ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

           ဟင်းသီးဟင်းရွက်အုပ်စုဝင်ဖြစ်သော တိုင်ထောင်ပဲကို ရွှေတောင်မြို့နယ်ရှိ မီးလောင်အုပ်စု၊ ဝါးလည်ကျေးရွာတွင် စိုက်ပျိုးထားသဖြင့် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ မြို့နယ်တာဝန်ခံနှင့် ဝန်ထမ်း များသည် (၂၄.၅.၂၀၂၃) နေ့၊ နံနက်(၁၀:၃၀) အချိန်တွင် ကွင်းဆင်း၍ သွားရောက် လေ့လာခဲ့ ပါသည်။

           ရွှေတောင်မြို့နယ်၊ မီးလောင်အုပ်စု၊ ဝါးလည်ကျေးရွာရှိ တိုင်ထောင်ပဲစိုက်ပျိုးသော တောင်သူ ဦးစိုးလေးနှင့်တွေ့ဆုံပြီး မေးမြန်းရာ စိုက်ပျိုးသောတိုင်ထောင်ပဲမျိုးမှာ (၇၇၇) မျိုးဖြစ်ပြီး မျိုးတစ်ထုပ်လျှင် (၇၅၀၀)ကျပ်ဖြင့် ဝယ်ယူစိုက်ပျိုးရကြောင်း သိရပါသည်။ တိုင်ထောင်ပဲကို တန်ခူး လတွင် စတင်စိုက်ပျိုးပြီး (၄၅)ရက်ကြာလျှင် ခူးဆွတ်၍ ရောင်းချရကြောင်း၊ ခူးဆွတ်ရာတွင် တစ်ခါခူးဆွတ်လျှင် အတောင့်ရေ (၃၀၀၀)ခန့် ရရှိကြောင်း သိရပါသည်။ တိုင်ထောင်ပဲသီးကို တစ်ရက်ခြားတစ်ခါခူးဆွတ်ရပြီး ရောင်းဈေးမှာ တစ်တောင့်လျှင် (၁၅)ကျပ်နှင့်ရောင်းချကြောင်း သိရပါသည်။ ခူးဆွတ်ရရှိသော ပဲသီးများကို ရွှေတောင်မြို့ရှိ ကုန်စိမ်းဒိုင်များနှင့် ပြည်ဈေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချသလို ရန်ကုန်မြို့ရှိ ကုန်စိမ်းဈေးကွက်သို့လည်း တင်ပို့ ရောင်းချကြောင်းသိရပါသည်။

          တိုင်ထောင်ပဲစိုက်ပျိုးသူတောင်သူများအနေဖြင့် စိုက်ဧကမများသော်လည်း အမြတ်အစွန်း များရရှိသဖြင့် ပိုမိုတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။

DOCA(ပဲခူး)

 မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွင် ကွမ်းကို ကိုယ်ပိုင်တစ်နိုင်တစ်ပိုင်အနေဖြင့်လည်းကောင်း၊ အပိုဝင်ငွေရရှိရန်အတွက် လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ ကွမ်းကို ဆောင်းစိုက်နှင့်မိုးစိုက်ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲစိုက်ပျိုးကြပြီး မိုးစိုက်သည် ပိုးကျလွယ်သည့်အတွက် အစိုက်နည်းပြီး ဆောင်းစိုက်ကိုသာ ပိုမိုစိုက်ပျိုးကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

