နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၌ ဗဟိုအစိုးရ၏ ထောက်ပံ့မှုနှင့် ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ထိန်းကျောင်းမှုများ ရှိနေသော်လည်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းမှုအရ ပြည်တွင်း၌ တန်ဖိုးအားဖြင့် နိုင်ရာငွေ ၁.၄၃ ထရီလီယံ (ဒေါ်လာ ၉၅၇.၅၄ သန်း) ခန့်ရှိသော ဆန်တန်ချိန် ၂.၁၈ သန်းခန့်အထိ ပြတ်လပ်မည့် စိုးရိမ်ဖွယ်အခြေအနေရှိသည်ဟု New Telegraph နိုင်ဂျီးရီးယား သတင်းဝက်ဘ် ဆိုက်က ဖော်ပြပါသည်။
၂၀၂၄-၂၅ သီးနှံရာသီနှစ်တွင် နိုင်ဂျီးရီးယား၏ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုမှာ တန်ချိန် ၅.၆၀ သန်းမှ ၅.၂၂ သန်းသို့ ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း၊ စပါးစိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှုအားဖြင့် အဆိုပါ ရာသီကာလအတွင်း တန်ချိန် ၈.၉၀ သန်းမှ ၈.၃၀ သန်းသို့ လျော့ကျမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း၊ ၂၀၂၄-၂၅ ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်း ဆန်စားသုံးမှုသည် တန်ချိန် ၇.၄ သန်းခန့်ရှိမည်ဟု နိုင်ဂျီးရီးယား အမျိုးသားစာရင်းအင်း ဗျူရိုဌာနက ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ အခြားစားသောက်ကုန်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပိုမိုဝယ်ယူနိုင်စွမ်း ရှိမှုအရ ဆန်စားသုံးမှု မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။
ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခြင်းကြောင့် နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် တတိယ သုံးလပတ်အထိ ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် မက်ထရစ်တစ်တန်လျှင် နိုင်ရာငွေ ၁.၁၀ သန်းမှ ၁.၃၀ သန်းအထိ မြင့်တက်လာဖွယ်ရှိသည်။
သို့ရာတွင် အာဖရိကကုန်စည်အိတ်ချိန်းဈေးကွက်အဖွဲ့ (AFEX) ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ကမ္ဘာ့ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၌ ၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့် တိုးတက်ပြီး ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် ၁၁ ရာခိုင် နှုန်းခန့် ကျဆင်းနိုင်သည်ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။ နိုင်ဂျီးရီးယား စပါးစိုက်တောင်သူများအသင်း (RIFAN) ကမူ ဝယ်လိုအားများ မြင့်မားနေချိန်၌ ဆန်စပါးထွက်ရှိမှု ကျဆင်းနိုင်မည့်အရေးကို စိုးရိမ်လျက် ရှိသည်။
Lagos ပြည်နယ်ရှိ RIFAN အသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Raphael Hunsa က ၎င်းတို့ ပြည်နယ်၌ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုမှာ ကျဆင်းလျက်ရှိပြီး ယခင်နှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၃၈၀၀ ခန့်သာ ထွက်ရှိခဲ့ ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်မှုမရှိပဲ ပြတ်လပ်မှုဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိ ကြောင်း၊ ပြည်နယ်အစိုးရသည် ဆန်စပါးကဏ္ဍကို အထောက်အပံ့ပေးရန်အတွက် အစီအမံများစွာ ကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ သို့သော် တောင်သူများအနေဖြင့် အထောက်အပံ့များကို လယ်ယာ လုပ်ငန်း၌ အပြည့်အဝ သုံးစွဲခြင်းမရှိပါက အစိုးရက မည်မျှကူညီပံ့ပိုးနိုင်မည်ဆိုသည်မှာ ကန့်သတ် ချက်ရှိကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် လယ်သမားများစွာသည် ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးခြင်း မရှိသေးသဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ရေးနှင့် တိုးတက်လျက်ရှိသော ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားကို ဖြည့်ဆည်းနိုင် ရေးအတွက် စပါးစိုက်ပျိုးခြင်းကို တစိုက်မတ်မတ်လုပ်ကိုင်ရန် အကြံပြုလိုကြောင်း၊ စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုနှင့် အထွက်တိုးတက်မှု ရရှိရန်အတွက် အစိုးရအနေဖြင့်လည်း ဒေသခံတောင်သူများသို့ ကူ ညီထောက်ပံ့မှုကို လျှော့ချခြင်းမပြုပဲ ဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ဂျီးရီးယား တောင်သူလယ်သမားများအသင်း (All-Farmers Association of Nigeria) ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Mr. Shakin Agbayewa ကမူ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းရခြင်း၏ အဓိက နောက်ကွယ်အကြောင်းတရားမှာ ရာသီဥတု ပုံသဏ္ဌာန် ပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဒေသခံ လယ်သမားများအနေဖြင့် အကြောင်းအရင်းများစွာကြောင့် စပါးကို လုံလောက်စွာ ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းမရှိကြောင်း၊ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုသည် အဓိကပြဿနာဖြစ်ပြီး အလွန်ပူပြင်းသော ရာသီဥတု အခြေအနေ၌ လယ်သမားများအားလုံးအတွက် ဆည်ရေရရှိနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်း၊ လယ်သမား အများအပြားသည် စပါးစိုက်ပျိုးရန် နှောင့်နှေးလျက်ရှိပြီး မိုးရာသီ ရောက်ရှိလာမည့် အချိန်တိုင်အောင် စောင့်ဆိုင်းလျက်ရှိကြကြောင်း၊ သို့သော် မကြာခဏဖြစ်ပေါ် လေ့ရှိသည့် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေကြီးနစ်မြုပ်ခြင်းများက လယ်ယာစိုက်ခင်းများကို ပျက်စီးစေမည့် ဘေးအန္တရာယ်များရှိနေကြောင်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် ဆည်ရေပေးဝေမှုကဏ္ဍတွင် ဝင်ရောက်ကူညီပံ့ပိုးခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်းဖြင့် ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
Source: New Telegraph, 26 Feb 2025 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)