မြန်မာနိုင်ငံတွင် ချင်းပြည်နယ်သည် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနှင့် ဝင်ငွေလမ်းကြောင်းရှားပါးသော ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ယခုအခါတွင် နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ NGO အဖွဲ့အစည်းများ၏ လမ်းညွှန်အားပေးမှုဖြင့် ချင်းတောင်ဒေသတွင် ကော်ဖီများကို ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ်ဖြင့် သောက်သုံးရန် အသင့် ကုန်ချောအဆင့်ထိ ထုတ်လုပ်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များ ပေါ်ထွန်းလာပြီဖြစ်ပါသောကြောင့် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးသူတောင်သူများ ဝင်ငွေလမ်းကြောင်း ပိုမိုပေါ်ထွန်းတိုးတက်လာနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်ပြီး ဤဆောင်းပါးအား ရေးသားတင်ပြရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
ချင်းတောင်ကော်ဖီကို စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူ တောင်သူများအနေဖြင့် ကုန်ချောထုတ်လုပ်သူ လုပ်ငန်းရှင်များသို့ ကော်ဖီသီးမှရရှိသော ကော်ဖီစေ့အခြောက်ကို ရောင်းချရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူတောင်သူများမှ သတ်မှတ်အရည်အသွေး ကောင်းမွန်ပြည့်မီသော ကော်ဖီစေ့ ဖြစ်ရန်လိုအပ်သလို လုပ်ငန်းရှင်များ ဘက်ကလည်း ဈေးနှိမ်ပြီး ဝယ်ယူမှုများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် လိုအပ်ပါသည်။ ချင်းတောင် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူ တောင်သူများ အနေဖြင့်လည်း မိမိ၏ ကော်ဖီစေ့များ အရည်အသွေး ကောင်းမွန်စေရန် စနစ်တကျစိုက်ပျိုးခြင်း၊ စနစ်တကျ ခူးဆွတ်ခြင်း၊ အခြောက်ခံခြင်းစသည့် စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာနှင့် ကော်ဖီကုန်ကြမ်း ထုတ်လုပ်မှု နည်းပညာများစွာ လိုအပ်ပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီကို ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အနိမ့်၊ အမြင့် အလိုက် ဖြစ်ထွန်းမှု အခြေ အနေပေါ်မူတည်၍ ကုန်းမြင့်ကော်ဖီမျိုးနှင့် မြေနိမ့်ကော်ဖီဟူ၍ (၂) မျိုးရှိပါသည်။ ချင်းပြည်နယ်သည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ထက် အမြင့်ပေ ၃၀၀၀ မှ ၇၀၀၀ ကျော်ရှိသည့်အတွက် အမြင့်ပေ ၃၀၀၀ နှင့် အောက်တွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည့်(Robusta) မြေနိမ့်ကော်ဖီအမျိုးအစားနှင့် ပေ ၃၀၀၀ အထက်တွင်သာ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည့် (Arabica) ကုန်းမြင့်ကော်ဖီအမျိုးအစား (၂)မျိုးကို စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။
