ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

     သစ်သီးစျေးကွက်အတွင်းသို့ ကျောက်ဆည်ဒေသထွက်သခွားမွှေးသီးများ ဝင်ရောက်မှုများ သကဲ့သို့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့မှလည်းဝင်ရောက်ကြောင်း သိရပါတယ်။ သခွားမွှေးသီးမှာ ပြည်ပသို့တင်ပို့သည့်သစ်သီးဖြစ်ပြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် သခွားမွှေးသီးစိုက်ပျိုးမှု (၁၃၀၀) ဧကကျော်စိုက်ပျိုးကြောင်း သိရပါတယ်။ သခွားမွှေးသီး စားသုံး ခြင်းဖြင့်အရေပြားနှင့်အသားအရေကိုကျန်းမာစေခြင်း၊ အမြင်အာရုံကိုကောင်းမွန်စေခြင်း၊ ကိုယ်ခံအား ကောင်းမွန်စေခြင်း၊သွားနှင့် သွားဖုံးကျန်းမာစေခြင်း၊ သွေးအားနည်းခြင်းမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးခြင်း၊ သွေးတိုးရောဂါလျော့ချပေးခြင်း၊ ကြွက်သားအားနည်းမှုကို လျော့ချပေးခြင်း၊ မျိုးအောင်မှုကို အားကောင်းစေခြင်းနှင့် ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်မှုကာကွယ်ပေးခြင်း စသည့်အကျိုး ကျေးဇူးများရရှိနိုင်ကြောင်း သိရပါတယ်။ သခွားမွှေးသီးအားအသီးအတိုင်း စားသုံးခြင်း၊ အခြောက်ခံ ခြင်း၊ဖျော်ရည်နှင့်စားသောက်ကုန်တို့တွင် ထည့်၍စားသုံးကြောင်းသိရပါတယ်။ သစ်သီးဝင်ရောက်မှု အနေဖြင့် ဒေသအသီးသီးမှ ဝင်ရောက်လာသည့်သစ်သီးများအားမန္တလေးမြို့၊ စျေးချိုစျေး၊ ၂၉လမ်း နှင့် ၃၁လမ်းကြား၊ ၈၄လမ်းနေရာရှိ သစ်သီးပွဲရုံများသို့ဝင်ရောက်ကြောင်း သိရပါတယ်။ မန္တလေး စျေးကွက်တွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်မတ်လပထမပတ်အတွင်း သခွားမွှေးသီး‌စျေးမှာ တစ်လုံးလျှင် အလုံးဝိုင်း (ကြီး) ၄၀၀၀ကျပ်နှင့် ၅၀၀၀ ကျပ်၊ အလုံး(ရှည်) ၃၀၀၀ကျပ်နှင့်  ၄၀၀၀ ကျပ်စျေးဖြစ်ပြီး၊ အသီး အရွယ်အစားအလိုက် စျေးအနည်းငယ်ကွာခြားမှုရှိ ကြောင်းသိရပါတယ်။ ပွင့်လင်းရာသီ ဖြစ်သည့် မတ်လပထမပတ်အတွင်း မန္တလေးစျေးကွက်တွင် သခွားမွှေးသီးများဝင်ရောက်မှုများပြီး၊ အရောင်း သွက်လျှက်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။

DOCA(မန္တလေး)

