ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

                 ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြားကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမ (၁၀) လအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၂.၃၇ ဘီလီယံအထိရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်အလားတူကာလနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၃ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာကြောင်း အကောက်ခွန်နှင့် စည်းကြပ်မှုဦးစီးဌာန၏ အစီရင်ခံစာတွင်ဖော်ပြထားသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘောဒီးယား၏ ထိပ်တန်းကုန်သွယ်ဖက်အဖြစ်ဆက်လက်ရပ်တည်နေပြီး အမေရိကန်၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့လည်းပါဝင်သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ အောက်တိုဘာလအထိ ကမ္ဘောဒီးယားသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့  ကုန်ပစ္စည်းတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၄၂ ဘီလီယံတင်ပို့ခဲ့ပြီး  တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာကာ ဒေါ်လာ ၁၀.၉ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်လာခဲ့ကြောင်း အစီရင်ခံစာတွင်ဖော်ပြထားသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကမ္ဘောဒီးယား၏ အဓိကတင်ပို့သည့်ကုန်ပစ္စည်းများမှာ ဆန်စပါး၊ ငှက်ပျောသီး၊ သရက်သီး၊ ပီလောပီနံ၊ ရေထွက်ကုန်နှင့် အဝတ်အထည်များဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှ အထည်ချုပ်ကုန်ကြမ်းများ၊ စက်ယန္တယားများ၊ မော်တော်ကားယာဉ်များ၊ စားသောက်ကုန်များ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများနှင့် ဆေးဝါးများကိုတင်သွင်းသည်။ ကမ္ဘောဒီးယား-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှုသဘောတူညီချက်နှင့် ဒေသတွင်းဘက်စုံစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသဘောတူညီချက် (RCEP) သည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကမ္ဘောဒီးယားလယ်ယာထွက်ကုန်များတင်ပို့မှုကို အရှိန်မြှင့်တင်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားစီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ Penn Sovicheat ကပြောကြားခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံအကြားနီးကပ်သသောပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် အနာဂါတ်တည်ဆောက်ရန် သဘောတူညီချက်သည် ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရန် တွန်းအားတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားကုန်သည်ကြီးများအသင်း ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌ Lim Heng ကပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Khmer Times

DOCA(ရန်ကုန်)

