ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

တရုတ်နိုင်ငံ

ကောက်ပဲသီးနှံထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်လာစေရေးစီမံကိန်းများချမှတ်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိ

          တရုတ်နိုင်ငံသည် အရည်အသွေးမြင့်မားသည့် ကောက်ပဲသီးနှံများ ထုတ်လုပ်ထွက်ရှိမှု တိုးတက် လာစေမည့်စီမံကိန်း(၆)ခု ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊အစားအသောက် လုံခြုံစိတ်ချရမှု စဉ်ဆက်မပြတ် စေရန်၊၂၀၂၅ ခုနှစ်သို့အရောက်တွင် ကောက်ပဲသီးနှံ အရည်အသွေးနှင့်လတ်ဆတ်မှုကို ထိန်းသိမ်းထား နိုင်ရန်၊ အပူချိန် ထိန်းညှိသိုလှောင်ထားနိုင်ရန်၊ ဓါတုပစ္စည်းအသုံးချမှုလျှော့ချရန်၊ အစားအသောက် ထိန်း သိမ်းရာတွင် လိုက်လျောညီထွေရှိမှုမည့် ပတ်ဝန်းကျင်‌ကောင်းဖန်တီးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်လုပ်ဆောင်လျှက် ရှိကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှစတင်၍ အစားအသောက်အရည်အသွေး မြင့်မားစေမည့် စီမံကိန်းများ ချမှတ်လုပ်ဆောင်လျှက်ရှိရာ ဗဟိုအစိုးရမှ အဆိုပါစီမံကိန်းများအတွက် အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၃.၃)ဘီလီယံ ခွဲဝေချထားပေးခဲ့ကြောင်း၊ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရန် ပြည်တွင်း ပုဂ္ဂလိကရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပမာဏ တရုတ်ယွမ်ငွေ (၆၀)ဘီလီယံအထိ ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု တရုတ် အမျိုးသားအစားအသောက်နှင့်မဟာဗျူဟာအရန်ထားရှိရေးဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့မှပြောကြားခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

ပြည်ပကုန်သွယ်မှု တည်ငြိမ်စေရန် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်

          တရုတ်နိုင်ငံသည်  ကမ္ဘာပေါ်ရှိနိုင်ငံနှင့်ဒေသစုစုပေါင်း(၂၃၀)နှင့်ကုန်သွယ်မှုဆောင်ရွက်လျှက်ရှိ ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံမှ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့မှုသည် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းတင်ပို့မှု၏ ၁၄.၆% ၊ တင်သွင်းမှု သည် ကမ္ဘာ့စုစုပေါင်းတင်သွင်းမှု၏ ၁၂% အသီးသီးပါဝင်လျှက်ရှိရာကြောင်း၊သို့ရာ၌ ကိုဗစ် ၁၉ ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားလျှက်ရှိခြင်း၊ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများစုအနေဖြင့် မိမိတို့၏ ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ကာကွယ်ခြင်း၊ငွေ ဖောင်းပွမှု မြင့်တက်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာစက်မှုလုပ်ငန်းများနှင့် ရောင်းလိုအားတို့အကြား  ချိတ်ဆက်ကူးပြောင်းသည့်ပုံစံ၊ပြောင်းလဲသည့်အရှိန်မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် ကုန် သွယ်မှုဆောင်ရွက်နေသည့် တရုတ်လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် အခက်အခဲများစွာကြုံတွေ့နေရကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့်ကုန်သွယ်မှုဆောင်ရွက်နေသည့် တရုတ်လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် လက်တွေ့ကုန်သွယ်မှုပြုရာတွင် တွေ့ကြုံနေရသည့်အခက်အခဲများအား ကျော်လွှားနိုင်စေရန် အတွက်  ပြည်ပကုန်သွယ်မှု တည်ငြိမ်စေမည့် မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာစီမံဆောင်ရွက်မှုများအား အချိန်အခါ အလိုက် ထိန်းညှိပေးခြင်း၊ မူဝါဒအသစ်များ ချမှတ်ခြင်းတို့ကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွား မည်ဟု တရုတ်နိုင်ငံ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ဒုတိယဝန်ကြီးက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ပေကျင်းမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

အိန္ဒိယနိုင်ငံ

ဆန်ဝယ်ယူမှုအမှာစာများအားလက်ခံရရှိခြင်း

          အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့်လက်တင်အမေရိကဈေးကွက်သို့ဘာစမာတီ ဆန်များကို ပထမဉီးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလ မှစတင်၍ တင်ပို့နိုင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာက လက်တင်အမေရိကဒေသရှိ နိုင်ငံများသည် ဆန်ကို ယခင်က အမေရိကန်နိုင်ငံမှသာ ဝယ်ယူတင်သွင်းခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ဉီးလှည့်၍ အမှာစာများပေးပို့လာသည်ဟု ပြောဆိုခဲ့ကြောင်း၊ ယခုကဲ့သို့ ဈေးကွက်အသစ်ရရှိလာမှုသည်  ငွေပေးချေမှုဆိုင်ရာ အခက်အခဲပြဿနာများကြောင့် အဓိကဆန်တင်ပို့ရာ အီရန်နိုင်ငံ၌ ဈေးကွက် ပျောက်ဆုံးမှုနှင့်ရင်ဆိုင်နေရသော အိန္ဒိယကုန်သည်များအတွက်  သက်သာမှုရရှိစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်ကာလများစွာကပင် ဘာစမာတီဆန်များအား တင်ပို့လျှက်ရှိခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အီရန်နိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးအရအရေးယူမှုက ငွေပေးချေမှုစနစ်ကို ပျက်ယွင်းမှုဖြစ်ပေါ်စေပြီး အိန္ဒိယကုန်သည်များအနေဖြင့် အီရန်ရှိ ၎င်းတို့ကုန်သွယ်ဘက်များထံမှ ကုန်ဖိုးငွေရရှိရန် ကြန့်ကြာမှုများ ကြုံတွေ့ရလျှက်ရှိကြောင်း၊ အီရန်နိုင်ငံနှင့်ကုန်သွယ်ရာတွင် အိန္ဒိယရှိ ရေနံချက်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ရေနံစိမ်းများ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှုအတွက် ကုန်ဖိုးငွေများကို UCO Bank ၌ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အီရန်နိုင်ငံ၏ ရူပီးငွေ စာရင်းသို့ ပေးသွင်းထားရှိပြီး အိန္ဒိယ၏ ပို့ကုန်များအတွက် ၎င်းငွေစာရင်းမှ ပြန်လည်ခုနှိမ်ပေးချေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် အီရန်နိုင်ငံအပေါ် အရေးယူကန့်သတ်မှုအား အမေရိကန်နိုင်ငံက ဖြေလျှော့ပေးထားသည့်ကာလကုန်ဆုံးချိန် ၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ မေလ မှစတင်၍ အီရန်နိုင်ငံထံမှ ရေနံများအား ရူပီးငွေဖြင့် ဝယ်ယူခြင်းကို အိန္ဒိယအစိုးရက ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည့်နောက်ပိုင်း အိန္ဒိယဘဏ်များ၌ အပ်နှံထားသည့် အီရန်နိုင်ငံ၏ အရန်ရူပီးငွေ လက်ကျန်ပမာဏမှာ လျော့ပါးလာခဲ့ရာ ယခင်က ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါး ရိတ်သိမ်း ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ပြည်ပမှတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်လေ့ရှိသည့် ရာသီအလိုက်ကန့်သတ်ချက်အား အီရန် အစိုးရက ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယကုန်သည်များသည် အီရန်နိုင်ငံနှင့်ကုန်သွယ်ရာ၌ ငွေပေးချေမှု အကျပ်အတည်းအား ကျော်လွှားနိုင်မည့်အခြေအနေကို စောင့်ဆိုင်းလျှက်ရှိကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ယခု နှစ်မိုးနှောင်းကာလ မိုးသည်းထန်မှုများကြောင့် စိုက်ပျိုးထားဆဲ စပါးခင်းများ ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ အရည်အသွေးမြင့် ဘာစမာတီဆန် ထွက်ရှိမှုမှာ ယခင်နှစ်ထုတ်လုပ်မှုနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၅ % မှ ၂၀% ထိ ကျဆင်းဖွယ်ရှိပြီး ဈေးနှုန်းများသည်လည်း ၂၀% မှ ၄၀% အထိမြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-နယူးဒေလီမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဩစတြေးလျနိုင်ငံ

