ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

            မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း အစေ့ထုတ်ပြောင်းကိုမြင်းခြံခရိုင်နှင့်ပြင်ဦးလွင်ခရိုင်၊ သပိတ်ကျင်းခရိုင်၊ တံတားဦးခရိုင်နှင့် မတ္တရာမြို့နယ်တို့တွင် စိုက်ပျိုးကြပြီး မြင်းခြံခရိုင်တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြသည်။၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ် တိုင်းဒေသကြီးအတွင်းရှိ ခရိုင်အလိုက် စိုက်ပျိုးမှု အနေဖြင့် အစေ့ထုတ်ပြောင်း(မိုး)ကို (၁၈၀၈၆)ဧက စိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး တစ်ဧကအထွက်(၅၇.၂၂) တင်း ထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။ အစေ့ထုတ်ပြောင်း(ဆောင်း)ကို (၂၁၉၉၆)ဧက စိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်၍ ရိတ်သိမ်းခဲ့ရာ မတ်လအထိ ရိတ်သိမ်းဆဲဖြစ်ကြောင်း စိုက်ပျိုး‌ရေးဦးစီး ဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရှိရသည်။

           မန္တလေးမြို့သို့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းနှင့် ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်တို့မှ အစေ့ထုတ်ပြောင်းများ ဝင်ရောက်မှုရှိပြီး မန္တလေးကုန်စည်ဒိုင်၌ မတ်လ တတိယပတ်တွင် ပြောင်းဖူး(ရှမ်း)တစ်ပိဿာလျှင် (၁၅၅၆-၁၅၇၄)ကျပ်၊ ပြောင်းဖူး(CP)တစ်ပိဿာလျှင်(၁၅၅၆)ကျပ်၊ ပြောင်းဖူး(ဗမာ)တစ်ပိဿာ လျှင်(၁၅၁၉)ကျပ်ခန့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ယခင်လတွင်ပြောင်းဖူး(ရှမ်း)တစ်ပိဿာလျှင်(၁၅၃၇-၁၅၅၆) ကျပ်၊ ပြောင်းဖူး(CP)တစ်ပိဿာလျှင် (၁၅၃၇-၁၅၅၆)ကျပ်၊ ပြောင်းဖူး(ဗမာ)တစ်ပိဿာလျှင် (၁၅၀၀-၁၅၁၉)ကျပ်ခန့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သဖြင့် ယခင်လနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ပြောင်းဈေးနှုန်းများ သိသိသာသာ ပြောင်းလဲမှု မရှိဘဲ ဈေးငြိမ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

          မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးသို့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း နောင်ပိန်၊ ကျောက်မဲ၊ နမ့်လန်၊ သီပေါ၊ အင်ဝိုင်း၊ ဝက်ဝံနှင့် ပြင်ဦးလွင်မြို့နယ်တို့မှ (၁၆)မိုင်စစ်ဆေးရေးဂိတ်ကို ဖြတ်သန်း၍ အစေ့ထုတ် ပြောင်းများ ဝင်ရောက်လျက်ရှိရာ မတ်လ ပထမပတ်မှ တတိယပတ်အတွင်း (၁၅၂၂၄)တန်ခန့် ဝင်ရောက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)

            မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်တွင် သီးနှံမျိုးစုံစိုက်ပျိုးလျှက်ရှိရာ ကုန်စိမ်း သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သော ခရမ်းသီးသီးနှံကိုလည်း ရာသီမရွေး တစ်နှစ်ပတ်လုံး စိုက်ပျိုးကြပါသည် ။ ခရမ်းသီးမျိုးအနေဖြင့် 555 ခရမ်းသီးမျိုးနှင့် အလုံးသေးမြှပ်ခရမ်းကို စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ အများဆုံး စိုက်ပျိုသော ကျေးရွာများမှာ အင်ရောင်း၊ မြောင်းဘောင်နှင့်ကျောင်းကုန်းကျေးရွာများဖြစ်ပါသည်။ ခရမ်းသီးစိုက်ပျိုးရာတွင် မျိုးစေ့ကိုပျိုးထောင်ပြီး တစ်လခွဲသားအရွယ်တွင် စတင်စိုက်ပျိုးရကြောင်း၊ နှစ်လခွဲ၊သုံးလခွဲအချိန်တွင် စတင်ခူးဆွတ်နိုင်ပြီး (၄)ရက်ခြားတစ်ကြိမ် ခူးဆွတ်ရကြောင်း ၊ စတင် ခူးဆွတ်သည်မှ တစ်ပတ်ထက်တစ်ပတ် အထွက်နှုန်းပိုလာကြောင်း၊ တစ်ဧက အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် အလုံးသေးမြှပ်ခရမ်းမှာ ပိဿာ(၃၅၀-၄၀၀)ခန့် ထွက်ရှိကြောင်း၊ သက်တမ်းအနေဖြင့် (၃-၄)လခန့်အထိရှိပြီး ခူးဆွတ်နိုင်ကြောင်း ၊ တစ်ဧက ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် မျိုး၊သွင်းအားစု၊ လုပ်သားခ အပါအဝင် စုစုပေါင်း(၇၀၀၀၀၀/-)ကျပ်ကုန်ကျကြောင်း၊ အထွက်စုစုပေါင်း ပိဿာ(၄၈၀၀-၅၀၀၀)ထိ ထွက်ရှိကြောင်း၊ ယခုလက်ရှိဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ဖောက်သည်ဈေးမှာ တစ်ပိဿာလျှင် (၃၀၀/-)ကျပ်၊ လက်လီဈေးနှုန်းအနေဖြင့်  တစ်ပိဿာလျှင်  (၅၀၀/-)ကျပ်များဖြင့် အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေကြောင်း၊ကုန်စိမ်းပွဲစားများမှ စိုက်ခင်းများအထိလာရောက်ဝယ်ယူသည့်အတွက် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာကြောင်း၊ ကုန်စိမ်းသီးနှံဖြစ်သည့်အတွက် တစ်ပတ်နှင့်တစ်ပတ် ဈေးနှုန်းမတူညီကြောင်း ၊ တစ်ဧက အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် (၇၅၀၀၀၀/-)ကျပ်ဝန်းကျင်ခန့်မြတ်ကြောင်း ၊ ကျေးရွာစိုက်ခင်း များမှဝယ်ယူလာသော မြှပ်ခရမ်းသီးများကို ရန်ကုန်၊မန္တလေးမြို့ကြီးများသို့ ရောင်းချကြကြောင်း အထွက်နှုန်းနှင့်ဈေးနှုန်းများကောင်းမွန်ပါက အကျိုးအမြတ် ပိုမိုရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ခရမ်းသီး စိုက်ပျိုးသောတောင်သူ တစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

              မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်သည် ဆည်ရေသောက်ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည့်အလျောက် သီးနှံမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးလျှက်ရှိပါသည်။ သီးနှံမျိုးစုံစိုက်ပျိုးသည့်အနက် ထောပတ်ပဲသီးနှံကိုလည်း စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ခရိုင်အတွင်းရှိ မြစ်သားမြို့နယ်တွင် ဆောင်းထောပတ်ပဲစိုက်ဧက (၁၆၀)ဧက စိုက်ပျိုးထားရှိပြီး (၁၆၀)ဧကအားလုံး ရိတ်သိမ်းပြီးစီးပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ခရိုင်ကြေးတိုင်နှင့် မြေစာရင်းဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရသိရှိရသည်။ ထောပတ်ပဲစိုက်ပျိုးမှု တစ်ဧကကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် မျိုး၊ သွင်းအားစု၊ လုပ်သားခအပါအဝင် စုစုပေါင်း (၁၅၀၀၀၀/-)ကျပ် ကုန်ကျခဲ့ပြီး တစ်ဧက အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် အထွက်စုစုပေါင်း (၉-၁၀)တင်းခန့် ထွက်ရှိကြောင်း ၊ ဆောင်းထောပတ်ပဲ သီးနှံကို ခင်လည်၊ ကျီတိုင်ရွာများတွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ထောပတ်ပဲ ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် တစ်တင်းလျှင် ထောပတ်ပဲ(ကြီး) (၉၅၀၀၀/-)ကျပ်၊ ထောပတ်ပဲ(လတ်) (၉၀၀၀၀/-)ကျပ် ၊ ထောပတ်ပဲ(သေး) (၈၃၀၀၀/-)ကျပ် ဈေးနှုန်းများဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိပြီး ဈေးကွက်အနေဖြင့် ပွဲရုံးများသို့ တိုက်ရိုက်ရောင်းချကြပြီး၊ ပွဲရုံများမှတစ်ဆင့် ရန်ကုန်၊ မန္တလေး မြို့များသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ ထောပတ်ပဲကို လူကြိုက်များကြောင်း၊ ထောပတ်ပဲ စားသုံးခြင်းဖြင့် အရိုးတွေသန်မာစေခြင်း၊ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုကျစေခြင်း၊ ဆံသားကျန်းမာစေခြင်း စသည့် အကျိုးကျေးဇူးများရှိကြောင်း၊ ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားရှိပြီး တောင်သူများ အကျိုးအမြတ်ဖြစ်ထွန်း ကြောင်း၊ တစ်ဧကအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် စိုက်ပျိုးစရိတ်၊လုပ်သားခ နှုတ်ပြီးပါက(၆၀၀၀၀၀/-)ကျပ် ခန့်မြတ်ကြောင်း၊ အကျိုးအမြတ်ဖြစ်ထွန်းသော ထောပတ်ပဲသီးနှံကိုလည်း တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသင့်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

