ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

              ရုရှားနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၃.၉ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း ရုရှားနိုင်ငံ၏ လက်ထောက်ဝန်ကြီးချုပ် Alexander Novak မှ ၁၁.၁၂.၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ပြည်ပစိန်ခေါ်မှုများကြားမှ ရုရှားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးသည် တည်ငြိမ်သောတိုးတက်မှုကို ပြသလျက်ရှိကြောင်း  Novak မှ မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ ၂၀၂၀ မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ ရုရှားနိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၂.၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က ၃.၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၃.၉ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်မှုတို့ကိုလည်း ထည်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ခန့်မှန်းထားသောတိုးတက်မှုနှုန်းသည် ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှနှုန်းနှင့် ဖွံဖြိုးပြီးနိုင်ငံများ၏နှုန်းထက် များစွားမြင့်မားလျက်ရှိကြောင်း၎င်းက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။  Novak သည် နိုင်ငံ၏ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုကဏ္ဍနှင့်ပက်သက်၍လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၏ ကိုးလတာကာလကထက် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ကိုးလတာကာလအတွင်း ၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းထိ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

Source : Xinhua

DOCA(ရန်ကုန်)

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ တမီနာဒူပြည်နယ်နှင့် အန္တရာပရာ‌ဒေ့ရှ်ပြည်နယ်တို့တွင် မတ်ပဲသီးနှံစိုက်ဧကများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သဖြင့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့‌ပါသည်။ လက်ရှိအခြေအနေသည် မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှ သီးနှံအသစ်များဝင်ရောက်လာချိန်အထိ ဈေးကွက်၌ မတ်ပဲများ ဈေးကောင်းရ ရှိလျက် မတ်ပဲကုန်သွယ်မှုကို အားကောင်းစေမည့် အခြေခံအကြောင်းတရားများ ဖြစ်ပေါ်စေလျက် ရှိသည်ဟု အိန္ဒိယကုန်သည်များက ပြောဆိုကြသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ တမီနာဒူပြည်နယ်တွင် Fengal ဆိုင်ကလုံးမုန်တိုင်းနှင့် ၎င်း၏နောက်၌ ဆက် လက်ဖြစ်ပေါ်သော လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းတို့၏ သက်ရောက်မှုကြောင့် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်း မှုများနှင့် ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ပြီး မတ်ပဲစိုက်ပျိုးမှာ ထိခိုက်မှုရှိခဲ့ကြောင်း၊ အန္တရာပရာ‌ဒေ့ရှ် ပြည်နယ်တွင်လည်း အဝါ‌ရောင်မိုစေ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး (yellow mosaic virus) ကျရောက်မှုကြောင့် မတ်ပဲသီးနှံများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။

     တမီနာဒူပြည်နယ်၊ ချင်နိုင်းမြို့ အခြေစိုက် Four P International ကုမ္ပဏီမှ အုပ်ချုပ်မှု ဒါရိုက်တာ B Krishnamurthy က ပြည်နယ်အတွင်းရှိ Villupuram ဒေသတွင် မတ်ပဲစိုက်ခင်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ပြီး အန္တရာပရာ‌ဒေ့ရှ်ပြည်နယ် Ongole ဒေသမှ သိရှိရသည့် သတင်းများအရလည်း မတ်ပဲစိုက်ပျိုးထားရှိမှု  အခြေအနေ ကောင်းမွန်ခြင်းမရှိကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။

     ကာနာတကာပြည်နယ် အရှေ့မြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် မတ်ပဲသီးနှံရိတ်သိမ်းနေချိန် ကာလအတွင်း တစ်လတာနီးပါးခန့် မိုးများအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းခဲ့မှုကြောင့် သီးနှံအရည်အသွေး ထိခိုက်ပျက်စီးပြီး အထွက်ပါ လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် ရည်မှန်းထား သော အထွက်ပမာဏ၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရရှိနိုင်ရန်ပင် ခက်ခဲကြောင်း၊ ထို့အပြင် မတ်ပဲများ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပမာဏနည်းပါးသော်လည်း  ပဲတီစိမ်း စိုက်ပျိုးမှုသည်လည်း မိုးအလွန်အမင်းရွာသွန်းမှုကြောင့် ထိခိုက်မှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရကြောင်းဖြင့် အဆိုပါပြည်နယ်ရှိ ပဲစင်းငုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများအသင်းမှ ဥက္ကဋ္ဌ Basavaraj Ingin က ပြောကြားခဲ့သည်။