ပို့ကုန်တင်ပို့သူများကို အသိအမှတ်ပြုဆု ချီးမြှင့်ခြင်း

          ကုန်သွယ်ရေး၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာန၊ ဝန်ကြီးသည် အလုပ်အကိုင်များ၊ စီးပွားရေးနှင့်ဒေသခံလူထုများကိုကူညီပံ့ပိုးပေးသည့်အတွက်ဩစတြေးလျပို့ကုန်တင်ပို့သူဆု(Australian  Export Awards )တွင် ပါဝင်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအားလုံးကို ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခဲ့သည်ဟု ဝန်ကြီးဌာန သတင်းထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရှိရကြောင်း၊ မြောက်ပိုင်းနယ်မြေစီးပွားရေးလုပ်ငန်း Monsoon Aquatics သည်   နိုဝင်ဘာလကုန်ပိုင်း၌ပြုလုပ်သည့် ၅၉ ကြိမ်မြောက် ဩစတြေးလျပို့ကုန်တင်ပို့သူဆုတွင် ယခုနှစ် အတွက် ပို့ကုန်တင်ပို့သူအဖြစ် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရကြောင်း၊ အဆိုပါ Monsoon Aquatics သည် ပညာရေး သုတေသန၊ လူငယ်အလုပ်အကိုင်နှင့် Great Barrier Reef ၏ ကျန်းမာရေးကိုထိန်းသိမ်းခြင်း အပါအဝင် လူမှုရေးနှင့်ဘဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အစပျိုးလုပ်ဆောင်မှုများတွင် ပါဝင်ကူညီခြင်းဖြင့် ဒေသတွင်း အလုပ်အကိုင်များနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးပေးလျှက်ရှိကြောင်း၊ ဩစတြေးလျအစိုးရသည်  နိုင်ငံတွင်းမှ စွန့်ဉီးတီထွင်သူများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုနှင့် ထိတွေ့စေပြီး အောင်မြင်မှုရရှိရန် ဆန်းသစ်တီထွင်ပြီးလိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပံ့ပိုးကူညီပေးနေသည်ဟု ပြောကြားထားကြောင်း၊ နိုင်ငံအဆင့်ပေးအပ်သော ဆုအမျိုးအစား(၁၃)မျိုးမှာ အဆင့်မြင့်နည်းပညာ၊ လယ်ယာစီးပွား၊ အစားအသောက်နှင့်အဖျော်ယမကာ၊ တီထွင်ဖန်တီးမှုလုပ်ငန်းများ၊ E-commerce၊ ပေါ်ထွန်းစ ပို့ကုန် တင်ပို့သူ၊ နိုင်ငံတကာပညာရေးနှင့်လေ့ကျင့်ရေး၊ နိုင်ငံတကာကျန်းမာရေး၊ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် အဆင့်မြင့်ကုန်ကြမ်းများ၊ ဓါတ်သတ္ထု၊ စွမ်းအင်နှင့်ဆက်စပ်ဝန်ဆောင်မှုများ၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ဝန်ဆောင်မှု၊ ဒေသတွင်း ပို့ကုန်တင်ပို့သူ၊ လုပ်ငန်းငယ်နှင့် ရေရှည်တည်တံ့မှုတို့ဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်စဉ် ဩစတြေးလျ ပို့ကုန်တင်ပို့သူဆုများကို ဩစတြေးလျ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကော်မရှင်(Austrade)နှင့် Australian  Chamber of Commerce and Industry(ACCI)မှ ပြည်နယ်များနှင့်နယ်မြေများပူးပေါင်း၍ ပေးအပ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ကင်ဘာရာမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ

ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေခြင်း

          တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၌ လွန်ခဲ့သော ၁၂ လအတွင်း ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့မှုကြောင့် စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်ခဲ့ရကြောင်း၊ ဓါတုဓါတ်မြေဩဇာမျိုးစုံ အမိုးနီးယား၊ ယူရီးယားနှင့် DAPအမျိုးအစား ဓါတ်မြေဩဇာတို့၏ ဈေးနှုန်းများသည် ၂၀၀%၊ ၁၄၅% နှင့် ၉၀% အသီးသီး မြင့်တက်ခဲ့သည့်အပြင်  ဓါတ်မြေဩဇာထုတ်လုပ်မှုတွင် အသုံးပြုသည့် သဘာဝဂတ်စ်ဈေးနှုန်းသည်လည်း ၁၈၀%အထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဓါတ်မြေဩဇာဝယ်လိုအားမြင့်တက်မှုနှင့် စိုက်ပျိုးရေးသွင်းအားစုများ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုသည် ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်း မြင့်တက်ရသည့်အကြောင်းရင်းများဖြစ်သည့်အပြင် လယ်သမားများအနေဖြင့် ကုန်စည်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်မှုကြောင့် ဝင်ငွေပိုမိုရရှိသည့်အတွက် ဓါတ်မြေဩဇာပိုမိုဝယ်ယူ အသုံးပြုရန်တွန်းအားဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာမှုသည် ဓါတ်မြေဩဇာ ထုတ်လုပ်နေသော စက်ရုံများအား ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ် ပိုမိုမြင့်တက်စေသဖြင့် ဓါတ်မြေဩဇာလျော့နည်း ထုတ်လုပ်ရန် (သို့) ထုတ်လုပ်မှုကိုရပ်တန့်ရန် အခြေအနေရှိကြောင်း၊  အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ တိုက်ခတ်ခဲ့သော ဟာရီကိန်းလေမုန်တိုင်းကြောင့် Louisiana မြို့ရှိ ဓါတ်မြေဩဇာစက်ရုံများ ပိတ်ထားရခြင်း၊ ယူရီးယား ဓါတ်မြေဩဇာ၊ ဆာလရိတ်နှင့် ဖော့စဖိတ် အဓိကထုတ်လုပ်သော တရုတ်နိုင်ငံ၏ မကြာမီက ဓါတ်မြေဩဇာ တင်ပို့မှုအပေါ်  ပိုမိုတင်းကြပ်သည့် စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ရန် မူဝါဒချမှတ်ခြင်း၊ မော်ရို့ကိုနှင့် ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ၎င်းတို့အစိုးရ၏ အထောက်အပံ့ဖြင့် ထုတ်လုပ်နေသော ဓါတ်မြေဩဇာအပေါ် တန်ပြန်အခွန် ကောက်ခံခြင်း နှင့် အီးယူက ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံမှ  ပိုတက်ရှ်များတင်သွင်းမှုအား တားမြစ်ခြင်းများသည်  ဓါတ်မြေဩဇာ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးခြင်း ဈေးကွက်အပေါ် များစွာထိခိုက်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုအကျပ်အတည်းများကြောင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုသည် လာမည့်နှစ်တွင် အခက်အခဲဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ ပြောင်းထုတ်လုပ်နေသော ဘရာဇီးလ်နှင့် ဂျုံထုတ်လုပ်နေသော ပြင်သစ်ရှိ လယ်သမားများသည်လည်း လာမည့်နှစ်စိုက်ပျိုးရာသီတွင်  ဓါတ်မြေဩဇာ လုံလောက်စွာမရရှိနိုင်မည်ကို စိုးရိမ်နေကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ အပင်ထုတ်လုပ်ရေးဌာနက လယ်သမားများအား စပါးစိုက်ပျိုးမှုတွင်  ဓါတ်မြေဩဇာအသုံးပြုမှု  ထက်ဝက်လျှော့ချရန် တွန်းအားပေးနေမှုကြောင့် စပါးအထွက်နှုန်းလျော့နည်းကာ သီးနှံဈေးနှုန်း မြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်း၊ လာမည့် ၆ လအတွင်း စက်သုံးဆီနှင့် သဘာဝဂတ်စ် ဈေးနှုန်းများ လျော့ကျမည့် အရိပ်အရောင်မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းကျဆင်းရေးသည် ခန့်မှန်းရန်ခက်ခဲနေ သေးကြောင်း၊ ဓါတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်း ဆက်လက်မြင့်တက်နေမှုသည် အနာဂတ်စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာနိုင်ရန် တွန်းအားပေးနေမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ပရီတိုးရီးယားမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ဩစတြေးလျနိုင်ငံ

