ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     အီဂျစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာ တင်ဒါခေါ်ယူမှုစနစ်ဖြင့် မည်သည့်ပင်ရင်းနိုင်ငံထံမှမဆို ရာနှုန်းပြည့် ကြိတ်ခွဲထားပြီးဖြစ်သည့် ဆန်လုံးပုများကို ဝယ်ယူရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း နိုင်ငံပိုင် ကုန်စည်များထောက်ပံ့မှုဆိုင်ရာ အထွေထွေ အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (General Authority for Supply Commodities - GASC) က ၂၈-၁-၂၀၂၄ ရက် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

     ဝယ်ယူမည့်ဆန်များ အီဂျစ်နိုင်ငံဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်ရမည့်ရက်သည် မတ်လ ၁၅ ရက် နေ့မှ ဧပြီလ ၁၅ ရက်နေ့ထိဖြစ်ပြီး GASC အနေဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်နေ့ကို တင်ဒါကမ်းလှမ်း ချက်များ တင်သွင်းရမည့် နောက်ဆုံးရက်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြောင်း၊ ကမ်းလှမ်းချက်များသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ရက်အထိသာ တရားဝင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     ဝယ်ယူမည့်ဆန်၏ အဆင့်အတန်းသတ်မှတ်ချက်မှာ ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ၁၀% ရှိသော ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်ထွက် သီးနှံဖြစ်ရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ ၅၀ ကီလိုဂရမ် (၁၁၀.၂၃ ပေါင်) ဝင် အိတ်များဖြင့် ထုပ်ပိုးထားရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ငွေပေးချေမှုစနစ်မှာ သင်္ဘောတင်ကုန်ကျစရိတ်၊ အာမခံကြေးနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်စရိတ်တို့ ပါဝင်ပြီးဖြစ်သော ဆိပ်ကမ်းအရောက် CIF တန်ဖိုးအပေါ် အခြေခံမည် ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ သို့မဟုတ် အီဂျစ်ပေါင်ငွေဖြင့် ရက်ပေါင်း ၁၈၀ နှင့် ၂၇၀ အတွင်း၌ ငွေလွှဲစာတမ်း (letters of credit) ပေးပို့ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ကုန်ပေးသွင်းမည့်သူများသည် အနိမ့်ဆုံးပမာဏ ဆန်မက်ထရစ်တန် ၂၀၀၀၀ ကို ၁၀% အတိုးအလျှော့ထားရှိလျက် အဆိုပြုကမ်းလှမ်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မက်ထရစ်တန် ၁ တန်လျှင် ကုန်ကျမည့် အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းမှု၊ ကုန်ချစရိတ်နှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစရိတ်များကို အီဂျစ် ပေါင်ငွေဖြင့် ပေးချေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဆိုပါကုန်ကျစရိတ်တွင် အီဂျစ်နိုင်ငံ Holding Company မှ သတ်မှတ်ထားသော သိုလှောင်ရုံအတွက်အပါအဝင် ထပ်တိုးတန်ဖိုးအခွန်လည်း ပါဝင်ကြောင်း GASC မှ ပြောကြားထားသည်။

     တင်ဒါတင်သွင်းသူများသည် ကနဦးစပေါ်ငွေ ဒေါ်လာ ၇၅၀၀၀ သို့မဟုတ် အဆိုပါငွေနှင့် ညီမျှသော အီဂျစ်ပေါင်‌ငွေပမာဏကို ကနဦးစပေါ်ငွေအဖြစ် ပေးသွင်းရမည်ဖြစ်ပြီး GASC အတွက် အာမခံစာတမ်းတစ်စောင်လည်း ပါဝင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် တင်ဒါအဆိုပြုလွှာ တင်သွင်းရာ တွင်  ရောင်းချမည့်ဆန်၏ အလေးချိန် ၂ ကီလိုဂရမ်ရှိသော နမူနာသုံးခုနှင့်အတူ ၎င်းတို့၏ အသေး စိတ်အချက်များကို ရက်စွဲနှင့်တကွ ပေးပို့ရမည်ဖြစ်ကြောင်း GASC မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

