ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

          ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဆန်တင်ပို့မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမ (၈)လအတွင်း သိသိသာသာ ကျဆင်းခဲ့ ပြီး ကမ္ဘာ့စျေးကွက်တွင် ထုတ်လုပ်မှုပိုလျှံခြင်း၊ သွင်းကုန်ဝယ်လိုအား ကျဆင်းခြင်းနှင့် ထိုင်းဘတ် ငွေ တန်ဖိုးတက်လာခြင်းတို့ကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုပမာဏနှင့် ဈေးနှုန်းတို့ ကျဆင်းခဲ့သည်။

          နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာန၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Arada Fuangtong က ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ ဩဂုတ်လအတွင်း ဆန်တင်ပို့မှုသည် တန်ချိန် ၅.၀၄ သန်းရှိပြီး ယခင်နှစ် အလားတူကာလ၌ တင်ပို့ခဲ့သော တန်ချိန် ၆.၆၃ သန်းနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၃.၉၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်း ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆန်ပို့ကုန်တန်ဖိုးအရမူ ယခင်နှစ်၌ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄.၃၀ ဘီလီယံ (ဘတ်ငွေ ၁၅၃.၉၁ ဘီလီယံ) ရှိခဲ့ရာမှ ယခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၉၈ ဘီလီယံ (ဘတ်ငွေ ၉၉.၀၆ ဘီလီယံ) သို့ ၃၀.၅၈ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။

          မိုးလေဝသကောင်းမွန်ပြီး ရိတ်သိမ်းမှုပမာဏ သိသိသာသာ တိုးတက်ခဲ့သောကြောင့် အဓိကတင်ပို့သူနှင့် တင်သွင်းသူနိုင်ငံများအားလုံး၏ ထုတ်လုပ်မှု မြင့်တက်လာခြင်းက ဆန်ပို့ကုန် တန်ဖိုးကျဆင်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ အဆိုပါအခြေအနေသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆန်ပိုလျှံမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ဈေးနှုန်းများအပေါ် သက်ရောက်၍ ကျဆင်းစေခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့ကဲ့သို့သော အဓိကဝယ်လက်ကြီးများက ၎င်းတို့၏ တင်သွင်းမှုကို နှေးကွေးစေခဲ့ သည့်အတွက် ဝယ်လိုအားသည် ထပ်မံ၍ ကျဆင်းသွားခဲ့ရသည်။

          ထိုင်းဘတ်ငွေ အားကောင်းလာမှုကလည်း ဖိအားတစ်ရပ် ပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး ဗီယက်နမ်၊ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့ကဲ့သို့သော ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရာတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ဈေးနှုန်း ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း ကျဆင်းသွားခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။

          ယင်းကဲ့သို့ စိန်ခေါ်မှုများ ရှိသော်လည်း ထိုင်းနိုင်ငံသည် ယခုနှစ်တွင် အရည်အသွေးမြင့် ဆန်အမျိုးအစားများဖြစ်သော စပယ်ဆန်၊ ပေါင်းဆန်၊ ကောက်ညှင်းဆန်နှင့် ဆန်လုံးညိုတို့အား တရုတ်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ တောင်အာဖရိက၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသနှင့် ဥရောပ ဈေး ကွက်များသို့ တင်ပို့မှုပမာဏ မြှင့်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ပြင်းထန်သော ဈေးနှုန်းယှဉ်ပြိုင် မှုများကြောင့် ဆန်ဖြူနှင့် ထိုင်းရနံ့မွှေးဆန် တင်ပို့မှုများသည် ကျဆင်းခဲ့သည်။

          နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ဂျပန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ စသော အဓိကစီးပွားဖက် များနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းအပါအဝင် ဆန်တင်ပို့မှုကို ရေရှည်တည်တံ့စေရန်နှင့် မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း Arada က ပြောကြား ခဲ့သည်။ အစိုးရအချင်းချင်းအကြား သဘောတူညီချက်အရ ကျန်ရှိနေသေးသော တန်ချိန် ၂၈၀,၀၀၀ အတွက် တရုတ်နိုင်ငံ ဆီနှင့် အစားအစာကော်ပိုရေးရှင်း (COFCO)နှင့် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများမှာ အပြုသဘောဆောင်သော ရလဒ်များ ရရှိထားကြောင်း သိရှိရသည်။