               ပြည်ပတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝင်ရောက်မှုများ၊ ကြီးမား‌သောအခြေခံအဆောက်အအုံစီမံကိန်းများနှင့်သင့်လျော်ကောင်းမွန်သော ဥပဒေဝန်းကျင်တို့ကြောင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏စက်မှုနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ကဏ္ဍများသည် အားကောင်းစွာကြီးထွားလာကြောင်း ဗီယက်နမ်အိမ်ခြံမြေအေဂျင်စီ Savills Vietnam ၏ပြောကြားချက်အရ သိရပါသည်။ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးစွမ်းရည်များနှင့် အချက်အလက်စင်တာများတိုးချဲ့လာခြင်းနှင့်အတူ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ တန်ဖိုးမြင့်ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းသို့ အသွင်ကူးပြောင်းလာခြင်းသည် ကမ္ဘာ့ထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်တွင် ၎င်းတို့၏နေရာအဆင့် ကိုမြှင့်တင်ပေးလျှက်ရှိကြောင်း အေဂျင်စီက နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့ကပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ၎င်းတို့၏ တင်ပြချက်အရ ဗီယက်နမ်၏စက်မှုလုပ်ငန်း ကဏ္ဍအောင်မြင်မှုရရှိခြင်းသည် အားကောင်းသောလုပ်သားထု၊ အစိုးရ၏ဆွဲစောင်မှုမက်လုံးများ၊ ကုန်သွယ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် တံခါးဖွင့်ထားမှုနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများအား စဥ်ဆက်မပြတ် အဆင့်မြှင့်တင်မှုတို့ပါဝင်သော များစွာသောအကြောင်းအရာများ၏ ပံ့ပိုးမှုများကြောင့် ဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ အီလတ်ထရောနစ်နှင့် စီမီးကွန်ဒတ်တာအစရှိသည့် တန်ဖိုးမြင့်စက်မှုလုပ်ငန်းများသည် ကြီးထွားမှုကိုမောင်းနှင်လျှက်ရှိပြီး အိမ်ခြံမြေဝယ်လိုအားနှင့် ဒေသဆိုင်ရာရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကိုဆွဲစောင်ရာတွင် ကူညီပေးလျှက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ Savills Vietnam ၏ ဒုတိယမန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာဖြစ်သူ Troy Griffiths က ဗီယက်နမ်သည် ကုမ္ပဏီများကလုပ်သားခနည်းပါးမှုကိုအဓိကထား၍ ရိုးရှင်းသောကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းမှ မြင့်မားသောနည်းပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုမြင့်မားသော အဆင့်မြင့်ကုန်ထုတ်စွမ်းရည်ရှိသောနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိသောကုန်ကျစရိတ်များ၊ ဗျူဟာကျသောတည်နေရာနှင့် များစွာသောကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်များတွင် ပါဝင်ထားမှုတို့ကြောင့် ဗီယက်နမ်သည်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လှိုင်းသစ်များရှာဖွေရာတွင် ကောင်းမွန်သောနေရာတွင်တည်ရှိနေကြောင်းသိရပါသည်။ ပြည်ပတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဧရိယာများတွင် အီလတ်ထရောနစ်၊ မော်တော်ယာဥ်အစိတ်အပိုင်းများ၊ စီမီးကွန်ဒတ်တာများနှင့် အစိမ်းရောင်နည်းပညာ အစရှိသည့်တန်ဖိုးမြင့်စက်မှုလုပ်ငန်းများ ပါဝင် ကြောင်းသိရပါသည်။ တောင်ကိုရီးယား၊ စင်ကာပူနှင့်ဂျပန်ပါဝင်သော အဓိကရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများသည် မြင့်မားသောနည်းပညာနှင့်တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်လုပ်ခြင်းတို့ကို အသွင်ပြောင်းခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်သည် အခြေခံအဆောက်အအုံအတွက် ငွေသုံးစွဲမှုကိုမြှင့်တင်လျှက်ရှိပြီး အဓိကစီမံကိန်းတွင် နိုင်ငံ GDP၏ ၇% ထိဘက်ဂျက်ချထားပေးကြောင်းသိရပါသည်။ Savills Vietnam ၏ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များကလည်း e-commerce ကဏ္ဍနှင့် ပြည်ပတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြင့်တက်လာမှုတို့ကြောင့် ကုန်လှောင်ရုံများနှင့် အသင့်ဆောက်ပြီးစက်မှုမြေနေရာများအတွက် မြေနေရာလိုအားမြင့်တက်လာနိုင်ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ကုန်လှောင်ရုံစျေးနှုန်းများသည် မြင့်မားစွာ ယှဥ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး ပျမ်းမျှအားဖြင့် တစ်စတုရန်းမီတာကို ၅.၆ အမေရိကန် ဒေါ်လာရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

Vietnamplus

DOCA(ရန်ကုန်)        

    ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဆန် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၅.၁ သန်းအထိ တင်သွင်း ရဖွယ်ရှိပြီး အစောပိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ခန့်မှန်းချက် ဆန်တန်ချိန် ၄.၉ သန်းထက် ၀.၂ သန်း ပိုမိုလိမ့်မည်ဟု အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန (USDA) လက်အောက်ရှိ နိုင်ငံခြားစိုက်ပျိုးရေး ဝန်ဆောင်မှုဌာန (FAS) က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

