ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

               ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ် Anutin Charnvirakul  နှင့် ပြောဆိုဆွေးနွေးမှုများအတွင်း တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ Lee Jae-myung က တောင်ကိုရီးယားသည် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူ ညီချက်ကို အပြီးသတ်ရန် ဆန္ဒပြင်းပြနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟု သိရပါသည်။ Yonhap သတင်း အေဂျင်စီ၏ အဆိုအရ Mr Lee  နှင့် Mr Anutin တို့သည် စာချုပ်အပြီးသတ်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှု အရှိန်မြှင့်တင်ရန် သဘောတူခဲ့ကြကြောင်း သိရပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတရုံးပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူ Kim Nam-Joon  ကသမ္မတ ၂ ဦးသည် လတ်တလောညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုအောက်တွင် ရှိနေသည့်  CEPA ကို လျှင်မြန်စွာအကောင်အထည် ဖော်ရန်သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း ခေါင်းဆောင် ၂ ဦး၏ ပထမဆုံးဖုန်း အပြန်အလှန်ပြောဆိုမှု နောက်တွင် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားအဆိုပြု ထားသည့် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်သည် ဘက်ပေါင်းစုံစီးပွားရေး မိတ်ဖက် သဘောတူညီချက် ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံစီးပွားကူးသန်းဝန်ကြီး Suphajee Suthumphan  က တောင်ကိုရီးယားနှင့် စာချုပ်အပြီးသတ်ခြင်းသည် ထိပ်တန်းဦးစားပေးဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံသည် အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Apec) အစည်းအဝေးများ၌သီးခြား ဆွေးနွေးစဉ် ကတိကဝတ်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားသည် ယခုနှစ် Apec ဖိုရမ်များကို အောက်တိုဘာလ ၂၈ ရက်နေ့မှ နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့အထိ အိမ်ရှင်အဖြစ် လက်ခံ ကျင်းပမည်ဟု သိရပါသည်။ ဖုန်းပြောဆိုစဉ်အတွင်း Mr Anutin  က နှစ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို လတ်တလော အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၅ ဘီလီယံမှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၀ ဘီလီယံ ထိ ၂ ဆ မြှင့်တင်ရန် မျှော်လင့်ကြောင်း ထိုင်းအစိုးရအောက်လွှတ်တော်မှ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရ ပါသည်။

 DOCA (ရန်ကုန်)

          ဗီယက်နမ်နှင့် စင်ကာပူ နှစ်နိုင်ငံအစိုးရအချင်းချင်း ချုပ်ဆိုမည့် ဆန်ကုန်သွယ်မှု ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာ၌ ဖော်ပြပါရှိမည့်အကြောင်းအရာများကို ဗီယက်နမ် ဝန်ကြီးချုပ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြင့် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် Bùi Thanh Sơn က အတည်ပြု လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း၊ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် လက်မှတ်ရေးထိုးသည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက်နေ့မှ စတင်သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း Vietnam News သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

          အဆိုပါနားလည်မှုစာချွန်လွှာကို စင်ကာပူဘက်မှ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်နှင့် လက်မှတ် ရေးထိုးနိုင်ရန်အတွက် ဗီယက်နမ်အစိုးရဘက်မှ ကိုယ်စားပြုသူအဖြစ် စက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးအား ဗီယက်နမ် ဝန်ကြီးချုပ်က အခွင့်အာဏာ အပ်နှင်းထားသည်။ ဗီယက်နမ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် ထိုသို့ အခွင့်အာဏာအပ်နှင်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်ကို လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

          စင်ကာပူရှိ ဗီယက်နမ်ကုန်သွယ်ရေးရုံး၏ အဆိုအရ စင်ကာပူနိုင်ငံ၏ ဆန်တင်သွင်းမှုသည် တည်ငြိမ်လျက်ရှိသော်လည်း ဗီယက်နမ်ဆန်သည် အိန္ဒိယ၊ ထိုင်းနှင့် ဂျပန် ပင်ရင်းနိုင်ငံများမှ ဝင် ရောက်သော အလားတူ ဆန်ထုတ်ကုန်များ၏ ပြင်းထန်သော ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင် နေရကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် နှစ်နိုင်ငံ ဆန်ကုန်သွယ်မှု သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် စင်ကာပူနိုင်ငံဘက်မှ အဆိုပြုချက်သည် ဗီယက်နမ်၏ စင်ကာပူနိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့မှုကို တည်ငြိမ် စေရန် အထောက်အကူပြုမည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြောင်း သိရသည်။