  ကွမ်းရွက်ပင်စိုက်ပျိုးမှုတွင် ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသအများစုတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကွမ်းရွက်ပင်အား အပူချိန်နိမ့်သောဒေသများမှလွဲ၍ ကျန်နေရာများတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကွမ်းပင်သည် စိုစွတ်ခြင်းအားနှစ်သက်သော်လည်း ရေဝပ်ခြင်းအား မနှစ်သက်ချေ။ ထို့ကြောင့် ကွမ်းစိုက်တောင်သူများသည် မြောင်းတူးစိုက်ပျိုးနည်းဖြင့် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကွမ်းစင်အား အများအားဖြင့် ဝါးများ၊ ဝါးခြမ်းနှင့် ထန်းသားတိုင်များဖြင့် တည်ဆောက်ကြသည်။ ဝါးတိုင်များအား (၆)ပေ၊(၇)ပေခန့်ရှိသောအမြင့်တိုင်များပြုလုပ်ပြီး အမိုး၊ အကာအရံများဖြင့် တည်ဆောက်ကြသည်။ ရှေးယခင်ကပင်မူ ကွမ်းပင်များအား ရေလောင်းစိုက်ပျိုးကြသော်လည်း ယခုအခါတွင် ရေအစက်ချနည်းများအသုံးပြု၍ စိုက်ပျိုးလာကြသည်။ အစက်ချရေသွင်းနည်းစနစ်ကို နွေရာသီနှင့်ဆောင်းရာသီတို့တွင် အကျိုးရှိစွားအသုံးချနိုင်သည်။ တောင်သူများ၏ပြောပြချက်အရ ရေအစက်ချစိုက်ပျိုးနည်းအသုံးပြုခြင်းဖြင့် ရေများအလေအလွင့်နည်းခြင်း၊ လုပ်အားသက်သာစေခြင်း၊ စိုက်ပင်များအစိုဓာတ်အမြဲရှိစေခြင်း၊ ကွမ်းခြံအတွင်း လူအဝင်အထွက်နည်းစေခြင်း၊ အကျိုးအမြတ်ပိုမိုရရှိခြင်း စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများရရှိစေသည်။ ကွမ်းရွက်တွင် ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုပေးနိုင်သောဓာတ်များလည်းပါဝင်သည်။

   နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွင် ကွမ်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ခြံအရောက်ဒိုင်များလာကောက်ဈေးနှုန်းမှာ  ယခင်ဧပြီလတွင် ကွမ်းတစ်ပိသာလျှင် ကျပ်(၅၀၀၀-၇၅၀၀)ဈေးရရှိပြီး ယခုမေလတွင် အရည်အသွေးပေါ်မူတည်ပြီး တစ်ပိသာလျှင် ကျပ်(၁၀၀၀၀-၁၄၀၀၀)ရောင်းချရပြီး ဈေးနှုန်းအဆမတန်မြင့်တက်လျက်ရှိသော်လည်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ “ဈေးကွက်ကောင်းတော့ ကွမ်းစိုက်တောင်သူတွေ ပိုအဆင်ပြေတာပေါ့၊ ကွမ်းတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသူပိုများလာတယ်လို့”  ကွမ်းစိုက်တောင်သူတစ်ဦးထံမှ စုံစမ်းသိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

     မြင်းခြံခရိုင်သည် ပူပြင်းခြောက်သွေ့သောရာသီဥတုဖြစ်ပြီး အရှေ့ဘက်တွင် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်၊ မြစ်သားမြို့နယ်နှင့် တံတားဦးမြို့နယ်၊ တောင်ဘက်တွင် မိတ္ထီလာခရိုင်၊ မလှိုင်မြို့နယ်၊ ညောင်ဦးခရိုင်၊ ကျောက်ပန်းတောင်းမြို့နယ်တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်လျက် ရှိပြီး ဧရာဝတီမြစ်သည် မြင်းခြံခရိုင်၏ အနောက်ဘက်၌ တည်ရှိပြီး မြောက်မှတောင်သို့ စီးဆင်းလျက်ရှိပါသည်။

   မြင်းခြံခရိုင်တွင် နွေစပါးများကို ဇန်ဝါရီလနှင့် ဖေဖော်ဝါရီလကုန်များတွင် စတင်စိုက်ပျိုးကြပြီး မေလ၊ ဇွန်လနှင့် ဇူလိုင်လများတွင် ရိတ်သိမ်းထွက်ပေါ်လေ့ရှိပါသည်။ ယခင်နှစ်ကာလတူ နွေစပါးစိုက်ပျိုးမှုခရိုင်ချုပ်အနေဖြင့် စိုက်ဧကပေါင်း (၂၁၈၇) ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် စိုက်ဧကပေါင်း (၂၀၂၇) ဧကသာစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့၍ ယခင်နှစ်ကာလတူစိုက်ပျိုးမှုနှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် (၁၆၀) ဧကစိုက်ပျိုးမှုလျော့နည်းခဲ့ပါသည်။ မြို့နယ်အလိုက်စိုက်ပျိုးမှုအနေဖြင့် မြင်းခြံမြို့နယ်တွင် (၁၂၀၉) ဧက၊ တောင်သာမြို့နယ်တွင် (၇၀၂) ဧက၊ နွားထိုးကြီးမြို့နယ်တွင် (၁၁၆) ဧက တိုစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး စိုက်ပျိုးမှုလျော့နည်းရခြင်းမှာ ပူးပြင်းခြောက်သွေ့ကာ မိုးနည်းခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် မကြာမီ နွေစပါးများရိတ်သိမ်း ထွက်ပေါ်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