ချင်းတောင်ကော်ဖီ ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းနှင့် ချင်းတောင်ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူ တောင်သူများ၏ ဝင်ငွေ၊ အကျိုးစီးပွား အပါအဝင် ချင်းတောင်ကော်ဖီအရည်အသွေး (Quality) ပိုမိုကောင်းမွန်ပြီး ဈေးကွက်ဝင် သီးနှံတစ်မျိုးအဖြစ် ရေရှည်တွင် ခိုင်မာသော ဈေးကွက်နှင့် ဈေးနှုန်းများ ဖြစ်ပေါ် ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်အတွက် စနစ်တကျစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်မှုသည် အဓိကအချက်ဖြစ်၍ ချင်းတောင်ကော်ဖီ ထုတ်လုပ်သူ တောင်သူများအနေဖြင့် စနစ်တကျ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
ချင်းတောင်ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရာ မြေနေရာသည် ရေစီးဆင်းမှုကောင်းမွန်သည့် ပြန့်ပြူးညီညာ သော မြေနေရာလိုအပ်ပါသည်။ တောင်စောင်းများတွင် စိုက်ပျိုးပါက ဆင်ခြေလျှော( ၁၀ မှ ၁၅) ရာခိုင်နှုန်းသာရှိသင့်ပြီး တောင်စောင်းရှည်လျားပါက (၃၅) ရာခိုင်နှုန်းထိ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ မတ်စောက်လွန်းသော တောင်စောင်းများတွင် ကွန်တိုနှင့် လှေကားထစ်များဖော်ကာ စိုက်ပျိုးသင့် ပါသည်။ မြေအမျိုးအစားတွင် အပေါ်ယံမြေသားနက်ပြီး သစ်ဆွေးဓာတ်ကြွယ်ဝသော မြေမျိုးသည် အသင့်တော်ဆုံး မြေမျိုးဖြစ်ပါသည်။ လေဝင်လေထွက် ကောင်းမွန်ပြီး၊ ရေလုံလောက်စွာ ရရှိသော ရေမဝပ်သော အခြေအနေရှိရန်လည်း လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ မြေချဉ်ငံဓါတ် PH(7) အောက်တွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ပြီး PH(4.5) မှ (5.5) အတွင်းရှိသော မြေအမျိုးအစားများတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါက ကော်ဖီပင်များအတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါသည်။
ချင်းတောင်ကော်ဖီသည် အကြမ်းအားဖြင့် တစ်နှစ်ပတ်လုံးညီမျှစွာ မိုးရွာသွန်းသည့် အေးမြသော ရာသီဥတုကို နှစ်သက်ပါသည်။ အစိုဓါတ်(၇၈ မှ ၈၅) ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အပူချိန် (၁၃ မှ ၃၀°) ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နှင့် တစ်နှစ်မိုးရေချိန်(၁၉၀၀ မှ ၂၀၀၀ ) မီလီမီတာ ရရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ မိုးရေချိန်နည်းသော ဒေသများတွင် ရေပေးစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးရမည်ဖြစ်သည်။
