွာအသုံးပြုရသဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိလာနိုင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အီးယူနိုင်ငံများတွင် မှိုသတ်ဆေးများအသုံးပြုမှု စုစုပေါင်း၏ (၇၀%)ကျော်ကို စပျစ်စိုက်ခင်းများအတွက် အသုံးပြုခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ရိုးရာနည်းလမ်းအရ ဝိုင်စပျစ် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုသည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုအပေါ် များစွာမှီခိုနေရပြီး အီးယူ၏ မဟာဗျူဟာအသစ်အရ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုလျှော့ချခြင်းကြောင့် ခရိုအေးရှားနိုင်ငံ၏ ဝိုင်စပျစ် ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအပေါ် ကြီးမားသောသက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဒေသမျိုးရင်း စပျစ်မျိုးစိတ်များ၏အနာဂတ်အပေါ်သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း၊ ထိုကဲ့သို့ ဒေသစပျစ်မျိုးစိတ်များကို ရေရှည်တည်တံ့သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနည်လမ်းဖြင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော်လည်း အီးယူ၏ Farm to Fork Strategy မှ မျှော်မှန်းသည့် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုလျှော့ချရေးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိရန်အတွက် လုံလောက်သည့်ထုတ်လုပ်မှုနည်းလမ်း မရှိသေးသဖြင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု လျှော့ချခြင်းဆီသို့သာ ဉီးတည်စေနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုကြောင်း၊ စပျစ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၌ ကာလ ကြာရှည်စွာ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှု အစဉ်အလာရှိခဲ့သည့်အခြေအနေတွင်  အီးယူမဟာဗျူဟာ နှင့်အညီသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စီးပွားရေးနှစ်ရပ်လုံးကို မထိခိုက်စေရေးအတွက် ပိုးသတ်ဆေး အသုံးပြုမှုကို မည်သည့်အဆင့်ထ ိလျှော့ချရမည်ဆိုသည်ကို မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာနေကြောင်း၊ နည်းလမ်းများစွာကို ပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ကာလရှည်အတွက် စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်လုပ် နိုင်သည့် အဖြေကို ရနိုင်ကြောင်း၊ ရိုးရာနည်းလမ်းအတိုင်းအသုံးပြုနေသည့် ပိုးသတ်ဆေးများကို ဘဘာဝပတ်ဝန်းကျင် မထိခိုက်စေသည့် ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် အစားထိုးအသုံးပြုသည့်နည်းလမ်း ရှိသော်လည်း ယင်းမှာထိရောက်မှုနည်းကြောင်း၊ ထို့အပြင် ကြေးနီအခြေပြုပစ္စည်းများ ပါဝင်ပါက စိုက်ပျိုးမြေပေါ်၌ သတ္တုများ စုပြုံလာနိုင်သည့်ပြဿနာလည်းရှိကြောင်း၊ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသော နည်းလမ်းတစ်ရပ်မှာ မျိုးဗီဇပြောင်းလဲပြုပြင်ခြင်း မရှိဘဲ ရိုးရာစိုက်ပျိုးသည့်နည်းလမ်းဖြင့်ပင် ခံနိုင်အားကောင်းသော စပျစ်မျိုးစိတ်များကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာအောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ခရိုအေးရှားနိုင်ငံ အနေဖြင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် စပျစ်တန်ချိန်(83000)ဝိုင် (၅၂၅၀၀၀) ဟက်တိုလီတာ ကို ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး သစ်သီးဝလံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့်အတူ ဝိုင်စပျစ်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍ၏ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် ပါဝင်မှုသည် (၂ -၃ %)ခန့်ရှိကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် ခရိုအေးရှားနိုင်ငံ၌ စပျစ်စိုက်ပျိုးမြေ(၁၈၆၀၀)ဟက်တာခန့် မှတ်ပုံတင်ထားကြောင်း၊ အီးယူ၌ စပျစ်စိုက်ပျိုးမြေ ဟက်တာ(၃.၂)သန်းခန့်ရှိသည့်အနက် စပိန်၊ ပြင်သစ်နှင့်အီတလီတို့သည် (၇၄%)ကို ကိုယ်စား ပြုကြောင်း၊ အီးယူရှိစပျစ်စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာသည် ကမ္ဘာ့စိုက်ပျိုးမှုဧရိယာ၏ (၄၅%)ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်- ဘရပ်ဆဲလ်မြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဉရောပသမဂ္ဂသို့ အင်းဆက်အခြေပြု စားသောက်ကုန်များတင်ပို့ခွင့်ရရှိသည့်သတင်း

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဉရောပသမဂ္ဂသို့ အင်းဆက်အခြေပြု စားသောက်ကုန်များ (Insect base food)ကို တင်ပို့ခွင့်ရရှိခဲ့သည့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအနက် (၅)နိုင်ငံမြောက်နိုင်ငံ ဖြစ်လာပြီး ဥရောပကော်မရှင်၏ Regulation (EU)2021/171 အရ  ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် လုံလောက်သည့် အထောက်အထားနှင့်အာမခံချက်များ ပြသနိုင်မှုကြောင့်  ဥရောပကော်မရှင် ကျန်းမာရေးနှင့်အစားအသောက်ဘေးကင်းလုံခြုံမှုဌာန၏အီးယူဈေးကွက်သို့ အင်းဆက်အခြေပြု စားသောက်ကုန်များ တင်ပို့ခွင့်ရရှိသည့် တတိယနိုင်ငံများစာရင်းတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအား ထည့်သွင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဥရောပကော်မရှင်၏ ယင်း Regulation သည် ၁၅.၂.၂၀၂၁ ရက်နေ့တွင် စတင်အသက်ဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ယခင်က အင်းဆက်အခြေပြုစားသောက်ကုန်များ တင်ပို့ခွင့် ရရှိထားသည့်နိုင်ငံများမှာ ကနေဒါ၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့ ဖြစ်ကြပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ စားသောက်ကုန်ကဏ္ဍ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးလာစေရေးအတွက် မောင်းနှင်အား အသစ် တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ထားကြောင်း၊ အီးယူ၌ အင်းဆက်အခြေပြုစားသောက်ကုန်များကို ဝယ်ယူစားသုံးသူများသည် စားသောက်မှုပုံစံအသစ်ကို ရှာဖွေလာကြခြင်းဖြစ်သဖြင့် ၎င်း ထုတ်ကုန်များကို ပုံမှန်စားသုံးမှု အလေ့အထအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်ရေးဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ လူဉီးရေ(၂.၅)ဘီလီယံခန့်က အင်းဆက်များကို စားသုံးမှုရှိပြီး ရောမခေတ်က ပိုးတီများအား စားသောက်ဖွယ်တစ်ရပ်အဖြစ် ယူဆမှုရှိခဲ့သော်လည်း အင်းဆက် စားသုံးမှုသည် ဥရောပတွင် ပုံမှန်စားသောက်မှုအလေ့အထမဟုတ်ခဲ့ကြောင်း၊ အင်းဆက်အခြေပြု စားသောက်ကုန်များသည် ပြောင်းလဲလာသည့် စားသောက်မှုပုံစံတစ်ရပ်အဖြစ်သာမက လာမည့် ၂၀၅၀ ခုနှစ်တွင်ရှိလာမည့် ကမ္ဘာ့လူဉီးရေ(၉)ဘီလီယံဝန်းကျင်၏ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်ချက် အတွက် အထောက်အကူပြုမှုတစ်ရပ်ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း၊ အင်းဆက်များတွင် ပရိုတင်းပါဝင်မှုသည် (၃၅%)မှ (၇၇%)အကြားရှိသဖြင့် အသားများတွင်ပါဝင်သည့် ပရိုတင်းဓါတ်ထက် ပါဝင်မှု ထက် ပိုမိုကြောင်း၊ အင်းဆက်များ၏ အာဟာရဆိုင်ရာကောင်းမွန်သည့်အချက်များ ရှိသော်လည်း လက်ရှိတွင် နယ်ပယ်အလိုက် အထူးပြုထုတ်ကုန်ဈေးကွက်အဖြစ်သာ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ အီးယူတွင် နှစ်စဉ် အင်းဆက် ပရိုတင်းတန်ချိန်(၆၀၀၀)ခန့်သာ ထုတ်လုပ်နိုင်သေးကြောင်းနှင့် ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် တန်ချိန်(၂)သန်းမှ(၅)သန်းကြားထုတ်လုပ်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဘရပ်ဆဲလ်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဂျပန်နိုင်ငံ