    တင်ဒါအောင်မြင်သူများသည် ရောင်းချသည့်ဆန်များကို အီဂျစ်စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်း ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီ (Holding Company For Food Industries) က သတ်မှတ်ထားသည့် သိုလှောင်ရုံ များသို့ ပေးပို့အပ်နှံရမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: NASDAQ, 28 January 2024

     တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုသည် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာ ဝယ်လိုအားတက်လာချိန် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း ၂၉-၁-၂၀၂၄ ရက် တနင်္လာနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစိုးရဌာနဆိုင်ရာနှင့် ဆန်ထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းနယ်ပယ် သတင်းအရင်းအမြစ် များအရ သိရှိရသည်။ ပြည်ပသို့တင်ပို့သော ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များတွင် အသင့်စားထမင်းဘူး၊ အေးခဲထားသော ရေညှိထမင်းလိပ်နှင့် တော့ပိုကီများပါဝင်ပြီး တင်ပို့မှုတန်ဖိုးအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၁၇.၂ သန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကိုရီးယားစိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့် အစားအစာကုန်သွယ်မှု ကော်ပိုရေးရှင်း၏ ဖော်ပြထားချက်အရ သိရှိရသည်။

   နောက်ဆုံးရရှိထားသော ကုန်သွယ်မှုကိန်းဂဏန်းသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် တွက်ချက်ခဲ့သော အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၈၁.၈ သန်းထက် ၁၉.၅ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာကာ ပထမဆုံးအကြိမ်အနေဖြင့် ဒေါ်လာသန်း ၂၀၀ စံသတ်မှတ်ချက်အား ကျော်လွန်ခဲ့ပါသည်။ နှစ်စဉ်ပြည်ပသို့ ဆန်အခြေခံ ထုတ်ကုန်များ တိုးတက်တင်ပို့မှုလမ်းကြောင်းသည် ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်မှစတင်ကာ မပြောင်းလဲပဲ တစ်သမတ်တည်း ရှိနေခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်မှုကိန်းဂဏန်းများအရ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၌ ဒေါ်လာ ၅၄.၃ သန်းမှ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၈၉.၄ သန်းအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။

   အထူးသဖြင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုတန်ဖိုးသည် ဒေါ်လာ ၁၈၅.၉ သန်းသို့ နှစ်ဆတိုးလာခဲ့ပြီး ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ဒေါ်လာသန်း ၁၀၀ စံသတ်မှတ် ချက်အား ကျော်လွန်ခဲ့ပါသည်။

   နိုင်ငံအလိုက် ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၁၁၄.၈ သန်း တင်ပို့ခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ပြည်ပတင်ပို့မှု၏ ၅၂.၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့ကြောင်း၊  ၎င်း၏နောက်၌  ဗီယက်နမ်သို့ ဒေါ်လာ ၁၅ သန်း၊ ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ဗြိတိန် သို့ ဒေါ်လာ ၁၄.၉သန်း၊ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ဒေါ်လာ ၁၂.၆ သန်းနှင့် သြစတြေးလျသို့ ဒေါ်လာ ၇.၁ သန်း အသီးသီးတန်ဖိုးရှိသော ထုတ်ကုန်များ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

   ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များ၏ ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးများနှင့် အသင့်စားသုံးနိုင်မှု စသည့်အချက်များသည် အသင့်စားထမင်းဘူးနှင့် အေးခဲ‌ရေညှိထမင်းလိပ်ကဲ့သို့သော ထုတ်ကုန် များအပေါ် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း၌ လူကြိုက်များ ရေပန်းစားစေကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ် ရောဂါ ဖြစ်ပေါ်နေချိန်ကာလနှင့် ယင်းကာလနောက်ပိုင်းတို့တွင် ကမ္ဘာအနှံ့ အတိုင်းအတာအထိ အားပေးမှုကို ရရှိထားကြောင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ အစားအစာနှင့် ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။ စားသုံးသူများ၏ အားပေးမှု အခိုင်အမာရရှိထားခြင်း သည် အဆိုပါထုတ်ကုန်များအား လွယ်ကူသောနည်းဖြင့် အဆင့်ဆင့်ချက်ပြုတ်နိုင်ခြင်းနှင့် ထားသို သိမ်းဆည်းနိုင်သော နည်းလမ်းများကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။