    ကယားပြည်နယ်သည်   ကုန်စည်ရောင်းဝယ်သော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပြင် ရွှေထည်ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းများလည်း ပုံမှန်ရောင်းဝယ်လျက်ရှိရာ ရွှေထည်လက်ဝတ်ရတနာများကိုကိုယ်ပိုင်ပန်း တိမ်လုပ်ငန်းများဖြင့် ပြုလုပ်ရောင်းချခြင်း နှင့် မန္တလေး၊ တောင်ကြီးဘက်မှလည်း ရွှေထည်များမှာ ယူရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ ယခုလက်ရှိ မေလတတိယပတ်အတွင်း ဈေးကွက်တွင် ဖြစ်ပေါ် နေသော ရွှေ ဈေးနှုန်းမှာ ၁၆ ပဲရည် တစ်ကျပ်သားလျှင် (၃၀၂၃၀၀၀) ကျပ်၊ ၁၅ ပဲရည် တစ်ကျပ်သားလျှင် (၂၈၃၄၀၀၀) ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိပြီး ယခင်မေလ ဒုတိယပတ် အတွင်း ဈေးကွက်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ရွှေဈေးနှုန်းမှာ ၁၆ ပဲရည် တစ်ကျပ်သားလျှင် (၃၀၁၇၀၀၀) ကျပ်၊ ၁၅ ပဲရည် တစ်ကျပ်သားလျှင် (၂၈၂၈၀၀၀) ကျပ် ရှိခဲ့ပြီး ယခင် မေလဒုတိယပတ်နှင့် ယခုမေလတတိယပတ်နှိုင်းယှဉ်လျှင် ၁၆ ပဲရည် တစ်ကျပ်သားလျှင် (၆၀၀၀)ကျပ်၊ ၁၅ ပဲရည် တစ်ကျပ် သားလျှင် (၆၀၀၀)ကျပ်ခန့် ဈေးနှုန်းများပြန်လည်မြင့်တက် လာကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းမြှင့်တက်လာ ရခြင်းမှာ နိုင်ငံခြားငွေလဲနှုန်းတိုးမြင့်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု ရွှေဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးထံမှ သိရပါသည်။

DOCA(ကယား)

     ကွမ်းသီးပင်သည် အရှေ့တိုင်းနိုင်ငံများနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ ကျွန်းများကဲသို့ ပူ၍ စိုထိုင်းသောဒေသများ၌ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွမ်းသီးပင်စိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းသော ဒေသများမှာ တောင်ငူ၊ ကျိုက္ခမီ၊ သထုံ၊ ထားဝယ်၊ မြိတ်၊ ဖျာပုံ၊ မန္တလေးနှင့် စစ်တွခရိုင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကွမ်းသီးပင်သည် ပင်လယ်မိုင်၂၀၀ခန့်အတွင်း အမြင့်ပေ၃၀၀၀ အောက်ရှိပြီး ရေဖောဖောသီသီရရှိ၍ ရေမဝပ်သည့် အရပ်ဒေသတို့တွင် အထူးဖြစ်ထွန်းသည်။