Source: Vietnam News, 26 Oct 2025 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

                 ၂၀၂၅ ခုနှစ်၏ ပထမ ၉ လတာ ကလတွင် ဗီယက်နမ်၏ ရေထွက်ကုန်တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၈.၃ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိခဲ့ပြီး ယခုတစ်နှစ်လုံးအတွက် တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁ ဘီလီ ယံထိ ရောက်ရှိရန်ခန့်မှန်းကြောင်း ဗီယက်နမ်ပင်လယ်စာ  တင်ပို့သူများနှင့် ထုတ်လုပ်သူများ အသင်း (VASEP) ၏ အဆိုအရ သိရပါသည်။ Can Tho ၊ Ca Mau  နှင့် Ah Giang  အစရှိသည့် မဲခေါင် ဒေသပြည်နယ်များသည် နည်းပညာမြင့်နှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ကူးပြောင်းမှုတို့ကို အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိသောကြောင့် ထိုသို့ အောင်မြင်မှုရရှိခြင်းတွင် အဓိက အခန်းကဏ္ဍက ရပ်တည်နေကြောင်း သိရပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၏ နောက်ဆုံးလများတွင် မဲခေါင်ဒယ်တာသည် ရေထွက်ကုန်တင်ပို့မှုနှင့် ထုတ်လုပ်မှုသို့ အသွင်ကူးပြောင်းမှုအားကောင်းခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ Can Tho  မြို့တော်တွင် ဒေသအာဏာပိုင်များသည် ရေလုပ်ငန်းကဏ္ဍအား အဓိကစီးပွားရေးကဏ္ဍအဖြစ် သတ်မှတ်ထား ပြီး Water brackish ပုဇွန်သည် မြို့‌တော်၏ ပို့ကုန်ဝင်ငွေရရှိမှုတွင် သိသာထင်ရှားစွာ ပါဝင် နေကြာင်း သိရပါသည်။ မြူနီစပယ်စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဦးစီးဌာန၏ အဆိုအရ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှ  ၂၀၂၄ ခုနှစ်အထိ brackish water ပုဇွန်ထုတ်လုပ်မှုမှာ တန်ချိန် ၉၀၀၀၀ မှ ၂၃၃၀၀၀ ထိ နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် မြို့တော်သည် ပုဇွန် ၂၂၉၇၀၀ တန် ထုတ်လုပ်ရန် ရည်မှန်းထားပြီး ပို့ကုန်ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၁ဘီလီယံကျော် ရရှိရန် ရည်ရွယ်ထားကြောင်း သိရပါသည်။ Ca Mau  ပြည်နယ်သည်လည်း ဟတ်တာ ၄၂၇၀၀၀ ဖြင့် နိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး ပုဇွန်မွေးမြူသည့် ဧရိယာဖြစ်လာကြောင်း သိရပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ၎င်း ပြည်နယ်သည် ရေထွက်ကုန်တင်ပို့ရာမှ ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၄၇ ဘီလီယံ ရရှိကာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၇% မြင့်တက်ရန် မျှော်မှန်းရကြောင်း သိရပါသည်။ ထိုအောင်မြင်မှုရရှိရန် Ca Mau  ပြည်နယ်သည် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းမီသော မွေးမြူသည့် ဧရိယာများတည်ထောင်ခြင်း၊ အော်ဂဲနစ်၊ ဂေဟစနစ်နှင့်ကိုက်ညီသော နည်းပညာဖြင့် ပုဇွန်မွေးမြူမှု မော်ဒယ်များသို့ တိုးချဲ့ရန် စီစဉ်နေ ကြောင်း သိရပါသည်။ ပုဇွန်အပြင် Ca Mau  ပြည်နယ်သည် ဂဏန်းမွေးမြူရေးတွင်လည်း သိသာ ထင်ရှားစွာ တိုးတက်လျှက်ရှိကြောင်း သိရပါသည်။ ၎င်းတို့သည် လတ်တလောတွင် ဂဏန်းမွေးမြူ သည့် ဧရိယာ ၂၆၀၀၀၀ ဟတ်တာရှိပြီး နှစ်စဉ်တန်ချိန် ၃၁၀၀၀ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်း သိရပါ သည်။ VASEP ၏ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး Nguyen Goai Nam က  ဗီယက်နမ်ရေထွက်ကုန် လုပ်ငန်းကဏ္ဍသည် ထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်ဒစ်ဂျစ်တယ် အသွင်ကူးပြောင်းမှု၊ ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း အရင်းအမြစ်များ ထိန်းချုပ်မှုနှင့်အဓိကဈေးကွက်များနှင့်ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ရန် အတွက်ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိရန် အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    DOCA (ရန်ကုန်)