 ကြက်သွန်နီကို မန္တလေးတိုင်းအတွင်း၌ ကျောက်ဆည်၊ မြစ်သား၊ စဉ့်ကိုင် ၊ တံတားဦး၊ မြင်းခြံ၊ တောင်သာ၊ နွားထိုးကြီး၊ ပျော်ဘွယ်၊ ရမည်းသင်း စသည့် ဒေသများတွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကြက်သွန်နီကို မိုးကြက်သွန်၊ ဆောင်းကြက်သွန်အဖြစ် နှစ်ရာသီစိုက်ပျိုးကြ သည်။ မိုးကြက်သွန်သည် ကြက်သွန်ဥ(ထီး)၊ ကြက်သွန်ဥအသေးများကို ပြန်လည်စိုက်ပျိုးကြခြင်း ဖြစ်၍ ကြာရှည်အထားမခံပဲ အစိုအတိုင်းတူးရောင်းရသည်။ ဆောင်းကြက်သွန်နီသည် ကြက်သွန် မျိုးစေ့ကိုပျိုးထောင်၍ အပင်ကလေးများ တစ်လခွဲသားအရွယ်တွင် ပျိုးပင်ကိုနုတ်၍ နေရာရွေ့ ပြောင်း စိုက်ပျိုးကြရသည်။ ကြက်သွန်နီကို မိုးကုန်ရာသီ တန်ဆောင်မုန်းလနှင့် နတ်တော်လတွင် စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပြီး တပို့တွဲ၊ တပေါင်းလများတွင် ဖြိုင်ဖြိုင်ထွက်ပေါ်ပါသည်။ ကြက်သွန်မြိတ်ခြောက်မှ သာ တူဖော်ရောင်းချကြသောကြောင့် ကြာရှည်စွာ တစ်နှစ်ပတ်လုံးအထားခံပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆောင်းကြက်သွန်နီကို ပိုမိုစိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ကြက်သွန်နီမျိုးမှာ မြင်းခြံမျိုး(ဥရှည်) မျိုးနှင့် မြစ်သားမျိုး(ရွှေဖလားမျိုး)ဟူ၍ ရှိကြသည်။ မြင်းခြံဥမျိုးသည် ဥရှည်ပြီး အခွံထူကာ အသား ကြမ်းသည်။ ကျောက်ဆည်၊ မြစ်သားမျိုး(ရွှေဖလား)ကြက်သွန်ဥသည် ဥဝိုင်းမျိုးဖြစ်ပြီး အခွံပါး၍ အသားနုသည်။ ယခုအခါ ဈေးကွက် အတွင်း၌ ဆောင်းကြက်သွန်နီများ လှိုင်လှိုင်ဝင်ရောက် လာပြီဖြစ်၍ ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းလျှက်ရှိပါသည်။ ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း၌ ကြက်သွန်နီတစ်ပိဿာလျှင် ဥအလုံးအကြီး အသေးပေါ်မူတည်၍ ၃၀၀၀/၄၀၀၀ ကျပ် ဈေးနှုန်း များဖြင့် ရောင်းချခဲ့ခြင်းကြောင့် ယခုအချိန်တွင် မြစ်သားကြက်သွန်နီ(ရွှေဖလား)မျိုး တစ်ပိဿာ လျှင် ၂၅၀၀/၃၀၀၀ ကျပ်၊ မြင်းခြံဥ တစ်ပိဿာလျှင် ၂၀၀၀/၂၅၀၀ ကျပ် စသည်ဖြင့် ရောင်းချလျှက် ရှိသည်။ ကြက်သွန်နီအသစ်များ လှိုင်လှိုင်ဝင်ရောင်လာခြင်းကြောင့် ကြက်သွန်နီ ဈေးနှုန်းကျဆင်း သွားကြောင်း ဈေးကွက်အတွင်းမှ သိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)