လုပ်သားအင်အား နည်းပါးသော်လည်း သစ်သီးဝလံပန်းမန်ထုတ်လုပ်မှုထိန်းထားနိုင်ခြင်း

၁။          The Australian Bureau of Agricultural and Resource Economics and Sciences (ABARES) ၏ သုတေသနပြုချက်အရ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ဩစတြေးလျ တွင် လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်၌ အလုပ်လုပ်ကိုင်သူဉီးရေ  ၈% ကျဆင်းသွားသော်လည်း  သစ်သီးဝလံ ပန်းမန်ထုတ်လုပ်မှုမှ အထွက်နှုန်းမှာ တည်ငြိမ်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ဩစတြေးလျ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး ကဏ္ဍရှိအလုပ်သမားအသုံးပြုမှုစစ်တမ်းရလဒ်အရ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအခြေအနေများ တိုးတက် ကောင်းမွန်လာပြီး လယ်ယာအဆင့်လိုက်လျောညီထွေရှိမှုသည် ကိုဗစ် ၁၉ ကာလအတွင်း နိုင်ငံ ရပ်ခြားလုပ်သားရရှိမှု လျော့ကျသွားခြင်းကို တန်ပြန်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်ကိုတွေ့ရှိရကြောင်း၊ ကိုဗစ်၁၉  ကူးစက်ရောဂါကြောင့် နိုင်ငံတကာ ဝင်/ထွက်ပေါက်များပိတ်ပစ်ခြင်းက ဩစတြေးလျ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်သားထုတ်လုပ်မှုအပေါ်သက်ရောက်ခြင်းကို သစ်သီးဝလံပန်းမန်ကဏ္ဍ က တိုက်ရိုက်ခံစားရလျှက်ရှိကြောင်း၊ရာသီအလိုက် အလုပ်အားလပ်ရက် အလုပ်လုပ်ကိုင်သူနည်းပါးခြင်းကြောင့် ၂၀၁၉-၂၀၂၀ မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း  စိုက်ခင်းများတွင်အသုံးပြုသည့် အလုပ်သမားဉီးရေ (၁၁၁၀၀)ကျဆင်းသွားခဲ့သော်လည်း ရာသီအလိုက် ရာသီဥတုအခြေအနေတိုးတက် ကောင်းမွန်မှုကြောင့်သစ်သီးဝလံပန်းမန်စိုက်ခင်းအထွက်နှုန်းတည်ငြိမ်လျှက်ရှိနေမည်ဟုခန့်မှန်း ထားကြောင်း၊ လက်ရှိ လုပ်သားအင်အား၏အလုပ်ချိန်တိုးမြှင့်ခြင်း၊ထုတ်လုပ်မှုစနစ်များ ပြောင်းလဲ ကျင့်သုံးခြင်းနှင့်ဩစတြေးလျတွင်ရောက်ရှိလျှက်ရှိသောနိုင်ငံခြားသားများကဝင်ရောက်လုပ်ကိုင် ခြင်းတို့က လုပ်ငန်းကဏ္ဍ၏ထုတ်လုပ်မှုကို အရှိန်မပျက်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ် ကာလအတွင်း ကန်ထရိုက်ဝန်ထမ်းများအပါအဝင် ပျမ်းမျှအလုပ်သမား ၁၃၅၁၀၀ ခန့်ကို အသုံး ပြုလျှက်ရှိကြောင်း၊စုစုပေါင်းလယ်ယာလုပ်သားအသုံးပြုမှုမှာ ဆောင်းရာသီနှင့် နွေဉီးအစောပိုင်း တွင် အနိမ့်ဆုံးအလုပ်သမား ၁၂၆၀၀၀ ဝန်းကျင်မှ  နွေရာသီနှင့်ဆောင်းဉီးအစောပိုင်းတွင် အများ ဆုံး ၁၄၆၃၀၀ အထိအသုံးပြုလျှက်ရှိကြောင်း၊ ဩစတြေးလျအစိုးရအနေဖြင့် ကိုဗစ်၁၉ ကာလအတွင်း နိုင်ငံတွင်းထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအသီးသီး၏ လုပ်သားအင်အားပြတ်လပ်မှုကို ဖြေရှင်း‌ နိုင်ရန်အတွက်  ဩစတြေးလျ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဗီဇာ အစီအစဉ်အသစ်ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ စတင်၍ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်လျှက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

ဩစတြေးလျပို့ကုန်ကဏ္ဍ ကြံ့ကြံ့ခံရပ်တည်လျှက်ရှိခြင်း

၂။           ဩစတြေးလျစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် ၎င်းတို့၏ပို့ကုန်ဈေးကွက် ချဲ့ထွင်ရန်ရှာဖွေခြင်းဖြင့် အစိုးရ၏ ကုန်သွယ်မှုစုံလင်ကွဲပြားခြင်းအစီအစဉ် The  Government’s trade diversification program) ကို တုံ့ပြန်‌ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု ကုန်သွယ်ရေး၊ခရီးသွားလုပ်ငန်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ထားကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩစတြေးလျ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေးစစ်တမ်း(Australian’s 2021 International Business Survey)အရ ဩစတြေးလျ  ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ရရှိပြီးသား ဈေးကွက်များကိုသာမက လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုသဘောတူစာချုပ်များကို ဉီးတည်လုပ်ဆောင်နေ သည့် အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်၊ အိန္ဒိယနှင့် အင်ဒိုနီးရှားအပါအဝင် ဈေးကွက်အသစ်များကို ပစ်မှတ်ထားရန် ကြိုးပမ်းလျှက်ရှိကြောင်း၊အဆိုပါဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးက အစိုးရသည် ကုန်သွယ်ဖြေလျှော့မှုများဆောင်ရွက် ပေးပြီး  လယ်ယာစီးပွားရေးချဲ့ထွင်မှုတွင် ဒေါ်လာ ၇၂.၇ သန်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းဖြင့် ကုန်သွယ်မှု ကွဲပြား ခြင်းကို ပံ့ပိုးရန်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း၊ အစိုးရ၏ Agrobusiness Expansion Initiative အစီအစဉ်အရ  ပို့ကုန်တင်ပို့သူများသည်၎င်းတို့၏ပို့ကုန်များကိုဈေးကွက်ချဲ့ထွင်ပြီးကွဲပြားစုံလင်စွာတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် လယ်ယာစီးပွား‌ရေးလုပ်ငန်း ၅၀၀၀ ကျော်ကို ပံ့ပိုးပေးထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဩစတြေးလျ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် တက်ကြွပြီးဆန်းသစ်တီထွင်သောလုပ်ငန်းရှင်များဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏လုပ်ငန်းများသည် ပြည်တွင်းအလုပ်အကိုင်များနှင့်စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကိုသိသာထင်ရှားစွာအထောက်အကူပြုလျှက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်စစ်တမ်းတွင်  အစိုးရ၏ ကိုဗစ် ၁၉ အရေးပေါ်တုံ့ပြန်မှုအစီအမံများ မည်မျှအရေးပါသည်ကို မီးမောင်းထိုးပြထားပြီး အစိုးရ၏ နိုင်ငံတကာကုန်စည်ပို့ဆောင်မှုအကူအညီယန္တရားသည် ဩစတြေးလျ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် နိုင်ငံတကာခရီးစဉ် ၆၀ ခုနီးပါးကြားတွင် လေကြောင်းချိတ်ဆက်မှုကို ထိန်း သိမ်းထားနိုင်ခဲ့ရာ ထုတ်လုပ်သူများသည် ကိုဗစ် ၁၉ ဆိုင်ရာ အနှောက်အယှက်များကြုံရချိန်တွင် ၎င်း တို့၏ နိုင်ငံတကာဖောက်သည်များထံ ဆက်လက်ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်းကို သေချာမှုရှိစေကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။