  အဆိုပါအောင်မြင်မှုအပေါ် အခြေခံ၍ တောင်ကိုရီးယားအစိုးရသည် ဆန်အခြေခံထုတ်ကုန်များကို ပြည်ပသို့တင်ပို့မှုအား အရှိန်အဟုန် မြှင့်တင်ရန်အတွက် ၂၀၂၈ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာသန်း ၄၀၀ အထိ တင်ပို့နိုင်ရေး အစီအစဉ်ကို ဆောင်ရွက်မည်ဟု ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက် နေ့တွင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Korea Herald, 29 January 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ဩစတေးလျနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသော ပဲမျိုးစုံကို စူးအက်တူးမြောင်းအား ဖြတ်သန်းသယ်ဆောင်သည့် ပုံမှန်လမ်းကြောင်းအတိုင်း သင်္ဘောဝမ်းပုံစနစ်ဖြင့် အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ အရှိန်မပျက် တင်ပို့လျက်ရှိ ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

   ဩစတေးလျကုန်သည်များသည် Faba Beans ခေါ် တောင်ကြီးပဲများကို အီဂျစ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့လျက်ရှိရာ လက်ရှိကာလတွင် ဝမ်းပုံစနစ်ဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်သည့် သင်္ဘော ၃ စီးသည် ပင်လယ်နီဒေသသို့ ရောက်ရှိနေပြီး နောက်ထပ်သင်္ဘောတစ်စီးသည်လည်း ဇန်နဝါရီလ နောက်ဆုံး အပတ်အတွင်း ဩစတေးလျတောင်ပိုင်းရှိ Port Adelaide ဆိပ်ကမ်းမှ ထွက်ခွာခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

    ပင်လယ်နီဒေသ၌ ဟူသီလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက်မှုမှာ ဝမ်းပုံစနစ်ဖြင့် သယ်ယူ ပို့ဆောင်မှုအပေါ် အနှောင့်အယှက်ဖြစ်ဖွယ် မရှိသော်လည်း အာရှဒေသမှ ကုန်သေတ္တာတင် သင်္ဘောများစွာသည် လမ်းကြောင်းပြောင်းလဲ၍ သယ်ပို့လျက်ရှိကြောင်း၊ ဩစတေးလျမှ ကုန် သေတ္တာဖြင့် တင်ပို့သည့် သင်္ဘောအချို့သည်လည်း အာဖရိကတောင်ဘက်စွန်း Good Hope အငူ ကို ကွေ့ပတ်လျက် မြေထဲပင်လယ်နှင့် အတ္တလန်တစ် ဆိပ်ကမ်းများသို့ သယ်ယူပို့ဆောင်မှုပြု လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

   ဩစတေးလျဈေးကွက်တွင် ဆိပ်ကမ်းမှ တောင်ကြီးပဲ တင်ပို့မှုဈေးနှုန်းများမှာ ၁ တန်လျှင် ဩစတေးလျဒေါ်လာ ၅၀၀ ခန့်ရှိပြီး ယခင်လဈေးနှုန်းအောက် ၁ တန်လျှင် ဩစတေးလျဒေါ်လာ ၅၀ ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အီဂျစ်နိုင်ငံသည် ဩစတေးလျ၏ တောင်ကြီးပဲနှင့် ပဲနီလေးတို့ကို အဓိကတင်ပို့ရာ ဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး အီဂျစ်ကုန်သည်များဘက်မှ ကုန်သေတ္တာဖြင့်တင်ပို့ရန် တောင်း ဆိုမှုများ ရှိသော်လည်း ပင်လယ်နီဒေသ အကျပ်အတည်းက အတားအဆီးဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ Agri-Oz Exports ကုမ္ပဏီမှ မန်နေးဂျင်းဒါရိုက်တာ Francois Darcas က အနောက်အာဖရိက ဒေသကို ကွေ့ပတ်၍ သယ်ယူပို့ဆောင်ရသည့် စရိတ်စက မြင့်မားမှုကြောင့် အီဂျစ်သို့ ကုန်သေတ္တာ ဖြင့်တင်ပို့ရန် ဝယ်လိုအားမှာ ထိခိုက်ကျဆင်းမှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