          ၂၀၂၅ ခုနှစ် စတုတ္ထ သုံးလပတ်အတွက် နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်ရေးဦးစီးဌာနသည် အမှာစာများ ရရှိရန် အရောင်းမြှင့်တင်ရေးအစီအစဉ်များကို အရှိန်မြှင့်တင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စီစဉ်ထားသည့် အစီအစဉ်များအနက် နိုဝင်ဘာလတွင် ဟောင်ကောင် ဆန်တင်သွင်းသူများ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို အိမ်ရှင်အဖြစ်လက်ခံတွေ့ဆုံခြင်း၊ အီရတ်နှင့် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားရှိ ဆန်ဖြူနှင့် ပေါင်းဆန်များ အတွက် ဈေးကွက်သစ်များ ရှာဖွေခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်မှုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကို အားကောင်း စေရန် စင်္ကာပူနှင့် နားလည်မှုစာချွန်လွှာ (MoU) ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

          ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆန်တင်ပို့မှုအခွင့်အလမ်းများ တိုးမြှင့်ရန်နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဝယ်လက် များ၏ ယုံကြည်မှု ခိုင်မာအားကောင်းရန်အတွက် Foodex Saudi၊ ဂျာမနီနိုင်ငံရှိ Anuga နှင့် China International Import Expo (CIIE) အပါအဝင် အဓိက ကုန်စည်ပြပွဲများတွင် ၎င်းတို့၏ ဆန်များ ကို ပြသသွားမည်ဖြစ်သည်။

Source: The Nation Thailand, September 29, 2025

(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    နှလုံးအစားထိုးကုသဖို့လိုအပ်လာတဲ့ ကလေးငယ်များဟာ  တစ်ခါတစ်ရံမှာ အစားထိုး ရမယ့်နှလုံးကိုစောင့်ဆိုင်းရင်း သေဆုံးသွားခဲ့ရပါတယ်။ အကြောင်းရင်းကတော့အစားထိုးရမယ့် နှလုံးရှားပါးမှုကြောင့်ပါ။ ဒါကြောင့်  ပညာရှင်များက ကလေးများအတွက်နည်းလမ်း တစ်ခုကို ကြံစည်စဉ်းစားလာကြပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ   သူတို့တွေ့ရှိလိုက်တဲ့ နည်းလမ်းကတော့နှလုံး အစားထိုး ကုသမယ့်ကလေးတွေကိုဝက်ရဲ့နှလုံးခေတ္တအစားထိုး ပေးမယ့်နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။

    ပညာရှင်များက ဝက်ရဲ့နှလုံးကိုဘာဘွန်း မျောက်တွေမှာထည့်သွင်းပြီး စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တာပါ။ ဒီစမ်းသပ်မှုမှာ စံချိန် တင်လောက်တဲ့ အသက်ရှင်သန်မှုနှုန်းကို မြင်တွေ့ခဲ့ကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစား ထိုးထားတဲ့နှလုံးရဲ့ ရှင်သန်နိုင်ချိန်ကရက်ပေါင်း ၆၂၀ အထိရှိတာကြောင့် ဒါဟာ အံ့အားသင့်ဖွယ်ဖြစ်ပါတယ်။ 

DOCA (ဧရာဝတီ)

   မြောက်ကာရိုလိုင်းနားပြည်နယ်တက္ကသိုလ်မှသုတေသနပညာရှင်များလုပ်တဲ့ သုတေသန တစ်ခုမှာ လူအများစုစားနေကျဖြစ်တဲ့ နံနက်စာများဟာ မိမိတို့ရဲ့အူလမ်းကြောင်းကို ထိခိုက်စေ တယ်လို့ တွေ့ရှိ ထားပါတယ်။

          အထူးသဖြင့် နွားနို့၊ ကြက်ဥ၊ ပဲနဲ့ပဲပိစပ်လိုမျိုးအရာတွေကနေရရှိတဲ့ပရိုတိန်း တွေက စမ်းသပ်ခံကြွက်တွေရဲ့အူလမ်း ကြောင်းအပေါ် ကြီးစွာသောသက်ရောက် မှုရှိစေတယ်ဆိုတာကို သုတေသီများက တွေ့ရှိထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အူလမ်းကြောင်းထဲမှာရှိတဲ့ ဇီဝပစ္စည်းများက အမျိုးမျိုးသောကျန်းမာရေးအပေါ်သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ အခုစမ်းသပ်မှုက နေထွက်လာတဲ့ ရလဒ်က ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ရှိတဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာခံစားနေရသော အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ ကို ကာကွယ်ခြင်းနဲ့ကုသခြင်းတို့အတွက် အသုံးဝင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။

