ကျွန်တော်တို့နေထိုင်တဲ့ အောင်ပန်းမြို့ကလေးဟာ မြန်မာနိုင်ငံဒေသ အတော်များများကို စားဖိုဆောင်သီးနှံ၊ ကုန်စိမ်းသီးနံနှင့် ထောပတ်သီး၊ လိမ္မော်သီးကဲ့သို့ ဈေးကွက်ဝင်သီးနှံများ ဂျုံ၊ ပြောင်း၊ ပဲပုတ်၊ ပဲစဉ်းငုံကဲ့သို့ စက်မှုကုန်ကြမ်းသီးနှံများ စတင်စီးဆင်းရာမြို့ဖြစ်သည့်အတွက် သီးနှံအစုံ ရောင်းဝယ်မှုဈေးကွက် လျင်မြန်ချောမွေ့စေရန် ပွဲစားဆိုသည့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုဖြင့် စီးပွားရှာသူများ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်မှု အထူးအရေးကြီးလှသည်။
ပွဲစားဟုဆိုရာတွင် တောပွဲစား (အဝယ်တော်)၊ ကြားပွဲစား (လမ်းလျှောက်ပွဲစား)၊ အထိုင်ပွဲစား (ပွဲရုံပိုင်ရှင်)၊ နယ်ပွဲစား (ကုန်စည်ဖြန့်ဖြူးသူ)၊ ဗန်းပွဲစား (ဈေးဗန်းခင်းဈေးသည်) ဟူ၍ အရပ်သုံးဈေးကွက်သုံးစကားများဖြင့် ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲကြသည်။
အဓိက စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူ တောင်သူထံမှ ဗန်းပွဲစားခေါ် ဈေးသည် ထိုမှတစ်ဆင့် စားသုံးသူလက်ဝယ်ရောက်သည်အထိ သန့်ရှင်းလတ်ဆတ်ပြီး ဓာတုဓါတ်ကြွင်း ကင်းစင်သော ဘေးအန္တရာယ်ကင်းစင်သော ကုန်စည်ဖြစ်ရန်မှာ ထုတ်လုပ်မှု၊ သိုလှောင်မှု၊ သယ်ယူမှု၊ ကိုင်တွယ်ထုပ်ပိုးမှု၊ လုပ်ငန်းစဉ်တိုင်းတွင် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်း စေတနာပါမှသာ အရောင်းဝယ်ဈေးကွက်တစ်ခုလုံး ကွင်းဆက်မပျက် အဆင်ပြေချောမွေ့မှာဖြစ်ပါသည်။
တောပွဲစား (အဝယ်တော်) ဆိုရာတွင် ရောင်းဝယ်မှုစနစ် တိုးတက်ဖို့ တောင်သူများနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ ဆက်ဆံရသူများဖြစ်သည်။ မိမိရောင်းဝယ်မည့် သီးနှံအရည်အသွေး မြင့်မားစေရန်အတွက် တောင်သူများ၏ လိုအပ်ချက်များကို လေ့လာချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်သင့်သည်။ မည်သည့် မျိုးရင့်ကဖြင့် အရည်အသွေးနှင့် အထွက်နှုန်းကောင်းသည်။ ထို့ကြောင့် ရွေးချယ်စိုက်သင့်သည့် သိပ္ပံနည်းကျ စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များ ဆွေးနွေးအကြံပေးသင့်သည်။ (ဥပမာ- ထောပတ်စိုက်တောင်သူများ ဈေးကွက်ပွင့်လန်းလာကြောင်း ကိုင်းကူး၊ ကိုင်းဆက်စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း နံနက်ပိုင်း ပန်းပွင့်သည် A တိုက် ထောပတ်မျိုးနှင့် ညနေပိုင်း ပန်းပွင့်သည် B တိုက် ထောပတ်မျိုးကို A တိုက် နှစ်တန်းကြား B တိုက် နှစ်တန်းကြား အကွာအဝေး မည်သို့စိုက်သင့်ကြောင်း ထိုသို့ စိုက်ပျိုးပါက ဈေးကွက်ဝင် အထွက်နှုန်းကောင်း ထောပတ်သီးရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း မည်သို့ခူးဆွတ်ပါက အလေအလွင့်နည်းမည်ဖြစ်ကြောင်း အကြံဉာဏ်ပေးရမည်။ သီးနှံများအတွက် စွမ်းအားစုများ သုံးစွဲရာတွင်လည်း မိမိရော စားသုံးသူပါ ဘေးဥပါဒ်ကင်းစင်စေရန် ကိုင်တွယ်သုံးစွဲပုံ မျှဝေပေးသင့်သည်။ ဈေးကွက်သဘောတရားများအရ မည်သည့်ရာသီတွင် မည်သည့် သီးနှံစိုက်သင့်ကြောင်း သတင်းပေး နိုင်ရမည်။ အချို့သီးနှံများ ချိန်တွယ်ရာတွင် အလေအလွင့် အဖြတ်အတောက်များရှိသဖြင့် ၎င်းသဘာဝများ အလေးထားရမည်။ ထိုကဲ့သို့သော မိမိ၏ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုများကြောင့် စံချိန်စံညွှန်းနှင့် ကိုက်ညီသော အရည်အသွေးဖြင့် ကုန်စည်များအထွက်တိုးလာမည်ဖြစ်သည်။ ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက် လာမည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာ မိမိအတွက်လည်း အရည်အသွေးမြင့် ကုန်စည်များဝယ်ယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အရောင်းအဝယ် ကျွမ်းကျင်ရုံသာမက တောင်သူဘဝ တိုးတက်ရေး အလေးထားဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။