   ဩစတေးလျ လယ်သမားများသည် ကုလားပဲ၊ တောင်ကြီးပဲနှင့် ပဲနီလေး တို့ကို ကုန်သည်များနှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များထံသို့ ဈေးနှုန်းအတက်အကျပြောင်းလဲမှု နည်းပါး စွာဖြင့် ပမာဏအသင့်အတင့် ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း၊ သီးနှံရာသီအသစ်၌ အသုံးပြုရန် လိုအပ် သော သွင်းအားစုများ ဝယ်ယူနိုင်ရေးအတွက် တောင်သူများက ကုန်လက်ကျန်များကို ရောင်းချမှု လုပ်ဆောင်လာမည့် မတ်လခန့်ကျမှသာ  ဩစတေးလျ ပဲမျိုးစုံဈေးကွက်သည် အရောင်းအဝယ် သွက်လက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း၊ မိုးရွာသွန်းမှုရှိခဲ့သော ကွင်းစလန်ပြည်နယ်တွင် ပဲတီစိမ်း စိုက်ပျိုးမှုကို စတင်လုပ်ကိုင်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ဩစတေးလျ တောင်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ပိုင်း ဒေသများ တွင် နိုဝင်ဘာလမှစတင်၍ မိုးရွာသွန်းမှုကောင်းမွန်ခဲ့သဖြင့် လာမည့်ဆောင်းသီးနှံ စိုက်ပျိုးထုတ် လုပ်မှုမှာ တိုးတက်ဖွယ်ရှိကြောင်း Grain Central သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်၌ ဖော်ပြထားပါသည်။

    ရာမာဒန်ဥပုသ်ကာလမတိုင်မီ ပြည်ပတင်ပို့ရန် ဝယ်ယူစုဆောင်းမှုများ နှေးကွေးလျက်ရှိရာ ဩစတေးလျဈေးကွက်၌ ကုလားပဲဈေးနှုန်းများသည်လည်း ယခင်လဈေးနှုန်းအောက် ၁ တန်လျှင် ဩစတေးလျဒေါ်လာ ၁၀ မှ ၂၀ ခန့်အထိ ကျဆင်းခဲ့သည်။ ဆိပ်ကမ်းများ၌ ထိပ်တန်းအဆင့် CHKP1 ကုလားပဲ ၁ တန်လျှင် ဩစတေးလျဒေါ်လာ ၈၂၀ ခန့်ရှိပြီး CHKPM အဆင့် ကုလားပဲမှာမူ ၁ တန်လျှင် ဩစတေးလျဒေါ်လာ ၇၅၀ - ၇၆၀ ခန့်ရှိသည်။

   တောင်အာရှဈေးကွက်အတွင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ပါကစ္စတန်နှင့် အိန္ဒိယတို့တွင် ကုလားပဲ စိုက်ပျိုးမှုသည် ဖေဖော်ဝါရီ - မတ်ကာလများ၌ ရိတ်သိမ်းထွက်ပေါ်မည်ဖြစ်ပြီး ဝယ်လက်များအနေဖြင့် ဒေသတွင်းမှသာ ဝယ်ယူဖွယ်ရှိခြင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ဈေးနှုန်းသက်သာသော စားတော်ပဲ ကို ကိုတာသတ်မှတ်ချက်မရှိပဲ အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ဖြင့် မတ်လကုန်အထိ တင်သွင်းခွင့်ပြုထားခြင်းစသည့် အခြေအနေများအရ ဩစတေးလျကုလားပဲအပေါ် ဝယ်လိုအားမှာ လျော့နည်းကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Grain Central, 31 Jan 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ဂျပန်နိုင်ငံမှ စီးပွားရေးခေါင်းဆောင်များကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် တရုတ်နိုင်ငံစက်မှုနှင့် သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာဝန်ကြီးနှင့် ဇန်နဝါရီ ၂၆ရက်နေ့၌ ဘေဂျင်းမြို့တွင် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မော်တော်ကားကဏ္ဍနှင့် တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းကဏ္ဍပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတို့အတွက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။

