ဆန်စပါး
မွန်ပြည်နယ်သည် ရေမြေ၊ ရာသီဥတုကောင်းများရှိခြင်းကြောင့် စပါးကို အဓိကထား စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ဒေသဝမ်းစာဖူလုံရုံမျှမက ပြည်နယ်ပြင်ပသို့တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည့်အထိ ထုတ်လုပ် ထွက်ရှိသည့် ပြည်နယ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်အတွင်းထွက်ရှိရုံမျှမက စပါးကိုကြိတ်ခွဲ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် ဆန်စက်လုပ်ငန်းများသည်လည်းမရှိမဖြစ်သော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်လျက်ရှိသည်။ မွန်ပြည်နယ်ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းအနေဖြင့် ယခုအခါ မွန်ပြည်နယ်(၁၀)မြို့နယ် အဆင့်ထိပါ မြို့နယ်ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းကို တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်လာနိုင်ပြီဖြစ်ပါသည်။
မွန်ပြည်နယ် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ၏ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားတိုးတက်မြင့်မားစေရန်နှင့် လူမှုစီးပွားရေးဘဝတိုးတက်မြင့်မားအောင် ရှေးရှုဆောင်ရွက်၍ ဆန်ကြိတ်ခွဲစက်များ၏ ကြိတ်ခွဲနိုင်သည့် ဆန်တန်ပမာဏများကို သိရှိနိုင်ရန်၊ မြို့နယ်ဒေသအသီးသီးတွင် စပါးချိန်တွယ် ဝယ်ယူသည့်ပုံစံ၊ ဆန်ပြန်လည်ရောင်းချသည့် ပုံစံတို့ကိုသိရှိနိုင်ရန်၊ ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များ အချင်းချင်း ဈေးကွက်ချဲ့ထွင် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် မွန်ပြည်နယ် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းနှင့် NEI တို့ပူးပေါင်၍ မွန်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မြို့နယ် (၁၀) မြို့နယ်မှ တောင်သူများ၊ ဆန်စပါးကဏ္ဍ၏ အကြောင်းအရာနယ်ပယ်ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းပြီး စစ်တမ်းကောက်ယူကာ “မွန်ပြည်နယ် ဆန်စက်လုပ်ငန်း စစ်တမ်းတွေ့ရှိချက် များအစီရင်ခံစာ” စာအုပ်ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ထုတ်ဝေနိုင်ခဲ့ပြီးလည်းဖြစ်ပါသည်။
နွေစပါးစိုက်ပျိုးထွက်ရှိမှု
မွန်ပြည်နယ်တွင် ဖေဖော်ဝါရီလမှစ၍ နွေစပါးကို စတင်စိုက်ပျိုးနေပြီဖြစ်သည်။ တောင်သူများအနေဖြင့် ဒေသ(ပေါ်ဆန်း)စပါးနှင့် (ဧည့်မထ)စပါးကို အဓိကထား စိုက်ပျိုးလျက် ရှိသည်။ မွန်ပြည်နယ် အနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် နွေစပါး စိုက်ဧက (၄၈၆၆၆၀ ဧကရှိပြီး ကျိုက်ထို မြို့နယ်တွင် (၈၂၁) ဧက၊ ဘီးလင်းမြို့နယ်တွင် (၉၆၁၇) ဧက ၊ သထုံမြို့နယ်တွင် (၈၄၂၄) ဧက၊ ပေါင်မြို့နယ်တွင် (၂၀၆၄၆) ဧက၊ မော်လမြိုင်မြို့နယ်တွင် (၁၅၀) ဧက၊ ချောင်းဆုံမြို့နယ်တွင် (၁၀၉) ဧက၊ ကျိုက်မရောမြို့နယ်တွင် (၇၁၃၇) ဧက၊ မုဒုံမြို့နယ်တွင် (၁၃၇၆) ဧက၊ သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်တွင် (၂၇၈) ဧက၊ ရေးမြို့နယ်တွင် (၁၀၈) ဧက စိုက်ပျိုးထားရှိပြီးဖြစ်သည်။
ဈေးနှုန်းဈေးကွက်