ကြားပွဲစား (လမ်းလျှောက်ပွဲစား) ဟူသည် ငွေရင်းနည်းနည်းနှင့် ရင်းနှီးလုပ်ကိုင်ပြီး ဈေးကွက်အခြေအနေအရ ဈေးနှုန်းကုန်စည်ထွက်ရာအရပ်နှင့် ကုန်စည်ဝယ်လိုသူအကြား ဈေးနှုန်း၊ ကုန်ချိန်၊ ကုန်စည်ပေါ်တွင် အမြတ်ယူ၍ လက်လွဲရောင်းချမှုများဖြစ်သည်။ ကုန်စည်များကို သိုလှောင်မှုမရှိဘဲ တောင်သူနှင့် ပွဲရုံများမှ ဈေးမြတ်ဝယ်ယူပြီး နယ်မြို့များမှ ဗန်းပွဲစား ဈေးဗန်းသည်များနှင့် ချိတ်ဆက် တင်ပို့သူများဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နယ်မှ ဗန်းဈေးသည်များမှ သီးနှံအရည်အသွေးနိမ့်ပါးမှု၊ ကြာရှည် မခံမှုတို့ကြောင့် အရှုံးပေါ်ရသည်။ ငွေကြေးပြဿနာများ၊ သီးနှံအရည်အသွေးပြဿနာများ မကြာခဏ ကြုံရတတ်သည်။ ထိုသို့သော သီးနှံများကို ဝယ်ယူစားသုံးသူများမှာလည်း မရှိလို့သာ ဝယ်စားဈေးက မြင့်သား ရောဂါခပ်များများဖြစ်နေမည်။ စားသုံးသူအတွက် ဘေးဥပါဒ်နှင့် ကျန်းမာရေးလုံခြုံမှုအတွက် ရင်မအေးဖြစ်နေရမည်။
အထိုင်ပွဲစားနှင့် နယ်ပွဲစား၊ ပွဲရုံပိုင်ရှင်များသည် တောပွဲစားမှတစ်ဆင့် တက်လာခဲ့သူများ ဖြစ်သည်။ ပွဲရုံပိုင်ရှင်များအနေဖြင့် ကုန်စည်သိုလှောင်မှုစနစ်၊ ထုတ်ပိုးသယ်ယူမှုစနစ် ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်ဖို့လိုသည်။ တောပွဲစား (အဝယ်တော်) ရဲ့ စည်းရုံးမှု၊ ကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် မိမိလက်ဝယ်ရောက်လာသည့် ကုန်စည်ကို ဈေးနှုန်း၊ဈေးကွက် သဘောအရ သိုလှောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် အအေးခန်း သိုလှောင်ရုံများ တန်ဖိုးမြင့်ကုန်ထုတ်ရန် အခြောက်ခံစက်ရုံများ တည်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ အအေးခန်း သိုလှောင်ရုံများတွင် သိုလှောင်ပြီး အမြင့်ဈေးရောက်ခါမှ သီးနှံရောင်းပြီး အမြတ်အစွန်းရှာသူများ ဖြစ်လာပြီဖြစ်သည်။ ထိုသို့ သိုလှောင်သူပွဲစားများအနေဖြင့် မိမိသိုလှောင်ရုံအကျယ်အဝန်းပေါ်မူတည်၍ စီမံခန့်ခွဲရမည်။ ကုန်ချိန် တစ်သောင်းဆန့်လျှင် ရှစ်ထောင်လောက် လျှော့ပေါ့သိုလှောင်ရမည်။ ဥပမာ- ခရမ်းချဉ်ဆိုလျှင် လျှော့ပေါ့ သိုလှောင်ပါက လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး အပူချိန်မရှိသဖြင့် သီးနှံ၏ မူလအရည်အသွေးမပျက် ပိုမိုတောက်ပလာပြီ နယ်ပွဲစားမှ ဈေးရောင်းသူ ဗန်းပွဲစားအထိ အရည်အသွေး တာရှည်ခံသည်။ ထိုမှသာ ဈေးရောင်းသူများလည်း ဒီနေ့ရောင်းမကုန်ပါက နောက်နေ့လည်း အရည်အသွေး မပျက်သဖြင့် ဆက်လက်ရောင်းချ ငွေစုနိုင်ပြီး နယ်ပွဲရုံထံ ငွေရှင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နယ်ပွဲစားဖြန့်ဖြူးသူကလည်း ၎င်းနည်းစနစ်အတိုင်း ကျင့်သုံးပြီး သီးနှံအရည်အသွေးတာရှည်ထိန်းထားမှလုပ်ငန်း အောင်မြင်မည်ဖြစ်သည်။ လောဘဖြင့် မတန်တဆ သိုလှောင်ပါက သိုလှောင်စဉ် အလေအလွင့် အပျက်အဆီးများခြင်း၊ သီးနှံအရည်အသွေးကျဆင်းမှုများကြောင့် သယ်ယူရောင်းချချိန်တွင် အရှုံးနှင့်သာ ရင်ဆိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။
ဖြစ်စဉ်ကို လေ့လာသုံးသပ်ရာတွင် ရောင်ဝယ်မှုပြုသူ ပွဲစားအလွှာအသီးသီး ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်း များလိုက်နာသင့်ကြောင်း လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု ဈေးကွက်သဘောတရားများသာမက စားသုံးသူများအတွက် စေတနာထားသင့်ကြောင်းနှင့် ရောင်းဝယ်မှုစနစ်အဆင့်တွေများနေပြီး တစ်ဦးတစ်ရာ ငါးဆင့် ငါးရာ ဖြစ်နေပြီ တောင်သူ သုံးရာ တိုး ငါးရာစားသုံးသူနစ်နာမှုမဖြစ်စေဖို့ အကြံပြုရေးသားလိုက်ရပါ သည်။
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန
ရှမ်းပြည်နယ်