(ရင်းမြစ်- ကင်ဘာရာမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

ထိုင်းနိုင်ငံ

နှစ်ကုန်ပိုင်းအမှာစာများအားမျှော်လင့်နေသည့် ပြည်ပတင်ပို့သူများ

၃။          ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊နှစ်ကုန်ပိုင်းပွဲတော်များအတောအတွင်း ပြည်ပမှကုန်ပစ္စည်းမှာယူမှုများ ပိုမိုများပြား လာကာ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုတန်ဖိုးအနေဖြင့် ယခုနှစ်အတွက် ၁၅ % မှ ၁၆ % တိုးတက်ရန်နှင့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၂၆၆-၂၆၈)ဘီလီယံရရှိရန် မျှော်လင့်လျှက်ရှိသည်ဟု ထိုင်းစက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (FTI) ကပြော ကြားခဲ့ကြောင်း၊ ပို့ကုန်တင်ပို့မှုအတွက် အလားအလာကောင်းဖြစ်သည့် ခရစ်စမတ်နှင့် နှစ်သစ် ကူးပွဲတော်များ နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကုန်ပစ္စည်းများကို ပိုမိုဝယ်ယူ လေ့ရှိသည်ဟု FTI  ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ၏ ပြောကြားချက်အရသိရှိရကြောင်း၊ နှစ်ကုန်ပိုင်းနောက်ဆုံးလသည် ဈေးဝယ်ရာသီဖြစ်ပြီး ထုတ်ကုန်များ၏ ဝယ်လိုအားကိုမြှင့်တင်ပေးကြောင်း၊ လူအများအနေဖြင့် ပြည်ပ နိုင်ငံများမှ လက်ဆောင်ပစ္စည်းများဝယ်ယူခြင်းကို နှစ်သက်လေ့ရှိကြကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့စီးပွား‌ရေး ပြန်လည် နာလန်ထူလာမှုကြောင့် ပို့ကုန်တင်ပို့မှုအနေဖြင့်၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင်  ၁၂% -၁၄ % တိုးတက်လာနိုင်သည်ဟု ကူးသန်းရောင်းဝယ်‌ရေး စက်မှုနှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်းဆိုင်ရာ အမြဲတမ်းပူးတွဲ‌ကော်မတီ(JSCCIB)အဖွဲ့ဝင်နှင့်  ထိုင်းကုန်သည်ကြီးများအသင်းဥက္ကဋ္ဌက ‌ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ပို့ကုန်တင်ပို့မှုအလားအလာကောင်းများကို မျှော်လင့်လျှက်ရှိနေသော်လည်း ကွန်တိန်နာမလုံလောက်မှုနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ခနှုန်း မြင့်တက်မှုတို့က  ပြည်ပတင်ပို့သည့်လုပ်ငန်းရှင်များကို ထိခိုက်စေသည့် ပြဿနာများအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲ ဖြစ် ကြောင်း၊ ကုန်စည်ပို့ဆောင်ခနှုန်းအနေဖြင့် ပေ(၄၀)ကွန်တိန်နာတစ်လုံးအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၅၀၀၀)မှ(၁၅၀၀၀)အထိတိုးမြင့်လာကြောင်း၊ကုန်စည်ပို့ဆောင်နိုင်မှုအပိုင်းတွင် အကန့်အသတ်ဖြင့်ရှိနေ သော်လည်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပို့ဆောင်ရေးလိုအပ်ချက် မြင့်မားမှုကြောင့် ကုန်စည်ပို့‌ဆောင်ခနှုန်းများမှာ ဆက်လက်မြင့်မားနေကြောင်း၊ပြည်ပပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် သယ်ယူပို့‌ဆောင်ရေးကုန်ကျစရိတ် မြင့်မားမှုကြောင့် ကုန်ပစ္စည်းဝယ်ယူမှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးမှုများတွင် နှောင့်နှေးမည်ကိုစိုးရိမ်လျှက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-ဘန်ကောက်မြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

တရုတ်နိုင်ငံ

၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ နှစ်ဆန်းမှစ၍ အသက်ဝင်လာတော့မည့်  တရုတ်- ကမ္ဘောဒီးယား FTA

၄။          တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့အကြား လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်မှာ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ(၁)ရက်နေ့မှစတင်အသက်ဝင်တော့မည်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါသဘောတူညီချက်ကို  ယခင်နှစ် အောက်တိုဘာလ(၁၂)ရက်နေ့တွင် တရားဝင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊နှစ်နိုင်ငံအကြားကုန်သွယ်မှုပြုနေသည့်ကုန်စည်များ၏ ၉၀ % ကျော်ကို အခွန် နှုန်း သုည သို့ လျှော့ချထားကြောင်း၊ ကုန်စည်ကုန်သွယ်ရေးအပြင် ဝန်ဆောင်မှုကုန်သွယ်‌ရေးကဏ္ဍများ ကိုလည်း တတ်နိုင်သမျှ တံခါးဖွင့်ပေးသွားမည်ဟု သဘောတူညီချက်တွင်ဖော်ပြထားကြောင်း၊၎င်းအပြင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမစီမံကိန်း ၊ e-commerce နှင့် စီးပွားရေးနှင့်နည်းပညာဆိုင်ရာကဏ္ဍ များတွင်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုပြုလုပ်သွားရန် နှစ်ဖက်နိုင်ငံများက သဘောတူညီထားကြ ကြောင်း၊ လွတ်လပ်သည့် ကုန်သွယ်‌ရေးသဘောတူညီချက်မှာ နှစ်နိုင်ငံကြား စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွွယ် ဆက်ဆံရေးတွင်  သမိုင်းမှတ်တိုင်သစ်များဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်နိုင်ငံလုပ်ငန်းများနှင့် ပြည်သူများ ပိုမိုကြွယ်ဝ ချမ်းသာစေရန် ကူညီပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ် စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန က ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