DOCA(ဧရာဝတီ) 

    ရှစ်နှစ်ကြာသုတေသနပြုလေ့လာမှုတစ်ခုမှာ အကြားအာရုံကျန်းမာရေးကမှတ်ဉာဏ် ကျဆင်းမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အချက် တစ်ချက်ကို ပညာရှင်များကတွေ့ရှိလိုက်ပါတယ်။ ပညာရှင်များက ဘရာဇီးနိုင်ငံသား ၈၀၅ ဦးကိုရှစ်နှစ်ကြာလေ့လာမှု တွေလုပ်ခဲ့တာပါ။ သူတို့ရဲ့ လေ့လာမှု အရတွေ့ရှိချက်မှာတော့ အသက် ၅၀ ကျော်လာချိန် သက်လတ်ပိုင်းမှာတွေ့ကြုံရတဲ့ အကြားအာရုံချို့ယွင်းမှုက အသက်အရွယ်ရလာချိန်မှာ မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းမှုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်တယ် ဆိုတဲ့အချက် ကိုဖော်ပြထား တာ တွေ့ရပါတယ်။

      ဒီတွေ့ရှိချက်ဟာ သက်ကြီးပိုင်းတွေမှာ ဒီမန်းရှား လို့ခေါ်တဲ့ ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သော စိတ်ဖောက်ပြန်မှု ဖြစ်ပွားခြင်းကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့ တွေ့ရှိချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီမန်းရှားဆိုတာက မှတ်ဉာဏ်တို့၊ တွေးခေါ်မှုတို့၊ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိမှု တို့ကျဆင်းသွားတဲ့ အခြေအနေကိုခေါ်တာပါ။ ဒီအခြေ အနေကြောင့် နေ့စဉ်လူမှုဘဝနေထိုင်ရေးမှာအဟန့် အတား အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

          သုတေသနအရဆိုရင်လူအများစုဟာ အသက် ၅၀ ကျော်လာချိန်မှာ အကြားအာရုံချို့ယွင်း လာတတ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဆောင်ပေါင်လိုဆေးကျောင်းမှ ပါမောက္ခတစ်ဦး ဖြစ်တဲ့   ကလော် ဒီယာဆူအီမိုတို့ ဦးဆောင်တဲ့ပညာရှင်များရဲ့သုတေသန အရဆိုရင် အခု လိုအကြားအာရုံချို့ယွင်း လာခြင်းက ဒီမန်းရှား ဖြစ်ခြင်းနဲ့ဆက်စပ်နေရတဲ့ အကြောင်းရင်းနှစ်ရပ်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပထမအကြောင်းရင်းတစ်ခုက သောတအာရုံဆိုတာ ဦးနှောက်ဆီသတင်းအချက်အလက်ပေးပို့ဖို့ အတွက် အဓိကကျ တဲ့လမ်းကြောင်း တစ်ခုဖြစ်နေတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

        အကြားအာရုံရရှိနေခြင်းကြောင့် ဦးနှောက်ဆီကနေတုံ့ပြန်မှု တွေကို   ပြန်လည်ရရှိနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အကယ်၍များ အကြားအာရုံမရတဲ့အခါမှာ ဦးနှောက်ကလည်း သူသိရှိထားတဲ့ မှတ်ဉာဏ်တွေကိုပြန်ဖော် ထုတ်ဖို့ အားနည်းလာပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပဲ အကြား အာရုံချို့ယွင်းခြင်း က မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းရခြင်းရဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်ဖြစ်လာပါတယ်။

DOCA (ဧရာဝတီ)

   နှလုံးဆိုတာ လူတစ်ဦးအတွက် မရှိမဖြစ်အရေး ပါတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ သို့ပေမယ့်လည်း နှလုံးဆိုတာမျိုးက အကြောင်း ရင်းတစ်ခုခု ကြောင့်  ပျက်စီးမှုနဲ့ကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ ကိုယ်တွင်း အင်္ဂါတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဟိုအရင် တုန်းက နှလုံးပျက်စီးမှုနဲ့ ကြုံတွေ့ရရင် သေဆုံးခြင်းသာရှိပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ နှလုံးကိုအစား ထိုးလာနိုင်တဲ့ ဆေးပညာ တိုးတက်မှုကြောင့် နှလုံးပျက်စီးမှုဟာ ပြဿနာကြီးတစ်ခုမဟုတ်တော့ပြန် ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ နှလုံးအစားထိုးဖို့အတွက် ရင်ခေါင်း ဖွင့်တာမျိုး၊ ရင်အုံရိုးကိုချိုးရတာမျိုးတွေလုပ်ရပါတယ်။ ဒါက နှလုံးအစားထိုးခွဲစိတ်မှုရဲ့ ဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတစ်ခုလို့ ပြောရင်မမှားဘူးပေါ့။ အခုတော့ ဆေးဘက်နည်းပညာတိုးတက်လာပါပြီ။ နှလုံးကို အစားထိုးခွဲစိတ်မှု လုပ်တဲ့အခါ ရင်ခေါင်းဖွင့် စရာမလို တော့လောက်အောင် နည်းပညာကတိုးတက်လာ တာပါ။