    တရုတ်နိုင်ငံသည် ကြီးမားသည့်ဈေးကွက်နှင့် ကောင်းမွန်စွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေသော စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာစနစ်ကိုပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ဂျပန်နိုင်ငံမှာ မြင့်မားသည့်နည်းပညာများပိုင်ဆိုင်ထားကြောင်းနှင့် အနာဂတ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ဂျပန်နိုင်ငံကြား စက်မှုလုပ်ငန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ကြီးမားသည့်အလားအလာရှိကြောင်း ဝန်ကြီးက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

      တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း၊ မော်တော်ကားများ၊ ရေနံဓာတု၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်ပညာနှင့် စွမ်းအင်သစ်ကဏ္ဍများမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် အလားအလာအများဆုံးကဏ္ဍများဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။

     ဂျပန်နိုင်ငံကုန်သည်များနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ၁၉၇၅ခုနှစ်မှစတင်၍ နှစ်စဉ်နီးပါး ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို အလည်အပတ်ခရီးစေလွှတ်လေ့ရှိပြီး ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် ၂၀၁၉ခုနှစ်မှစတင်ကာ အလည်အပတ်ခရီးများရပ်တန့်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

     ယခုအစည်းအဝေးသည် တရုတ်နိုင်ငံစက်မှုဝန်ကြီးတက်ရောက်သည့် ပထမဆုံးအစည်းအဝေးဖြစ်ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့်တင်းမာမှုများမှာ ဆက်လက်မြင့်တက်နေမှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ သည် ဂျပန်ကုမ္ပဏီများနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်းသိရပါသည်။

DOCA(ရန်ကုန်)

    ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၌ ဒေသထွက်သန့်စင်သော ဆန်စပါးမျိုးရင်းများကို တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ် နိုင်ရန်နှင့် စောင့်ကြည့်ထိန်းကျောင်းရန်အတွက် အထူးအကြံပေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းသွားမည်ဟု ၂၂-၁-၂၀၂၄ နေ့တွင် ကျင်းပသော စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန တို့မှ အရာရှိများ၏ အစည်းအဝေးတွင် ကြေညာခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောနှင့် ရေလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာနမှ အတွင်းဝန် Yang Saing Koma က အဆိုပါအစည်းအဝေးကို ကျင်းပပြုလုပ်ရသည့် ရည်ရွယ်ချက်မှာ လယ်ယာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ကွင်းဆက်တစ်လျှောက်ရှိ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများအကြား တာဝန်များကို ခွဲဝေဆောင်ရွက် ရန်အတွက်ဖြစ်ကြောင်း၊ အဖွဲ့အစည်းအသစ် အနေဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားဆန်၏ ဈေးကွက်ရှာဖွေရေး နှင့် ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ရေးတို့အတွက် စောင့်ကြည့်ကြပ်မတ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် ပြည်နယ်အဆင့် အုပ်ချုပ်မှုအာဏာပိုင်များ၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဌာနများမှ အရာထမ်းများနှင့် ပုံမှန်တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    အတွင်းဝန် Saing Koma က အထူးအကြံပေးအဖွဲ့သစ်ကို ဖွဲ့စည်းရခြင်းမှာ အချို့သော ပြည်ပဆန်စပါးမျိုးကွဲများကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင်သာ တွေ့ရှိနိုင်မည့် ဆန်စပါးမျိုးများ၏ အမည်များဖြင့် ဈေးကွက်တင် ရောင်းချနေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ အချို့သော ထုပ်ပိုးထားသည့် ဆန်များတွင် ကုန်အညွှန်းဖော်ပြချက်၌ ကမ္ဘောဒီးယားဆန်များဖြစ်ကြသည့် Phka Rumduol ၊ Neang Menh နှင့် Neang Khon တို့၏ အမည်များကို ဖော်ပြထားသော်လည်း ဆန်အိတ်အတွင်း၌ ဈေးနှုန်း ပိုမိုချိုသာသော ဆန်များနှင့် ရောနှောထားသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ ရောင်းချသူအချို့ သည် ပိုမိုမြင့်မားသောဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချနိုင်ရန်အတွက် ထိုသို့လုပ်ဆောင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  ၄င်းအရေးကိစ္စများကို အထူးအဖွဲ့က ကိုင်တွယ်ရှင်းလင်း ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဝန်ကြီး ဌာနများအနေဖြင့် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ဆန်မျိုးသန့်များကို တတ်နိုင်သလောက် ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်သွားရန် အားပေးဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြော ကြားခဲ့ပါသည်။

    အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် ဆန်ထုတ်လုပ်မှု၊ ဝယ်ယူမှု၊ သိုလှောင်မှုနှင့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်မှု တို့အပြင် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုကိစ္စများကိုလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    ကမ္ဘောဒီးယား စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသိပ္ပံမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး Lor Bunna က ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ အရောအနှောကင်းသည့် Phka Rumdoul စပါးမျိုးစေ့ တန်ချိန် ၂၀ ကျော်ကို ထုတ်လုပ်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ၄င်းက တောင်သူများ၏ စပါးရိတ်သိမ်းပြီးချိန်၌ ဈေးနှုန်းကျဆင်းခြင်းမှာ ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ တောင်သူအချို့သည် ဈေးနှုန်းချိုသာသည့် စပါးမျိုးစေ့များကို ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်းက အကြောင်း အရင်းဖြစ်သည်ဟု ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များက ပြောဆိုကြကြောင်း၊ ၎င်းပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန် အတွက် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့် အရောအနှောကင်းသည့် စပါးမျိုးစေ့များကိုသာ အသုံး ပြုစိုက်ပျိုးရန် တောင်သူများသို့ အားပေးတိုက်တွန်းလျက်ရှိပြီး၊ ဆန်စက်လုပ်ငန်းများနှင့်လည်း စာချုပ်များချုပ်ဆိုရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ထပ်မံပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    ကမ္ဘောဒီးယား စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသိပ္ပံ အနေဖြင့် ဈေးကွက် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန်အတွက် ဩစတြေးလျနိုင်ငံနှင့်  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဆုရ စပါးမျိုးစေ့ Phka Rumduol မှ ဖော်ထုတ်ထားရှိသော ရာသီမရွေးစိုက်ပျိုးနိုင်သည့် Champei Sar 70 (CPS 70) မျိုးရင်းကဲ့သို့ ဆန်စပါးမျိုးများကို ခွဲခြားထုတ်ဖော်အသုံးပြုနိုင်ရန် စဉ်ဆက်မပြတ် အားထုတ် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း Lor Bunna က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     Agribee Cambodia ကုမ္ပဏီ၏ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်နှင့် စပါးအထူးပြုကျွမ်းကျင် ပညာရှင်ဖြစ်သူ  Yourng Pakk က ဆန်စက်များကို စစ်ဆေးမည့်သတင်းကို ကြိုဆိုပါကြောင်းနှင့် ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အရည်အသွေးနိမ့်ဆန်များ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်ခြင်းကို ကာကွယ် တားဆီးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ Phka Rumdoul စပါးမျိုးစေ့တွင် အရည် အသွေးနိမ့်စပါးမျိုးစေ့များ ရောနှောခြင်းဖြစ်စဉ်သည် ပြည်တွင်းဈေးကွက် တစ်ခုတည်းတွင်သာ တွေ့ရှိရသည်မဟုတ်ဘဲ ပြည်ပတင်ပို့မှုတွင်လည်း အလားတူဖြစ်စဉ်မျိုးကြုံတွေ့ရလျက်ရှိကြောင်းနှင့် ယင်းပြဿနာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လိုအပ်ကြောင်း  Yourng Pakk က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source : Phnom Penh Post