(ရင်းမြစ်-နန်နင်းမြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် လက်တင်အမေရိကဈေးကွက်သို့ ဘာစမာတီဆန်များကို ပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ယခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလမှ စတင်၍ တင်ပို့နိုင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
အိန္ဒိယဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (AIREA) မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Mr. Vinod Kaul က လက်တင်အမေရိကဒေသရှိ နိုင်ငံများသည် ဆန်ကို ယခင်က အမေရိကန်နိုင်ငံထံမှသာ ဝယ်ယူတင်သွင်းခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ဦးလှည့်၍ အမှာစာများ ပေးပို့လာကြ ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။
ယခုကဲ့သို့ ဈေးကွက်အသစ်ရရှိလာမှုသည် ငွေပေးချေမှုဆိုင်ရာ အခက်အခဲပြဿနာများ ကြောင့် အဓိကဆန်တင်ပို့ရာ အီရန်နိုင်ငံ၌ ဈေးကွက်ပျောက်ဆုံးမှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော အိန္ဒိယ ကုန်သည်များအတွက် သက်သာမှုရရှိစေမည်ဖြစ်ပါသည်။ နှစ်ကာလများစွာကပင် ဘာစမာတီ ဆန်များအား တင်ပို့လျက်ရှိခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အီရန်နိုင်ငံအပေါ် စီးပွားရေးအရ အရေးယူမှုက ငွေပေးချေမှုစနစ်ကို ပျက်ယွင်းမှုဖြစ်ပေါ်စေပြီး အိန္ဒိယကုန်သည်များအနေဖြင့် အီရန်ရှိ ၎င်းတို့၏ ကုန်သွယ်ဘက်များထံမှ ကုန်ဖိုးငွေရရှိရန် ကြန့်ကြာမှုများ ကြုံတွေ့ရလျက် ရှိသည်။
အီရန်နိုင်ငံနှင့်ကုန်သွယ်ရာတွင် အိန္ဒိယရှိ ရေနံချက်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ရေနံစိမ်း များ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှုအတွက် ကုန်ဖိုးငွေများကို UCO Bank ၌ ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အီရန်နိုင်ငံ၏ ရူပီးငွေစာရင်းသို့ ပေးသွင်းထားရှိပြီး အိန္ဒိယ၏ ပို့ကုန်များအတွက် ၎င်းငွေစာရင်းမှ ပြန်လည် ခုနှိမ် ပေးချေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် အီရန်နိုင်ငံအပေါ် အရေးယူကန့်သတ်မှုအား အမေရိကန်နိုင်ငံ က ဖြေလျော့ပေးထားသည့် ကာလကုန်ဆုံးချိန် ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလမှ စတင်၍ အီရန်နိုင်ငံထံမှ ရေနံများအား ရူပီးငွေဖြင့် ဝယ်ယူခြင်းကို အိန္ဒိယအစိုးရက ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ ထို့နောက်ပိုင်း အိန္ဒိယ ဘဏ်များ၌ အပ်နှံထားသည့် အီရန်နိုင်ငံ၏ အရန်ရူပီးငွေ လက်ကျန်ပမာဏမှာ တဖြည်းဖြည်း နည်းပါးလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
သို့ဖြစ်ရာ ယခင်က ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါးရိတ်သိမ်းထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ပြည်ပမှ တင်သွင်းမှု ကို တားမြစ်ထားလေ့ရှိသည့် ရာသီအလိုက်ကန့်သတ်ချက်အား အီရန်အစိုးရက ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ သည်။ အိန္ဒိယရှိ Kohinoor Foods စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းမှ တွဲဖက်အုပ်ချုပ်မှုဒါရိုက်တာ Mr. Gurnam Arora က အီရန်နိုင်ငံသည် ဆန်တင်သွင်းရန်တင်ဒါခေါ်ယူမှုကို မကြာသေးမီက ဆောင် ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယဆန်ကုန်သည်အချို့သည် အီရန်သို့ ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀ ခန့် တင်ပို့ခဲ့သည်ဟု ကြားသိရကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။ AIREA မှ Mr. Vinod Kaul က အိန္ဒိယကုန်သည်များသည် အီရန်နိုင်ငံနှင့် ကုန်သွယ်ရာ၌ ငွေပေးချေမှု အကျပ်အတည်းအား ကျော်လွှားနိုင်မည့် အခြေအနေ ကို စောင့်ဆိုင်းလျက်ရှိကြောင်း၊ အီရန်ရှိ ကုန်သွယ်ဘက်များထံမှ ကုန်ဖိုးငွေအချို့ လက်ခံရရှိမှု ရှိသော်လည်း ကုန်သည်အများစုမှာ ကုန်တန်ဖိုး အပြည့်အဝ ပြန်လည်လက်ခံရရှိခြင်း မရှိသေး ကြောင်း ပြောကြားပါသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ယခုနှစ် မိုးနှောင်းကာလ မိုးသည်းထန်မှုများကြောင့် စိုက်ပျိုးထားရှိဆဲ စပါးခင်းများ ထိခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရာ အရည်အသွေးမြင့် ဘာစမာတီဆန် ထွက်ရှိနိုင်မှုမှာ ယခင်နှစ် ထုတ်လုပ်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၅% မှ ၂၀% အထိ ကျဆင်းဖွယ်ရှိပြီး ဈေးနှုန်းများသည်လည်း ၂၀% မှ ၄၀% အထိ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ AIREA ကုန်သည်အသင်းက ၂၀၂၁-၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် အတွင်း ဘာစမာတီဆန် ပြည်ပသို့ တင်ပို့မှုမှာ ယခင်နှစ် တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၄.၆ သန်းအောက် ၂၀% ခန့် လျော့ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းလျက်ရှိကြောင်းဖြင့် အိန္ဒိယ Economic Times သတင်းဌာနက ဖော် ပြထားပါသည်။
Source: Latin America opens doors to Indian basmati rice for first time ever, 30-11-2021, Economic Times
(နေအေးလွင်)
စီးပွားရေးသံမှူး
မြန်မာသံရုံး၊ နယူးဒေလီမြို့