ကော်ဖီမျိုးစေ့ရယူရာတွင် ကော်ဖီမျိုးစေ့ယူမည့် အမိပင်သည် သက်တမ်း(၆)နှစ် မှ (၈) နှစ်ခန့်ရှိပြီး အပင်ရှင်သန် ကြီးထွားမှု၊ အသီးတင်မှုနှင့် အပင်ပုံသဏ္ဍာန်စသည့် လက္ခဏာများ ကောင်းမွန်သော အပင်များကို ရွေးချယ်ခူးဆွတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ခူးဆွတ်ပြီးသည့် အသီးများကို ရေစည်ပိုင်းတွင် ထည့်၍ ရေစိမ်ပြီး ရေပေါ်နေသော အပင်မပေါက်နိုင်သည့် အသီးညံ့များကို ဖယ်ရှားရပါမည်။ ရွေးချယ်ထားသော အသီးများကို အခွံချွတ်ရန် အချဉ်ပေါက်စေရန် တစ်ညခန့် ရေစိမ်ထားရပါမည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် အသီးများကို အခွံခွာဆေးကြောဖယ်ရှားပစ်ရပါမည်။ ဆေးကြောပြီး အစေ့များကို အရိပ်အောက်တွင် (၁၀)ရက်ခန့်ကြာအောင် လေသလပ်အခြောက်ခံရပါမည်။ အစိုဓါတ်ရာခိုင်နှုန်း(၁၅ မှ ၁၈)ကျန်သည် အထိ အခြောက်ခံရပါမည်။ ထိုသို့ ပြုပြင်ပြီးသော အစေ့များကို မကြာမီရက်အနည်းငယ်အတွင်း စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီဖြစ်သည်။ မျိုးစေ့များကိုပြာဖြင့် လူးနယ်၍ ခြောက်သွေ့သောနေရာတွင် သိုလှောင်ခြင်း ဖြင့် အချိန်ကာလအတန်ကြာသည်အထိ အပင်ပေါက်နှုန်းမကျဆင်းအောင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါ သည်။ ဤအရည်အသွေးကောင်းမွန်သော ကော်ဖီထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် မျိုးကောင်းမျိုးသန့် မိခင် အပင်များ ရွေးချယ်၍ မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်ခြင်းကို ဒီဇင်ဘာလနှင့် ဇန်နဝါရီလများတွင် ဆောင်ရွက် ရပါမည်။
ကော်ဖီစေ့များကို မြေမျက်နှာပြင်ညီညာပြီး မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းချိန်တွင် ရေမဝပ်သည့် နေရာများကို ရွေးချယ်၍ ပျိုးခင်းပြုလုပ်ရပါမည်။ အပင်ပေါက်ရာခိုင်နှုန်း (၉၅) ရရှိရန် မျိုးစေ့ သက်တမ်း(၄)လအတွင်း ပျိုးထောင်ဖို့ရန်မှာလည်း အရေးကြီးသော အချက်ဖြစ်သည်။ ပျိုးထောင် သက်တမ်း(၁)နှစ်သားခန့် အရွက်စုံ(၆)စုံ ရှိနေချိန်တွင် စိုက်ခင်းများသို့ မြေချစိုက်ပျိုးရပါမည်။ စိုက်ခင်းမြေရွေးချယ်ရာတွင် အထက်ဖော်ပြချက်ပါအတိုင်း မြေသားနက်ပြီး ရေစီးရေလာ ကောင်းမွန် သော မြေစိုင်ဖွဲ့စည်းမှုကောင်းမွန်သော မြေမျိုးရွေးချယ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
စိုက်ခင်းတွင် အရိပ်ပင်(ခါတော်မှီ)များကို (၂)နှစ်ခန့် ကြိုတင်၍ စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် မြေစောင်း၊ တောင်စောင်းရာခိုင်နှုန်းများသော နေရာများတွင် မြေဆီလွှာရေတိုက်စားမှု နည်းပါစေရန် မြေဖုံးပင် များစိုက်ပျိုးခြင်း၊ ရေခံရေတား၊ ကျင်းတူးခြင်းများကို လုပ်ဆောင်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကော်ဖီပင် စိုက်ပျိုးခြင်းကို မိုးကျသည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက်(၂'×၂'×၂')ကျင်းတွင် ရာသီအချိန်မီ စိုက်ပျိုးကြရန်လည်း လိုအပ်ပါသည်။ မြေချစိုက်ရာတွင် ရေသောက်မြစ်မခေါက်စေရန် အထူးသတိပြု စိုက်ပျိုးရမည်။