၁။      ဂျပန်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် တွင် ပို့ကုန်တန်ဖိုး ယမ်း (၂) ထရီလီယံ (ဟောင်ကောင်ဒေါ်လာ ၁၄၉ ဘီလီယံ) တင်ပို့နိုင်ရန် ရေးဆွဲထားသောစီမံကိန်းတွင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိသော Wagyu အမျိုးအစားအမဲသား၊ စိုက်ပျိုးရေးသားငါးနှင့် သစ်တောထွက်ပစ္စည်းများလည်း ပါဝင်ကြောင်း၊ သစ်သီးဝလံတွင် ပန်းသီး၊ ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်း ပင်လယ်စာများတွင် Yellowtall ငါးအမျိုးအစားနှင့် Scallops (ခုံးကောင်) တို့ တင်ပို့ရန်ပါဝင်ကြောင်း၊ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ပေါ်မူတည်၍ အဓိကလိုအပ်သည့် အမျိုးအစားများကို ရွေးချယ်တင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် Mr. Yosihide Suga ကလည်း တင်ပို့မည့်နိုင်ငံ၏ စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းများအတိုင်း ပြည့်မီနိုင်ရန် သက်ဆိုင်ရာကုန် ပစ္စည်းထုတ်လုပ်မည့်နေရာကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်လည်း လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ အမဲသား တင်ပို့မှုအား ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ယမ်း( ၂၉.၇) ဘီလီယံမှ ၂၀၂၅ ခုနှစ် တွင် ယမ်း(၁၆၀)ဘီလီယံ အထိတိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ရန်စီစဉ်ထားရာ ဟောင်ကောင်၊ ထိုင်ဝမ်၊ အမေရိကန် နှင့် ဉရောပအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသို့ အဓိကထားတင်ပို့ရန် မျှော်မှန်းထားကြောင်း၊ Wagyu အမျိုးအစား အမဲသားကို ပိုမို လူသိများလာအောင် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဟုဖော်ပြထားကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၈) ရက်ထုတ် South China Morning Post သတင်းစာ၌ Associated Press က “HK, mainland and US targeted in farm export plan” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ရေးသားဖော်ပြထားရာ Yellowtall ငါးအမျိုးအစား တင်ပို့မှုကို ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ယမ်း (၂၂.၉) ဘီလီယမ် တင်ပို့ခဲ့ရာမှ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ယမ်း (၅၄.၂) ဘီလီယံအထိ တင်ပို့သွားရန်စီစဉ်ထားရာ အမေရိကန်၊ တရုတ်ပြည်မကြီးနှင့် ဟောင်ကောင်ဒေသ တို့သို့ အများအပြားတင်ပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ဖက်တင်ပို့မှုတွင် ယမ်း (၁၄.၆)ဘီလီယံမှ (၃၁.၂)ဘီလီယံ အထိ လည်းကောင်း၊ ပန်းသီး တင်ပို့မှုတွင် ယမ်း (၁၄.၅)ဘီလီယံမှ (၁၇.၇)ဘီလီယံ အထိလည်းကောင်း၊ အဖျော်ယမကာ Sake တင်ပို့မှုအား ယမ်း (၂၃.၄)ဘီလီယံမှ (၆၀)ဘီလီယံအထိ လည်းကောင်း အသီးသီးတိုးမြှင့် တင်ပို့နိုင်ရန် အစီအစဉ်ရေးဆွဲထားကြောင်းနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၌ အသက်အရွယ်ကြီးသူများပြားလာရာ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် ပြည်တွင်းဝယ်လိုအား လျော့နည်းလာသောကြောင့် ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်ရန် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍဖြင့် ပို့ကုန်မြှင့်တင်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

တရုတ်နိုင်ငံ

၂။       ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် (၂)% နှေးကွေးသွား မည်ဟု ခန့်မှန်းထားသော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင်မူ ပုဂ္ဂလိကဏ္ဍမှ  ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ၊ သုံးစွဲမှုများ ပြန်လည်မြင့်တက်လာနိုင်သဖြင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်း (၇.၉)%  တိုးတက်နိုင်ဖွယ်ရှိသည် ဟု ကမ္ဘာ့ဘဏ်အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားကြောင်း၊ အဆိုပါအစီရင်ခံစာအရ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ပထမလေးလပတ်ကာလအတွင်း သိသာစွာ ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း အစိုးရအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးဗျူဟာအား ထိရောက်စွာ ချမှတ်ကျင့်သုံးခဲ့ခြင်း၊ မူဝါဒများ ခိုင်မာအားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း၊ တင်ပို့မှု ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းလာခဲ့ခြင်း တို့ကြောင့် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် မျှော်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာတိုးတက်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၃။      အဆိုပါ အစီရင်ခံစာအရ တရုတ်နိုင်ငံ၊ အကောက်ခွန် အာဏာပိုင်အဖွဲ့မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အချက်အလက်များအရ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ပမာဏသည် ဆက်လက်တိုးတက်လျက်ရှိပြီး၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဒုတိယအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုတွင် ဆက်လက် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါမှ လုံးဝပြန်လည်နလန်ထူလာသည်ကို ပြသလျက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း၌ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၂၆၈) ဘီလီယံ ရရှိခဲ့သည့်အတွက် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၊ ကာလတူထက် (၂၁.၁) % အထိ စံချိန်တင်မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြောင့် မသေချာမှုများ ဆက်လက်တည်ရှိလျက်ရှိသော်လည်း ကဏ္ဍစုံတွင် အချက်အလက်များ တိုးတက်လျက်ရှိသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး နလန်ထူလာမှုသည် ပြန်လည်အရှိန်ရလာပြီ ဖြစ်သည်ကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းဝယ်လိုအား ပြန်လည်နလန်ထူနိုင်မှုသည် ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းထက် များစွာ နှေးကွေးလျက်ရှိကြောင်း၊ အခြေခံ ရင်းနှီးမြှပ်နှံမှုများထက် ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှု ပိုမိုနှေးကွေးလျက်ရှိခြင်းတို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် စီးပွားရေး လျင်မြန်စွာ နလန်ထူလာနိုင်ရန် မသေချာမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ ၏ စီးပွားရေးပြန်လည်နလန်ထူနိုင်မှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည့် အန္တရာယ်များ မြင့်မားလျက်ရှိသော်လည်း  ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

၄။      တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးအပေါ် ထိခိုက်နိုင်သည့် အန္တရာယ်များအား ကျော်လွှားနိုင်မည့် အထူးဉီးစားပေးမူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားရန် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများ ကျင်းပလျက်ရှိကြောင်း၊ စီးပွားရေး ပိုမိုတိုးတက်လာစေရန် ထိ ရောက်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါ မူဝါဒများအနက် ထိရောက် သေချာသည့် နည်းပညာအသုံးပြုနိုင်စွမ်းကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးရန်၊ နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိပါးစေမည့် အဓိက စိန်ခေါ်မှုများအား ဖြေရှင်းပေးရန် တို့ပါဝင်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၅။      တရုတ်နိုင်ငံ၊ အကောက်ခွန်အာဏာပိုင်အဖွဲ့မှထုတ်ပြန်ခဲ့သည့်အချက်အလက်များအရ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ပမာဏသည် ဆက်လက်တိုးတက်လျက်ရှိပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ရာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး ဒုတိယအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုတွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည့် COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါမှ လုံးဝ ပြန်လည် နလန်ထူလာသည်ကို ပြသလျှက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း၌ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ပမာဏ အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၂၆၈)ဘီလီယံ ရရှိခဲ့သည့်အတွက် ယခင်နှစ်၊ ကာလတူထက်(၂၁.၁)%အထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ကဏ္ဍစုံတွင် အချက်အလက်များ တိုးတက်လျက်ရှိသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး နလန်ထူလာမှုသည် ပြန်လည် အရှိန်ရလာပြီဖြစ်သည်ကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းဝယ်လိုအား ပြန်လည် နလန်ထူနိုင်မှုသည် ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းထက် များစွာနှေးကွေးလျက်ရှိကြောင်း၊ အခြေခံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများထက် ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှု ပိုမိုနှေးကွေးလျက်ရှိခြင်းတို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် စီးပွားရေး လျင်မြန်စွာနလန်ထူလာနိုင်ရန် မသေချာမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ပြန်လည်နလန်ထူနိုင်မှုအပေါ် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည့်အန္တရာယ်များ မြင့်မားလျက်ရှိသော်လည်း  ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များအနေဖြင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးအပေါ် ထိခိုက်နိုင်သည့်အန္တရာယ်များအား ကျော်လွှားနိုင်မည့် အထူး ဉီးစားပေးမူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားရန် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများ ကျင်းပလျက်ရှိကြောင်း၊ စီးပွားရေးပိုမိုတိုးတက်လာစေရန် ထိရောက်သည့်မူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါမူဝါဒများအနက် ထိရောက်သေချာသည့် နည်းပညာအသုံးပြုနိုင်စွမ်းကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးရန်၊ နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် လုံခြုံရေးကို ထိပါးစေမည့် အဓိက စိန်ခေါ်မှုများအား ဖြေရှင်းပေးရန်တို့ ပါဝင်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၆။      တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းသို့ တင်သွင်းလာသည့် အစားအစာများ၏ ထုပ်ပိုးအိတ်ခွံများ၌ COVID-19 ရောဂါပိုးများစမ်းသပ်တွေ့ရှိရသည့်အတွက် တင်သွင်းမှုများမှတစ်ဆင့်ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခြင်းမဖြစ်ပေါ် စေရန် လိုအပ်သည့်လုပ်ဆောင်ချက်များ ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များအား ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်း၊ လက်ရှိအခြေအနေများအား လေ့လာဆန်းစစ်ခြင်း တို့ကို စဉ်ဆက်မပြတ်လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက် လမ်းညွှန် ချက်များချမှတ်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းမှ သယ်ယူတင်သွင်းလာ သည့် အေးခဲအစားအသောက်များမှတစ်ဆင့် COVID-19 ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ကာကွယ်တားဆီး နိုင်မည့် လမ်းညွှန်ချက်များအား သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ ကြောင်း ၊ ပြည်တွင်း၌ ခိုင်မာအားကောင်းသည့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာမူဝါဒများ ချမှတ်ခဲ့သည့်အတွက် ပြည်တွင်းလက်လီရောင်းချမှု တစ်စထက်တစ်စ ပြန်လည်တိုးတက်လာပြီဖြစ်ကြောင်း ၊ တရုတ်နိုင်ငံ မှ ထုတ်လုပ်ထွက်ရှိသည့် စက်မှုထုတ်ကုန်ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများအပေါ် ကမ္ဘာ့ဝယ်လိုအား မြင့်တက် လာကြောင်း၊တရုတ်နိုင်ငံတွင်စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများကျဆင်းလာသည့်အတွက်ငွေကြေးဖောင်း ပွမှု၏အဓိကအညွှန်းကိန်းတစ်ခုဖြစ်သည့် စားသုံးသူဈေးဆနှုန်းကိန်း(Consumer Price Index-CPI) သည် တစ်စထက်တစ်စ လျော့နည်းကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အစားအစာဖူလုံမှုနှင့် လူမှုအကျိုးစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရှိရန် ကောက်ပဲသီးနှံစိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှုနှင့် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများ တည်ငြိမ်မှုရှိရေးအတွက် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ၊ တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရ အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးဗျူဟာများ ထိရောက်စွာ ချမှတ်ကျင့်သုံးခဲ့ခြင်း၊ စီးပွားရေး မူဝါဒများပိုမိုခိုင်မာအားကောင်းအောင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသို့တင်ပို့မှု ပိုမိုခိုင်မာအား ကောင်းလာခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် မျှော်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုလျင်မြန်စွာ တိုး တက်လာခဲ့ပြီး လာမည့်နှစ်အတွင်း၌လည်း ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးလာနိုင်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၇။     တရုတ်နိုင်ငံသည် လာမည့်နှစ်သစ်ကူးနှင့် နွေဦးရာသီပွဲတော် အားလပ်ရက်များအတွက် ရောင်းလိုအားမြင့်တက်လာစေရန်ရည်ရွယ်၍ နိုင်ငံတော်အရန်အဖြစ်ထားရှိသည့်ဝက်သားတန်ချိန် (၁၆၀၀၀) ကို ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ဖြန့်ချိပေးခဲ့ကြောင်း၊ အေးခဲဝက်သားများအား ဈေးကွက်အတွင်း သို့ ဆက်လက်ဖြန့်ချိပေးသွားရန် အစီအစဉ်ရှိကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ အစပိုင်း ကာလများမှစတင်၍ ဝက်သားရောင်းလိုအား မြင့်တက်လာစေရန် အရန်အဖြစ်ထားရှိသည့် အေးခဲ ဝက်သားများအား ဈေးကွက်အတွင်းဖြန့်ချိခြင်း၊ပိုမိုတင်သွင်းခြင်းစသည့် လိုအပ်သည့်စီမံဆောင်ရွက် မှုများလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းများကျဆင်းလာခဲ့ကြောင်း၊ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ သည့်စာရင်းဇယားများအရ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း၌ ဝက်သားဈေးနှုန်းသည် ပြီးခဲ့သည့် နှစ်၊ ကာလတူထက် (၁၂.၅)ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၈။     တရုတ်နိုင်ငံ၊ အမျိုးသားစာရင်းအင်းဗျူရို (National Bureau of Statistics-NBS)မှ ထုတ်ပြန် ကြေညာခဲ့သည့်အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ပထမ(၁၁)လတာ ကာလအတွင်း ပြည်တွင်း လက်လီရောင်းချရမှုပမာဏသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၅.၃၆)ထရီလီယံ ရရှိခဲ့သည့်အတွက် ယခင် နှစ်၊ ကာလတူထက်(၄.၈)ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း၌ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ လက်လီရောင်းချမှုပမာဏသည် ယခင်နှစ်၊ ကာလတူထက်(၅) ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက် လာခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းလက်လီရောင်းချမှု ဆက်လက်တိုးတက်လျက် ရှိခြင်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စီးပွားရေး ဒုတိယအင်အားအကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် COVID-19 ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် ထိခိုက်မှုမှ ပြန်လည်နလန်ထူလာခြင်းကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့် နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း လူမှုမီဒီယာများမှတစ်ဆင့် လက်လီရောင်းချရမှုသည် ယခင်နှစ်၊ ကာလတူ ထက်(၅)ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့် လက်လီ ရောင်းချရမှု ပမာဏ (၁၀.၅၃)ထရီလီယံ ရရှိခဲ့သည့်အတွက် ယခင်နှစ်၊ ကာလတူထက် (၁၁.၅) ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ အခြေအနေ အား တည်ငြိမ်အောင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည့်အတွက် လက်လီရောင်းချရမှု ဆက်လက်မြင့်တက် လာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်- တရုတ်နိုင်ငံ၊ ပေကျင်းမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ထိုင်းနိုင်ငံ