ဩစတြေးလျနိုင်ငံ
လယ်ယာလုပ်သားများ၏ လစာနှုန်းထားများ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ရန်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိခြင်း
သစ်သီးဝလံ ပန်းမန်ကဏ္ဍ၏လုပ်သားများအတွက် သစ်သီးနှင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များခူးဆွတ် ရန် လစာပေးချေမှုနည်းလမ်းကြောင့် ယခုအပတ်အတွင်းငြင်းခုံမှုများ ဖြစ်ပွားစေကြောင်း၊ လုပ်ငန်း ကဏ္ဍသည် လယ်ယာလုပ်သားများ အသီးအနှံခူးသည့်နှုန်းတွင် အနည်းဆုံးတစ်နာရီလျှင် အနိမ့်ဆုံး ဩစ တြေးလျဒေါ်လာ (၂၅.၄၁) အာမခံရမည်ဟူသည့် တရားမျှတသော အလုပ်ကော်မရှင်၏ စီရင်ချက်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများကို သိရှိနားလည်အောင်ကြိုးစားလျှက်ရှိကြောင်း၊ သမားရိုးကျ ခူးဆွတ်မှုနှုန်းများ ပေး ချေရာတွင် အလုပ်သမားများကို ၎င်းတို့ရိတ်သိမ်းသည့် (သို့) ထုပ်ပိုးသည့်ပမာဏအလိုက် ပေးချေခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်ယာလုပ်ငန်းစည်းရုံးရေးအဖွဲ့က အရည်အချင်းရှိဝန်ထမ်းများသည် ယခုအနိမ့်ဆုံး တစ်နာရီစာနှုန်းထက် ပိုမိုရရှိစေသည်၏ဟု ငြင်းခုံထားကြကြောင်း၊ တစ်ဖက်တွင်မူ ဩစတြေးလျ အလုပ်သမားသမဂ္ဂသည် အပိုင်းလိုက်နှုန်းထားစနစ်က သစ်သီးခူးသူများကို ခေါင်းပုံဖြတ်ခြင်း၊ အခကြေး ငေွ နည်းပါးစွာပေးချေခြင်းဖြစ်သည်ဟု အရေးဆိုထားမှုမှာ ကြာမြင့်လျှက်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ကော်မရှင် သည် ရာသီအလိုက်ရိတ်သိမ်းသည့်လုပ်သားအင်အား၏ များပြားလှသောအချိုးအစားမှာ လက်ခစားနှုန်း ထားဖြင့်လုပ်ကိုင်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ယာယီရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားအများအပြားမှာ ခေါင်းပုံဖြတ်ခံရမှုတွင် ပါဝင်လျှက်ရှိသည်ကိုတွေ့ရကြောင်း၊အမျိုးသားတောင်သူလယ်သမားအဖွဲ့ချုပ်က အပိုင်းလိုက်နှုန်းထား စနစ်က ကုန်ထုတ်စွမ်းအားကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး ယခုတစ်နာရီအနိမ့်ဆုံးနှုန်းထားက လယ်သမားများ၏ စီးပွားရေးကို ပျက်သွားစေနိုင်သည်ဟုထုတ်ဖော်ပြောကြားထားကြောင်း၊ အလုပ်ရှင်အများအပြားသည် ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းမရှိသောအလုပ်သမားများအတွက် နာရီအလိုက်နှုန်းထားများကို မပေးဆောင်နိုင်ခြင်း (သို့)အပိုအုပ်ချုပ်ရေးဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးကို မထမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းကြောင့် အပိုင်းလိုက်နှုန်းထားများကို ပေး ဆောင်ရန်တတ်နိုင်တော့မည်မဟုတ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ဩစတြေးလျထောပတ်သီးများပုံနေခြင်း
အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျ ထောပတ်သီး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများသည် ထုတ်ပိုးမှုနှင့် ဈေး ကွက်တင်ပို့မှု ကုန်ကျစရိတ်များ မကာမိတော့သဖြင့် ထောပတ်သီးများ စုပုံလျှက်ရှိကြောင်း၊ အနောက် ပိုင်းဩစတြေးလျတွင် ထုတ်လုပ်မှုစံချိန်တင်မြင့်တက်ပြီးနောက် ထောပတ်သီးတစ်ဗန်းလျှင် ဒေါ်လာ ၁၈ ဒေါ်လာအထိကျဆင်းသွားခဲ့ပြီး နိုင်ငံတွင်း၌ပိုလျှံမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျ၏ အဓိကပြည်တွင်းဈေးကွက်များဖြစ်သော ဆစ်ဒနီနှင့်မဲလ်ဘုန်းသို့ရောင်းချမှုနှေးကွေးခြင်းနှင့် Lockdown ကြောင့် အစားအသောက်ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းကဏ္ဍကို လအတော်ကြာပိတ်ပစ်လိုက်ပြီးနောက် ဈေးနှုန်း များကျဆင်းလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ယခင်နှစ်က ထောပတ်သီးစိုက်ပျိုးမှုစီးပွားဖြစ်ထွန်းခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် အမြတ်အစွန်းမရရှိခြင်းက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ၏စီးပွားရေးအပေါ် ကြီးစွာသောရိုက်ခတ်မှု ဖြစ်ပေါ် စေခဲ့ကြောင်း၊ ယခုရာသီအတွင်း အနောက်ပိုင်းဩစတြေးလျတွင် ထောပတ်သီး ဗန်းပေါင်း ၈.၂ သန်း ခန့် ဆွတ်ခူးရရှိနိုင်သည်ဟုခန့်မှန်းထားပြီး ယခင်နှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၃၃% မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ် ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုမြင့်တက်လာသော်လည်း လက်လီရောင်းချသူအချို့က နယူးဇီလန်နိုင်ငံ မှထောပတ်သီးများတင်သွင်းနေမှုအပေါ် မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်လာကြောင်း၊ဩစတြေးလျထောပတ်သီး အသင်းကဩစတြေးလျထောပတ်သီးများ ဖူလုံသောအဆင့်သို့ရောက်ရှိသွားသောကြောင့် ဩစတြေးလျ သီးနှံအဓိကလက်လီ‌ရောင်းချသူများက တင်သွင်းမှုကို ရပ်ဆိုင်းရန်မျှော်လင့်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြော ကြားထားကြောင်း၊ ပြည်တွင်းပိုလျှံမှုကို ဟန်ချက်ညီစေရန် တင်ပို့မှုမှာလည်း အရေးပါသောအချက်တစ်ချက်ဖြစ်ရာ ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့်ဈေးကွက်ထူထောင်ရေးမှာ အချိန်ကာလအတိုင်းအတာတစ်ခုလိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်အများအပြားသည် ဈေးနည်းပြိုင်ဖက်များဖြစ်သည့် ချီလီနှင့်ပီရူးတို့မှ သစ်သီးများ ကို တင်သွင်းနေပြီဖြစ်သည့်အပြင် ဤရာသီတွင် မကြုံစဖူး ကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးနှင့် ‌ထောက်ပံ့ပို့ဆောင် ရေးစိန်ခေါ်မှုများသည် ပြည်ပဈေးကွက်များသို့ဝင်ရောက်ရန် ပိုမိုခက်ခဲစေကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ဟင်းသီးဟင်းရွက်တင်ပို့သူများအတွက် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းများရရှိခြင်း
ဩစတြေးလျထုတ်ကုန်များသည် ဘေးကင်းမှု၊အရည်အသွေးမြင့်အစားအစာနှင့်ရာသီအလိုက် ထောက်ပံ့ပေးစွမ်းနိုင်မှုတို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်ဈေးကွက်တွင် ဩစတြေးလျထုတ်ကုန်များ၏ ယှဉ်ပြိုင်မှု အား သာချက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊၂၀၁၉-၂၀၂၀ ခုနှစ်ထက်၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်သို့တင်ပို့မှု အနေဖြင့် ဩစတြေးလျဟင်းသီးဟင်းရွက်၂၁ %၊ ကြက်သွန် ၆၃ % ၊အာလူး ၁၉%နှင့် မုန်လာဥနီ ၁၄၄% တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ထိုသို့ဝယ်လိုအားမြင့်တက်ရခြင်းမှာ အရည်အသွေးမြင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်ထုတ်ကုန် လိုအပ်ချက်တိုးတက်လာမှုနှင့် ပြည်တွင်းရှိကာလတိုထောက်ပံ့မှုကန့်သတ်ချက်များကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နှောင်းပိုင်းမှ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အထိ ‌ရေပြတ်လပ်မှုကြောင့် ထိုင်ဝမ်ဟင်းသီးဟင်း ရွက်ထုတ်လုပ်မှု ထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသကဲ့သို့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် နှစ်လယ်ပိုင်း၌ တိုင်ဖွန်းရာသီကြောင့်လည်း ထုတ်လုပ်မှုထိခိုက်ခဲ့ရပြီး