ကော်ဖီပင်သက်တမ်း ၁နှစ်မှ ၂နှစ်သားအရွယ်တွင် NPK အချိုး ၂း၁း၂ အချိုးအား ကော်ဖီ တစ်ပင်လျှင် ၂-၃ အောင်စနှုန်းဖြင့် အသီးစတင်သီးသည့်အချိန် ဧပြီလမှ မေလအတွင်း တစ်ကြိမ် အသီး အဆံပြည့်ချိန် ဇူလိုင်လ တစ်ကြိမ်နှင့် အသီးစတင်ရင့်မှည့် ကာလဖြစ်သည့် စက်တင်ဘာလတွင် တစ်ကြိမ်ကို မြေအမျိုးအစား၏ ဓါတ်ကြွင်းများ စမ်းသပ်ပြီး ထည့်သွင်းပေးရမည်ဖြစ်သည်။ မြေချဉ်ငံဓါတ် PH 4.5 ထက်နိမ့်သော မြေများတွင် ထုံးနှင့် မြေဩဇာနို့ဆီဗူးတစ်ဗူးကို (၂) နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ထည့်သွင်းပေးရပါမည်။ ကယ်လ်ဆီယမ်ကာဗွန်နိတ်လည်း ချင့်ချိန်အသုံးပြု နိုင်သည်။ သွင်းအားစုများ ထည့်သွင်းချိန်တွင် အစိုဓါတ်မရှိလျှင် ရေလောင်းခြင်း၊ ရေသွင်းခြင်းများကို ဂရုစိုက်ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။
ဖေဖော်ဝါရီလ နှင့် မတ်လ များတွင် အသီးကုန်ပြီးနောက် ကိုင်းဖြတ် ပြုပြင်ခြင်းလုပ်ငန်း၊ ဧပြီ၊ မေ နှင့် ဩဂုတ်လ၊ စက်တင်ဘာလများတွင် ခေါင်နှိမ်အတက်ဖဲ့ လုပ်ငန်းနှင့် နိုဝင်ဘာလ အတွင်း ပင်ခြေဖုံးခြင်းလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရပါမည်။ ကော်ဖီသီး ခူးဆွတ်ရာတွင် ကော်ဖီသီးကို နေ့ချင်း အခွံချွတ်ခြင်း၊ အရိအချွဲများကို ပြောင်အောင် ဆေးကြောခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပြီး အစေ့ခွံပါကော်ဖီ (Parchment) ကော်ဖီစေ့များကို သန့်ရှင်းထားသော တလင်း(သို့) ကော်ဖီစေ့ လှန်းစင်များဖြင့် အခြောက်လှန်းကြရပါမည်။ အစိုဓါတ်ပါဝင်ဖို့ရန် ၁၂% ရောက်ရှိချိန်တွင် သန့်ရှင်းသော Polythene အိတ်များဖြင့် ထုပ်ပိုးပြီး လေဝင်လေထွက်ကောင်း၍ အခန်းအပူချိန်ထက် မမြင့်သောနေရာတွင် စနစ်တကျ သိုလှောင်ထားကြရမည်ဖြစ်သည်။
ကော်ဖီပင်သည် အမြဲစိမ်းအပင်မျိုးဖြစ်၍ အလိုအလျောက်ပစ်ထားလျှင် ပေ ၂၀ ကျော် မြင့်တက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကော်ဖီသီးမှည့်များကို ခူးဆွတ်ရလွယ်ကူစေရန် အပင်များကို ချိုင်ပေးကာ ယိုင်ကားလာအောင် ခုပ်ပေးရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကော်ဖီပင်သည် အရွက်နှင့် အကိုင်းများ ဆုံသည့် အရွက်အညှာများတွင် အလွန်မွှေးကြိုင်သော ပန်းဖြူများအစုလိုက်ပွင့်တတ်ကြပြီး (၃)နှစ် သားအရွယ်ခန့်တွင် စတင်သီးပွင့်လာမည်ဖြစ်သည်။ (၅) နှစ်သားအရွယ်တွင် အသီးအား ပြည့်စုံလာပါ လိမ့်မည်။ တစ်ပင်လျှင် အနှစ်(၂၀) မျှကြာအောင် သီးပွင့်လျက်ရှိသည်။ အသီးများသည် ပထမ၌ အစိမ်းရောင် ဖြစ်ပြီးနောက် ဝါလာပြီး နောက်ဆုံးအသီးမှည့်လာချိန်တွင် အနီရောင်ဖြစ်သွားပါမည်။ ရာသီဥတု ကောင်းပြီး လေကောင်းလေသန့်နှင့် ရေလုံလောက်စွာ ရသောဒေသများတွင် ကောင်းမွန်စွာ ဖြစ်ထွန်းပြီး (၁)နှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ် သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ပွင့်နိုင်သီးနိုင်၍ တစ်ပင်တည်းမှာပင် အပွင့်နှင့် အသီးစိမ်း၊ အသီးမှည့်များကို တစ်ပြိုင်နက် တွေ့ရတတ်ပါသည်။