နွေစပါး(ဧည့်မထ)ပေါ်စချိန်တွင် စပါးတင်း(၁၀၀)လျှင် ကျပ် (၂၄)သိန်းဖြင့် ဈေးစတင်ရရှိခဲ့ပြီး စပါးလှိုင်လှိုင်ထွက်ချိန်တွင် စပါးတင်း(၁၀၀)လျှင် ကျပ်(၂၁)သိန်းထိဈေးရရှိခဲ့သည်။ မွန်ပြည်နယ်အတွင်း ဧပြီလဒုတိယအပတ်တွင် စပါးဈေးနှုန်းမှာ ပေါ်ဆန်းစပါး တင်း(၁၀၀)လျှင် ကျပ်(၃၅)သိန်း၊ ပေါ်ဆန်း(ဆန်) တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် (၅၃၀၀)၊ပေါ်ဆန်း(ဆန်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၁၂၂၀၀၀၊ ဧည်မထ စပါးတင်း(၁၀၀)ကျပ် (၂၁)သိန်း၊ ဧည့်မထ(ဆန်) တစ်ပြည်လျှင် ကျပ် ၃၅၀၀၊ ဧည့်မထ(ဆန်) တစ်အိတ်လျှင် ကျပ် ၇၉၀၀၀ ဈေးအသီးသီးဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခင်လနှင့်နှိုင်ယှဉ်ပါက ဈေးနှုန်းပြောင်းလဲမှုမရှိဘဲ ဒေသထွက် ဧည့်မထ (ဆန်)များကို ကရင်ပြည်နယ်သို့လည်းတင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ပိန္နဲသီး
ပိန္နဲသီးပေါ်စချိန်တွင် မွန်ပြည်နယ်အတွင်းသာမက အခြားပြည်နယ်/ တိုင်းများမှလည်း မှာယူမှုများရှိနေကြောင်း သိရသည်။ ရာသီပေါ်ပိန္နဲသီးများကို အလုံးလိုက်ဈေးဖြင့် ရောင်းချနေသည့်အပြင် ကီလိုဖြင့်လည်း ရောင်းချလျက်ရှိနေသည်။ ဈေးနှုန်းမှာ အရွယ်အစားပေါ်မူတည်ပြီး တစ်လုံးလျှင် ကျပ် ၂၅၀၀ မှ ကျပ် ၁၂၀၀၀ အထိဈေးရရှိကာ ယခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းဈေးကွက်၌ ရာသီပေါ်သီးနှံများအဝယ်လိုက်နေပြီး ဈေးကောင်းရရှိနေကြောင်း စိုက်ပျိုးရောင်းချသူများထံမှ သိရသည်။
ဒူးရင်းသီး
မွန်ပြည်နယ်တွင် ဧပြီလဆန်းပိုင်းမှစ၍ ဒူးရင်းသီးများ စတင်ရင်မှည့်လာပြီဖြစ်သည့် အတွက် ပေါ်ဦးပေါ်ဖျား ရာသီတွင် ဒူရင်းသီးများဈေးကောင်းရရှိနေသည်။ ဧပြီလ တတိယပတ် တွင် ဒူးရင်းသီး ဈေးနှုန်းမှာ တစ်ကီလိုလျှင် ကျပ် ၁၈၀၀၀ ထိပေါက်ဈေးဖြစ်ပေါ်နေပြီး ယခင်နှစ် ဈေးနှုန်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက တစ်ကီလိုလျှင် ကျပ် ၈၀၀၀ ထိဈေးပိုမိုရရှိနေကြောင်းသိရသည်။ ယခုအချိန်တွင် မွန်ပြည်နယ်ထွက် ဒူရင်းသီးများကို ပြည်နယ်အတွင်း ဝယ်ယူစားသုံးမှုအပြင် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ ပြည်၊ပဲခူး၊ ပျဉ်မနားဘက်မှလည်း မှာယူသူများရှိနေကြောင်း ဒူးရင်းသီး ရောင်းဝယ်သူထံမှသိရသည်။
ဒူးရင်းသီးတွင် ကြွေသီးနှင့်ခူးသီးဟူ၍ (၂)မျိုးရှိသည်။ ကြွေသီးဆိုရာတွင် အပင်ပေါ်မှ ရင့်မှည့်ပြီး လူတို့၏ အကူအညီမလိုဘဲ အလိုလျှောက် အပင်အောက်သို့ကြွေကျသည့်အသီးဖြစ်ပြီး ခူးသီးဆိုသည်မှာ အပင်ပေါ်ရှိအသီးများထဲမှ ရင့်မှည့်သည်ဟု ယူဆရသော အသီးများကို ကျွမ်းကျင်အသီးခူးသမားများမှ ခူးဆွတ်ပေးသည့်အသီးဖြစ်သည်။ ကြွေသီးအများစုသည် ကြွေပြီးပြီးချင်း စားသုံးပါကပိုပြီးအရသာရှိကာ အသားများပျော့အိနေသည့် အနေအထားဘက်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည့်အတွက် အချို့သောသူများ အနေဖြင့် ကြိုက်နှစ်သက်မှုမရှိပေ။ ထို့ကြောင့် ကြွေသီးအားဝယ်ယူစားသုံးသူများအနေဖြင့် မိမိတို့ ဝယ်ယူမည့်ကြွေသီးအား မိမိနှင့်အနီးဆုံး နေရာဒေသမှ အသီးများကို ဝယ်ယူစားသုံးသင့်ပါသည်။ ခူးသီးအများစုမှ အဝေးမှမှာယူ စားသုံးသူများအတွက် ရည်ရွယ်ပြီးခူးဆွတ်ပေးခြင်းဖြစ်ပြီး အသီးခူးသမား၏ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ခြံရှင်များ၏မှတ်တမ်းအပေါ်မူတည်ပြီး ခူးဆွတ်ပေးရခြင်းဖြစ်သည်။ ခူးသီးများကို အနည်းဆုံး ခူးပြီး (၂) ရက်မှ (၅) ရက်အထိ ထားပြီးမှသာ စားသုံးသင့်ပြီး ရက်မပြည့်ဘဲစားသုံးမိပါက အရသာမဲ့သောဒူးရင်းသီးကိုစာသုံးရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဈေးကြီးပေးပြီး ဝယ်ယူစားသုံး ရသည့်ရာသီ သီးနှံဖြစ်သည့်အတွက် အထူးသိပြုပြီး ဝယ်ယူစားသုံးခြင်းဖြင့် ဒူးရင်းသီး၏ အရသာအစစ်အမှန်ကို ခံစားရမည်ဖြစ်သည်။
DOCA(မွန်)