    အဆိုပါ FAS ဌာန၏ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ လူဦးရေတိုးပွားမှုနှင့် သွင်းကုန်ခွန်များလျှော့ချမှုတို့အရ ယခင်ခန့်မှန်းထားသည့် ဆန်တန်ချိန်ထက် ပိုမို တင်သွင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ဖိလစ်ပိုင်အနေဖြင့် ဆန်တင်သွင်းမှု၏ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ဗီယက်နမ်ထံမှ အဓိကရယူတင်သွင်းခဲ့ရာ နှစ်နိုင်ငံ၏ ခိုင်မာသော ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံ ရေးကို အလေးထားမှုရှိကြောင်း  ဖော်ပြထားသည်။

     ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှု အနည်းငယ် ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း အိမ်နီးချင်း ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံထံမှ တင်သွင်းရယူလျက် ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားတို့ အပါအဝင် အဓိက ဆန်တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများ၏ ဝယ်လိုအားကို ပြည့်မီအောင် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၄ နှစ်ကုန်တွင်  ဗီယက်နမ်၏ ဆန်တင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန် ၈.၉ သန်းသို့ စံချိန်တင်ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်သို့ အိန္ဒိယမှ ဆန်များပြန်လည်ဝင်ရောက်လာခြင်းကြောင့် အာရှဒေသရှိ ဆန်တင်ပို့သူများအပေါ် ဈေးနှုန်းများကို ကျဆင်းစေသည့် ဖိအားအဖြစ် သက်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ဗီယက်နမ်သည် အဓိကဆန်တင်ပို့သူအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။

     ဖိလစ်ပိုင်အတွက် ဗီယက်နမ်ဆန်သည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ထိရောက်မှု၊ အပြိုင်အဆိုင် စျေးနှုန်းကြောင့် ဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုအဖြစ်ရှိနေပြီး ပြည်တွင်း၌ ပရီမီယံဆန်မျိုးများ ၀ယ်လိုအား မြင့်တက်လာသည်ဟု FAS ဌာန၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ မကြာမီကာလအတွင်း ဖိလစ်ပိုင်သည် ဗီယက်နမ်ဆန်ကို စွဲမြဲစွာ ဝယ်ယူသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာမည့် အလားအလာရှိကြောင်း သိရပါသည်။

Source: Manila Standard, 10 Nov 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     မလေးရှားနိုင်ငံတွင် စားအုန်းဆီ ထုတ်လုပ်ထောက်ပံ့မှု လျော့ကျလာပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမှ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊  ‌ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ၃ လအတွက် ဘာဆာမလေးရှားဈေးကွက်၌ စားအုန်းဆီကြမ်း ကြိုတင်အရောင်းစာချုပ်များကို အနည်းဆုံး ၅% ခန့် ဈေးနှုန်းမြှင့်တင် ချုပ်ဆိုမှု များရှိကြောင်း နိုင်ငံတကာစီးပွားရေး စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးသုတေသနအဖွဲ့ (Business Monitor International-BMI) ၏ ‌ရေးသား ဖော်ပြချက်ကို ကိုးကားလျက် မလေးရှား New Straits Times သတင်းဌာနက ၁၁-၁၁-၂၀၂၄ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

      ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွက် စားအုန်းဆီကြမ်း တစ်တန်လျှင် မလေးရှားရင်းဂစ် ၃၈၅၀  နှုန်းရှိမည် ဟု ယခင်ကခန့်မှန်းထားရှိမှုကို  ရင်းဂစ် ၄၀၅၀ သို့ မြှင့်တင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက် သင်္ဘောတင် ပို့ဆောင်မည့်စားအုန်းဆီ တစ်တန်လျှင် ၃၆၅၀ ရင်းဂစ်နှုန်း ခန့်မှန်းချက်ကိုလည်း ရင်းဂစ် ၃၉၀၀ သို့ တို့းမြှင့်ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားရှိမှုကို BMI က ဖော်ပြပါသည်။ 

       ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ချုပ်ဆိုသည့် စာချုပ်များတွင် စားအုန်းဆီကြမ်း တစ်တန်၏ ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ ရင်းဂစ် ၃၉၉၀ ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်အစမှ ၎င်းနေ့ရက်အထိ (Year-To-Date YTD) တစ်တန်ပျမ်းမျှဈေးနှုန်း ၃၉၅၂ ရင်းဂစ်ထက် ဈေးနှုန်းမြင့် တက်မှု ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။

     ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလကုန်အထိ စားအုန်းဆီ YTD ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ တစ်တန်လျှင် ရင်းဂစ် ၃၉၃၇ ဖြစ်၍ တစ်တန်အပေါ် ၅၃ ရင်းဂစ် မြင့်တက်ပြီး စျေးနှုန်းခိုင်မာမှု ပိုမိုတိုးတက်လာကြောင်း၊ နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့ ဈေးကွက်ပိတ်သိမ်းချိန်၌ အရောင်းအဝယ်စာချုပ်များသည် တစ်တန်လျှင် ရင်းဂစ် ၄၈၉၁ အထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ၎င်းဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊  ဇွန်လ ၃၀ ရက် နောက်ပိုင်း အမြင့်ဆုံးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့မှ နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့အတွင်း စားအုန်းဆီ တစ်တန် ပျမ်းမျှဈေးနှုန်းမှာ ရင်းဂစ် ၃၉၉၅ ဖြစ်ပြီး ရာခိုင်နှုန်း အားဖြင့် ၂၂.၁%  မြင့်တက်ခဲ့သည်။

   ကမ္ဘာ့ စားအုန်းဆီ အများဆုံးထုတ်လုပ်သည့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့တွင် ထုတ်လုပ်မှုလျော့ကျခြင်းနှင့် သိုလှောင်မှုလက်ကျန် လျော့နည်းဖွယ်ရှိခြင်းတို့အပေါ် စိုးရိမ်မှုများ ရှိလာသဖြင့် လတ်တလော၌ စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းခိုင်မာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် စားသုံးဆီ အမျိုးမျိုး၏ ဈေးနှုန်းခိုင်မာမှုဖြစ်ပေါ်ခြင်းကလည်း အထူးသဖြင့် စားအုန်းဆီဈေးကွက်တွင် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာစေခဲ့သည်။

   တစ်ချိန်တည်းမှာပင် နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းမှာ ၁ အမေရိကန်ဒေါ်လာလျှင် ၄.၁၂၁၅ ရင်းဂစ် ရှိရာမှ ၄.၃၇၆ ရင်းဂစ်သို့ မြင့်တက်လျက် မလေးရှားရင်းဂစ် ငွေကြေးတန်ဖိုး ၆.၂% ကျဆင်းခဲ့ရာ စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းခိုင်မာမှုကို ပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ စားအုန်းဆီစျေးနှုန်းများသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းမှ ၂၀၂၅ နှစ်ဦးပိုင်းအထိ မြင့်မားနေဦးမည်ဟု မျှော်လင့်ထားသော်လည်း ဆက်လက် မြင့်တက်နိုင်မှုမှာ အကန့်အသတ်ရှိကြောင်း၊ ကာလတို၌ မြောက်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် ဆောင်းရာသီ ကျရောက်လာရာ ရာသီအလိုက် စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှု ကျဆင်းခြင်းနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ဒီပါဝလီ ပွဲတော်သည်လည်း ပြီးဆုံးသွားသဖြင့် ၎င်းပွဲတော်နှင့်ဆက်နွှယ်သော သွင်းကုန်ဝယ်လိုအားသည် လျော့ကျလာမည်ဟု မျှော်လင့်ရကြောင်း BMI သုတေသနအဖွဲ့က ဆိုသည်။

     စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းများ ပြန်လည်ကျဆင်းနိုင်ခြေမှာ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားတို့၏ ထုတ် လုပ်မှုအပေါ် မူတည်နေပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စတုတ္ထသုံးလပတ်၌ လာနီညာ (La Niña) ရာသီဥတု စတင်ဖြစ်ပေါ်မည့် အခြေအနေရှိပါက စျေးကွက်နှစ်ခုလုံးတွင် ထုတ်လုပ်မှု တိုးတက်လာစေမည် ဖြစ်သည်။ လက်ရှိခန့်မှန်းချက်များအရ လာနီညာရာသီဥတုဖြစ်စဉ်သည် အားပျော့မည့်အခြေအနေ ရှိပြီး ပျမ်းမျှ မိုးရွာသွန်းမှုကိုကျော်လွန်၍  မိုးရွာသွန်းမှုလွန်ကဲခြင်းနှင့် ရေကြီးရေလျှံမှုအဖြစ်သို့ ကူးပြောင်းမည့် အန္တရာယ်များကို နည်းပါးစေမည်ဟု BMI ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

      ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှ စတင်၍ ပဲပုပ်ဆီထက် ဈေးနှုန်းပိုမိုမှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော စားအုန်းဆီဈေးနှုန်း တိုးတက်ကောင်းမွန်မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်တွင် အရှိန်လျော့ကျ နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ စားအုန်းဆီ၏ သီးခြားလုပ်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိရှိမှုအရ စားသောက်ကုန် ထုတ်လုပ်သည့်ကဏ္ဍ၌ ဝယ်လိုအား အပြောင်းအလဲမရှိနိုင်သော်လည်း အိမ်ထောင်စုအဆင့်တွင် အခြားသော စားသုံးဆီများကို အစားထိုးအသုံးပြုမှု ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း BMI မှ ပြောကြားခဲ့ ပါသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏  စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှုမှာ ၂၀၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၉.၈ သန်းရှိရာမှ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်၌ တန်ချိန် ၉.၂ သန်းသို့ ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပြီး စျေးနှုန်းသင့်တင့်သော စားသုံးဆီများဖြင့် အစားထိုးအသုံးပြု‌မှုရှိလာကာ ဝယ်လိုအားအပေါ် သက်ရောက်မှုဖြစ်ပေါ်လာနိုင် ကြောင်း အိန္ဒိယဆီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်သူများအသင်း (Solvent Extractors' Association - SEA) ၏ ခန့်မှန်းချက်အား ကိုးကား၍ နိုင်ငံတကာ စီးပွားရေး စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးသုတေသနအဖွဲ့ (BMI) က ဖော်ပြထားကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

Source: New Straits Times, November 11, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ထိုင်းနိုင်ငံ၌ အမျိုးသားဆန်စပါးမူဝါဒနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးကော်မတီသည် ဆန်စပါးဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားအကြား ဟန်ချက်ညီစေရန်အတွက် အစီအမံ (၃) ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့ရာ ရိတ်သိမ်းချိန် ကာလအတွင်း ရောင်းလိုအားများခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် သီးနှံရာသီတွင် စပါးဆန်ဈေးများ ရုတ်တရက် ကျဆင်းသွားမည် မဟုတ်ကြောင်း သေချာသည်ဟု လေ့လာသူများ၏ ပြောကြားချက် အရ သိရှိရသည်။

    ပထမအစီအမံတွင် ဘတ် ၈.၃၆ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသော စပါးအပေါင်ခံထားသည့်အစီအစဉ် ပါဝင်ပြီး အဆိုပါအစီအစဉ်တွင် အပေါင်ခံမည့် စပါးတစ်တန်လျှင် အစိုးရမှ ဘတ်၁၅၀၀ ထောက်ပံ့ သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းဘတ်ငွေ ၁၅၀၀ အနက် ဘတ် ၁၀၀၀ အား စပါးအပေါင်ခံထားမှု လုပ်ကိုင်သည့် သမဝါယမအသင်းထံပေးအပ်ပြီး ကျန်ငွေကို ယင်းအစီအစဥ်အောက်တွင် စပါး အပေါင်ခံထားသည့် တောင်သူထံပေးအပ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့၌ ပြုလုပ်သော အထက်ပါကော်မတီ၏ အစည်းအဝေးအပြီးတွင် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး Pichai Naripthaphan က ပြောကြားခဲ့သည်။

     ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်အထိ အကောင်အထည်ဖော်မည့် အဆိုပါ အစီအစဉ်တွင် တောင်သူများအား တစ်လမှ ငါးလအထိ စပါးအပေါင်ခံခွင့်ပြုထားကြောင်း သိရှိရသည်။ အစိုးရ၏ စပါးအပေါင်ခံထားခြင်း အစီအစဉ်၌ ပါဝင်သည့် တောင်သူများအနေဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သမဝါယမဘဏ် (BAAC) ထံမှ စပါးတစ်တန်လျှင် ဘတ် ၉၀၀၀ မှ ၁၂၅၀၀ အထိ ချေးငွေ လျှောက်ထားရယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ဟုမ်းမာလီစပါးကို အပေါင်ပစ္စည်းအဖြစ်ထားရှိပြီး ထုတ်ချေးပေးသော ငွေပမာဏသည် ယခင်နှစ်၌ တစ်တန်လျှင် ဘတ် ၁၂၀၀၀ ရှိခဲ့ရာမှ ယခုအခါ ၁၂၅၀၀ သို့ တိုးမြှင့်ပေးခဲ့သည်ဟု ဝန်ကြီး Pichai က ပြောကြားခဲ့သည်။

    ဒုတိယအစီအမံသည် တောင်သူလယ်သမားအသင်းအဖွဲ့များထံ ချေးငွေထုတ်ပေးခြင်းဖြစ်ပြီး လယ်သမားများစုပေါင်း၍ အစိုးရထံ၌ ပမာဏများပြားစွာ စပါးအပေါင်ခံထားရှိပါက ပိုမို ကောင်းမွန်သော ချေးငွေဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ကို ညှိနှိုင်းရရှိစေမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အစီအစဉ်၌ စပါးတန်ချိန် ၁ သန်းအထိ အပေါင်ခံထားရှိနိုင်ရန်အတွက် ဘတ်ငွေ စုစုပေါင်း ၆၅၆.၂၅ သန်းကို ချေးငွေထုတ်ချေးပေးရန် လျာထားကြောင်း၊ အဆိုပါရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ခွင့်ပြုထားသော ချေးငွေအပေါ် ကျသင့်သောအတိုးနှုန်း၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းကို စိုက်ပျိုးရေးသမဝါယမအသင်းများက လည်းကောင်း၊ ၃.၅ ရာခိုင်နှုန်းကို အစိုးရကလည်းကောင်း ထောက်ပံ့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းချေးငွေထုတ်ပေးမှုကို  ၂၀၂၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့အထိ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး အတိုးနှုန်းအပေါ် စိုက်ထုတ်ကျခံပေးမည့်ကာလကို အများဆုံး ၁၅ လအထိ ထောက်ပံ့မည်ဖြစ်ကြောင်း Mr Pichai က ပြောကြားခဲ့သည်။

    နောက်ဆုံးအစီအမံမှာ စပါးအပေါင်ခံသည့်အစီအစဉ်၌ ပါဝင်ပြီး စပါးများထားရှိရန်အတွက် သိုလှောင်ရုံလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သော ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များ၏ ချေးငွေအပေါ် ပေးဆောင်ရမည့် အတိုးနှုန်း၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကို အစိုးရက ထောက်ပံ့ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ အပေါင်ခံပစ္စည်းအဖြစ် ထားရှိသော စပါးများအား ၂ လမှ ၆ လအထိ ကိုင်တွယ် သိုလှောင်ထားရှိနိုင်ရန် ကူညီပေးခြင်းအပေါ်  ကျေးဇူးတုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် အစီအစဉ်၌ ပါဝင်ဆောင်ရွက်သော ပုဂ္ဂလိကသိုလှောင်ရုံလုပ်ငန်းရှင်များသည် အဆိုပါ ချေးငွေပံ့ပိုးမှုကို ရယူနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Bangkok Post, 10 November, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)