     တရုတ်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်အထွေထွေအုပ်ချုပ်မှုအာဏာပိုင်အဖွဲ့(GACC) သည် ဗီယက်နမ် လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စားသောက်ကုန် အမျိုးအမည်ပေါင်း ၃၉၃၈ ခုကို တရုတ်ပြည်တွင်းဈေးကွက်သို့ တင်သွင်းခွင့်ပြုရန် အတည်ပြုထားပြီးဖြစ်သည်ဟု ဗီယက်နမ် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          အဆိုပါကုန်အမယ်များအနက် အမျိုးအစား ၂၅၀ ကို ယခုနှစ် ပထမ ၁၀ လအတွင်း တင်ပို့ ခွင့်လိုင်စင် ထုတ်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်၏ အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ရေး မိတ်ဖက်ဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံသည် လယ်ယာထွက်ကုန်တင်သွင်းသည့် အရေးပါသော ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စားသောက်ကုန်များ တင်သွင်းမှုအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံက စည်းမျဉ်းတင်း ကျပ်မှုများ ပိုမိုပြုလုပ်လာသည့်အတွက် ဗီယက်နမ်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်း စဉ်များတွင် စံချိန်စံညွှန်းများကိုက်ညီအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ပိုမိုတိုးတက်စေရန် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ကုန်ကြမ်းရရှိနိုင်ရေးတို့၌ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း၊ ပြည်ပသို့ ရေရှည်တင်ပို့နိုင်ရေး ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ခြင်း စသည်တို့ကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          GACC သည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်သွင်းသောစားသောက်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်သည့် ပြည်ပ မှ လုပ်ငန်းရှင်များ၏ အကောက်ခွန်မှတ်ပုံတင်ခြင်းဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားချက် အမိန့်အမှတ် ၂၈၀ အား ပြင်ဆင်ထုတ်ပြန်ခြင်းကို အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်နေ့၌ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါ ညွှန်ကြား ချက်သည် ၂၀၂၆ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့တွင် စတင်အာဏာသက်ရောက်မည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ စတင်ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ညွှန်ကြားချက်ကို အစားထိုး ပြင်ဆင်ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။