    အိန္ဒိယ၏ ယခုနှစ် မိုးသီးနှံရာသီ၌ မတ်ပဲစိုက်ပျိုးမှုဧရိယာမှာ ဟက်တာပေါင်း ၃၀ သိန်း ရှိပြီး ယခင်နှစ် စိုက်ပျိုးနိုင်မှု ဟက်တာ ၃၂.၆၀ သိန်းအောက်သို့ လျော့ကျခဲ့သည်။ မတ်ပဲ စိုက်ပျိုးရာ ပြည်နယ်အများအပြားတွင် စိုက်ဧကလျော့ကျမှုနှင့်အတူ ရာသီဥတုဆိုးရွားမှုကြောင့် သီးနှံ အရည် အသွေးထိခိုက်ပျက်စီးမှုသာမက အထွက်ပမာဏ လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယ စိုက်ပျိုး‌ရေးနှင့် လယ်သမားများ သက်သာချောင်ချိရေးဝန်ကြီးဌာနက မိုးရာသီ မတ်ပဲသီးနှံ စိုက်ပျိုးမှုမှာ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၆.၀၄ သိန်း ထွက်ရှိခဲ့ရာမှ ယခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၂.၀၉ သိန်းခန့်သာ ထွက်ရှိမည်ဟု ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချလျက် ပထမအကြိမ်  ကနဦးခန့်မှန်းထားကြောင်း သိရပါသည်။

     အဆိုပါ ဝန်ကြီးဌာန၏ သတင်းအချက်အလက်စင်္ကြန်ဖြစ်သော Agmarknet portal တွင် သီးနှံများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု၏ ရလဒ်အားဖြင့် မတ်ပဲဈေးနှုန်းသည် ၁ ကွင်တယ် (၁၀၀ ကီလိုဂရမ်) လျှင် ယခင်လ၌ ရူပီးငွေ ၇၄၀၀ နှုန်းရှိရာမှ ၈၁၀၀ နှုန်းသို့ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

    ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံများသို့ တင်ပို့သည့် မတ်ပဲ ပို့ကုန်များကို တစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၁၀ မှ ၂၀ အတွင်း ဈေးနှုန်း တိုးမြှင့်ခဲ့ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ ပဲမျိုးစုံ၊ ပြောင်းနှင့် နှမ်းကုန်သည်များအသင်း၏ အချက်အလက်များအရ ၁၇-၁၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့ရှိ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်ထွက် မတ်ပဲသီးနှံ အခွံချွတ် အလုံး/ အခြမ်း (SQ)၏ သင်္ဘောပေါ်အရောက် FOB တစ်တန် ဈေးနှုန်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၈၅ မှ ၁၁၀၅ အတွင်းရှိကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

    တဲလန်ဂါနာပြည်နယ်တွင်မူ မတ်ပဲသီးနှံများမှာ အထွက်ကောင်းမွန်ပြီး အနည်းဆုံး တန်ချိန် ၆ သောင်းခန့် ထွက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ အခြားသတင်းကောင်းတစ်ရပ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ၌ နိုဝင်ဘာလတွင် စိုက်ပျိုးထားသော မတ်ပဲသီးနှံများမှာ အခြေအနေကောင်းမွန်မှုရှိပြီး တန်ချိန် ၁ သန်းခန့် ထွက်ရှိနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း၊ မြန်မာမတ်ပဲများသည် ဖေဖော်ဝါရီလကုန်-မတ်လဆန်းပိုင်း၌ အိန္ဒိယ ဈေးကွက်သို့ ဝင်ရောက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဘရာဇီးနိုင်ငံသည် ယခုနှစ်အတွင်း မတ်ပဲတန်ချိန် ၅ သောင်းခန့်ကို အိန္ဒိယသို့ တင်ပို့ခဲ့ပြီး ရှေ့နှစ်တွင် တန်ချိန် ၁ သိန်း ၅ သောင်းခန့်အထိ မြင့်တက် လာနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ အလားတူ ရုရှားနိုင်ငံသည်လည်း အိန္ဒိယသို့ မတ်ပဲတင်ပို့နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း Mr. Krishnamurthy က ပြောဆိုပါသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် လစဉ် မတ်ပဲတန်ချိန် ၂.၅ သိန်းခန့် လိုအပ်မှုရှိပြီး လာမည့်နှစ် မိုးသီးနှံရာသီမှ ထွက်ရှိမည့်မတ်ပဲများ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ချိန် အောက်တိုဘာလမတိုင်ခင်အထိ တန်ချိန် ၂၅ သိန်းခန့် လိုအပ်သဖြင့် ထပ်မံဖြည့်ဆည်းရန် လိုအပ်ချက်မှာ တန်ချိန် ၁၆ သိန်း အထက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 17 Dec 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     တောင်သူများနှင့် အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းရှင်များအား ၎င်းတို့ ကိုယ်တိုင် ဆန်တင်ပို့ရန် ခွင့်ပြုပေးခြင်းအားဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုမြှင့်တင်ရန်ဟူသော အစိုးရ၏ မူဝါဒကို လက်တွေ့မကျဟု ထိုင်းဆန်တင်ပို့သူများအသင်း (TREA) မှ ဝေဖန်ခဲ့သည်။