၉။     COVID -19 ကပ်ရောဂါကြောင့် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုကျဆင်းခြင်းနှင့်အတူ လွတ်လပ်သော ကုန် သွယ်မှုသဘောတူညီချက်အသုံးပြုမှု Use of Free Trade agreement (FTA)၏ အထူးအခွင့်အရေး များနှင့် Generalized system of Preferences(GSP) စနစ်အသုံးပြုမှုတို့သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ပထမ(၉)လတွင် နှစ်အလိုက်၌ (၁၄.၆၇%)ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါအစီအစဉ်(၂)ခုဖြင့်ရရှိသော အထူးအခွင့်အရေးများကို အစားအစာ၊ အဖျော်ယမကာနှင့် ပြုပြင်ထားသောလယ်ယာထုတ်ကုန် များတွင် အထူးအသုံးပြုကြောင်း၊အဆိုပါ FTA နှင့်GSP အရအထူးအခွင့်အရေးများအသုံးချမှုသည် ဇန်နဝါရီလမှစက်တင်ဘာလအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ(၄၅.၆၀)ဘီလီယံရှိခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါ စုစုပေါင်းကိန်းဂဏန်းတွင် FTA  အခွင့်အရေးအသုံးချမှုမှာ ပထမ(၉)လတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၄၂.၃၃) ဘီလီယံရှိကြောင်း၊ ၎င်းမှာ နှစ်အလိုက်တွင် (၁၅.၈၅%)ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ GSP အသုံးပြု၍ တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၃.၂၇)ဘီလီယံရှိပြီး ၎င်းမှာ(၂.၄၄%) တိုးတက် လာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ FTA အခွင့်အရေး အများဆုံးအသုံးပြု၍ တင်ပို့ခဲ့သောဈေးကွက်များမှာ တရုတ်၊ အာဆီယံ၊ ဂျပန် ၊ ဩစတြေးလျ၊ အိန္ဒိယ တို့ဖြစ်ကြောင်း၊ အထူးအခွင့်အရေးအမြင့်ဆုံးအသုံးပြု၍ တင်ပို့ခဲ့သော ဈေးကွက်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံပါဝင်သော ထိပ်တန်း FTA (၅)ခုဖြစ်သည့် ထိုင်း-ချီလီ FTA ၊ အာဆီယံ-တရုတ် FTA၊ ထိုင်း-ပီရူး FTA ၊ ထိုင်း-ဂျပန် FTA၊ အာဆီယံ-တောင်ကိုရီးယား FTA တို့ဖြစ် ကြောင်း၊ အထူးအခွင့်အရေးများ ရရှိတင်ပို့ခဲ့သည့် ထုတ်ကုန်များတွင် လတ်ဆတ်သော ဒူးရင်းသီး၊ သဘာဝရာဘာနှင့်ရောစပ်ထားသောရာဘာတုထုတ်ကုန်၊သစ်သီးဝလံများ၊(၅)တန်ထရပ်ကားများနှင့် လေအေးပေးစက်များဖြစ်ကြောင်း၊အမေရိကန်နိုင်ငံသည် GSP အသုံးပြုမှုနှုန်းအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၎င်းနောက်တွင် ရုရှားနှင့်ဓနသဟာယနိုင်ငံများ၊ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၊ နော်ဝေးနိုင်ငံတို့ဖြစ်ကြောင်း သိရှိ ရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ထိုင်းနိုင်ငံ၊ဘန်ကောက်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ

၁၀။    ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံတွင် ပြောင်းဝယ်လိုအား ပုံမှန်အနေအထားသာရှိခြင်း၊ သိုလှောင်ရုံနှင့် ကုမ္ပဏီ လုပ်ငန်းများအတွက် ပြက္ခဒိန်နှစ်ကုန်ဆုံးချိန် အစိုးရရုံးပိတ်ရက်များတွင် လုပ်ငန်းများရပ်နားထား ခြင်း တို့ကြောင့် ပြောင်းစျေးကွက်၌ အရောင်းအဝယ်အေးလျက်ရှိပြီး စျေးကွက်ရပ်ဆိုင်းလုနီးပါး ဖြစ်ပေါ် နေကြောင်း၊ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ ပြောင်းတင်ပို့မှုစျေးကွက်တွင် အကျ ဈေးနှုန်း ဖြင့်တည်ငြိမ်လျက်ရှိပြီး စျေးကွက်ပိတ်ချိန်တွင် အနည်းငယ်တက်ရိပ်ပြခဲ့သော်လည်း ပြောင်းစျေးနှုန်း ကျဆင်းနေရုံသာမက အမေရိကန်ဒေါ်လာတန်ဖိုးမှာလည်း အနည်းငယ်ကျဆင်း ခဲ့သဖြင့် ဘရာဇီးလ်ငွေကြေးတန်ဖိုးမှာအနည်းငယ်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ပြောင်းစျေးကွက်တွင် ပြောင်း တစ်အိတ်လျှင် ဘရာဇီးလ်ငွေကြေး ၇၅ နှင့် ၇၇ ကြားတွင် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း၊ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် ပဲပုတ်စေ့စျေးနှုန်းသည် ဒေါ်လာတန်ဖိုးအတက်/ အကျအပေါ်တွင် မူတည်နေကြောင်း၊ ပဲတင်ပို့ခဲ့သည့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ စက်တင်ဘာလနှင့် ဘရာဇီးလ်ငွေတန်ဖိုး ကျဆင်းခဲ့ပြီး နိုဝင်ဘာလလယ်တွင်ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ ပဲပုတ်စေ့ လက်ကျန်ပြတ်လပ်မှုနှင့်အတူ အမေရိကန်ဒေါ်လာတန်ဖိုးလည်း မြင့်တက်လျက်ရှိခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့့် လုပ်ငန်းရှင်များသည် ပဲပုတ်စေ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် အလေးထားလုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၊စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဩစတြေးလျနိုင်ငံ

၁၁။    သြစတြေးလျနိုင်ငံအနေဖြင့်  ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် GDP တိုးတက်မှုနှုန်း ၅% မျှော်မှန်းထားပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် ၄ % မျှော်မှန်းထားရာ လေးနှစ်တာကာလအတွင်း  အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းသည်  COVID-19 မတိုင်မီအဆင့်သို့ ပြန်ရောက်သွားနိုင်ပြီး ၁၉၈၀ နှင့် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များတွင် စီးပွားရေး ကျဆင်းမှုများထက် အလုပ်အကိုင်များ ပြန်လည်နလန်ထူလာနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းသည် နိုဝင်ဘာလတွင် ၆.၈ % ရှိခဲ့ပြီး နှစ်လယ်ပိုင်း နောက်ဆုံးခန့်မှန်းချက် ဖြစ် သည့် ၉.၂၅ % ဝန်းကျင်ခန့်မှန်းထားခြင်းမှ လျော့ကျခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သြစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ပြည် နယ်များတွင် COVID-19 ဆိုင်ရာကန့်သတ်ချက်များ ဖယ်ရှားခဲ့ပြီးနောက် ပြီးခဲ့သည့် စက်တင်ဘာလ သုံးလပတ်အတွင်း သြစတြေးလျ၏ ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး GDP မှာ ၃.၃ % မြင့် တက်ခဲ့ရာ ၎င်း ၃.၃ % မှာ ၁၉၇၆ ခုနှစ် မှစတင်၍ အများဆုံးတိုးတက်မှုဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်နယ် များအနက် COVID-19 ဒုတိယလှိုင်းဒဏ်ခံစားခဲ့ရသည့် ဗစ်တိုးရီးယားပြည်နယ်မှအပ ကျန်ပြည်နယ် များ၏ GDP များမှာလည်း ခိုင်မာစွာတိုးတက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ စက်တင်ဘာသုံးလပတ်အတွင်း အလုပ်အကိုင်တစ်ခုထက်ပိုသော အလုပ်မျိုးစုံလုပ်ကိုင်မှုမှာ ၁၇.၅ %ခန့် တိုးတက်လာကြောင်း၊ ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်မှုနှင့်အတူ လုပ်ငန်းများအပြည့်အဝ လည်ပတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေး သော်လည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ ပြန်လည် လည်ပတ်နေသည့်အတွက် အချိန်ပိုင်းလုပ်သား လိုအပ်ချက်များ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်မှုတွင်မူ တရုတ်နှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ် ကတည်းက ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော တင်းမာမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားဆဲဖြစ်ရာ လယ်ယာထွက်ကုန် များအနက် အမဲသား၊မုယောစပါး၊ ဝိုင်၊ ပုဇွန်စသည့် ကုန်စည်များအတွက် စျေးကွက်ဝင်အခွင့်အလမ်း များ ဆုံးရှုံးလျက်ရှိကြောင်း၊ သြစတြေးလျပြည်နယ်များမှ တင်သွင်းသောသစ်များတွင် ပိုးမွှားများ ပါဝင်သည်ဆိုသည့်အကြောင်းပြချက်ဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက သစ်တင်သွင်းမှုအား ရင်ဆိုင်ထားခြင်း ခံရ လျက်ရှိကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် လယ်ယာထွက်ကုန်များအနက် ဝိုင်တင်သွင်းမှုအပေါ် အမြင့်ဆုံး စည်း ကြပ်မှုအဖြစ် အကောက်ခွန်နှုန်း ၂၁၂ % သတ်မှတ်ခြင်းက အေဒေါ်လာ ၁.၃ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိ ပို့ကုန် တင်ပို့မှုအား အကြီးအကျယ်ထိခိုက်စေသည့်အတွက် သြစတြေးလျ ဝိုင်ထုတ်လုပ်သူများ နစ်နာမှု များစွာ ကြုံတွေ့ရလျက် ရှိကြောင်းသိရပါသည်။

၁၂။     သြစတြေးလျနိုင်ငံ၏ အဓိကအမဲသားတင်သွင်းသည့်ကုမ္ပဏီအား ဒီဇင်ဘာလအတွင်း တရုတ် နိုင်ငံကတင်သွင်းမှုကို ထပ်မံပိတ်ဆို့လိုက်ခြင်းကြောင့် သြစတြေးလျကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးက တရုတ် နိုင်ငံ၏ တရုတ်- သြစတြေးလျနှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေး သဘောတူစာချုပ် နှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့ကြီး၏ လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့် ဝတ္တရားများအတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထား ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံက (၁၈)လအကြာ စုံစမ်းစစ်းဆေးမှုများပြုလုပ်ပြီးနောက် ပြီးခဲ့သည့် မေလ အတွင်းက သြစတြေးလျက မုယောစပါးတင်သွင်းမှုကို ၈၀.၅ %  တန်ပြန်စုပုံ တင်သွင်းခွန် အဖြစ် သတ်မှတ်ကောက်ခံခဲ့သည့်အတွက် ယင်းကဲ့သို့ တန်ပြန်စုပုံတင်သွင်းခွန် ကောက်ခံမှုအပေါ် သြစတြေးလျက အငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရန် WTO သို့ အရေးဆိုတင်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ် အာဏာပိုင်များက အောက်တိုဘာလမှစ၍ ပြည်တွင်းစက်ရုံနှင့်စွမ်းအင်ကုမ္ပဏီများအား သြစတြေးလျ နိုင်ငံမှ ကျောက်မီးသွေးမဝယ်ရန်တားမြစ်ခဲ့ပြီး သြစတြေးလျ ကျောက်မီးသွေးတင်သွင်းမှုအပေါ် တရားမဝင်ပိတ်ဆို့လိုက်သည့်အချိန်မှစ၍ တစ်တန်လျှင် အေဒေါ်လာ ၁၃၈.၅၀ မှ ၁၀၁.၂၅ သို့ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ သြစတြေးလျမှ ကျောက်မီးသွေး တင်သွင်းမှုများ ကန့်သတ်လိုက်သည့်အချိန်မှ စတင်၍ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စွမ်းအင်ပြတ်လပ်မှုမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာသည့်အတွက်  ပြည်နယ်(၄) ခုရှိ အာဏာပိုင်များသည် စွမ်းအင်အသုံးပြုမှု ကန့်သတ်သည့်အမိန့်များကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဩစတြေးလျနိုင်ငံ ၊ ကင်ဘာရာမြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

အိန္ဒိယနိုင်ငံ

၁၃။    ယခင်အပတ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ ပဲခွဲစက်များတွင် အဝယ်များလာသည့်အတွက်ကြောင့် မြန်မာ မတ်ပဲနှင့် ပဲစဉ်းငုံအပြင် စားတော်ပဲနှင့် ပဲရာဇာဈေးနှုန်းများပါ ပြန်လည် မြင့်တက်လာကြောင်း တွေ့ရှိ ရပြီး၊ ကုလားပဲနှင့် ပဲတီစိမ်း ဈေးနှုန်းများ  ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။မွန်ဘိုင်းဈေးကွက်တွင် မြန်မာ မတ်ပဲ FAQ ဟာ ရူပီး ဆက်တက်ပြီး ၇၂၅၀ ရူပီးဈေးထိ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ ကြောင်း၊ မတ်ပဲ လက်ကျန်နည်းပါးနေသည့်အတွက် ပဲခွဲစက်များတွင် လတ်တလော လိုအပ်ချက်အရ အဝယ်ရှိခဲ့ပြီး  မတ်ပဲဈေး ဆက်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ချန်နိုင်း ဈေးကွက်တွင်လည်း မြန်မာ မတ်ပဲ FAQ၊ SQ များ ရူပီဈေးမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ လက်လီနှင့် လက်ကား ဆိုင်များတွင်လည်း မတ်ပဲခွဲခြမ်းကို အဝယ်နည်းနေပြီ ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၁၄။    မွန်ဘိုင်းဈေးကွက်တွင် မြန်မာ့ပဲစဉ်းငုံ လက်ကျန်နည်းပါးလာနေပြီး ပဲခွဲစက်များက ဝယ်ယူ လာသည့်တွက်ကြောင့် ဈေးနှုန်းမှာ (၁၀၀ ကီလိုဂရမ်)ကို ၅၈၀၀၀ ရူပီးဈေးနှုန်း ထိ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ ပါသည်။ အိန္ဒိယ ပဲစဉ်းငုံပေါက်ဈေးနှုန်းများအနေဖြင့်လည်း ၆၁၀၀-၆၁၅၀ ထိ ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ် နေခဲ့ပါ သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ပဲစဉ်းငုံ(သစ်)များသည် ဈေးကွက်ထဲကို ခန့်မှန်းသလောက်မဝင်လာဘဲ ဖြစ်ပေါ် နေပြီး အထွက်နှုန်းအနေဖြင့်လည်း မနှစ်ကထက် လျော့နည်းမယ်လို့ ခန့်မှန်းနေကြပါသည်။ ရာသီ ဥတု မကောင်းခြင်း၊ အပင်ရောဂါကျရောက်မှုများကြောင့် ပဲစဉ်းငုံ အထွက်နှုန်းနည်းမည်ဟုလည်း ခန့်မှန်း ထားကြပါသည်။