    နုန်းမြေသည် ကွမ်းသီးပင်စိုက်ပျိုးရန် အထူးသင့်လျော်သည်။ ထို့ကြောင့်ကွမ်းသီးပင် စိုက်ခင်းများကို မြစ်ချောင်းကမ်းပါးတစ်လျှောက်နှင့် တောင်ချိုင့်ဝှမ်းများ၊ ကိုင်းကျွန်းများ၌ တွေ့ရသည်။တောင်ငူခရိုင်တွင ကွမ်းသီးပင်များကို သီးသန့်စိုက်ပျိုးကြသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ များနှင့် ပင်လယ်ကမ်းမြောင်ဒေသများတို့၌ ကွမ်းသီးပင်ကို အခြားသီးစားပင်များဖြစ်ကြသော သရက်၊ ပိန္နဲပင်၊ မရန်းပင်၊ အုန်းပင် စသည်တို့နှင့် ရောစိုက်လေ့ရှိပါသည်။ ကွမ်းသီးပင်စိုက် ပျိုးရာတွင် အရေးကြီးသောအချက်မှာ မိုးအခါ၌ ရေမဝပ်စေရန်နှင့် နွေအခါတွင်ရေလုံလုံ လောက်လောက်ပေးနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ပျိုးထောင်ရန်ပျိုးခင်းများကို နွေရာသီကပင်စတင်၍  ပြုပြင်ပေးရသည်။ ကျင်းများတူးဖော်ပြီးနောက် ကျင်းထဲတွင် ကောက်ရိုးဖြစ်စေ၊ မြေဆွေးဖြစ်စေ ခံထားရပါသည်။ ထို့နောက် ရင့်မှည့်၍ မျိုးကောင်း၊ အလုံးကောင်းဖြစ်သော ကွမ်းသီးများကို ကျင်းထဲ၌ တစ်ပေခွဲ၊ နှစ်ပေစီခွာလျက် စိုက်ပျိုးရပါသည်။ ထိုမျိုးကွမ်းသီးများကို ကောက်ရိုး သို့မဟုတ် မြေဆွေးတို့ဖြင့် တစ်ဖန်ဖုံးပြီးသော် အပေါ်ယံ၌ မြေကြီးထပ်၍ အုပ်ထားရသည်။ ထိုသို့ စိုက်ပျိုးပြီးနောက် မျိုးကွမ်းသီးများ အစို့ပေါက်စေရန် မိုးဖြိုင်ဖြိုင်ကျသည့် အချိန်ကာလအထိ ရေလောင်းပေးရသည်။ ၁လ မှ ၃လကြာသည့် အချိန်၌ အစို့ကလေးများ ထွက်လာကြပြီးလျှင် တစ်နှစ်ခန့်ကြာသော် ပြောင်းရွေ့စိုက်ရန် အရွယ်ဖြစ်လာသည်။ ပျိုးခင်းတွင် ပျိုးပင်ကလေးများ ကြီးပျင်းနေစဉ်အတောအတွင်း၌ စိုက်ခင်းများပြုပြင်ကြရမည်။ တောချုံတိုကို စိုက်ခင်းမြေပြင်ပေါ်မှ ရှင်းလင်းလျက် ရေသွင်းမြောင်းများကို တူးဖော်သွယ်တန်းပေးရသည်။ မိုးဦးကျစအချိန်သည် ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးရန်  အကောင်းဆုံးအချိန်ဖြစ်သဖြင့် မိုးမကျမှီ တစ်လခန့်က ကြိုတင်ပြင်ဆင်လျက် ကျင်းများကို တူးဖော်ပြင်ဆင်ထားရသည်။ ကျင်းများသည် တစ်ပေခွဲခန့်နက်၍ တစ်ပေခန့်ကျယ်ရသည်။ ကွမ်းသီးပင်ချည်း စိုက်ပျိုးထားပါက ကျင်းများသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ၆ပေထက်မနည်း ကွာဝေးစေရသည်။ အကောင်း ဆုံးအကွာအဝေးမှာ ၈ပေဖြစ်သည်။ အခြားအသီးစားပင်များကို ရောစိုက်လျှင် သင့်လျော်သ လိုကြည့်၍ အကွာအဝေးကိုပြုပြင်ရသည်။ ကွမ်းသီးပင်များသည် တပို့တွဲ၊တပေါင်းလများ တွင် စပွင့်ကြပြီးလျှင် သီတင်းကျွတ်၊ တန်ဆောင်မုန်း၊ နတ်တော်လများ၌ အသီးများရင့်မှည့်၍ ဆွတ်သိမ်းရန် အချိန်ကျရောက်ပါသည်။