      စစ်မှန်သော အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် ထိုင်းလူမျိုးများအတွက် လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ ပေးအပ်ခြင်း (2025 Empowering Thais: A Real Possibility) ဟူသော ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော လွန်ခဲ့သည့် ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း အစိုးရ၏အောင်မြင်မှုများကို အလေးပေးဖော်ပြသည့် အခမ်းအနား၌ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn Shinawatra  က အဆိုပါ မူဝါဒကို ကြေညာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

    ဝန်ကြီးချုပ် Paetongtarn ၏ မိန့်ခွန်းတွင် အဓိကအချက်အနေဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် လက်ဝါးကြီးအုပ်ချုပ်ကိုင်ခြင်းကို အဆုံးသတ်ရန်နှင့် တောင်သူများနှင့် အသေးစားနှင့် အလတ်စား လုပ်ငန်းများအုပ်စု၌ ပါဝင်သော ဆန်ကုန်သည်များအား ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ လွတ်လပ်စွာ ဆန်တင်ပို့ နိုင်ရေး ခွင့်ပြုပေးရန် အစိုးရဘက်မှ ရည်ရွယ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

    အဆိုပါကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တောင်သူများနှင့် အသေးစားနှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းများ အနေ ဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ဆန်တင်ပို့လိုပါက လက်ရှိတွင် ကန့်သတ်ချက်များ မရှိကြောင်း TREA မှ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဥက္ကဋ္ဌ Chukiat Opaswong က ထောက်ပြခဲ့သည်။ သို့သော် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ ရာ၌ ပါမစ်ခွင့်ပြုမိန့်များလိုအပ်ပြီး စာရွက်စာတမ်း ကုန်ကျစရိတ်များစွာကို ကျခံရမည်ဖြစ်သည့် အပြင် ဆန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ဈေးကွက်ကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ရှာဖွေသွားရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ အစိုးရ၏ဆန်တင်ပို့မှုမူဝါဒသည် လက်တွေ့မကျကြောင်း၊ တောင်သူများနှင့် အသေးစား နှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်တာအဝဝနှင့် ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ဖွယ် မရှိကြောင်း ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။

    ဆန်တင်ပို့သူများတွင် အနည်းဆုံး တန်ချိန် ၅၀၀ ဝင်ဆံ့သည့် သိုလှောင်ရုံရှိရမည်ဟူသော စည်းမျဉ်းများကို ပယ်ဖျက်ခြင်းဖြင့် အသေးစား ဆန်တင်ပို့သူများကို တင်ပို့ခွင့်ပြုလျက် အကြီးစား ဆန်တင်ပို့သူများ၏ လက်ဝါးကြီးအုပ်ချုပ်ကိုင်ခြင်းကို အဆုံးသတ်စေမည်ဟု ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်အပေါ် Mr. Chukiat က တန်ချိန် ၅၀၀ လိုအပ်ချက်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ထားခြင်းမှာ ဆန်ရောင်းချမှု ပြတ်တောက်ခြင်းကို ကာကွယ်ရန်မျှအတွက်သာဖြစ်ကြောင်း၊ ကုမ္ပဏီကြီးများ အနေဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် လက်ဝါးကြီးအုပ်၍ ဆောင်ရွက်ခြင်းများရှိမည်မဟုတ်ကြောင်း ရှင်း လင်းပြောကြားခဲ့သည်။