ပြည်တွင်းပုံမှန်ထောက်ပံ့အား ကျဆင်းခြင်းကလည်း ဒေသထွက် ဟင်းသီး ဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများကို အမြင့်ဆုံးသို့ရောက်ရှိသွားစေခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ထိုင်ဝမ်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စတိုးဆိုင်ဒုတိယသိပ်သည်းမှုအများဆုံးဖြစ်ပြီး မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း လက်လီဆိုင်များအရှိန်အဟုန်ဖြင့် ချဲ့ထွင်လာမှုကြောင့် စားသုံးသူများသည် အစားအသောက်နှင့်အဖေျာ်ယမကာထုတ်ကုန်များကို ပိုမိုဝယ်ယူ ခွင့်ရရှိစေခဲ့ကြောင်း၊ ထိုင်ဝမ်စားသုံးသူများသည် ဘေးကင်းပြီးကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သောစားသောက် ကုန်များကိုနှစ်သက်ကြပြီး အဆိုပါနှစ်သက်မှုသည် စားသုံးသူများက အရည်အသွေးမီ စိုက်ပျိုးရေး ထွက် ကုန်များကို တန်ဖိုးထားခြင်းနှင့်အတူ အစားအသောက်အတွက် တစ်ဉီးချင်းစီ၏ အသုံးစရိတ်ကို မြင့်မားစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်သည် ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ (၁၃)ခုမြောက် အကြီးဆုံးဟင်းသီးဟင်းရွက်ပို့ကုန်ဈေးကွက်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- ကင်ဘာရာမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
အိန္ဒိယနိုင်ငံ
ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုတိုးမြှင့်လျှက် သွင်းကုန်လျှော့ချနိုင်မည့်ကုန်စည်အမယ်များဖော်ထုတ်ခြင်း
အိန္ဒိယနိုင်ငံ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာနက ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင် ခြင်းဖြင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းရမှုကိုလျှော့ချနိုင်မည့် ဉီးစား‌ပေးကုန်စည်(၁၀၂)ခုအား ခွဲခြားသတ်မှတ်ခဲ့ ကြောင်း၊လက်ရှိကာလတွင် အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ထုတ်လုပ်မှုတိုးမြှင့်ရန် အလားအလာကောင်းမွန်မှုရှိသော ကုန်စည်အမယ်များတင်သွင်းမှုမှာ တိုးတက်မြင့်မားလျှက်ရှိသဖြင့် စိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေရှိကြောင်း၊ အိန္ဒိယကူးသန်းရောင်းဝယ်‌ရေးဝန်ကြီးဌာနသည်အကောက်ခွန်လိုင်းHScode 8–digit အဆင့်ရှိအဆိုပါ ကုန်စည်စာရင်းကို အီလက်ထရွန်းနစ်နှင့်သတင်းနည်းပညာ၊ချည်မျှင်နှင့်အထည်၊ရေနံနှင့်သဘာဝဓါတ် ငွေ့၊ဆေးဝါးနှင့်ဓါတုပစ္စည်း၊စားသောက်ကုန်ထုတ်လုပ်မှု၊ သတ္တုတူးဖော်မှု စသည်တို့နှင့်သက်ဆိုင်သော အစိုးရဌာနများအပါအဝင် ဝန်ကြီးဌာန ၁၅ ခုထံသို့မျှဝေလျှက် ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်နိုင်ရေးနည်းလမ်းများ ရှာဖွေ‌ဖော်ထုတ်ရန် အကြောင်းကြားခဲ့မှုကို Economic Times သတင်းဌာနကဖော်ပြခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာန၏‌ လေ့လာဆန်းစစ်မှုမှာ ကာလတိုအဖြစ် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မတ်လမှဩဂုတ်လအတွင်း ပျမ်းမျှတင်သွင်းမှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာသန်း၅၀၀နှင့်အထက်ရှိသောကုန်စည်များ၊ ကာလလတ် ၃ နှစ်အဖြစ် ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိလည်းကောင်း၊ ကာလရှည်တွင် ၂၀၁၁-၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်အထိလည်းကောင်း နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှတင်သွင်းမှုတန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၁ ဘီလီယံနှင့်အထက်ရှိသောကုန်စည်များကိုရွေးချယ်ဖော်ထုတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ် ဧပြီလမှ အောက်တိုဘာလအထိ ပထမ ၇ လအတွင်း ကုန်စည်တင်သွင်းမှုမှာ တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၃၁.၂၉ ဘီလီယံရှိပြီး ယခင်နှစ် တူညီသည့်ကာလ သွင်းကုန်တန်ဖိုးဒေါ်လာ ၁၈၅.၃၈ ဘီလီယံနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၇၈.၇၁% ပိုမိုတိုးတက်လာခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- နယူးဒေလီမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ
၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ကူးစက်‌ရောဂါမဖြစ်ပွားခင်တိုးတက်မှုအဆင့်သို့ပြန်လည်ရောက်ရှိရန်ခန့်မှန်းခြင်း
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း ခန့်မှန်းထားသည်ထက် ပိုမိုတိုးတက်ခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် ကူးစက်ရောဂါမဖြစ်ပွားခင် တိုးတက်မှုအဆင့်သို့ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စတုတ္ထ သုံးလပတ်အတွင်း နိုင်ငံ၏ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်လုပ်မှုတန်ဖိုး(GDP)သည် တစ်နှစ်ပတ်လုံးအတိုင်း အတာဖြင့် ၅.၆ % သို့ တိုးတက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်၌ ၄.၆ % သို့ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးက နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးတိုးတက်မှု ခန့်မှန်းနိုင်ခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ဝယ်လိုအား မြင့်တက် ခြင်းနှင့် ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကြောင့် Locdown ကန့်သတ်ချက်များကို ဖြေလျှော့ခြင်းများ ဆောင် ရွက်လာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့်ဟုပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ကာလစီးပွားရေး ပြန်လည်ကောင်းမွန်နိုင်မှုသည် ကိုဗစ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်မှုအပေါ်တွင်လည်း မူတည်နေ ကြောင်း၊နိုင်ငံအတွင်းရှိလူဉီးရေများစွာအား ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးနိုင်ခြင်းသည် နောင်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည့် ကိုဗစ်လှိုင်းအသစ်များဖြစ်ပေါ်မှုကို ကာကွယ်ရာရောက်သကဲ့သို့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအတွက်လည်း အနှောက်အယှက်ဖြစ်ပေါ်မှုမှ ကင်းဝေးမည်ဖြစ်သည့်အပြင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကုန်စည်ဈေးနှုန်းနှင့် သတ္ထု ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၏ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နိုင်မှုကြောင့် လာမည့်နှစ်လတ်ကာလအတွင်း လက်ရှိအဆင့် ထက် စီးပွားရေးပိုမိုကောင်းမွန်နိုင်သော်လည်း ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍအတွက် လျှပ်စစ်မီးဖြတ်တောက်ခြင်း၊ ကုန်ကြမ်းပြတ်လပ်ခြင်းနှင့် သွင်းအားစုကုန်ပစ္စည်းဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခြင်းတို့ကြောင့် စက်မှုထုတ် ကုန်ထွက်ရှိမှုသည် လာမည့်ရေတိုကာလအတွင်း အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ တိုးတက်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- ပရီတိုးရီးယားမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)

