အင်ဒိုနီးရှား စားအုန်းဆီအသင်း (GAPKI) က စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုအပေါ် ကောက်ခံသည့် အခွန်စည်းကြပ်မှု အစီအစဉ်ကို ဆိုင်းငံ့ထားရန် အစိုးရထံ မေလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး အမေရိကန်၏ အခွန်စည်းကြပ်မှုနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး မရေရာမှုများကြားတွင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု သတိပေး ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Reuters သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။
အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် စားအုန်းဆီကို အချိုးအစားအလိုက် ရောစပ်အသုံးပြုသည့် ဇီဝ ဒီဇယ် အသုံးပြုခွင့်အပြင် ဆီအုန်းပင်များ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးရေးအစီအစဉ်ကို ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ရန် အတွက် ၎င်း၏ စားအုန်းဆီ ပို့ကုန်အခွန်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၁၇ ရက်မှ စတင်၍ ၄.၇၅ ရာခိုင်နှုန်း နှင့် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကြား တိုးမြှင့်ကောက်ခံမည်ဖြစ်ပြီး မူလပို့ကုန်အခွန်စည်းကြပ်မှုနှုန်းမှာ ၃ ရာခိုင် နှုန်းမှ ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိသာရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။
လက်ရှိအခြေအနေသည် မသေချာမရေရာမှုများ ပြည့်နှက်နေသည့်အတွက် အင်ဒိုနီးရှား စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု၏ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းအားကို ထိခိုက်စေနိုင်မည့် မူဝါဒအား အကောင် အထည် ဖော်စေသည်မှာ ကြီးမားသည့် ဆိုးကျိုးအန္တရာယ်တစ်ခု ဖြစ်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Ms. Sri Mulyani Indrawati ထံ လိပ်မူထားသည့် စာတစ်စောင်၌ အင်ဒိုနီးရှား စားအုန်းဆီအသင်း (GAPKI) က ပြောကြားခဲ့သည်။
စားအုန်းဆီရန်ပုံငွေအတွက် ပို့ကုန်အခွန်စည်းကြပ်ကောက်ခံခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ပြောရေး ဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ဦးက GAPKI ၏တောင်းဆိုချက်အပေါ် လာမည့်သီတင်းပတ်တွင် အစိုးရဝန်ကြီး ဌာနများ၏ အစည်းအဝေး၌ ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ GAPKI ၏ တောင်းဆို ချက်ကို ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် စီးပွားရေးရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးဝန်ကြီးဌာနတို့က သဘော ထားမှတ်ချက် ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်း မရှိသေးကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ကမ္ဘာ့စားအုန်းဆီ အများဆုံးထုတ်လုပ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အကောက်ခွန် ၃၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်မည့် အဆိုပြုချက်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် ဒုတိယအများဆုံး စားအုန်းဆီ ထုတ်လုပ်သည့် မလေးရှားသည် အကောက်ခွန် ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းသာ တိုးမြှင့်ခံရမည့် အခြေအနေရှိကြောင်းနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ထိုသို့ သွင်းကုန်အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံခြင်းကို ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လအထိ ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။
အင်ဒိုနီးရှား၏ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုသည် မလေးရှားနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ပါက ပြိုင်ဆိုင်မှု ပြင်းထန် လာမည်ကို စိုးရိမ်လျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် အင်ဒိုနီးရှားက လက်ရှိကြီးစိုးထားသည့် အမေရိကန် ဈေးကွက်အတွက် စိုးရိမ်ပါကြောင်း အဆိုပါစားအုန်းဆီအသင်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
မလေးရှားနိုင်ငံ အစိုးရအနေဖြင့် စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းပေါ်မူတည်၍ စားအုန်းဆီပို့ကုန်အခွန် ကို ၃ ရာခိုင်နှုန်း မှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကောက်ခံလျက်ရှိပြီး မေလအတွက် ပို့ကုန်အခွန်ကို ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ထားကြောင်း ဖော်ပြပါရှိပါသည်။
အင်ဒိုနီးရှား ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Ms. Sri Mulyani Indrawati က အမေရိကန်၏ သွင်းကုန် အခွန် တိုးမြှင့်မည့် အခြေအနေကြောင့် အင်ဒိုနီးရှား စားအုန်းဆီ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးမဖြစ်စေရန် စားအုန်းဆီကြမ်းတင်ပို့မှုအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်မှုအား ချိန်ညှိမည်ဖြစ် ကြောင်း ယခင်က ပြောကြားထားခဲ့သည်။
လက်ရှိကာလ၌ အဓိကစားအုန်းဆီဝယ်ယူသည့်နိုင်ငံများဖြစ်သော အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန် တို့အကြား တင်းမာမှုမြင့်တက်လာခြင်းက ဝယ်လိုအားလျော့ကျစေနိုင်မည့်အပေါ် စိုးရိမ်မှုဖြစ်ပေါ် စေကြောင်းနှင့် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်ကြား ရာသက်ပန် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မရှိသေးသည့် အတွက် နှစ်နိုင်ငံလုံး၏ စားအုန်းဆီကြမ်းနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းဝယ်ယူမှုကို နှောင့်နှေးကြန့်ကြာစေခဲ့ ကြောင်းဖြင့် GAPKI စားအုန်းဆီအသင်းက ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။
Source: Reuters, 17th May 2025 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)