၁၅။    သို့ရာတွင် အရောင်းစင်တာများတွင် ပဲစဉ်းငုံခွဲခြမ်းကို အဝယ်ပါးနေပြီး လာမည့် ဖေဖော်ဝါ ရီ လလယ်လောက်မှသာ စားသုံးမှု အင်အား တိုးလာနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားကြပါသည်။ အိန္ဒိယ အစိုးရက ပဲစဉ်းငုံတန်ချိန် ၄ သိန်းတင်သွင်းခွင့်ခွဲတမ်းပေးထားရာမှာ နိုင်ငံစုံက ပဲစဉ်းငုံများ ၂.၂၅ သိန်း ဝန်းကျင်ဟာ  အိန္ဒိယ ပြည်တွင်းကို ရောက်ရှိနေပြီ ဖြစ်နေပါကြောင်း ၊ ပဲစဉ်းငုံတင်သွင်းမှု ပမာဏ အနေဖြင့် တန်ချိန် ၁ သိန်းဝန်းကျင် တင်သွင်းရန် ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း သိရှိရပါသည်။အိန္ဒိယ အစိုးရမှလည်း တောင်သူ တွေဆီမှ ပဲစဉ်းငုံများကို အခြေခံဈေး (Minimum Support Price )ထိ ဝယ် ယူပြီး ဈေးကွက်ကို မြှင့်တင် ပေးရန် ရှိနေကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်- Current Content)

ထိုင်းနိုင်ငံ

၁။      ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပုဇွန်တင်ပို့မှုသည် ယခုနှစ်အတွက်(၁၄%)ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းထား ပြီး တန်ချိန်အားဖြင့်(၁၅၀၀၀၀)သာရှိမည်ဖြစ်ပြီး တန်ဖိုးအားဖြင့် ဘတ်ငွေ(၄၄)ဘီလီယံရှိ ကြောင်း၊ ၎င်းမှာ(၂၁%)ကျဆင်းသွားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ များသောအားဖြင့် ကပ်ရောဂါနှင့် ဘတ်ငွေတန်ဖိုးမြင့်မားနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ယခုနှစ် ပထမ (၁၀)လအတွက် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ပြည်ပပုဇွန်တင်ပို့မှုမှာ စုစုပေါင်းအားဖြင့် တန်ချိန် (၁၂၃.၂၉၇)ရှိခဲ့ကြောင်း၊ နှစ်အလိုက်တွင်(၉%)ကျဆင်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် (၃၅.၉)ဘီလီယံရှိပြီး (၁၁%)ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုနှစ်အတွက် ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တန်ချိန်(၂၇၀၀၀၀)သာရှိမည် ဖြစ် ကြောင်း၊ ၎င်းမှာ ၂၀၁၉ခုနှစ်က ရှိခဲ့သော တန်ချိန်(၂၉၀၀၀၀)ထက် (၇%)ကျဆင်းသွား ခြင်း ဖြစ်ပြီး ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားစဉ် ကာလအတွင်း ပုဇွန်ရောဂါနှင့် ဝယ်လိုအားနည်းခြင်းတို့ ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၂။       တစ်ကမ္ဘာလုံး၏ပုဇွန်ထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် (၃%)ကျဆင်းမည်ဖြစ်ပြီး တန်ချိန်အားဖြင့် (၃.၃၂)သန်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်းသိရှိရပါသည်။ တိုင်းပြည်၏ ပုဇွန်ထုတ်လုပ်မှုမှာ လာမည့်နှစ်တွင် (၁၅%)တိုးတက်လာနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး တန်ချိန်အားဖြင့် (၃၁၀၀၀၀)ရှိလိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်ပပို့ကုန်တင်ပို့မှုအနေဖြင့် (၁၅%)တိုးတက် နိုင်လိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းထား ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပြည်တွင်းဝယ်လိုအားမှာ စုစုပေါင်းပုဇွန်ထုတ်လုပ်မှု၏(၂၀%)အထိ တိုးတက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ လာမည့်(၅)နှစ်တာ ကာလအတွင်း ပြည်တွင်း ပုဇွန်စားသုံးမှုမှာ (၄၀%-၅၀%)အထိ တိုးတက်လာလိမ့်မည်ဟု ခန့်မှန်းထား ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၃။      ပုဇွန်လုပ်ငန်းအတွက် အဓိကအတားအဆီးမှာ ဘတ်ငွေဖြစ်ကြောင်း၊ ဘတ်ငွေတန်ဖိုး မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကစ၍ (၁၁%)မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒေါ်လာနှင့်ဘတ်ငွေလဲနှုန်းမှာ ပျမ်းမျှအား ဖြင့် (၃၃.၆၈)ဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယ ရှုပီးနှင့် ဗီယက်နမ် ဒေါင်ငွေတို့မှာ (၁၄%)နှင့် (၂%)တို့ ဖြင့် အသီးသီး တန်ဖိုးလျော့ကျခဲ့ကြောင်း Mr.Somsak ကပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဘတ်ငွေ တန်ဖိုး မြင့်တက်မှုမှာ အမျိုးသားအဆင့်ကိစ္စဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။      

၄။         စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုနှင့် ပတ် သက်၍ ယခုနှစ်တွင် (၇%) အထိ ကျဆင်းခဲ့ရပြီးနောက်လာမည့်နှစ်အတွက် ပို့ကုန် တင်ပို့မှု အား (၄%) တိုးတက်မည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ ကုန်သွယ်မှု မူဝါဒနှင့် မဟာဗျူဟာ ရုံးညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် Ms. Pimchanok Vonkorpon က ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးပြန်လည်နာလန်ထူလာမှုနှင့် ကာကွယ်ဆေးရရှိလာမှုတို့ကြောင့် နောက်နှစ်အတွက် အစားအစာ ၊ အိမ်မှနေ၍ အလုပ်လုပ် ခြင်းနှင့် ဆက်စပ်ပတ်သက်သည့် ထုတ်ကုန်များ၊ အိမ်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ၊ ကျန်းမာ ရေးပစ္စည်းအများစုတို့အနေဖြင့် လာမည့်နှစ်တွင် ပြည်ပတင်ပို့မှု တိုးတက်လာလိမ့်မည်ဖြစ် ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ကုန်သွယ်ဖက်နိင်ငံအများစု၏ တင်ပြချက်များအရ ဒုတိယ လှိုင်းကူးစက်မှုများရှိနေသော်လည်း ၎င်းတို့၏ ပိတ်ဆို့မှု Lockdown အစီအမံများမှာ စီးပွား ရေးတစ်ခုလုံးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိစေရန် ပထမလှိုင်း အချိန်ကဲ့သို့ တင်းကြပ်စွာ မပြုလုပ် ကြကြောင်း Ms. Pimchanok က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဒုတိယ (၃)လပတ်တွင် အောင်မြင်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်သောကာကွယ်ဆေးကြောင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအလားအလာ အပေါ်ယုံကြည်မှု များစွာရှိခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် ပို့ကုန်အလားအလာနှင့် ပတ် သက်၍ အခြားသော အပြုသဘောဆောင်သည့်အချက်များမှာ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ထောက် ပံ့ပို့ဆောင်ရေးသည် ပုံမှန်အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားခြင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ရေနံ ဝယ်လို အား ပြန်လည်မြင့်တက်လာခြင်းတို့ဖြစ်ကြောင်း၊ အနှုတ်သဘောဆောင်သော အချက် အလက်များမှာမူ ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ ကြာရှည်စွာကူးစက်ဖြစ်ပွားနေသည့် ကပ်ရောဂါ၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးအခက်အခဲများ၊ ဘတ်ငွေတန်ဖိုးမြင့်တက်နေမှုနှင့် အမေရိကန်စီးပွား ရေး၏ သက်ရောက်မှု၊ ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်၏ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒတို့ပါဝင် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၅။         (၂၃.၁၂.၂၀၂၀)ရက်နေ့တွင် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက နိုဝင်ဘာလတွင် တိုင်းပြည်၏ အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းပြီး ပို့ကုန်တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ (၁၈.၉)ဘီလီယံ ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ယခင်နှစ် အလားတူကာလထက် (၃.၆၅%) ကျဆင်း သွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သွင်းကုန်တင်သွင်းမှုမှာလည်း (၀.၉၉%) ကျဆင်းခဲ့ပြီး အမေရိကန် ဒေါ်လာ (၁၈.၉) ဘီလီယံရှိခဲ့ကြောင်း၊ ရလဒ်အနေဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ပိုငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၅၂.၆)သန်းရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ လက်ရှိတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် တရုတ်၊ အာဆီလံ (၅) နိုင်ငံနှင့် CLMV  နိုင်ငံများသို့ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုများလည်း (၈.၉%၊ ၁၅%၊ ၁၃% ) တို့ဖြင့် အသီးသီးကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ တောင်အာရှဈေးကွက်သို့ တင်ပို့မှုမှာ (၁.၇%) ကျဆင်းခဲ့ ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ် တစ်နှစ်လုံးအနေဖြင့် ထိုင်းပြည်ပပို့ကုန်တင်ပို့မှုသည် ၇% ကျဆင်းသွားနိုင်ပြီး၊ အမေရိ ကန်ဒေါ်လာ (၂၃၈)ဘီလီယံရှိလာနိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားပါသည်။