စင်ကာပူနိုင်ငံ
ဆန် တင်သွင်းမှုဆိုင်ရာနှင့် ဈေးကွက်အခြေအနေ လေ့လာသုံးသပ်ချက်
၁။ စင်ကာပူနိုင်ငံ၏ဆန်ဈေးကွက်တွင် ထိုင်း၊ အိန္ဒိယနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် ဈေးကွက် ဝေစု (၈၀%) ကျော်အထိ ကြီးစိုးထားကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ဈေးကွက်ရရှိမှုအခြေအနေမှာ တန်ချိန် အားဖြင့် ထိုင်း၊အိန္ဒိယနှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့နောက်တွင်အဆင့်(၄)နေရာ၌ရပ်တည်နေသော်လည်း တန်ဖိုးအားဖြင့် အဆင့်(၈)နေရာတွင်သာရှိသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှတင်ပို့သောဆန်များသည် အခြားနိုင်ငံများထက် ပိုမို သက်သာသောဈေးနှုန်းဖြင့် စင်ကာပူသို့တင်ပို့နိုင်လျှက်ရှိပြီး ဈေးနှုန်းအရယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိသည်ဟု ယေဘူယျသုံးသပ်နိုင်သော်လည်းစားသုံးသူများထံသို့ တိုက်ရိုက်ထုပ်ပိုးရောင်းချသည့် လက်လီဈေးကွက် တွင် မြန်မာ့ဆန်များကို မြင်တွေ့ရမှုနည်းပါးပြီး ပြန်လည်တင်ပို့မှု (Re-export) များ ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင်အသုံးပြုရန်အတွက် အဓိကဝယ်ယူတင်သွင်းလျှက်ရှိကြောင်း၊လက်လီ ရောင်းချသည့်ဈေးကွက်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ စံပယ်ဆန်၊ ကောက်ညှင်းဆန်နှင့် ဆန်ညို၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ စံပယ်ဆန်၊ ဂျပွန်နီကာဆန်နှင့် ဆန်ညို၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဘာစမာတီဆန်၊ ပေါင်းဆန်၊ပွန်နီဆန်နှင့် ဆန်ညို၊ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဂျပွန်နီကာဆန်၊ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ စံပယ်ဆန်နှင့် ဆန်ညို၊ဂျပန်နိုင်ငံမှ ဂျပန်ဆန်မျိုး များနှင့်ဆန်ညို၊ ထိုင်ဝမ်မှပုလဲဆန်၊ ဂျပွန်နီကာဆန်နှင့် ဆန်ညို၊ အမေရိကန်နိုင်ငံမှ အမေရိကန် ဆန်မျိုးနှင့် ဂျပန်ဆန်မျိုးများ၊ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှ ဘာစမာတီဆန်တို့ကို အများဆုံးတွေ့ရကြောင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးရန်အတွက် စင်ကာပူ၏ဆန်ဝယ်လိုအားမှာ အခြားနိုင်ငံများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ပမာဏ နည်းသဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများသော ဈေးကွက်တစ်ခုလည်းဖြစ်ကြောင်း၊ စင်ကာပူတွင် ဆန်ဖြူ၊ ဘာစမာတီဆန်၊ ပေါင်းဆန်နှင့်ပွန်နီ ဆန်များကို ဖြန့်ဖြူးရောင်းချခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အစိုးရမှတာဝန်‌ ပေးအပ်ထားသော သိုလှောင်ရုံတွင် သတ်မှတ်ပမာဏကို သိုလှောင်မှုစနစ်ဖြင့် တင်သွင်းရမည့်အစီအစဉ် (Rice Stockpile Scheme-RSS)အား လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သောကြောင့် စင်ကာပူရှိ တင်သွင်း ဖြန့်ဖြူးရောင်းချသူများအနေဖြင့်လည်း စားသုံးသူများ၏ ကြိုက်နှစ်သက်မှုရရှိပြီးဖြစ်သောဆန် အမျိုးအစားများကိုသာ ဉီးစားပေးတင်သွင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်လီဈေးကွက်အတွင်း မြန်မာ့ဆန် ဈေးကွက်ဝေစုပိုမိုရရှိနိုင်ရန်အတွက် ထိုင်း၊အိန္ဒိယနှင့်ဗီယက်နမ်ဆန်များ နည်းတူစားသုံးသူများ၏ ကြိုက်နှစ်သက်လက်ခံမှုရရှိလာစေ‌ရေးနှင့် အရည်အသွေးနှင့်အရေအတွက် တည်ငြိမ်စွာတင်ပို့နိုင်ရေး တို့သည် အရေးကြီး‌သောအချက်များဖြစ်ကြောင်း၊ စင်ကာပူအနေဖြင့် ၎င်း၏စီးပွားရေးနှင့်ပြည်တွင်း ဝင်ရောက်ခွင့်များကို ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်လာသည်ဖြစ်ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ကာလအတွင်း ဆန်ကွဲဝယ်လိုအား ကျဆင်းခဲ့သောအခြေအနေမှ ဝယ်လိုအား ပြန်လည်တိုးတက်ကောင်းမွန်လာမည် ဖြစ်သဖြင့်ဆန်ကွဲတင်ပို့မှုအပိုင်းတွင်လည်း မြန်မာနိုင်ငံသည်ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့နှင့်ယှဉ်ပြိုင်တင်ပို့ နိုင်သောအခြေအနေရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- စင်ကာပူ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
အိန္ဒိယနိုင်ငံ
ကုလားတန် ဘက်စုံစီမံကိန်းလုပ်ငန်း‌ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးလုနီးပါးဖြစ်ခြင်း
၂။ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့အကြား၂၀၀၈ ခုနှစ်၌ လက်မှတ်ရေးထိုးဆောင်ရွက်ခဲ့သော ကုလားတန် ဘက်စုံ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစီမံကိန်း၏ အိန္ဒိယဘက်ခြမ်း မီဇိုရမ်ပြည်နယ်အတွင်း တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မှုမှာ ပြီးစီးလုနီးပါးအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနေပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ၅၁ ကြိမ်မြောက် ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများညီလာခံ၌ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်နှင့် ကိုးကတ္တားဆိပ်ကမ်းတို့အကြား မြန်မာနိုင်ငံ၊ စစ်တွေဆိပ်ကမ်းမှတစ်ဆင့် ဆက် သွယ်ရမည့် ကုလားတန် ဘက်စုံ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစီမံကိန်းအား အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် မီဇိုရမ်ပြည်နယ်ဘက်ခြမ်း၌ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများမှာ ပြီးစီးလုနီးပါးအခြေအနေရှိကြောင်း၊ အဆိုပါတည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများကို မူလက ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇွန်လအတွင်းပြီးစီးရန် မျှော်မှန်းထား သော်လည်း ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါ ရိုက်ခတ်မှုကြောင့်နှောင့်နှေးခဲ့ရကြောင်း၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်နှင့် အိန္ဒိယ ပြည်မကြီးအကြား သယ်ယူပို့‌ဆောင်မှုမှာ လက်ရှိကာလ၌ Chicken’s Neck ဟုတင်စားခေါ်ဝေါ်သည့် အနောက်ဘင်ဂယ်ပြည်နယ်ရှိ ကျဉ်းမြောင်းသော Siliguri စင်္ကြန်လမ်းတစ်ခုတည်းကိုသာ အားထား နေရကြောင်း၊ ကုလားတန် ဘက်စုံစီမံကိန်းပြီးစီးပါက အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏အရှေ့မြောက်ဒေသနှင့် ပြည်မကြီး အကြား ဆက်သွယ်မှုအကွာအဝေးကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်ရာ နိုင်ငံစီးပွားအတွက် ဤစီမံကိန်းအပေါ် အထူးအလေးပေးဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်း ပြည်နယ်အတွင်းစီမံကိန်းလုပ်ငန်းများအခြေအနေတင်ပြရာ၌ ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်- နယူးဒေလီမြို့ စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)
တရုတ်နိုင်ငံ
ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ခြင်း
၃။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများသည် လတ်တလောကာလများအတွင်း စံချိန် တင် မြင့်တက်လာခဲ့ရာ လယ်ယာထွက်ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၂၀% ကျော်နှင့် အချို့ထုတ်ကုန် ဈေးနှုန်း များသည် နှစ်ဆအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လမှ အောက်တိုဘာလအထိ တရုတ် နိုင်ငံရှိ ဒေသအများစုတွင် မိုးကြီးမှုများကြောင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန်မြင့်တက်လာ ခဲ့ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ရက်များအထိ ဆက်လက်မြင့်တက်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ မြို့တော် ပေကျင်းရှိလက်ကားဈေးကြီးတွင် ကောက်ခံခဲ့သည့်အချက်အလက်များအရ ကြက်သွန်နီပျမ်းမျှဈေးနှုန်း သည်(၃)ရက်တာကာလအတွင်း၂၅% အထိမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ အလားတူပင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ စိုက်ပျိုးရေး နှင့်ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ ကောက်ခံခဲ့သည့်အချက်အလက်များအရ အဓိက ဟင်းသီးဟင်းရွက် (၂၈)မျိုး၏ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းများမှာ(၁)ရက်အတွင်း၂.၇% မြင့်တက်လာခဲ့ရာအမြင့်ဆုံးဈေးနှုန်းတက်ခဲ့သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များမှာ ‌ဂေါ်ဖီထုပ်၊ ငရုတ်ကောင်း၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ကြက်သွန်နီ(အစိမ်း)နှင့် ခရမ်းသီးတို့ဖြစ် ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် ဆောင်းရာသီကာလများအတွင်း ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများ ပုံမှန် မြင့် တက်လေ့ရှိသော်လည်း ယခုနှစ်၌မူ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကထက် သိသာစွာ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ဟင်းသီး ဟင်းရွက်ဈေးနှုန်းများ လတ်တလောမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းမျာ တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းရှိ ဒေသအများစုတွင် မိုး ကြီးခဲ့ခြင်းကြောင့် စိုက်ပျိုးထိန်းသိမ်းထားရှိမှုအပေါ် ဆိုးရွားစွာထိခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဟင်းသီးဟင်း ရွက်များအား ကာလတိုအတွင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် ယခုကဲ့သို့ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက် လာခြင်းမှာ ယာယီသာဖြစ်နိုင်ပြီး နှစ်သစ်ကူးကာလအပြီး၌ ဈေးနှုန်းများ ပြန်လည်ကျဆင်းလာနိုင်ဖွယ် ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။
(ရင်းမြစ်-ပေးကျင်းမြို့စီးပွားရေးသံမှူးပေးပို့သည့်သတင်း)