ကော်ဖီသီးများမှည့်သောအခါ အသီးများကို ခူးဆွတ်ရာတွင် အပင်အောက်၌ အဝတ်ခံကာ အပင်ကို လှုပ်ခါပေး၍ဖြစ်စေ၊ လက်ဖြင့် စနစ်တကျခူးယူ၍ဖြစ်စေ သိမ်းယူရပါမည်။ ထို့နောက် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အခြောက်လှန်းခြင်း၊ အစေ့ချွတ်ထုတ်ခြင်းများပြုလုပ်ရပါမည်။ အသီးမှည့်တွင် အစေ့အပြင်ဖက်၌ အသားဖတ်ရှိနေရုံသာမက အစေ့ပေါ်တွင်လည်း အမြှေးခွံများ (၂)ထပ်မျှ ကပ်နေ သေးသည့်အတွက် အစေ့ချွတ်သည့်အလုပ်မှာမလွယ်ကူလှပေ။ အစေ့များမှ အမြှေးစင်သွားအောင် လုပ်ရာတွင် အစေ့များကို အခြောက်လှန်းပြီးနောက် ဒလိမ့်များနှင့် လိမ့်ပေးခြင်း၊ ပွတ်ထုတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ရပါသည်။ နောက်ဆုံး၌ အစေ့များကို ချွတ်ပြီးသောအခါ အသီးအရွယ်အစားအလိုက် အစားစားခွဲပြီး သန့်စင်သောအိတ်ကြီးများတွင် စနစ်တကျထုပ်ပိုးထည့်ပြီး ကော်ဖီစေ့များရောင်းချရန် အသင့်ဖြစ်သွားပြီဖြစ်ပါသည်။
ကော်ဖီ (၁) ဧကစိုက်ပျိုးမှုမှ အကျိုးအမြတ်ရရှိမှုမှာ ကော်ဖီပင်သည် နှစ်ရှည်သီးနှံဖြစ်သည့် အတွက် စတင်သီးသည့် ပထမနှစ်နှင့် ဒုတိယနှစ်များတွင် အထွက်နှုန်းမှာ အားရကျေနပ်ဖွယ် ရှိနိုင်ပေမည်မဟုတ်သေးပေ။ နောက်ပိုင်းနှစ် များဖြစ်သော တတိယနှစ်မှစ၍ စတုတ္ထနှစ်မှ ပဉ္စမနှစ်နှင့် ဆဌမနှစ်များတွင် အကျိုးအမြတ်များ တဖြည်းဖြည်းရရှိ လာမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ဧက ကုန်ကျစရိတ် စုစုပေါင်း (၆၅၇၀၀၀)ကျပ်ကုန်ကြပြီး၊ တစ်ဧက ပျမ်းမျှအထွက်ပိဿာ (၁၃၀) နည်းပါးရရှိပြီး၊ တစ်ပိဿာရောင်းဈေး (၆၀၀၀)ကျပ်၊ တစ်ဧကဝင်ငွေ (၇၈၀၀၀၀)ကျပ်၊ တစ်ဧက အကျိုးအမြတ်% (၁၂၃၀၀၀/-ကျပ်၊ ၁၉%) တောင်သူမှအမြတ်ရရှိမည်ဖြစ်ပြီး၊ လုပ်ငန်းရှင်များ ဖက်ကလည်း ကော်ဖီစေ့ ခြောက် တစ်ပိဿာကို (၆၀၀၀) ကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူပြီး ကုန်ချောအဖြစ်ပြုလုပ်ပြီး ကုန်ကျစရိတ် စုစုပေါင်းကို နုတ်အပြီး တစ်ပိဿာကို (၃၀၀၀နှင့် ၄၀၀၀) အမြတ်ရရှိသည့်အတွက် အကျိုးအမြတ် (၅၀ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၆၆ရာခိုင်နှုန်း) ရရှိနိုင်သည့် တန်ဖိုးမြင့်လုပ်ငန်းဖြစ်ပါသည်။
ရှေးအခါက ကော်ဖီစေ့များကို အိမ်မှာပင်ရိုးရာထောင်းဆုံဖြင့် အသင့်သောက်သုံးရာ ကော်ဖီမှုန့်ကိုရအောင် ထောင်းကြိတ်ပြီး သောက်သုံးကြသည်။ အနံ့အရသာဖြင့် ပြည့်စုံစေသည့် ကော်ဖီကို သောက်သုံးနိုင်ရန်အတွက် ကော်ဖီစေ့အခြောက်လှန်းပြီး စိမ်းနေသော ကော်ဖီစေ့ခြောက် များကို ညှိဝါရောင်ရအောင် လှော်ပြီးစနစ်တကျ ဂရုတစိုက်ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ ယခုအခါ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်အိမ်သုံးလှော်စက်၊ ကြိတ်စက်များပေါ်လာပြီး အသုံးပြုလာသည်သာမက အလုပ်ရုံများ စက်ရုံကြီးများတွင် အကြီးအကျယ်လုပ်ကိုင်လျှက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။