          ဘေလာစိန့်လုဆေးရုံမှ ဒေါက်တာ ကန်းနက် လျောင်ဦးဆောင်တဲ့ နှလုံးခွဲစိတ်ဆရာဝန် များက ခွဲစိတ်ခန်းသုံးစက်ရုပ်ကို အသုံးပြုပြီး နှလုံးအစားထိုး ခွဲစိတ်မှုကိုလုပ်ဆောင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီခွဲစိတ်မှုမှာ သမားရိုးကျခွဲစိတ်မှုလိုမျိုး ရင်ခေါင်းဖွင့်ခြင်းကို လုပ်ဆောင်ရခြင်း မရှိပါဘူး။ အဲဒီအစား သေးငယ်တဲ့ ခွဲစိတ်ရာလေးတွေကနေတစ်ဆင့် စက်ရုပ်လက်တံလေး တွေက ပျက်စီးနေတဲ့နှလုံးဆီအရောက်သွားပြီး လိုအပ်တဲ့ဖယ်ရှားမှုများလုပ်ကာ ဝမ်းခေါင်းဘက် က နေအဲဒီနှလုံးကိုပြန်ထုတ်ပေးပါတယ်။ ပြီးတဲ့အခါ အလှူရှင်ဆီကနေ ရရှိထားတဲ့နှလုံးကို ပြန်ထည့်ပြီး ခွဲစိတ်မှုကိုအဆုံးသတ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

          စက်ရုပ်နည်းပညာကိုအသုံးပြုပြီး အသေးစားခွဲစိတ်မှုတွေလုပ်ဆောင်နေတာကြာခဲ့ပါပြီ။ အဲဒီခွဲစိတ်မှုတွေထဲမှာ ဆီးကျိတ်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ခွဲစိတ်မှုမှ စလို့အဆို့ရှင်ပြုပြင်မှုနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ခွဲစိတ်မှု အထိပါဝင် ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလိုမျိုး စက်ရုပ်နည်းပညာအသုံးပြုပြီး နှလုံးတစ်ခုလုံးကို အစားထိုးလဲလှယ်တဲ့ခွဲ စိတ်မှုလုပ်တာက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ပထမဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ စက်ရုပ်နည်းပညာရဲ့ တိုးတက်လာတဲ့ မီလီမီတာအဆင့်ထိတိကျမှုက ဒီလိုမျိုးအကြီးစားခွဲစိတ်မှု မှာ တောင်မှ ကြီးမားတဲ့ခွဲစိတ်ရာတွေလုပ်စရာ မလိုဘဲ ခွဲစိတ်မှုကိုအောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင် နိုင်ခဲ့တာပါ။ ဒီနည်းပညာရဲ့ အောင်မြင်မှုကတော့ နှလုံးအစားထိုးခွဲစိတ်မှုခံယူတဲ့လူနာဟာ ဆေးရုံမှာတစ်လလောက်သာနေပြီး   ဘယ်လိုမျိုး နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာမျိုးမှမရှိဘဲ ဆေးရုံ ကနေ ဆင်းခွင့်ရရှိသွား ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အခုလိုမျိုးအောင်မြင်မှုက နောင်တစ်ချိန်မှာ ဘယ်လိုမျိုးရှုပ်ထွေးလှပါတယ်ဆိုတဲ့ ခွဲစိတ်မှုပဲလာလာ စက်ရုပ်နည်းပညာကို အသုံးပြုခြင်း အားဖြင့် အလွယ်တကူဖြေရှင်းနိုင်စေမယ့် ကောင်းကျိုးအတွက် အကောင်းဆုံးအကြောင်း ရင်းကြီးတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။

DOCA (ဧရာဝတီ)