          ကျောက်ဆည်ခရိုင်အတွင်းတွင် သီးနှံမျိုးစုံစိုက်ပျိုးလျှက်ရှိရာ ကျေးလက်နေတောင်သူများသည် မိသားစုအပိုဝင်ငွေရရှိစေရေးအတွက် လယ်ကန်သင်းများတွင် သင်္ဘောဇီးဖြူပင်များကို စိုက်ပျိုးထားရှိကြောင်း၊ သင်္ဘောဇီးဖြူပင်ကို အစေ့ပျိုး၍ စိုက်ပျိုးကြောင်း၊ သင်္ဘောဇီးဖြူပင် ဧပြီလ တွင် တစ်ကြိမ်၊ သြဂုတ်လတွင် တစ်ကြိမ် တစ်နှစ်လျှင်နှစ်ကြိမ်အသီးသီးကြောင်း၊ တောင်သူများသည် သင်္ဘောဇီးဖြူပင်ကို အပင်လိုက်အပြတ်ရောင်းချကြောင်း၊ ကုန်စိမ်းသည်များမှ သင်္ဘောဇီးဖြူသီးကို အပင်အကြီး၊အသေးအပေါ်မူတည်၍ စျေးပေးကြောင်း၊ ၎င်းသီးသည် အသားများသော အသီးဖြစ်၍ အစေ့လည်းပါရှိရာ အစေ့သည်မာကျော၏ ၊ အသား၏အရသာသည် ချဉ်၍ခံတွင်းရှင်းသည်၊ များသောအားဖြင့် သင်္ဘောဇီးဖြူသီးကို အချဉ်ထည့်၍ဖြစ်စေ၊ သနပ်ပြုလုပ်၍ဖြစ်စေ စားသုံးကြောင်း၊ သင်္ဘောဇီးဖြူသီးခြောက်၏ ဂုဏ်သည် သွေး၊ သည်းခြေနှင့် ဖြစ်သောလေ၊ သလိပ်နာကိုလည်းကောင်း၊ လျှာခံတွင်းခြောက်သွေ့သော်လည်းကောင်း၊ ရေငတ်သော်လည်းကောင်း၊ သလိပ်သွေး ငန်းခြောက်ခြင်းသော်လည်းကောင်း ၊ အသံပျက်သော်လည်းကောင်း၊ မျက်စိနာသော်လည်းကောင်း၊ အတွင်းပူသော်လည်းကောင်း သက်သာစေသည်ဟု မြန်မာဆေးကျမ်းများမှ ဖတ်ရှုသိရှိရပါသည်။စျေးကွက်ထဲ၌ သင်္ဘောဇီးဖြူသီးတစ်ပြည်လျှင်(၇၀၀-)ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ် ဖြစ်နေကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

              ကျောက်ဆည်ခရိုင်အတွင်း ပဲစဉ်းငုံသီးနှံအား နှစ်စဉ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာ ယခုနှစ်တွင်လည်း (၁၇၃၉)ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့ကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်ကြေးတိုင်နှင့်မြေစာရင်း ဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရှိရသည်။ ဒီဇင်ဘာ၊ ဇန်နဝါရီလများတွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ထွက်ပေါ်ချိန်တွင် ပဲစဉ်းငုံဈေးနှုန်း တစ်တင်းလျှင်(၉၅၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိအချိန်တွင် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေသော ပဲစဉ်းငုံဈေးမှာ တစ်တင်းလျှင် (၉၂၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် ပုံမှန်အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ၊ ကျောက်ဆည်မြို့ ပဲမျိုးစုံပွဲရုံများမှ မန္တလေး၊ ရန်ကုန်မြို့များသို့ နေ့စဉ်တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း ၊ ယခုနှစ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ဈေးအနေဖြင့် တစ်တင်းလျှင် (၁၀၈၀၀၀)ကျပ်ဖြင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ယခုနှစ်ဈေးနှုန်းမှာ လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း ၊ ပွဲရုံပိုင်ရှင်တစ်ဦး၏ ပြောပြချက်အရသိရှိရသည်။ ကျောက်ဆည်ပွဲရုံများသို့ ကျောက်ဆည် ၊ မြစ်သား ၊ နွားထိုးကြီးမြို့နယ်များမှ တောင်သူများလာရောက်ရောင်းချလျက်ရှိပြီး အရောင်းအဝယ်အနေဖြင့် ပုံမှန်ရောင်းဝယ် ဖြစ်လျက်ရှိပြီး မဟာသင်္ကြန်ကျပြီး အချိန်များတွင် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်လေ့ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)