ချင်းပြည်နယ်အတွင်း ထုတ်လုပ်သော ကော်ဖီထုတ်ကုန်အမှတ်တံများမှာ Tedim Coffee၊ Chin Hills Coffee၊ Hakha Coffee၊ Savory Coffee စသည့် ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ်များဖြင့် လုပ်ငန်းရှင်အသီးသီးက ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူတောင်သူများမှ ရောင်းချသည့်အတိုင်း ဝယ်ယူထုတ်လုပ် သည်ဖြစ်သည့်အတွက် ရေရှည်တွင် ချင်းတောင်ကော်ဖီအရည်အသွေးကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်မှု နည်းစနစ်မှန်ကန်ရန် လိုအပ်ပါသည်။
ချင်းတောင်ကော်ဖီကို အရည်အသွေးအနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံသောကော်ဖီစေ့များအဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် စိုက်ခင်းအတွင်း ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေးစသည့် ဓါတုဆေးဝါးများ အသုံးပြုခြင်းကို တတ်နိုင်သမျှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ပုံမှန်အမှည့်သီးများကိုသာ ရွေးချယ်ခူးယူခြင်း၊ ခူးဆွတ်ပြီးသား အသီးမှည့်များကို ရေစိမ်ပြီး ရေပေါ်တွင်ပေါ်နေသော အသီးညံ့များကို သီးသန့် ဖယ်ထုတ်ခြင်း၊ ရေအောက်ကျ ရေနစ်သည် အသီးများကိုသာ အခွံချွတ်ခြင်းလုပ်ငန်းကို ချက်ချင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အခွံချွတ်ပြီးသား အစေ့ကို သန့်ရှင်းစွာ အချဉ်ဖေါက်ခြင်း၊ အချွဲများကို သန်းရှင်းသည့်ရေဖြင့် ဆေးကြောသန့်စင်ခြင်း၊ အစိုဓာတ်ထိန်းသိမ်းရန် လိုအပ်သဖြင့် သုံးပေခန့်မြင့်သော လှန်းစင်ပေါ်တွင် နေလှန်းခြင်း၊ ကော်ဖီစေ့အစိုဓါတ် (၈) ရာခိုင်နှုန်းခန့် ခြောက်သွေ့သွားသည့်အထိ နေလှန်းခြင်း၊ ရရှိလာသည့် (Perchment)ပါတ်မန့် ကော်ဖီစေ့များကို လေလုံသောအိတ်ထဲထည့်ပြီး သေသေချာချာသန့်သန့်ရှင်းရှင်း သိမ်းထားခြင်းများ ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။
စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူတောင်သူများအနေဖြင့် ကော်ဖီစေ့ခြောက်များကို ရောင်းခါနီး/သုံးပြုရန် လှော်ခါနီးမှသာ ပါတ်မန့်အခွံချွတ်ပေးရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ စနစ်တကျဆောင်ရွက်ခြင်းသည် အလုပ်ပိုမိုများပြားပြီး ကုန်ကျစရိတ်လည်းပိုမိုများပြားသည် ဖြစ်သော်လည်း (Parchment) ပါတ်မန့် ကော်ဖီစေ့ကို ကြာရှည်စွာ ထိန်းသိမ်းသိုလှောင်ထားနိုင်သည်သာမက အနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံသည့် ကော်ဖီကိုရရှိပြီး၊ ဈေးကောင်းကောင်းရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ ချင်းတောင်ကော်ဖီအသင်းမှလည်း ဤထုတ်လုပ်မှု အဆင့်ဆင့်တိုင်း စနစ်တကျထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူတောင်သူကိုယ်တိုင် စနစ်တကျ ကြပ်မတ်ပြီး ဆောင်ရွက်စေခြင်း၊ Community Network တည်ထောင်ခြင်းများကို ဆောင်ရွက်လာသည်ကို အားရဖွယ်တွေ့ရပါသည်။