ဆယ့်နှစ်လရာသီများတွင် လတကာတို့၏နော်တော် သာယာမှုတို့၏ ထိပ်ခေါင်ဖြစ်သော တပေါင်းလတွင် သဲပုံစေတီပွဲသာမက မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားရှိ ဘုရားစေတီ၊ ပုထိုးများ၌ ဗုဒ္ဓပူဇနိယပွဲတော်များနှင့်အတူ ဆွမ်းကြီးလောင်းပွဲ၊ ပဌာန်းပွဲတို့ကိုပါ ကျင်းပလျှက်ရှိရာ တပေါင်းလသည် မြန်မာတို့အတွက် ဒါနသီလကိုပေးသော မွန်မြတ်သောလဖြစ်ပါသည်။ ထူးခြာလှပလမြတ်ကာလတွင် နေခြည်မှာလည်းတဝင်းဝင်း ညအမှောင်မှာလည်းတဝင်းဝင်းဖြင့် တသင်းသင်းကြိုင်နေသော သရဖီပန်းများကို ခူးဆွတ်၍ ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချလျှက် ရှိပါသည်။ သရဖီပန်း၏ ရနံ့သည် အမူးအမော်ကိုပြေစေပါသည်။ သရဖီပန်းပင်သည် ကံ့ကော်ပင်၊ ပုန်းညက်ပင်များနှင့် ဆင်တူပါသည်။ တပေါင်း၏ ရာသီပန်းသည် သရဖီပန်းဖြစ်ပါသည်။ အရိပ်လည်းရ ပန်းလည်းလှသည့် အပင်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ သရဖီပန်းပင်ကို ကျေးရွာလူနေအိမ်များနှင့် ခြံဝင်းများတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကျောက်ဆည်ခရိုင်တွင် မယ်ဇယ်ပင်ရွာ၊ လက်ပံပင်ရွာ၊ မြောင်းဦးရွာ၊ ငါးလုံကုန်းရွာ၊ တံတားလယ်ရွာနှင့် သပြေသာရွာ၊ ဟန်မြင့်မိုရ်ရွာများမှ အများဆုံးထွက်ရှိသည်။ တပေါင်းလ၏ အမှတ်တံဆိပ်သရဖီပန်းများကို မြန်မာနိုင်ငံအညာဒေသမှာ လှပစွာတွေ့မြင်ရပါသည်။ သရဖီပန်းသည် ပင်စည်ကိုင်းများမှ ထွက်၍ ဖူးပွင့်ကြသည်။ သရဖီပန်းကို ညအချိန်တွင် အာနေသော အဖူးကလေးများကို ခူးဆွတ်ပြီး ပန်းကုံးကလေးများ သီကုံးကာ မန္တလေးဈေးကွက်သို့လည်း တင်ပို့ရောင်းချကြောင်း သိရှိရသည်။ တပေါင်းလ၏ ပထမလဝက်သည် ဆောင်းရာသီတွင် ကျရောက်ပြီး ဒုတိယလဝက်မှာ နွေရာသီတွင် ကျရောက် ပါသည်။ ဆောင်းအကူးနွေအစ သာယာလှသော လရာသီဖြစ်ပါသည်။ သရဖီပန်းတစ်ကုံးလျှင် (၃၀၀/၅၀၀)ကျပ်ဖြင့် ရောင်းချလျှက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။  

DOCA(မန္တလေး)