၆။         ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကုန်စည်ဈေးနှုန်းများသည် ၂၉-၁၂-၂၀၂၀ နေ့တွင် Makro Super market ၊ Tesco Lotus Supermarket ၊ Makro နှင့် Knlong Toey Market များ၌ ရောင်းချ နေသော လက်လီနှင့် လက်ကားဈေးနှုန်းများဖြစ်ပါသည်။ ဆန်၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ငါး၊ ပုဇွန်များ သိသာ စွာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်း၊ ဝက်သားဈေးနှုန်းနှင့် ကြက်သားဈေးနှုန်းများလည်း သိသာစွာ ပြောင်းလဲမှုရှိကြောင်း၊ ဒီဇယ်ဆီဈေးနှုန်းနှင့် ဓါတ်ဆီဈေးနှုန်းသည် ယခင်အပတ်ကထက် ဈေးနှုန်း အနည်းငယ်ပြန်ကျသွားကြောင်း၊ ဘတ်ငွေလဲနှုန်းသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် အမေရိကန် တစ်ဒေါ်လာလျှင် ၃၀.၀၈ဘတ်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

ဟောင်ကောင်နိုင်ငံ

၇။         ဟောင်ကောင်ဒေသသို့ ခရီးသွားများ လာရောက်မှုမှာ တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် လျော့ နည်းလာရာ (၉၉.၈%) အထိ လျော့ကျခဲ့ပြီး COVID-19  စတုတ္ထ လှိုင်းကြောင့် ကူးစက်မှု နှုန်းများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေရာ နိုဝင်ဘာလအတွင်းက ခရီးသွား (၆၀၀၀)ဦးအောက် လျော့ နည်းခဲ့ကြောင်း၊ ခရီးသွားများ လာရောက်မှု၏ (၆၀%) ရှိသော တရုတ်ပြည်မကြီးမှ လာ ရောက်မှုမှာလည်း လျော့ကျခဲ့ပြီး နိုဝင်ဘာလအတွင်းက (၃၅၅၅)ဦးသာ လာရောက်ခဲ့ ကြောင်း၊ ခရီးသွားများလာရောက်မှုအနေဖြင့် စက်တင်ဘာလကတည်းကပင် အနိမ့်ဆုံးဖြစ် နေကြောင်း၊ COVID-19 ကြောင့် ဟောင်ကောင်ဒေသသို့ ဝင်ပေါက်ဂိတ် (၃)ခု ဖြစ်သော  ဟောင်ကောင်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေဆိပ်၌လည်း လေကြောင်း အချို့လာရောက်မှုတို့ကို ပိတ်ထားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်ပမှာ လာရောက်သူများကိုသာ ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုမည်ဖြစ်ပြီး နှစ်ပတ်ကြာ အသွားအလာ ကန့်သတ်စောင့်ကြည့်နေထိုင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုနှစ် ပထမ (၁၁) လအတွင်း ခရီးသွားများလာရောက်မှုမှာ (၃.၅၆)ဘီလီယံ ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် (၉၃.၂) ရာခိုင်နှုန်းလျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က ဟောင်ကောင်သို့ လာရောက်သည့်ဧည့်သည် (၅၅.၉၁)မီလီယံ လာရောက်ခဲ့ပြီး၊ ခရီးသွားများလာရောက်မှုမှာ နိုဝင်ဘာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ယခင်ကထက် လူဦးရေ (၆၀၀၀)ခန့်နီးပါးလျော့ကျခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၈။      ဟောင်ကောင်ဒေသသည် နိုင်ငံတကာမှ ဒေသ (၁၁၇)ခု နှင့် လေကြောင်းလိုင်း ချိတ်ဆက်ပြေးဆွဲ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ယခုနှစ်အတွင်း ခရီးသည်တင်လေယာဉ် (၂၉၆၉၈)စီး ပြေးဆွဲခဲ့ရာ အနီးဆုံးဒေသရှိ ကွမ်ကျိုးလေဆိပ်ထက် (၃)ဆများခဲ့ကြောင်း၊ သို့ သော် တရုတ်ပြည်မကြီး၌ မတ်လအတွင်း ကူးစက်မှုလျော့ကျလာခဲ့ပြီး စီးပွားရေး ပြန် လည်ဖွင့်လှစ်လိုက်သည့်အတွက် မဟာပင်လယ်ကွေ့ဒေသ၌ ဟောင်ကောင်လေဆိပ် ပြေးဆွဲ မှုကို ထိခိုက်မှုရှိသောကြောင့် လေဆိပ်ကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်မှု မြင့်တက်လာကြောင်း၊ ၂၀၁၇ ခုနှစ်က စတင်၍ တရုတ်ပြည်မကြီးဗဟိုအစိုးရသည် ရှန်းကျန့်ဒေသအား အချက်အချာကျ သည့် နိုင်ငံတကာလေဆိပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်၍ လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ ရှန်းကျန့်လေဆိပ်မှ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများသို့ လေကြောင်း လိုင်းများ ပြေးဆွဲနိုင်မှုမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် (၆၈) % ၊ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် (၂၄) % နှင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် (၂၉) % အသီးသီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဟောင်ကောင်ဒေသမှ ပြေးဆွဲမှုမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် တွင် (၂) %နှင့် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် (၇) % အသီးသီးမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် ၂၀၁၉ ခုနှစ် တွင် ပြေးဆွဲမှုမှာ (၃)% လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါလျော့ကျမှုမှာ မဟာပင်လယ်ကွေ့ ဒေသအတွင်း ဆက်သွယ်သွားလာမှု အဆင်ပြေစေရန် ဟောင်ကောင်ဒေသအနီးရှိ ကျူးဟိုင် လေဆိပ်ကို (၅၅)% တိုးမြှင့်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဟောင်ကောင်လေဆိပ်တွင် အသုံးပြု မည့်သူများ၊ ဆက်သွယ်ရန် ကွန်ယက်လမ်းကြောင်းများရှိသော်လည်း ရှန်းကျန့်နှင့် ကွမ်ကျိုး ဒေသတို့တွင်မရှိကြောင်း၊  အကယ်၍ ဟောင်ကောင်ဒေသမှ ကုန်ပစ္စည်းများ ပို့ဆောင်မှု ကွင်းဆက်ကို အားလုံးမပို့နိုင်လျှင် ပုံစံအသစ်ဖြင့် ပြောင်းလဲပို့ဆောင်ကြမည် ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါ  COVID – 19ကြောင့် အဆိုပါဒေသများမှ ပြေးဆွဲနိုင်မှုများမှာ တစ်ပြေးညီဖြစ် သွားနိုင်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ  COVID – 19 ဖြစ်ပွားမှုမှာ (၁)နှစ် သို့မဟုတ် (၂)နှစ်ခန့် ကြာမြင့်နေလျှင် ကုမ္ပဏီများသည် ကုန်ပစ္စည်းများပို့ဆောင်ရန် အခြားသော လမ်းကြောင်း များကို ရွေးချယ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် နိုင်ငံပေါင်း (၂၃၀)ကျော်သို့ ပို့ဆောင်နေသည့် ဟောင်ကောင်ဒေသအခြေစိုက် Freight Amigoသည် ဟောင်ကောင်ဒေသ အပြည်ပြည်ဆိုင် ရာလေဆိပ်အနေဖြင့် မဟာပင်လယ်ကွေ့ဒေသ၌ အချက်အချာကျသည့် လေဆိပ်အဖြစ် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်လျက် ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံ

၉။      ဂျပန်နိုင်ငံ၏ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလအတွင်း ကဏ္ဍစုံ ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်အနေဖြင့် နိုင်ငံ၏ လူနေမှုပုံစံအသစ်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေနိုင်သည့် ခေတ်မီဒစ်ဂျစ်တယ် လူ့ ဘောင် အဖွဲ့အစည်းသို့ ပြောင်းလဲရေးအတွက်  ဂျပန်အစိုးရသည် အထူးကြိုးပမ်းဆောင်ရွက် သွားရန် ပြင်ဆင်လျှက်ရှိရာ ကိုရိုနာကူးစက်ရောဂါသည် နိုင်ငံစီးပွားရေးကို များစွာ သက်ရောက်မှုရှိသဖြင့် ကူးစက်ရောဂါစောင့်ကြည့်လေ့လာမှုမှာ အရေးပါသည့် အချက် တစ်ချက် ဖြစ်သည့်အတွက်  ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်မှုနှင့်အတူ စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးကဏ္ဍတို့တွင် ဟန်ချက်ညီမျှစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုး တက်လာစေရန် အထူးအလေးထား ကြိုးပမ်းနေ သကဲ့သို့ ကာဗွန်ကင်းစင်သည့် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်လာစေရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုနှင့်အတူ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ် စနစ်အသုံးပြုမှုမြှင့်တင်ရေး၊ ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းရည်နှင့် လုပ်ခလစာများ ဟန်ချက်ညီ မြင့်မား လာစေမည့်ဝန်းကျင်ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေရေးအတွက် အစိုးရမှ တွန်းအားပေး ဆောင် ရွက်နေကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ လူမှုစီးပွားဘဝနှင့် အလုပ်အကိုင် အခြေအနေများ တည်ငြိမ် လာစေရန် ဘက်စုံမူဝါဒများချမှတ်ကာပံ့ပိုးဆောင်ရွက်နေသော်လည်း ယခုသုံးလ ပတ်ကာလ အတွင်း နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးမှာ ဆက်လက်ထိုင်းမှိုင်းနေဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၁၀။    ကုမ္ပဏီများ၏ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာသုံးစွဲမှုအပိုင်းတွင် ကြီးမားစွာကျဆင်းနေပြီး ပြည် တွင်းစီးပွားရေး မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသောကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအများစုအနေဖြင့် ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှုဆောင်ရွက်ရန် ရပ်ဆိုင်းနေသကဲ့သို့ နိုင်ငံ၏ထက်ဝက်ကျော်ရှိသည့် ပုဂ္ဂလိကစားသုံးမှု အခြေအနေသည်လည်း ကြီးမားစွာထိခိုက်ခဲ့ရကြောင်း၊ ကမ္ဘာတစ်လွှားပြန့်ပွားနေသည့် ကိုရိုနာ ကပ်ရောဂါဂယက်ကြောင့်  အနာဂတ်ကာလ၌ ဂျပန်နိုင်ငံနှင့်အခြားနိုင်ငံများ၏ အလုပ်အကိုင်/ ဝင်ငွေ/ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု/ ဘဏ္ဍာရေးကဏ္ဍနှင့် အရင်းအနှီး ဈေးကွက်များကို ဆက်လက်ထိခိုက်လာနိုင်သဖြင့် အတက်အကျများကို အထူးအာရုံစိုက် လေ့လာဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားနေမှုကြောင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတကာ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအပိုင်းတွင် ဆက်လက်အားနည်း နေမှုများ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ဆက်လက်ကျဆင်းနေမှုများ၊ ဒေသတွင်းပထဝီနိုင်ငံရေးအပိုင်း တင်းမာနေမှုများ၊ ရံဖန်ရံခါ ရင်ဆိုင် ကြုံတွေ့နေရသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ စသည် တို့ကြောင့် လက်ရှိဂျပန်နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ယခင်သုံးလပတ်ကာလများထက် အနည်းငယ် တိုးတက်လာသော်လည်း ကဏ္ဍစုံဖွံဖြိုးတိုးတက်မှုအနေဖြင့် ယခင်ကိုရိုနာ ကူးစက် ရောဂါမပြန့်ပွားမီကာလ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအနေအထား မျိုးသို့ ပြန်လည် မရောက်ရှိ သေးဘဲ ဆက်လက် ထိုင်းမှိုင်းနေမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၁၁။    ဂျပန်နိုင်ငံ၏ အဓိကမိတ်ဖက်ပို့ကုန်တင်ပို့သည့်နိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှု ပြန်လည် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့်အတွက် မော်တော်ယာဉ်နှင့် မော်တော်ယာဉ်ဆက်စပ်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုများ ပြန်လည် မြင့်တက်လာခဲ့သည့်ဒေသများမှာ အာရှတိုက်နိုင်ငံများ၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု နှင့် ဥရောပ သမဂ္ဂနိုင်ငံများဖြစ်ကြကြောင်း၊ ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်ရေးဖြစ်သည့် ပြည်တွင်း/ ပြည်ပ ခရီးသွားလုပ်ငန်းသည် ကိုရိုနာကပ်ရောဂါပြန့်ပွားမှုဒဏ်ကြောင့် အထိနာခဲ့ပြီး နိုင်ငံ တကာ ခရီးသွား ဝင်ရောက်မှုသည် ဆက်လက်ကျဆင်းနေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်း နာလန်ထူ လာစေရန် ပြည်တွင်းခရီးသွားလှုံ့ဆော်မှုအစီအစဉ်ဖြစ်သည့်  “Go To Travel Campaing” ကို ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း ပြည်တွင်း ကိုရိုနာ ကူးစက် ရောဂါပြန်လည် မြင့်တက်လာမှုများကြောင့် Osaka နှင့် Sapporo  မြို့များကို နိုဝင်ဘာလ နောက်ဆုံးပတ်မှ စတင်ကာအဆိုပါ အစီအစဉ်မှ ရပ်နားထားခဲ့ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း ကူးစက်မှု များ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ဆက်လက်မြင့်တက် နေခြင်းကြောင့် ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင်စတင်မည့် နှစ်ကူးအားလပ်ရက်တွင် ကူးစက်မှုများ ပိုမိုမြင့်မားလာနိုင်သည့် အတွက် အစိုးရ၏ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ကာ ဂျပန်အစိုးရမှ ပြည်တွင်း ခရီးသွား လာမှု လှုံ့ဆော်ရေးအစီအစဉ် “Go To  Travel Camping” ကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ၂၈ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၁ ရက်နေ့အထိ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ဆိုင်းငံ့ထားမည် ဖြစ် ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

၁၂။     ကာလတိုသုံးသပ်ချက်အနေဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံသည် ကိုရိုနာပြန့်ပွားမှုထိန်းချုပ်ရေး ဆောင် ရွက်ချက်များအရ နိုင်ငံတကာဝင်ထွက်မှုများပိတ်ထားခြင်း၊ စီးပွားဖြစ် နိုင်ငံတကာ လေကြောင်း ခရီးစဉ်အများစု ရပ်ဆိုင်းထားခြင်းတို့ကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း အခြားသော နိုင်ငံတကာမိတ်ဖက်များ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ် ဆောင် ရွက်မှုများကြောင့် ပို့ကုန်ကဏ္ဍတွင် ပြန်လည်မြင့်တက်လာသော်လည်း အဆိုပါနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွင် အားနည်းချက်/ အားသာချက်များကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစား ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဓိက သွင်းကုန်မိတ် ဖက်နိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနှင့် ဉရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံများမှ သွင်းကုန်များဝင်ရောက်မှုအားနည်းနေပြီး ကာလ တို သုံးသပ်မျှော်မှန်းချက်အနေဖြင့် လူမှုစီးပွား ရေး ဆောင်ရွက်ချက်များ ပြန်လည် စတင် နေပြီဖြစ်၍ သွင်းကုန်ကဏ္ဍ ပြန်လည်မြင့်တက်လာနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်း ထားကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။

စင်ကာပူနိုင်ငံ

၁၃။    စင်ကာပူနိုင်ငံ၏ တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ နိုင်ငံစီးပွားရေးသည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ စတုတ္ထ(၃) လပတ်တွင် ၃.၈ ရာခိုင်နှုန်းသာ ကျဆင်းခဲ့ရာ  ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှု ဝန်ကြီးဌာန၏ ကြိုတင် ခန့်မှန်းချက်ဖြစ်သော ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၆.၅ ရာခိုင်နှုန်းကြား ကျဆင်းနိုင်သည်ဆိုသည်ခန့်မှန်းချက်ထက် ရလဒ်ကောင်းမွန်ခဲ့ကြောင်း၊ ယခု ကဲ့သို့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် စတုတ္ထ (၃)လပတ်အတွင်းနှင့် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တစ်နှစ်လုံးအတွက် စင်ကာပူ၏ စီးပွားရေးအခြေအနေကို ခန့်မှန်းရာတွင် ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ နိုဝင်ဘာလအတွင်း ရရှိခဲ့သော စာရင်းအချက်အလက်များကိုသာ အဓိကထည့်သွင်းတွက်ချက် ထားပါကြောင်း နှင့် ပိုမိုပြည့်စုံသော စာရင်းအချက်အလက်များရရှိချိန်တွင် စာရင်းပြန်လည် ညှိနှိုင်းချက်များ ပြုလုပ်၍ သတင်းထုတ်ပြန်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနှုန်းကို တွက်ချက် တိုင်းတာသည့် လုပ်ငန်းကဏ္ဍအလိုက် တိုးတက်ပြောင်းလဲမှု အခြေအနေများတွင် ကုန်ထုတ် လုပ်မှု လုပ်ငန်းကဏ္ဍ၊ သတင်းအချက် အလက်နှင့် ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း ကဏ္ဍ၊ ငွေရေး ကြေးရေးနှင့် အာမခံလုပ်ငန်းကဏ္ဍတို့မှာ ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါ ဖြစ်သော်လည်း ၂၀၁၉ ခုနှစ် ထက်ပင် တိုးတက်မှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေး အစီအမံများကြောင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း ကဏ္ဍ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် သိုလှောင် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းကဏ္ဍ၊ တည်းခိုနေထိုင်မှုနှင့် အစားအသောက်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း ကဏ္ဍ၊ လက်လီရောင်းဝယ်ရေးနှင့် လက်ကားကုန်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းကဏ္ဍနှင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကဏ္ဍတို့မှာ ထိခိုက်မှုများစွာ ကြုံတွေ့ခဲ့ရကြောင်း သိရှိရပါ သည်။

အီးယူနှင့်ဗြိတိန်နိုင်ငံ

၁၄။       အီးယူနှင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့အကြား ဗြိတိန်ခွဲထွက်မှုအလွန် ကုန်သွယ်မှု သဘောတူ ညီချက်ရရှိခဲ့ကြောင်း ၂၄-၁၂-၂၀၂၀ နေ့တွင်ကြေညာခဲ့ပြီး အီးယူ-ဗြိတိန် ကုန်သွယ်မှုသဘော တူညီချက်သည် ဥရောပ၏အကျိုးစီးပွားဖြစ်သကဲ့သို့ ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏အကျိုးစီးပွားလည်း ဖြစ် ကြောင်း၊ ဗြိတိန်နိုင်ငံသည် အီးယူအတွက် တတိယနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သွားသော်လည်း တူညီ သော တန်ဖိုးစံနှုန်းများနှင့် အကျိုးစီးပွားများကိုမျှဝေလျှက် မိတ်ဖက်အဖြစ် ဆက်လက် တည် ရှိနေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အီးယူနှင့်ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာ ဘုံရည်မှန်းချက် များအတွက် အတူတကွရပ်တည် သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊    ဥရောပကော်မရှင်၏ ၂၄-၁၂-၂၀၂၀ ရက်စွဲဖြင့် ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အီးယူ-ဗြိတိန်ကုန်သွယ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူညီချက်သည် ဥရောပ၏ အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ပေးခြင်း၊ မျှတသော ယှဉ်ပြိုင်မှုကို သေချာစေခြင်းနှင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အကျိုးရှိမည့် နယ်ပယ်များတွင် ဆက်လက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း ဟူသောခေါင်းဖြင့် ဖော်ပြထားကြောင်း၊ ၎င်း သဘောတူညီချက် (မူကြမ်း)တွင် အီးယူနှင့် ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့အကြား လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီ ချက်( Free Trade Agreement)နှစ်ဖက်နိုင်ငံသားများ၏ လုံခြုံမှုအတွက် မိတ်ဖက် ပြုစုမှုနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၊ စားသုံးသူများနှင့် နိုင်ငံသားများ၏ ရပိုင်ခွင့်များ သေချာစေရေး နှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ဘက်ညီမျှတစွာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စေရေး၊ အငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်း ရေးယန္တရားလုပ်ငန်းစဉ်များ စသည်တို့အတွက် စီမံအုပ်ချုပ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာသဘောတူညီခြင်း စသည့် မဏ္ဍိုင် (၃) ရပ် ပါဝင်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