     ကွမ်းသီးပင်များကို ၃ကြိမ် ၃ခါဆွတ်ခူးရသည့်အနက် ပထမအကြိမ်မှာ အများဆုံးဆွတ်ခူးရလေသည်။ အသီးများသည် အမှည့်လွန်ပါက အခွန်နွှာရန် မလွယ်ကူသဖြင့် မမှည့်တမှည့် အနေအထားလောက်တွင် ဆွတ်သိမ်းရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ သီးစအပင်များသည် တစ်ပင်လျှင်အသီး ၃၀ခန့်သာသီးပြီး အပင်ကြီးများသည် တစ်ပင်လျှင်အသီး၂၅၀အထိ သီးတတ်ကြသည်။ကွမ်းသီးပင်သည် အသက် ၂၀၊ ၂၅နှစ်အကြာတွင် အများဆုံးသီးလျက် နောက်ပိုင်းတွင်အသီးဆုတ်သွားပြီးလျှင် အနှစ်၄၀၊၅၀အကြာတွင် သေတတ်ကြသည်။ ကွမ်းသီးပင်များကို ဆွတ်သိမ်းပြီးလျှင်ပြီးခြင်း ကွမ်းသီးခင်းထဲ၌ အခွံများကို ဓားဖြင့်ခွာပစ်ရသည်။ အခွံခွာပြီးနောက် ကွမ်းသီးပြုပြင်ယူကြရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်း၌ ကွမ်းသီးပြုပြင်ယူပုံမှာ အခွံချွတ်ပြီးသောကွမ်းသီးများကို ထုံးရည်တွင် ၃နာရီ ၄နာရီခန့် ကျိုပြီးနောက်အခြောက်လှန်းရသည်။ထုံးရည်၌ ကျိုခြင်းသည် အဖန်ဓာတ်ထွက်၍ အနံ့အရသာ ကောင်းမွန်စေသည်ဟု မှတ်ယူကြသည်။ ကွမ်းသီးသည် ဖန်သည်၊ချုပ်သည်၊မမှည့်သေးသော ကွမ်းသီးသည် ဝမ်းသက်စေသည်။ မှည့်ပြီးကွမ်းသီးကို သံချဆေးအဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။ ကွမ်းသီးပြာသည် သွားတိုက်ဆေး၊ သွားနာဆေး အဖြစ်ကောင်းသည်။ ကွမ်းသီးပင်၏အသားမှာ အလွန်မာကျောသဖြင့် ယင်းတို့ကိုလေးကိုင်း၊ လှံရိုး၊ ထမ်းပိုးများပြုလုပ်ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်တွင်းစားကုန်ပစ္စည်းများဖူလုံစေရန် အတွက် ကွမ်းသီးပင်စိုက်ပျိုးရေး စီမံကိန်းများကို နိုင်ငံတော်အစိုးရက အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှ စတင်၍ ထိုစီမံကိန်းကိုဆောင်ရွက်ရာ ထိုနှစ်အတွင်း ကွမ်းသီးပင်ပေါင်း   ၅၀၀,၀၀၀  ခန့်စိုက်ပျိုးခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ပြည်သူများ ကွမ်းသီးပင်ပေါက်များကို အလွယ်တကူဝယ် ယူစိုက်ပျိုးနိုင်ကြစေရန် ရည်ရွယ်၍ ဖျာပုံ၊မြောင်းမြ၊ပုသိမ်၊မော်လမြိုင်၊ထားဝယ်၊မြိတ်၊စစ်တွေ၊ တောင်ငူ၊ကျောက်ဖြူ၊မတ္တရာ စသောမြို့များတွင် စိုက်ပျိုးရေးဌာနများဖွင့်လှစ်၍ ကွမ်းသီးပင်ပေါက်များကို ရောင်းချပေးလျက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ စိုက်ပျိုးကြရာ၌ ၆၀ရာခိုင်နှုန်းမျှလောက်သော ကွမ်းသီးပင်များသည် ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသဖြင့် အနာဂတ်တွင် ထိုထက်  တိုးတက်၍ စိုက်ပျိုးသွားကြမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ကယား)