ချင်းတောင်တွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သော Arabica ကုန်းမြင့်ကော်ဖီနှင့် Robusta မြေနိမ့်ကော်ဖီသည် ကမ္ဘာ့လူကြိုက်အများဆုံးနှင့် အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တန်းဝင် ကော်ဖီမျိုးစေ့ ဖြစ်သည့်အတွက် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍာ ဖွံ့ဖြိုးလာမည်ဖြစ်ပြီး လူမှု အကျိုးစီးပွားများစွာ အထောက်အကူပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများကလည်း အထူးပြုကော်ဖီအခွင့်အလမ်းများရယူနိုင်ရန်၊ ထုတ်လုပ်သူအနေဖြင့် အရည်အသွေးမြှင့်တင်ရေးနှင့် အစိုးရ၏ အကူအညီလမ်းညွှန်မှုဖြင့် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍကသာ လုပ်ငန်းစံချိန်စံညွှန်းများ ချမှတ်ရေးဆွဲ ခြင်းများဖြင့် ကော်ဖီကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးလာအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီထုတ်လုပ်ခြင်းမှ ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရုံသာမက ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ပင် တင်ပို့ရောင်းချခြင်းဖြင့် ပြည်ပဝင်ငွေများပါ ရှာဖွေနိုင်သည့်လုပ်ငန်းဖြစ်သည့်အတွက် ချင်းပြည်နယ်ရှိ ကော်ဖီ စိုက်ပျိုးသူတောင်သူများအနေဖြင့်လည်း နည်းစနစ်ကျစွာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း၊ အရည်အသွေး ကောင်မွန်သော ကော်ဖီကို ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းဖြင့် ရေရှည်တွင် ကော်ဖီဈေးနှုန်း၊ ဈေးကွက်ခိုင်မာ ခြင်းဖြင့် တောင်သူများ၏ ဝင်ငွေလမ်းကြောင်း တိုးပွားစေရန် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီး နိုင်ရန် ပြည်တွင်းကော်ဖီလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်၊ ပြည်ပ ဝင်ငွေများ ရှာဖွေပေးနိုင်ရန်အတွက် ချင်းတောင်ကော်ဖီကို တစ်ပိုင်တစ်နိုင် စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးခြင်း၊ အစုဖွဲ့စိုက်ပျိုးခြင်းများအား ပိုမိုကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ကြပါရန် တိုက်တွန်းဖော်ပြအပ်ပါသည်။ ချင်းတောင်ကော်ဖီစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ် သူတောင်သူများ ဝင်ငွေရွှင်လန်း ကိုယ်စိတ်နှလုံးချမ်းမြေ့ကြပါစေ။
ပြောင်ဒါးလ်
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန(ချင်းပြည်နယ်)
ကိုးကားချက်-
- SAVORY Social Enterprise (ချင်းတောင်)
- ကော်ဖီစိုက်ပျိုးနည်းစာအုပ်
- စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန
