ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသည် စားသုံးဆီထုတ်လုပ်သူများ မဖြစ်မနေလိုက်နာရမည့် စားသုံးဆီရောနှောခွင့်ရှိသော ပမာဏရာခိုင်နှုန်းအား သတ်မှတ်သည့် အမိန့်ကြော်ငြာစာကို ၅-၇-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။

၁၉၃၇ ခုနှစ် စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံထုတ်ကုန် အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အမှတ်တံဆိပ်ကပ်ခြင်းအက်ဥပဒေကို ကျင့်သုံးလျက် ထုတ်ပြန်သည့် အဆိုပါအမိန့်ကြော်ငြာစာ၌ “မတူညီသော အရင်းမြစ်များမှ ထုတ်လုပ်ထားသည့် စားသုံးဆီများကို အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အမှတ်တံဆိပ်ကပ်ခြင်းဆိုင်ရာ နည်းဥပဒေများ ၂၀၂၃” ဟုခေါ်ဆိုရန် ဖော်ပြထားသည်။ ယခုနည်းဥပဒေအသစ်သည် ၁၉၉၁ ခုနှစ်၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော “ရောနှော ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီများ (အဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အမှတ်တံဆိပ်ကပ်ခြင်း) နည်းဥပဒေများ” ကို အစားထိုးပြဋ္ဌာန်းခြင်းဖြစ်ပြီး စားသုံးရန်အတွက် ခွင့်ပြုထားသော မည်သည့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီများကိုမဆို ရောနှောခြင်းဖြင့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်သည့် စားသုံးဆီအရောအနှောများနှင့်သာ သက်ဆိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

စားသုံးဆီ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးသည့် ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ထုပ်ပိုးကုန်စည်အပေါ်တွင် ကုန်အမှတ်တံဆိပ်‌နှင့်အတူ “ရောနှောထုတ်လုပ်ထားသောစားသုံးဆီ (Multi-Source Edible Oil)” ဟူသော ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားကို သိသာထင်ရှားစွာ ဖော်ပြရမည်ဖြစ်ပြီး ရောနှောပါဝင်သော ပစ္စည်းအမည်နှင့် ပမာဏ၊ ရောနှောပစ္စည်းသည် ကုန်ကြမ်းဖြစ်ကြောင်း သို့မဟုတ် သန့်စင်‌ထားသည့် ကုန်ချောဖြစ်ကြောင်း စသည့်အချက်များ ပါဝင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ အစားအစာဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးနှင့် စံချိန်စံညွှန်းများဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (FSSAI) က လိုက်နာရမည့် စံချိန်စံညွှန်းများကို ထုတ်ပြန်ထားရှိချိန်တွင် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ “Agmark” စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန် အမှတ်အသားအရ ချမှတ်ထားသည့် လမ်းညွှန်ချက်အများစုမှာ ဆန္ဒအလျောက်လိုက်နာနိုင်သည့် အချက်များဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် စားသုံးဆီ ကဲ့သို့သော ကုန်ပစ္စည်းအချို့အတွက်မူ အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် အမှတ်တံဆိပ်ကပ်ခြင်းဥပ‌ဒေနှင့်အညီ မဖြစ်မနေလိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို ချမှတ်ထားကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက ပြောဆိုပါသည်။

ယခုနည်းဥပဒေအသစ်အရ စားသုံးဆီကို စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန် ပစ္စည်းတစ်ခုအနေဖြင့် မှတ်ယူရမည်ဖြစ်ပြီး စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များစွာက သဘောတူညီမှုမရှိသည်ကို တွေ့ရကြောင်း၊  ရောနှောထုတ်လုပ်ထားသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်စားသုံးဆီ (MSVO) အတွက် Agmark အသိ အမှတ်ပြုလက်မှတ်ကို ဖယ်ရှားနိုင်ရေး FSSAI က အမိန့်မူကြမ်း စတင်ရေးဆွဲချိန်ကာလကပင် လုပ်ငန်းရှင်များက ကြိုဆိုမှုမရှိခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် FSSAI ၏ အမိန့်မူကြမ်း စတင်အတည်ပြု သက်ရောက်ချိန်တွင်  Agmark ၏ စံသတ်မှတ်ချက်များမှာ FSSAI ၏ စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိအောင် ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် အိန္ဒိယစားသုံးဆီ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ အမှုဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူးတစ်ဦးက ပြောကြားပါသည်။

အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ထုပ်ပိုးမှုပမာဏ ၁ လီတာအောက် လျော့နည်းပါက ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား၌ “ရောနှောထုတ်လုပ်ထားသောစားသုံးဆီ” ဟူသော  စာသားကို စာလုံးအရွယ်အစား ၃ မီလီမီတာ၊ အနည်းဆုံး အလျား ၃၅ မီလီမီတာ ဖော်ပြပါရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက် စာသားအရွယ်အစားမှာ အနည်းဆုံး ၂ မီလီမီတာ ရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ထုပ်ပိုးမှုအရွယ်အစား ၁ လီတာမှ ၁.၅ လီတာအတွင်းဖြစ်ပါက “ရောနှောထုတ်လုပ်ထား သော စားသုံးဆီ”  စာသားသည် စာလုံးအရွယ်အစား ၄ မီလီမီတာ၊ အလျားအရှည် ၄၅ မီလီမီတာ အနည်းဆုံး ရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ဖော်ပြချက် စာသားအရွယ်အစားမှာ အနည်းဆုံး ၂.၅ မီလီမီတာ ရှိရမည်ဖြစ်ပါသည်။

FSSAI သည် ဈေးကွက်အတွင်း ရောင်းချလျက်ရှိသော စားသောက်ကုန်များကို ကြပ်မတ် ထိန်းကျောင်းလျက်ရှိချိန်၌ Agmark သည် ကုမ္ပဏီဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် စားသောက်ကုန် ထုတ်လုပ်စဉ် လိုက်နာရမည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့်အညီ လိုက်ပါဆောင်ရွက်နိုင်ရေး သင်တန်းပို့ချပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ယခုအမိန့်စာအရ စားသုံးဆီအမျိုးအစား ၂ ခုရောနှောမည်ဆိုပါက အမျိုးအစားတစ်ခုစီကို အနည်းဆုံး ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အရည်အသွေး သိသာစွာ ပြောင်းလဲမှုမရှိသော်လည်း ပဲပုပ်ဆီကို ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအောက်လျော့နည်းသော အခြားစားသုံးဆီ တစ်မျိုးနှင့် ရောနှောမည်ဆိုပါက ဥပဒေအရ ကန့်သတ်တားမြစ်ထားကြောင်း၊ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း အောက်လျော့နည်းပြီး ရောနှောထုတ်လုပ်မည့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်သူ မရှိနိုင်ကြောင်းနှင့် ထိုသို့ ရောနှောမည့်အစား ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း သန့်စင်မှုရှိသည့် စားသုံးဆီတစ်မျိုးတည်းကိုသာ ထုတ်လုပ်သင့်ကြောင်း အဆိုပါ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန အကြီးတန်းအရာရှိကပြောဆိုပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 6 Jul 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၌  ဓါတ်ဆီ၊ ဒီဇယ်ဆီနှင့် မီးထိုးဆီ (mazut oil) တို့အပေါ် ကောက်ခံလျက် ရှိသည့်  သွင်းကုန်အခွန်နှုန်းထားများကို အစိုးရက လျှော့ချခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကုန်သွယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာနသို့ ပေးပို့သည့် စက်သုံးဆီ အခြေခံဈေးနှုန်းများ တွက်ချက်ရာတွင် အသုံးပြုရမည့် ပျမ်းမျှသွင်းကုန်အခွန် နှုန်းထားများစာရင်း ၌  အခွန်နှုန်းထား ပြောင်းလဲမှုကို ဖော်ပြခဲ့ကြောင်း၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ ဓါတ်ဆီ တင်သွင်းမှုအပေါ် ကောက်ခံသည့် ပျမ်းမျှအကောက်ခွန်နှုန်းကို ၅.၆၂%၊ ဒီဇယ်ဆီအပေါ် ပျမ်းမျှ အကောက်ခွန်နှုန်းကို ၀.၅၈% နှင့် မီးထိုးဆီအပေါ် ကောက်ခံသည့် ပျမ်းမျှအကောက်ခွန်နှုန်းကို ၁.၃၈% သို့ အသီးသီးလျှော့ချခဲ့ကြောင်း၊ ပါရာဖင်း (paraffin) ဖယောင်းဆီအတွက်မှု အကောက် ခွန်နှုန်း လျှော့ချခြင်းမရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒုတိယသုံးလပတ်အတွင်း ကုန်သည်များ၏ အဆိုပါ စက်သုံးဆီ ၄ မျိုး တင်သွင်းခဲ့မှု အချိုးအစားပေါ်မူတည်၍ ထိုသို့ အခွန်နှုန်းထားလျှော့ချမှုကို တွက်ချက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း Vietnam News သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

ယခင်က ဓါတ်ဆီတင်သွင်းမှုအပေါ် ကောက်ခံသည့် ပျမ်းမျှအကောက်ခွန်နှုန်းမှာ ၁၀% ဖြစ်ပြီး ယခုအခွန်လျှော့ချမှုက မကြာမီကာလအတွင်း ဓါတ်ဆီဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းစေခြင်းကို အထောက်အကူပြုမည်ဖြစ်သည်။

ဗီယက်နမ် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ စာရင်းများအရ ၂၀၂၂ ခုနှစ် စတုတ္ထသုံးလပတ်မှ ယခုနှစ် ဒုတိယသုံးလပတ်ကုန်ဆုံးချိန်အထိ မည်သည့်ကုမ္ပဏီကမျှ ပါရာဖင်း ထုတ်ကုန်များကို တင်သွင်းမှုမရှိကြောင်း၊ ၎င်းထုတ်ကုန်များ၏ အရောင်းနည်းပါးမှုအရ ဈေးကွက်အတွင်း ဖြစ်ပေါ် နေသည့် ပါရာဖင်းဈေးနှုန်းကို သုံးသပ်လျက် အခြေခံဈေးနှုန်းအား ပြန်လည်တွက်ချက် ထုတ် ပြန်ရန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကုန်သွယ်ရေးနှင့်စက်မှုဝန်ကြီးဌာနသို့ အဆိုပြုထားကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Vietnam News, 9 Jul 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးမှုမှာ မျှော်မှန်းထားသည့် ဧရိယာပမာဏထက် လျော့နည်းလျက် ပဲပုပ်ဈေးကွက်အပေါ် ရိုက်ခတ်မှုက ပဲပုပ်ဆီဈေးနှုန်းကို မြင့်တက်စေခဲ့ပြီးနောက် မလေးရှားစားအုန်းဆီ၏ ဈေးနှုန်းသည်လည်း ၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုမြင့်တက်လာပြီး တစ်တန်လျှင် မလေးရှား ရင်းဂစ် ၄၀၀၀ ခန့်သို့ ရောက်ရှိလာပါသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ကွာလာလမ်ပူမြို့တွင် အနာဂတ်ကာလအတွက် ကြိုတင်ရောင်းဈေးမှာ ဇူလိုင် ၃ ရက်နေ့၌ စားအုန်းဆီ တစ်တန်လျှင် မလေးရှားရင်းဂစ် ၃၉၉၄ နှုန်းရှိပြီး ယခုနှစ် မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့ နောက်ပိုင်း ၅.၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ချီကာဂိုပဲပုပ်ဆီ၏နောက်တွင် လောင်စာဆီနှင့် အစားအစာကဏ္ဍ၌ အစားထိုးအသုံးပြုနိုင်သည့် အပူပိုင်းဒေသထွက် စားအုန်းဆီ ဈေးနှုန်းသည် သောကြာနေ့၌ ၇.၃ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ရာမှ ယခုဆက်လက်၍ ဈေးနှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း The Edge Malaysia သတင်းဌာနကဖော်ပြပါသည်။

အမေရိကန်၏ ပဲပုပ်စိုက်ဧရိယာ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်မှုနှင့်အတူ မလေးရှားနိုင်ငံ၌ ဇွန်လအတွင်း စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှု နည်းပါးခြင်း၊ ကမ္ဘာ့ပထဝီနိုင်ငံရေးအားပြိုင်မှု ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ် နေခြင်း၊ ရင်းဂစ်ငွေကြေး တန်ဖိုးကျဆင်းလျက်ရှိခြင်း စသည့် အခြေအနေများအရ စားအုန်းဆီ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၊ Pelindung Bestari ဒေသရှိ စားအုန်းဆီကုန်သည် Mr. Paramalingam Supramaniam က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှစ၍ ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးသူတောင်သူများသည် ပြောင်းသီးနှံသို့ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြသဖြင့် ယခင်နှစ် စိုက်ပျိုးမှုနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ယခုနှစ်တွင် ပဲပုပ် စိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာသည် ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်  ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးမှုကို မူလက ဧက ၈၇.၇ သန်း ခန့်မှန်းခဲ့သော်လည်း ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့ရှိ စာရင်းအရ ဧက ၈၃.၅ သန်းသာ ရှိကြောင်းဖြင့် အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနက ၃၀-၆-၂၀၂၃ ရက်နေ့၌ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ရာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာ့အဆင့် ပဲပုပ်ဒုတိယအများဆုံး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် အမေရိကန်၏ ပဲပုပ်ရောင်းလိုအားကျဆင်းမည့် အခြေအနေက စားအုန်းဆီဝယ်လိုအားမြင့်တက်မှုကို  ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

Sources: The Edge Malaysia, 3 Jul  2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ရေနံသန့်စင်ချက်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ရုရှားနိုင်ငံထံမှ အချို့သောရေနံများ ဝယ်ယူတင်သွင်းမှုအတွက် တရုတ်ယွမ်ငွေကြေးဖြင့် ငွေပေးချေမှုကို စတင်ဆောင်ရွက်လိုက်ပြီဖြစ်ပါသည်။

ရုရှား၏ ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့မှုအပေါ် အနောက်နိုင်ငံများမှ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်လာခြင်းက အိန္ဒိယအား ရုရှားနိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး ရေနံဝယ်ယူသည့် နိုင်ငံအဖြစ် ဖြစ်ပေါ်လာစေခဲ့ပါသည်။ အမေရိကန်ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးကွက်တွင် ကာလရှည်ကြာစွာ အဓိကအသုံးပြုသည့် ငွေကြေးဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ရေနံဝယ်ယူရာတွင် ဒေါ်လာကိုပင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ရုရှားနိုင်ငံအပေါ် ဒေါ်လာနှင့် ယူရိုငွေကြေးများကို နိုင်ငံတကာပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများဖြစ်‌ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်ယွမ်ငွေကြေးမှာ ရုရှားနိုင်ငံ၏ ငွေကြေးစနစ်အတွက် ပိုမိုအရေးပါလာခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း ရုရှားထံမှ ရေနံစွမ်းအင် တင်သွင်းရာတွင် ယွမ်ငွေကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုလာပြီး ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်ကာလတွင် ရုရှားနိုင်ငံသည် ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံကို ကျော်လွန်၍ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းရေနံစိမ်း ဝယ်ယူတင်သွင်းသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။

အိန္ဒိယအစိုးရဌာနဆိုင်ရာ သတင်းအရင်းအမြစ်များအရ ဘဏ်များဘက်မှ ဒေါ်လာငွေကြေး ဖြင့် ကုန်သွယ်မှုငွေပေးချေရန် ဆန္ဒမရှိပါက အချို့သော ရေနံသန့်စင်ချက်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီများသည် ယွမ်ကဲ့သို့သော အခြားငွေကြေးများဖြင့် ပေးချေလာကြကြောင်း သိရှိရသည်။

ရုရှားနိုင်ငံထံမှ ရေနံစိမ်းဝယ်ယူမှု အကြီးမားဆုံးဖြစ်သည့် Indian Oil Corp သည် ဇွန်လတွင် ရုရှားနိုင်ငံမှ အချို့သောရေနံဝယ်ယူမှုများအတွက် ယွမ်ငွေဖြင့်ပေးချေသည့် ပထမဆုံး နိုင်ငံပိုင်ရေနံသန့်စင်သည့် ကုမ္ပဏီဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယရှိ ပုဂ္ဂလိက ရေနံသန့်စင်သည့်ကုမ္ပဏီ ၃ ခုအနက် ၂ ခုသည်လည်း ရုရှားနိုင်ငံမှ ရေနံတင်သွင်းမှုများအတွက် ယွမ်ငွေကြေးဖြင့် ပေးချေခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Economic Times, 3 Jul 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့မှု အောင်မြင်ပြီးနောက် ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်သည် အာဆီယံဒေသအတွင်း လယ်ယာထွက်ကုန် အဓိကတင်သွင်းသည့် စင်ကာပူဈေးကွက်တွင် ခြေကုပ်ရယူရန် စိတ်အားထက်သန်လျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က Pursat ပြည်နယ်ရှိ အထည်ချုပ် လုပ်သားများနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က ကမ္ဘောဒီးယား၏ အရည်အသွေးမြင့်ဆန်အား စင်ကာပူနိုင်ငံ၊ စားသုံးသူ ဈေးကွက်ရှိ ဒေသခံများသာမက စင်ကာပူသို့ နှစ်စဉ်လာရောက် လည်ပတ်သည့် သန်းနှင့်ချီသော ခရီးသွားများထံသို့ပါ မိတ်ဆက်တည်ခင်းနိုင်ရန် အစိုးရက ရည်မှန်းထားကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ စီးပွား ရေး၌ လယ်ယာကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပံ့ပိုးမှု အခြေအနေမှာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ကျဆင်း သွားသော်လည်း ကမ္ဘောဒီးယားအနေဖြင့် ဆန်တန်ချိန် ၄ သန်းခန့် တင်ပို့နိုင်မှု ကျန်ရှိနေသေးကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ ဤအချက်က စက်မှုနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍများသို့ ပြောင်းလဲလျက်ရှိသော်လည်း လယ်ယာကဏ္ဍတွင် စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်လုပ်မှု ရှိနေသည်ကို ဖော်ပြလျက်ရှိသည်။ တစ်ဆက်တည်းမှာပင် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် သက်ဆိုင်ရာအိမ်ရှင်နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်ဆက်ဆံမှု ခိုင်မာစေရေးနှင့် စီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ရန် ကမ္ဘောဒီးယားသံတမန်များအား ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က တိုက်တွန်းအားပေးခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး Mr. Pan Sorasak က လည်း စင်ကာပူသည် နိုင်ငံငယ်တစ်ခု ဖြစ်သော်လည်း ဖြန့်ဖြူးရေး အချက်အချာကျသည့် မြို့ပြနိုင်ငံဖြစ်ကြောင်း၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းကဲ့သို့သော ဒေသများသို့ ဖြန့်ဖြူးရန် အဓိကကျသော ဆိပ်ကမ်းများလည်းရှိကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် စင်ကာပူနိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့နိုင်သည့် အခွင့်အလမ်းများ ရရှိလာမည်ဆိုပါက ၎င်း၏  ဆန်စပါးသည် ယင်းဒေသများတွင် စျေးကွက်ချဲ့ထွင်နိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း  ပြောဆိုခဲ့သည်။

အကောက်ခွန်နှင့်ယစ်မျိုးဌာန (GDCE) ၏ အချက်အလက်များအရ ယခုနှစ် ပထမ ၅ လတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် စင်ကာပူတို့ကြား ကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၆၆၀ နီးပါးရှိပြီး ပြီးခဲ့သည့်နှစ်၏ အလားတူကာလ၌ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ဒသမ ၇ ဘီလီယံကျော် ရရှိခဲ့ရာ ၆၁% ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် ကမ္ဘောဒီးယား၏ စင်ကာပူနိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှု မှာ ၅၀၈% တိုးတက်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၃၄၀ ရရှိခဲ့ကြောင်း၊ စင်ကာပူထံမှ တင်သွင်းမှုမှာ ၈၁ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ပြီး ဒေါ်လာ ၃၁၅ သန်းကျော်ရှိကြောင်း သိရသည်။

Source: Asia News Network, 3 Jul 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)