၁၅။    ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ ဗြိတိန်နိုင်ငံသည် အီးယူတစ်ခုတည်း သော စျေးကွက်နှင့် အကောက်ခွန်သမဂ္ဂ၊ အီးယူ၏ မူဝါဒများနှင့် နိုင်ငံတကာ သဘောတူ ညီချက်များမှ ထွက်ခွာမည်ဖြစ်ပြီး၊ အီးယူနှင့်ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့အကြား လူပုဂ္ဂိုလ်များ၊ကုန်စည် နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၊ အရင်းအနှီးများ လွတ်လပ်စွာရွေ့ပြောင်းသွားလာနိုင်မှုသည် အဆုံး သတ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အီးယူနှင့်ဗြိတိန်နိုင်ငံတို့သည် ၎င်းတို့၏သီးခြားလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ ဉပဒေများနှင့်အတူသီးခြား စျေးကွက်နှစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်ကြမည်ဖြစ်ရာ နှစ်ဘက်အကြား ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၊ ကုန်သွယ်ခြင်း၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်သွားလာခြင်းတို့တွင် ယခင်ကနှင့်မတူဘဲ အတားအဆီး များရှိ လာ မည ဖြစ်ကြောင်းကိုသိရှိရပါသည်။

၁၆။    အဆိုပါ အီးယူ-ဗြိတိန်ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်ကို အီးယူအဖွဲ့ဝင်(၂၇)နိုင်ငံမှ သံ အမတ်ကြီးများက၂၈.၁၂.၂၀၂၀နေ့တွင် တညီတညွတ်တည်းအတည်ပြုခဲ့ကြပြီး ဗြိတိန် ပါလီမန် က ၃၀.၁၂.၂၀၂၀နေ့တွင် ယင်းသဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြုသွားရန်ရှိကြောင်း၊ အီးယူဘက်တွင် အဆိုပါသဘောတူညီချက်ကို ဉရောပပါလီမန်က ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ လတွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်မည် ဖြစ်သော်လည်း အီးယူ၏လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအရ သဘော တူညီ ချက်သည် ယင်းကာလမတိုင်မီတွင် ယာယီအနေဖြင့် အသက်ဝင်နိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ

၁၇။    အိန္ဒိယမှာ မြန်မာမတ်ပဲ၊ ကုလားပဲနဲ့ ပဲတီစိမ်း စျေးနှုန်းတွေဆက်တက်ခဲ့ပြီး ပဲစဉ်းငုံနဲ့ ပဲရာဇာများမှာ ဈေးများပြန်ကြခဲ့ပါကြောင်း၊  အိန္ဒိယ၏ ဆောင်းရာသီကာလမှာ ဟင်းသီး ဟင်းရွက်တွေ စျေးချိုလာသည့်အတွက်ကြောင့်  ပဲမျိုးစုံစားသုံးမှုလျော့ကျပြီး အသင့်စား ခွဲခြမ်းပဲဝယ်လိုအား နည်းပါနေတယ်လို့လည်း သိရှိရပါသည်။ အရင်အပတ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မွန်ဘိုင်းတွင်  ပဲခွဲစက်များက  လတ်တလောလိုအပ်ချက်အရ ဝယ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး၊ ပြည်ပက တင်သွင်းထားတဲ့ မတ်ပဲလက်ကျန်နည်းပါးနေတာတွေကြောင့် မြန်မာ့မတ်ပဲ FAQ ဟာ ၁၀၀ ရူပီမြင့်တက်ပြီး တစ်ကွမ်တယ်(၁၀၀ ကီလိုဂရမ်)ကို ၇၂၀၀ ရူပီးစျေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ်လာ ခဲ့ပါသည်။

၁၈။    ချန်နိုင်းစျေးကွက်တွင်  မြန်မာမတ်ပဲ FAQ ဟာ ၇၃၀၀ ရူပီးမှာစျေးဆက်ငြိမ်နေခဲ့ပြီး SQ တစ်မျိုးပဲ ၁၀၀ ရူပီးမြင့်တက်ပြီးတော့ ၈၀၀၀ ရူပီးစျေးဖြစ်လာခဲ့ပြီး၊ တစ်ချိန် တည်း တွင်လည်း လက်လီ လက်ကားအရောင်းဆိုင်တွေမှာ ခွဲခြမ်းသန့်စင်ပြီး မတ်ပဲတွေကို ဝယ်လို အားနည်းလာကြောင်း သိရှရပါသည်။ ပြည်တွင်းပဲစျေးကွက်တစ်ချို့မှာ မတ်ပဲအသစ်တွေ ဝင်လာချိန်တွင်  အစိုးရပိုင် အေဂျင်စီက မိုးစိုက်မတ်ပဲလက်ကျန်အဟောင်းတွေကို ခပ်သွက် သွက် ထုတ်ရောင်းနေပါကြောင်း၊  ဒီလလယ်နဲ့ နောက်လကုန်လောက်တွင် အိန္ဒိယမှာ မတ်ပဲ အသစ်တွေပိုပြီး အဝင်များလာနိုင်ပါကြောင်း၊ မတ်ပဲစျေးမြင့်တက်ခဲ့ပေမယ့် ယခင် အပတ် မွန်ဘိုင်းစျေးကွက်က မြန်မာပဲစဉ်းငုံလီမွန်အနေဖြင့်  စျေးအတက်မှာ ပဲခွဲစက်များက ပြန်လည်ဝယ်ယူထိန်းခဲ့သည့်အတွက်ကြောင့် ၁၀၀ ရူပီး ပြန်ကျပြီး တစ်ကွမ်တယ်ကို ၅၆၀၀ ရူပီး စျေးပဲရှိခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယပဲစဉ်းငုံစျေးကလည်း ၅၀ ရူပီးကျပြီး ၆၀၀၀-၆၀၅၀ ရူပီး ဝန်း ကျင်စျေးရှိခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယမှာ ပဲစဉ်းငုံသစ်တွေ စျေးကွက်ထဲဆက်တိုက်ဝင်လာကာ အစိုးရက ပဲစဉ်းငုံ ဟောင်း လက် ကန်တွေကို ခပ်သုတ်သုတ်ရောင်းထုတ်နေတာနဲ့ စျေးချိုတဲ့ အာဖရိကပဲ စဉ်းငုံတွေ လက်ကျန် ရှိနေတာကြောင့် ပဲစဉ်းငုံစျေးကွက်မှာ ဖိအားတွေ ဆက် များ နေမယ့် သဘောရှိပါသည်။

၁၉။    ကာနာတာကာပြည်နယ်တွင်  ဒေသအစိုးရအဖွဲ့အစည်းများက အရင်နှစ် လက်ကျန် ပဲစဉ်းငုံ ဟောင်းတွေကို အနိမ့်ဆုံးသတ်မှတ်စျေး MSP အောက်နဲ့တောင် ချရောင်း လာသည့်အတွက်ကြောင့် စျေးလျှော့ရောင်းရမှာကို တောင်သူတွေစိုးရိမ်တကြီးဖြစ်လာကြပါ သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အိန္ဒိယက ပဲစဉ်းငုံအများဆုံးစိုက်တဲ့ဒေသတွေမှာ တိမ်ထူပြီး မိုးရွာလို့ရာသီဥတု မကောင်းမှာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာပါတယ်။ ရာသီဥတုမကောင်းလို ပဲစဉ်းငုံ သစ်အဝင်နောက်ကျမှာနဲ့ အရည်အသွေးအပေါ်မှာရှိလာနိုင်ပါသည်။ အထွက်နှုန်း နည်း မယ်လို့ ခန့်မှန်းရတဲ့အတွက် စျေးကွက်ထဲဝင်တဲ့ ပဲစဉ်းငုံသစ်တွေကလည်း မျှော်လင့်သလို မများနိုင်ဘဲ အရင်နှစ်ထက်လည်း လျော့နည်းသွားဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ ကုန်သည် တွေကလည်း ပဲစဉ်းငုံစိုက်တဲ့ဒေသကနေပဲအဝင် ဘယ်လောက်ရှိမလဲဆိုတာကိုပဲ စောင့်ကြည့်နေကြပါ သည်။မဟာရာသျှတ္တရာပြည်နယ်၊ တစ်ချို့ဒေသက ထွက်လာတဲ့ ပဲစဉ်းငုံသစ်တွေမှာဆိုရင် အစိုဓာတ် ၁၇-၂၂ % ထိ ပါဝင်နေပြီး အရောအနှောက ၃-၄ % လောက် ပါနေပါကြောင်း၊ အိန္ဒိယ အစိုးရက ပဲစဉ်းငုံသစ်တွေကို MSP စျေး ၆၀၀၀ ရူပီးနဲ့ ဒီလထဲမှာ စဝယ်ပေးမယ် လို့ခန့်မှန်းနေကြပြီး၊ အစိုးရလက်ထဲမှာလည်း ပဲစဉ်းငုံဟောင်းတွေ လက်ကျန်နည်းနေပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။