မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံသောစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံလူဦးရေ ၏၇၀ရာခိုင်နှုန်းသည် ကျေးလက်ဒေသများတွင်နေထိုင်ကြပြီး စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်အသက်မွေးလျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ လုပ်ကိုင်ရာတွင် မိမိဒေသရှိရေ၊ မြေ၊ ရာသီဥတုကိုလိုက်၍ သီးနှံများကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ဒေသသည် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အထူးသင့်တော်သော ရေ၊ မြေရာသီဥတုများရှိသည့်အတွက် ကော်ဖီကိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး ထွက်ရှိလာသည့်ကော်ဖီများ၏ အရည်အသွေးသည်လည်း အထူးကောင်းမွန်ကြောင်း ကော်ဖီအရည်အသွေးစမ်းသပ်စစ်ဆေးမှု ရလဒ်အဖြေများအရ သိရှိရသည်။ ဗဟုသုတအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အာရေးဗီးယားကော်ဖီနှင့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီဟူ၍ ကော်ဖီအမျိုးအစား(၂)မျိုးကို စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိပါသည်။ အာရေးဗီးယားကုန်းမြင့်ကော်ဖီမျိုးများကို ပေ ၂၅၀၀အထက် တောင်ပေါ်ဒေသများနှင့် ရိုဘက်စတာ မြေနိမ့်ကော်ဖီမျိုးများကို ပေ ၂၅၀၀အောက်နိမ့်သော ဒေသများတွင်စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ အာရေးဗီးယားကော်ဖီကို ကချင်ပြည်နယ်၌ ပူတာအို၊ မြစ်ကြီးနား၊ ဗန်းမော်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၌ မိုးကုတ်၊ ပြင်ဦးလွင်၊ ရှမ်းပြည်နယ်၌ ကျိုင်းတုံ၊ တာချီလိတ်၊ နောင်ချို၊ ရပ်စောက်၊ ရွာငံ၊ ဟိုပုံး၊ ပင်းတယ၊ ပင်လောင်းနှင့် ကယားပြည်နယ်၌ လွိုင်ကော်၊ ဒီမော့ဆိုစသည့်ဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ရိုဘက်စတာကော်ဖီကို မွန်ပြည်နယ်၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကရင်ပြည်နယ် လိပ်သို၊ သံတောင်ကြီးဒေသတို့တွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြသည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရန် စိုက်ခင်းမြေနေရာရွေးချယ်ရာတွင် မြေမျက်နှာပြင်ပြန့်ပြူးသောမြေနေရာ သို့မဟုတ် ဆင်ခြေလျှောပြေသော ကုန်းစောင်းမြေနေရာတို့ကို အဓိကထား၍ ရွေးချယ်သင့်သည်။ အနည်းငယ် မတ်စောက်သော တောင်စောင်းများကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက ကွန်တိုစနစ်၊ လှေကားထစ် စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များ ပြုလုပ်၍ စိုက်ပျိုးသင့်ပါသည်။ ဆီးနှင်းအကျများသော တောင်ပေါ်ဒေသများ၌ ဆီးနှင်းခါးကျရောက်မှုနည်းသည့် တောင်စောင်းဆင်ခြေလျှောအပေါ်ပိုင်းတွင် ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးသင့် ပါသည်။ ကော်ဖီပင်စိုက်ပျိုးရန် ပင်ကြား တန်းကြားအကွာအဝေးအား ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများ ဗဟုသုတရစေရန် အလို့ငှာဖော်ပြပေးလိုပါသည်။ အများအားဖြင့် အာရေးဗီးယားကော်ဖီ (ကုန်းမြင့်ကော်ဖီ)အတွက် ပင်ကြားတန်းကြား (၄ပေ ၈ပေ)ဖြင့် တစ်ဧကဝင်ဆန့်(ပင်) ၁၃၆၀ပင်နှင့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ(မြေနိမ့်ကော်ဖီ)အတွက် ပင်ကြားတန်းကြား (၁၀ပေ ၁၀ပေ)တစ်ဧကဝင်ဆန့်(ပင်) ၄၃၅ပင်စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ ပင်ကြားတန်းကြားအကွာအဝေးအား ကော်ဖီမျိုးအလိုက်လည်းကောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်အရလည်းကောင်း၊ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်အပေါ် မူတည်၍လည်းကောင်းအနည်း ငယ်ပြောင်းလဲသတ်မှတ်နိုင်ပါသည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရန် ကျင်းကို (၁ဒသမ၅ x ၁ဒသမ၅x ၁ဒသမ၅) ပေဖြင့် စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး စိုက်ခါနီးနှစ်ပတ် သုံးပတ်အလိုတွင် နွားချေး ၁ပြည်၊ တီစူပါဟင်းစားဇွန်း ၂ဇွန်းနှင့် အပေါ်ယံမြေသားများကို သမအောင်ရောမွှေ၍ကျင်းဖုံးပေးရမည်။ ကော်ဖီပင်မြေချစိုက်ပျိုးခြင်းကို ပုံမှန်အားဖြင့် မိုးစတင်ရွာသွန်းချိန်တွင် စတင်ဆောင်ရွက်နိုင်သော်လည်း ရေပေးသွင်းနိုင်ပါက နွေရာသီ၌ပင် ရေသွင်းစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကော်ဖီပင်မြေချစိုက်ပျိုးရာတွင် ပျိုးအိတ်မြေလုံးမကွဲရန် ဂရုပြုစိုက်ပျိုးရပြီး ရေသောက်မြစ်ဖြောင့်တန်းစေရန်အတွက် ပျိုးအိတ်အောက်ခြေမြေကြီးနှင့် ကပ်၍ ခေါက်နေသော အမြစ်ကိုဖြတ်ပေးရန် အထူးသတိပြုရပါမည်။ နှစ်ရှည်ပင်ဖြစ်သောကော်ဖီပင်သည် တစ်ခါစိုက်ပျိုးပြီး ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းပါက နှစ်ရှည်ဝင်ငွေရရှိမည့် သီးနှံပင်ဖြစ်ပါသည်။ သုံးနှစ်သားမှ စတင်၍ ဖူးပွင့်ပြီး အသီးသီးကာ ငါးနှစ်သားအထက်တွင်စတင်၍ အသီးအထွက်နှုန်းများကောင်းမွန်ပြီး ဝင်ငွေတိုးစေပါသည်။ စီးပွားဖြစ်သက်တမ်းအားဖြင့် အနှစ်၂၀ဝန်းကျင်ခန့်အသီးသီးနိုင်သည်။ ကော်ဖီသီးရင့်မှည့်ရာတွင် အစိမ်းရောင်မှ အနီရောင်၊ အစိမ်းရောင်မှ လိမ္မော်ရောင် သို့မဟုတ် အစိမ်းရောင်မှ အဝါရောင်ပြောင်းလဲကြသည်။ ကော်ဖီသီးရင့်မှည့်ချိန်ရောက်လျှင် ကော်ဖီသီးမှည့် များကိုသာ အကြိမ်ကြိမ်ရွေးချယ်ခူးဆွတ်ရပါသည်။ အထူးအတန်းဝင်ကော်ဖီဆံရရှိရန်အတွက် ကော်ဖီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ခြင်း လုပ်ငန်းစဥ်များကို အစိုနည်း သို့မဟုတ် အခြောက်နည်းဟူ၍ နည်းလမ်း၂ မျိုးဖြင့် ထုတ်လုပ်ကြပါသည်။ ကော်ဖီဆံအခြောက်လှန်းခြင်း၊ ကော်ဖီဆံများစနစ်တကျသိုလှောင်ခြင်း နှင့် ကော်ဖီဆံစိမ်းအစေ့ထုတ်ခြင်း လုပ်ငန်းစဥ်များကို သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ အဆင့်ဆင့်ပြုလုပ် ကြပါသည်။
ထိုသို့အရည်အသွေးကောင်းမွန်သည့် ကော်ဖီကုန်ကြမ်းများကို ရရှိနိုင်သည့်အတွက် ထိုကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းများနှင့်ဆက်စပ်၍ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်ကော်ဖီအခြေခံသော MSMEလုပ်ငန်းများလည်းထွန်းကား လာခဲ့သည်။ ကော်ဖီအခြေခံ MSMEလုပ်ငန်းများတွင် ကော်ဖီလှော်ခြင်းလုပ်ငန်း၊ ကော်ဖီမှုန့်ထုတ်လုပ် သည့်လုပ်ငန်း၊ အသင့်သောက်ကော်ဖီထုတ်လုပ်သည့်လုပ်ငန်း၊ ကော်ဖီအခြေခံသည့် အဖျော်ယမကာ ဆိုင်များ အစရှိသဖြင့်ကော်ဖီအခြေခံသည့် ဆက်စပ်လုပ်ငန်းများလည်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာပြီး တစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေများလည်း ပိုမိုတိုးတက်ရရှိလာခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါ ကော်ဖီအခြေခံ MSMEလုပ်ငန်းများ ပိုမိုကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှလည်း နည်းပညာပေး သင်တန်းများကို သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအလိုက်ဖွင့်လှစ်ပြီး နည်းပညာပေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ပေး လျက်ရှိပါသည်။ ထိုနည်းတူစွာ လုပ်ငန်းများတရားဝင်မှုဖြစ်စေရေးအတွက်လည်း သက်ဆိုင်ရာဌာန များနှင့်ပူးပေါင်း၍ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်းလည်း သိရှိရသည်။ ချင်းပြည်နယ်တွင် ၂၀၂၃-၂၀၂၄ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်းကော်ဖီစိုက်ဧက ၇၀၇ဧကရှိပြီး ပြည်နယ်အတွင်း အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် ချင်းပြည်နယ် မင်းတပ်ကော်ဖီ အစုအဖွဲ့၊ နောင်ချိုမြို့နယ်ကော်ဖီအစုအဖွဲ့အစရှိသဖြင့် ဒေသအလိုက်အစုအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်ကြမ်းကော်ဖီစေ့များကို အရည်အသွေးမြှင့်တင်စေပြီး အရည်အသွေး ကောင်း၊ အရွယ်အစားအဆင့်မီသော ကော်ဖီစေ့များကို နိုင်ငံခြားပို့ကုန်အဖြစ် စျေးကောင်းကောင်း ဖြင့်တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်စေရန် အရည်အသွေးမြင့် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ကြိတ်ခွဲမှု နည်းပညာပေး သင်တန်း ပေးခြင်းနှင့် ကော်ဖီသီးမှည့်များဆွတ်ခူးရာတွင် အရည်အသွေးကောင်းကော်ဖီသီးများ ရရှိစေရန် ကော်ဖီသီးမှည့် အစိုဓာတ်တိုင်းကိရိယာအား မဲခေါင်-လန်ချန်း အထူးရန်ပုံငွေအထောက်အပံ့ဖြင့် ကော်ဖီအဓိကစိုက်ပျိုးသော ကချင်၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် မန္တလေး၊မကွေး၊ နေပြည်တော် တိုင်းဒေသကြီးရှိ ကော်ဖီစိုက်တောင်သူများအား အခမဲ့ဖြန့်ဝေပေးခြင်းများ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ အခြေခံမှစ၍ မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ခြင်းသည် နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း ပင်ဖြစ်သည်။ ကော်ဖီထုတ်ကုန်များထုတ်လုပ်ရာတွင် အရည်အသွေးကောင်းမွန်ပြီး ထုတ်ပိုးမှု ကောင်းမွန်မှသာလျှင် စျေးကွက်ပိုမိုရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သဖြင့် နည်းပညာနှင့်အခြားလိုအပ်သည်များကို နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့်လည်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါကြောင်း သိရှိရသည်။ စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနအနေဖြင့်လည်း MSMEလုပ်ငန်းများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထွန်းကားလာစေရန်အတွက် လိုအပ်သည့်ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ အလုံအလောက်ရရှိစေရန်အတွက် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု နည်းပညာပေး သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ပေးခြင်း၊ ကော်ဖီလှော်သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ပေးခြင်း၊ ကော်ဖီ အရည်အသွေး အကဲဖြတ်အမှတ်ပေးခြင်းသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းတို့ကို သက်ဆိုင်ရာ ဦးစီးဌာန၊ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းဖြင့် နိုင်ငံ၏MSMEလုပ်ငန်းများ ပိုမိုတိုးတက်လာခြင်းနှင့် အတူနိုင်ငံသားများ၏ တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေများလည်း ပိုမိုတိုးတက်လာနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါသည်။