          ဗီယက်နမ် SPS ရုံး၏ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး Dr. Ngô Xuân Nam က ၎င်းအမိန့်အမှတ် ၂၈၀ သည် တရုတ်နိုင်ငံသို့တင်ပို့မည့် စားသောက်ကုန်များအား ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ အဆင့်ဆင့်ပြုပြင် ခြင်းနှင့် ကြာရှည်ခံအောင်ပြုလုပ်ခြင်း စသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် တိုက်ရိုက်သက်ရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လယ်ယာထွက်ကုန်များ၊ ပင်လယ်စာ၊ အသား၊ နို့၊ ကော်မှုန့်၊ အချိုရည်၊ အဖျော်ယမကာနှင့် အခြောက်ခံထားသည့် လယ်ယာထုတ်ကုန် စသည်တို့ကို ပြုပြင်ထုတ်လုပ်သော စက်ရုံများလည်းပါဝင်ကြောင်း၊ လုပ်ငန်းရှင်များသည် အထူးသဖြင့် လုပ်ငန်း တည်နေရာ၊ တရားဝင်ရပ်တည်မှု သို့မဟုတ် ပြည်တွင်းလိုင်စင်ရရှိမှု စသည့် အပြောင်းအလဲများရှိ ပါက GACC ၏ CIFER Portal တွင် မှတ်ပုံတင်ထားမှုကို ပြန်လည်စိစစ်သင့်ကြောင်း၊ ပြောင်းလဲမှု များသည် အစားအစာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းမှုစနစ်ကို သက်ရောက်မှုရှိလျှင် စည်းမျဉ်းအသစ် များအရ မှတ်ပုံတင်ထားရှိမှုအား ချက်ချင်းရုပ်သိမ်းခြင်းခံရနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် တရုတ်ဈေးကွက်သို့ ကြာရှည်ခံအောင်ပြုပြင်ထားသည့် ကုန်စည် များကိုတင်ပို့မည်ဆိုပါက ကုန်စည်ထားသိုမည့်နေရာများ၊ အအေးခန်းနေရာ သို့မဟုတ် ပြည်ပတွင် ယာယီသိုလှောင်ထားသည့်နေရာ အစရှိသဖြင့် မှတ်ပုံတင်လျှောက်ထားရာတွင် လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များကို အမိန့်အမှတ် ၂၈၀ တွင် ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားကြောင်း၊ အမိန့်အမှတ် ၂၈၀ သည် ခြေလှမ်းသစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး အတားအဆီးတစ်ခုမဟုတ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်သည် ထိရောက်၍ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိသော အစားအစာဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး ထိန်းချုပ်မှုစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းထားရှိလျက် ကနဦးကြိုတင်သတိပေးချက်စနစ်ကို ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ဆုံးရှုံးမှု ဖြစ် နိုင်ခြေကို နိမ့်ကျသည့်အဆင့်အထိ အကဲဖြတ်ဆန်းစစ်နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ်လုပ်ငန်းရှင် များ အနေဖြင့် ဦးစားပေးအုပ်စုအဆင့်၌ ရပ်တည်နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          အမိန့်အမှတ် ၂၈၀ မှ အခွင့်အလမ်းများကို ရယူနိုင်ရေးအတွက် စီမံခန့်ခွဲရေး အေဂျင်စီများ အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အခြားသော ကုန်သွယ်ဘက်နိုင်ငံများက ဗီယက်နမ်၏ စီမံခန့်ခွဲမှု စွမ်းရည်နှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုတို့ကို အကဲဖြတ်ရာတွင် အရေးပါသည့် အခြေခံတစ်ခုဖြစ်သော ခြေရာခံမှုစနစ်များနှင့် အဆင့်ဆင့်ထုပ်ပိုးသည့် စက်ကိရိယာများ၊ ထုတ်လုပ်သည့်နေရာ၊ စိုက်ပျိုး သည့်နေရာ စသည်တို့နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အချက်အလက်များ ကိုက်ညှိခြင်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင် ရန် Dr. Nam က အကြံပြုထားကြောင်းသိရှိရပါသည်။

Source : Vietnam News, Oct 25, 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ထိုင်းစီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး Suphajee Suthumpun သည် ထိုင်း-စင်ကာပူ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ မြှင့်တင်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိရာ အထူးသဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အလေးထား ဆောင်ရွက်သွား မည်ဖြစ်သည်။

          အဆိုပါကိစ္စကို အောက်တိုဘာလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ဗီဒီယိုကွန်ဖရင့်မှတစ်ဆင့် စင်ကာပူ ကုန် သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီး Gan Kim Yongနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ဒေသတွင်းဒီဂျစ်တယ်စီးပွားရေး ချဲ့ထွင်ရေးဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း၊ ဆန်ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် တစ်ရပ်ကိုလည်း ချုပ်ဆိုခဲ့ကြောင်း Ms Suphajee က ပြော ကြားခဲ့သည်။