        လူတို့အသက်ရှင်နိုင်ရန်အတွက် သွေးအားနှင့်လေအား နှစ်မျိုးလိုအပ်ပါသည်။ အသက်ကြီး လာလျှင် လေဆက်စေရန်အတွက် အခါးစားပေးရမည်ဟု ရှေးလူကြီးများက ဆိုကြပါသည်။ ဂွေးတောက်ရွက်သည် ပူခါးမျိုးဖြစ်ပါသည်။ ဂွေးတောက်ရွက်ကို ကြက်သား၊ ကြက်ရိုးနှင့် ချက်စားက အရက်သောက်သူများအတွက် အဆိပ်အတောက်ကို ပြယ်စေပါသည်။ ဂွေးတောက်ရွက် ကို ဟင်းချိုချက်၍သော်လည်းကောင်း၊ ဘဲဥ၊ ကြက်ဥနှင့်ကြော်၍သော်လည်းကောင်း စားသုံးပါက ခွန်အားတိုးစေပါသည်။ ဂွေးတောက်ရွက်နှင့် ကြက်ရိုးဟင်းချိုချက်စားပါက ဂွေးတောက်ရွက်၏ ခါးသက်သက်အရသာနှင့် ကြက်သား၏ အချိုဓါတ်တို့ရောစပ်ပြီး အလွန်အရသာရှိသော ကြက်ဂွေး ဟင်းချိုကို ရရှိသည်။ ဂွေးတောက်ရွက်သည် ဝမ်းမီးကိုကောင်းစေပြီး အစာကြေလွယ်ပါသည်။ အမျိုးသားများအတွက် ဒူလာကောင်းပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် သွေးသားကို သန့်စေပါသည်။ အညာဒေသတွင် ပေါက်ရောက်သည့် ဂွေးတောက်ပင်သည် ထနောင်းပင်၊ တမာပင်၊ ဇီးပင် စသည့် အပင်ကြီးများပေါ်သို့ အနွယ်တက်ပြီးရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းသည့် နှစ်ရှည်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းဂွေးတောက် ပင်များ ယခုရာသီတွင် ရွက်ဟောင်းကြွေကျပြီး ရွက်သစ်ရွက်နုအဖူးများ ထွက်ပေါ်လျှက်ရှိပါသည်။ အညာဂွေးတောက်ရွက်ကို တပေါင်း၊ တန်ခူးလများတွင် မိုးဦးမကျမီ ခူးယူစားသောက် ရောင်းချကြ ပါသည်။ မိုးကျပြီးပါက အညာဂွေးတောက်ရွက်သည် အလွန်ခါးပါသည်။ အညာဂွေးတောက်ရွက် သည် ပိုးသတ်ဆေးဓါတ်မြေဩဇာကင်းစင်သော သဘာဝဟင်းသီးဟင်းရွက်ပင်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ အညာဒေသတွင် ဂွေးတောက်ပင်သည် အလေ့ကျပေါက်ပင်မျိုးဖြစ်သည်။ ယခုအခါ ဂွေးတောက်ပင် များကို ရေသွင်း၍ စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးလာခြင်းများလည်း ရှိပါသည်။ ၎င်းပျိုးဂွေးတောက်ပင်မှ ဂွေးတောက်ရွက်သည် အခါးဓါတ်နည်းပြီး အပင်ပုမျိုးဖြစ်သည်။ အဖူးအပွင့်အသီးများထိ မထားပဲ ရာသီမရွေးခူးယူစားသောက်ရောင်းချကြပါသည်။ ပျိုးဂွေးတောက်သည် အညာဂွေးတောက်ထက် အခါးဓါတ်လျော့နည်းပါသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း၌ အညာဂွေးတောက်ရွက်တစ်ဆယ်ကျပ်သားလျှင် (၁၂၀၀)ကျပ်၊ ပျိုးဂွေးတောက်တစ်ဆယ်ကျပ်သားလျှင်(၁၀၀၀)ကျပ်‌ ဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချလျှက်ရှိ ကြောင်း ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကုန်စိမ်းဆိုင်မှ သိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)

            စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကန့်ဘလူခရိုင်၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်သည် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် စပါး၊ ပဲမျိုးစုံနှင့် ဆီထွက်သီးနှံတို့ကို အဓိကစိုက်ပျိုးသည့်အပြင် ရာသီစာသီးနှံများနှင့် စားဖိုဆောင်သီးနှံများကိုလည်း စိုက်ပျိုးကြသည်။

         ယခုအခါ ကန့်ဘလူမြို့ပေါ်၊ နတ်ပေးကျေးရွာနှင့် အခြားသောကျေးရွာများတွင် ခရမ်းကြွပ်သီးများကို စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ခရမ်းကြွပ်သီးများကို ကန့်ဘလူမြို့မဈေးတွင်ရောင်းချကြောင်း၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ပထမပတ်အတွင်း ခရမ်းကြွပ်သီး(၁)ပိဿာလျှင်  (၃၈၀၀)ကျပ်၊ ခရမ်းကြွပ်သီး (၂၅)ကျပ်သားလျှင်  (၁၀၀၀)ကျပ်ဖြင့်ရောင်းချကြောင်း၊ ခရမ်းကြွပ်သီးကို ငပိရည်နဲ့တွဲဖက်၍အတို့ အမြှုပ်အဖြစ်စားသုံးကြကြောင်း၊ ထမင်းဆိုင်များမှ နေ့စဉ်ဝယ်ယူကြသဖြင့် အရောင်းအဝယ်သွက်လျက်ရှိကြောင်း မြို့မဈေးရှိ ကုန်စိမ်းရောင်းချသူတစ်ဦးထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)