    ဆန်တင်ပို့မှုသည် လွတ်လပ်စွာ ကုန်သွယ်နိုင်ခွင့်ရှိပြီး လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိသူ မည်သူမဆို တင်ပို့နိုင်ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ဆန်စက်ပိုင်ရှင်နှင့် ဆန်တင်ပို့သူပေါင်း တစ်ထောင်ကျော်ရှိကြောင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်လုပ်ကိုင်ရမှုများ ဆက်လက်ရှိနေဦးမည်ဖြစ်ရာ ဆန်တင်ပို့ရန်လိုအပ်သည့် သတ်မှတ်ချက်များ မရှိတော့လျှင်လည်း တစ်စုံတစ်ရာ ပြောင်းလဲသွားလိမ့်မည် မဟုတ်ကြောင်း Chukiat က ပြောဆိုခဲ့သည်။

     ထိုင်းနိုင်ငံသည် ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ အောက်တိုဘာလအတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၈.၃၅ သန်း တင်ပို့ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာကြောင်း ထိုင်းနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ သိရှိရသည်။ အဆိုပါ ၁၀ လ၌ တင်ပို့ခဲ့သည့်ဆန်တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၄၁ ဘီလီယံ (သို့မဟုတ်) ထိုင်းဘတ် ၁၉၁.၀၃ ဘီလီယံရှိပြီး ယခင်နှစ် အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက် ခဲ့သည်။

    ဆန်ဖြူသည် စုစုပေါင်းဆန်တင်ပို့မှု၏ ၆၂ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် တန်ချိန် ၅.၁၈ သန်း ရှိပြီး ၎င်းနောက်တွင် ထိုင်းစံပယ်ဆန် တန်ချိန် ၁.၃၇ သန်း၊ ပေါင်းဆန် တန်ချိန် ၁.၀၁ သန်း၊ ဆန်မွှေး တန်ချိန် ၀.၅၄ သန်း၊ ကောက်ညှင်းဆန် တန်ချိန် ၀.၂၃ သန်းနှင့် ဆန်လုံးညို တန်ချိန် ၀.၀၂ သန်း တို့ကို အသီးသီး တင်ပို့ထားပြီးဖြစ်သည်။

Source: The Nation Thailand, 13 December, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ကမ္ဘာ့စားအုန်းဆီ ဒုတိယအများဆုံးထုတ်လုပ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံ၌ မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုကြောင့် စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှုသည် ဒီဇင်ဘာတွင် ၄ လဆက်တိုက် ကျဆင်းမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်ဖြစ်သော မလေးရှားစားအုန်းဆီဘုတ်အဖွဲ့ (MPOB) က ၁၃-၁၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

     မလေးရှား၏ စားအုန်းဆီအထွက်ကျဆင်းမှုက ပြည်တွင်း သိုလှောင်မှုလက်ကျန်ပမာဏကို လျော့ကျစေမည်ဖြစ်ပြီး နှစ်နှစ်ခွဲကျော်ကာလအတွင်း အမြင့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်လုနီးပါးဖြစ်ပေါ် နေသော စားအုန်းဆီ ကြိုတင်အရောင်းဈေးနှုန်းများကို ပိုမိုမြင့်တက်စေဖွယ်ရှိသည်။

     MPOB အဖွဲ့၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Ahmad Parveez Ghulam Kadir က ပုံမှန် အခြေ အနေတွင် စားအုန်းဆီကြမ်း (CPO) ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျနိုင် မည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်းနှင့် သို့ရာတွင် ပြင်းထန်သော ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ် မည်ဆိုပါက ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။

     ပန်နီဆူလာမလေးရှားကျွန်းဆွယ်တွင် အထူးသဖြင့် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်းဒေသတို့၌ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေကြီးရေလျှံ မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူဒါဇင်နှင့်ချီသေဆုံးခဲ့ပြီး နေအိမ်များ၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် စပါး စိုက်ခင်း ဧကထောင်ပေါင်းများစွာ ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ မိုးရွာသွန်းမှုများသည် ခန့်မှန်းထားသည်ထက် ကျော်လွန်များပြားခဲ့ပြီး မလေးရှားနိုင်ငံ အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းဒေသအချို့၌ နိုဝင်ဘာ ၂၆ ရက်မှ ၃၀ ရက်နေ့အတွင်း မိုးရွာသွန်းမှုသည် ၆ လစာ မိုးရေချိန်ရရှိမှုထက် ပိုမိုခဲ့သည်ဟု  မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ် Anwar Ibrahim က ပြောကြားခဲ့သည်။

     မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီကြမ်းထုတ်လုပ်မှုသည် နိုဝင်ဘာလတွင် တန်ချိန် ၁.၆၂ သန်း သာရှိခဲ့သည့်အတွက် အောက်တိုဘာလ၌ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုအောက် ၉.၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ထုတ်လုပ်မှုပမာဏ အနိမ့်ဆုံးလဖြစ်ကြောင်း MPOB က ယခု သီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် ပြောကြားထားသည်။

    မလေးရှားမိုးလေဝသဌာနက ပြည်နယ်အချို့တွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ ၁၉ ရက် အတွင်း မိုးအဆက်မပြတ် ရွာသွန်းနိုင်ကြောင်း ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့၌ ခန့်မှန်းထားသည်။ ထိုကဲ့ သို့ မိုးသည်းထန်မှုကြောင့် ဒုတိယအကြိမ် ရေကြီးရေလျှံမှုဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းချက် ထုတ် ပြန်ထားမှုအပေါ် အခြေအနေကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်လျက်ရှိကြောင်း၊ မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်း မှုသည် လမ်းတံတားများကဲ့သို့ စိုက်ခင်းအခြေခံ အဆောက်အအုံများကို ပျက်စီးစေနိုင်ပြီး သီးနှံများ ရိတ်သိမ်းရခက်ခဲခြင်း၊ စိုက်ခင်းခြံများမှ ဆီကြိတ်စက်ရုံများအထိ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ခက်ခဲခြင်း တို့ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း Mr. Kadir က ပြောကြားသည်။

    မလေးရှားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် စားအုန်းဆီကြမ်း တန်ချိန် ၁.၅၅ သန်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ယခင်နှစ်အောက် များစွာကျဆင်းနိုင်သည်ဟု မလေးရှား စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်သူတစ်ဦးက ပြောဆိုကြောင်း၊ စားအုန်းဆီသည် ပဲပုပ်ဆီနှင့် နေကြာဆီတို့ထက် နိမ့်ကျသောဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းဝယ်လေ့ရှိသော်လည်း လက်ရှိ ကာလတွင် ထုတ်လုပ်မှုအကန့်အသတ်များကြောင့် အဆိုပါပြိုင်ဖက်ဆီများကို ကျော်လွန်လျက် ပရီမီယံဈေးနှုန်းအဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

Source: Reuters, 13 Dec 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

                ယခုနှစ်တွင် ကော်ဖီဈေးနှုန်းများပျမ်းမျှ ၅၀%ကျော်မြင့်တက်ခဲ့သောကြောင့် ဗီယက်နမ်သည် ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှတစ်ဆင့် ပထမဆုံးအနေနှင့်  အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅ ဘီလီယံကျော် ဝင်ငွေရရှိနိုင်ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်ကော်ဖီနှင့်ကိုကိုးအသင်း(VICOFA)၏ ဒုတိယ ဥက္ကဌဖြစ်သူ Do Ha Nam က ဗီယက်နမ်ကော်ဖီဈေးနှုန်းများသည် ပထမဆုံးအနေနှင့် ကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့သောကြောင့် ယခုနှစ်သည်ကော်ဖီလုပ်ငန်းအတွက် အထူးကောင်းမွန်သောနှစ်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ယခုနှစ်၏အစမှစ၍ ဗီယက်နမ်၏ကော်ဖီတင်ပို့သည့် ဈေးနှုန်းများသည် စဉ်ဆက်မပြတ်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဇန်နဝါရီလတွင် ဈေးနှုန်းသည် တစ်တန်ကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၀၀၀သာရှိသော်လည်း အောက်တိုဘာလတွင် တစ်တန်ကို အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၅၈၅၅ ထိ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်သွားကြောင်းသိရပါသည်။ ၂၀၂၄ ပထမ ၁၁ လအတွင်း ပျမ်းမျှတင်ပို့သည့်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်တန်ကိုအမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၀၃၇ ရှိပြီး ၂၀၂၃ တူညီသည့် ကာလထက် ၅၆.၉ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရသိရပါသည်။ ယခုနှစ်ပထမ ၁၁ လတာကာလအတွင်း ဗီယက်နမ်သည် ကော်ဖီတန်ချိန် ၁.၂ သန်းနီးပါးတင်ပို့ရာမှတစ်ဆင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၈၄ ဘီလီယံရရှိခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ၂၀၂၃ တူညီသည့်ကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက တင်ပို့သည့်ပမာဏ တွင် ၁၅.၄ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့သော်လည်း ဝင်ငွေရရှိမှုတွင် ၃၂.၈ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဂျာမနီ၊ အီတလီနှင့် စပိန်တို့သည် ဗီယက်နမ်ကော်ဖီအတွက် အကြီးမားဆုံး ဈေးကွက် ၃ ခုဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ထိပ်ဆုံးဈေးကွက် ၁၅ ခုသို့တင်ပို့မှုကြီးထွားခဲ့ပြီး မလေးရှား နှင့် ဖိလစ်ပိုင်သို့တင်ပို့မှုမှာ ၂ ဆနီးပါးဖြင့် သိသာစွာမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ VICOFA က ကော်ဖီရိတ်သိမ်းရာသီသစ်သည် နိုဝင်ဘာလတွင်စတင်မည်ဖြစ်ပြီး ထိုရာသီ၏ ထုတ်လုပ်မှုသည် တန်ချိန် ၁.၆ သန်း ပတ်ချာလည်ရောက်ရှိရန် မျှော်လင့်ရကြောင်း သိရပါသည်။ ပြည်တွင်း ကော်ဖီစားသုံးမှုမှာ တန်ချိန် ၂၇၀၀၀၀ နှင့် ၃၀၀၀၀၀ ကြားရှိမည်ဟုခန့်မှန်းရပြီး ပြည်တွင်း ဝယ်လိုအားမြင့်တက်ခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုနည်းပါးခြင်းတို့သည် တင်ပို့ရန်အတွက် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းပံ့ပိုးမှုကို သိသိသာသာသက်ရောက်စေကြောင်းသိရပါသည်။ တစ်ချိန်တည်း မှာပင် ကမ္ဘာ့ အကြီးမားဆုံးကော်ဖီထုတ်လုပ်သူဖြစ်သည့် ဘရာဇီးသည် ၎င်းတို့၏ရိတ်သိမ်းရာသီ ပြီးဆုံး သွားပြီဖြစ်ပြီး စိုက်ပျိုးသူများက နောက်ရာသီအထွက်နှုန်းကိုစောင့်ကြည့်နေသောကြောင့် လတ်တလောတွင်ရောင်းချရန်တွန့်ဆုတ်နေကြောင်းသိရပါသည်။ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့ကော်ဖီဈေးကွက် သည် ယခုမှစ၍ ၂၀၂၅ ခုနှစ်ပထမ ၃ လပတ်တာကာလအထိ ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်းရှိ ကော်ဖီထုတ်လုပ်သည့်နိုင်ငံများ အထူးသဖြင့် ဗီယက်နမ်အပေါ်မီခိုနေကြောင်းသိရပါသည်။ ရလဒ်အနေဖြင့် ဗီယက်နမ်ပြည်တွင်းကော်ဖီဈေးနှုန်းများမှာ  အတက်ဘက်သို့ဆက်လက်ဦးတည် နေကြောင်းသိရပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရာအချက်အချာ ဗဟိုတောင်ပေါ်ဒေသမှ စိုက်ပျိုးရေးသမားများသည် ဒူးရင်းနှင့်ငရုတ်ကောင်းကဲ့သို့သော အခြားဈေးနှုန်းမြင့်မားသည့် ထုတ်ကုန်များထံမှ ကောင်းမွန်သောဝင်ငွေရရှိနေသဖြင့် ရောင်းချရန်အလျင်လိုခြင်းမရှိကြောင်း သိရပါသည်။ VICOFA သည် ၂၀၂၄-၂၀၂၄ ကောက်ရိတ်သိမ်းရာသီသစ်မှ ပံ့ပိုးမှုမြင့်တက် လာခြင်းနှင့် မြင့်မားသည့်ပို့ကုန်ဈေးနှုန်းများကျေးဇူးကြောင့် ဗီယက်နမ်ကော်ဖီတင်ပို့ရန်အတွက် များစွာသောအခွင့်အရေးများရှိနေသည်ဟု ယုံကြည်ချက်ရှိနေကြောင်းနှင့် ယခုနှစ်အတွက် ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှတစ်ဆင့် စံချိန်တင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅.၅ ဘီလီယံဝင်ငွေရရှိရန် ခန့်မှန်းကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Vietnam Plus

DOCA(ရန်ကုန်)