          Ms Suphajee က ဒေသတွင်း ဒီဂျစ်တယ်စီးပွားရေးကို အထောက်အပံ့ပြုမည့် အာဆီယံ ဒီဂျစ်တယ်စီးပွားရေး မူဘောင်သဘောတူညီချက် (DEFA) ကိုလည်း ချုပ်ဆိုရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိ ကြောင်း၊ စင်ကာပူနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် ထိုင်းနိုင်ငံဘက်မှ အသင့်ရှိနေသည် ကို အလေးပေးဖော်ပြရန်အတွက်လည်း ယခုအစည်းအဝေးကို ကျင်းပခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

          ထိုင်းနိုင်ငံသည် စင်ကာပူ၏ လိုအပ်ချက်များကိုသာမက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အခြားစျေးကွက် များသို့ပါ ချဲ့ထွင်နိုင်သည့် အရည်အသွေးမြင့် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များ တင်ပို့ရန် အလားအလာ ရှိ ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံတို့သည် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆန်တင်ပို့ရေးနှင့် အဆိုပါ နှစ်နိုင်ငံလုံး ၏ အစားအစာဖူလုံရေးတို့အတွက် အဓိကခြေလှမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည့် ဆန်ကုန်သွယ်ရေး သဘော တူညီချက်ကို ချုပ်ဆိုပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါသဘောတူညီချက်၏ သိသာထင်ရှားသော ရလဒ်များ ကို လာမည့်လအတွင်း မြင်တွေ့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံသည် DEFA နှင့်ပတ်သက်၍ ညှိ နှိုင်းရေး ဆွေးနွေးပွဲ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် အဆိုပါမူဘောင်အား အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် စင်ကာပူ ၏ ကူညီပံ့ပိုးမှုကို တောင်းခံခဲ့ကြောင်း Ms Suphajee က ပြောကြားခဲ့သည်။

          DEFA သည် ယခုနှစ်အတွက် အာဆီယံ၏ အဓိကစီးပွားရေးအစီအစဉ်များအနက် တစ်ခုဖြစ် ကြောင်း၊ အဆိုပါသဘောတူညီချက်သည် အာဆီယံအတွင်း ဒီဂျစ်တယ်ချိတ်ဆက်မှုများ ဖန်တီး ပေးပြီး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကုန်သွယ်မှုများနှင့် စာရွက်စာတမ်း အသုံးမပြုသော ကုန်သွယ်ခြင်းများ ကို အဆင်ပြေချောမွေ့စေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် အာဆီယံ၏ ကုန်သွယ်မှု ယှဉ် ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးမည့်အပြင် စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် ဒီဂျစ်တယ်ကုန်သွယ်မှုဆီသို့ ရှေ့ဆက် နိုင်မည့် အထောက်အပံ့တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း Ms Suphajee က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

          ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်း-စင်ကာပူ နှစ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁၇.၇ ဘီလီယံအထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံသည် စင်ကာပူသို့ ဒေါ်လာ ၁၀.၃၆ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိသော ကုန်စည်များတင်ပို့ခဲ့ပြီး ဒေါ်လာ ၇.၄၀ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိသော ကုန်စည် များကို တင်သွင်းခဲ့သဖြင့် ကုန်သွယ်မှုပိုငွေ ဒေါ်လာ ၂.၉၇ ဘီလီယံ ရှိခဲ့ကြောင်း ထိုင်းစီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။

          ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမ ၈ လအတွင်း နှစ်နိုင်ငံကြား ကုန်သွယ်မှုတန်ဖိုးသည် ယခင်နှစ်ကထက် ၆.၂၅ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ပြီး ဒေါ်လာ ၁၂.၁၄ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း ထိုင်း စီးပွားရေး နှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ တင်ပို့မှုသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇.၂၁ ဘီလီယံအထိ ၁၂.၅၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ပြီး စင်ကာပူမှ တင်သွင်းမှု သည် ၁.၈၁ ရာခိုင်နှုန်း လျော့ကျကာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၉၂ ဘီလီယံသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Bangkok Post, 24 Oct 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)