သတင်းနှင့် လှုပ်ရှားမှုများ

          ဥရောပနိုင်ငံများ၏ အဓိကအစားအစာမှာဂျုံဖြစ်ပြီး၊ အာရှနိုင်ငံများတွင်အဓိကအစားအစာမှာဆန်/ စပါးဖြစ်ပြီး၊ ဂျုံကိုဖြည့်စွက်အစားအစာအဖြစ် စားသုံးကြပါသည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ သုံးပုံတစ်ပုံမှာဂျုံကို စားသုံးကြပါသည်။ ဂျုံသီးနှံကိုဘီစကစ်၊ ပလာတာ၊ ထပ်တစ်ရာ၊ စမူဆာ၊ ခေါက်ဆွဲခြောက် အမျိုးမျိုး၊ပေါင်မုန့်၊ ပေါက်စီ၊ အသားပေါင်းအမျိုးမျိုး၊မြန်မာ့ရိုးရာအစားအစာအဖြစ် ဂျုံစေ့ကိုထန်းလျက်နှင့် အရည်ကျို၍ ဂျုံယိုအဖြစ်စားခြင်း၊ ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် ဂျုံဖွဲအားနွားစာ၊ မြင်းစာ၊ ဝက်စာများအဖြစ် အသုံးပြုကြ ပါသည်။ အခွံမချွတ်ထားသည့် ဂျုံနှင့်လုပ်ထားသောပေါင်မုန့်၊ ခေါက်ဆွဲစသည့်စားသောက်ကုန်များတွင် ဗီတာမင် E ၊ B1၊ B2၊ B3၊ဖောလစ်အက်စစ်၊ ကယ်လ်စီယမ်၊ ဖော့စ်ပရပ်စ်၊ ဇင့်၊ သံဓာတ် နှင့် အမျှင်ဓာတ် များပါဝင်၍ ဆီချိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုလျော့ကျစေနိုင်ပါသည်။

          မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဂျုံသီးနှံကိုစစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးလျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးသည့် ဂျုံသီးနှံအမျိုးအစားမှာမုံရွာဂျုံဖြူ၊ ဇလုပ်ဂျုံဖြူ၊ V- 1287မျိုးတို့ဖြစ်ပါသည်။

ဂျုံသီးနှံသည် ရေစိမ့်ဝင်မှုကောင်းသောမြေ၊ နှုန်းမြေ၊ စနယ်မြေ၊ သဲနှုန်းမြေ၊ မြေနီ၊ စနယ်မြေနက်တို့ကို ကြိုက်နှစ်သက်ပြီးစပါးစိုက်ပျိုးသောမြေများတွင် ဦးစားပေးရွေးချယ်စိုက်ပျိုးသင့်ပါ သည်။ ဂျုံသည် အပူချိန်မြင့်မားမှုကိုမနှစ်သက်ဘဲအအေးကြိုက်သည့် သီးနှံဖြစ်ပြီး၊ အနိမ့်ဆုံးအပူချိန်(5 HC) မှ အမြင့်ဆုံးအပူချိန်(32ॱC)အတွင်းဖြစ်ထွန်းသော်လည်းသင့်လျော်ဆုံးအပူချိန်မှာ(5ॱHCမှ20 HC)ဖြစ်ပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဂျုံသီးနှံကိုဆောင်းရာသီအောက်တိုဘာ/ နိုဝင်ဘာ/ ဒီဇင်ဘာလများတွင် စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ အပင်သက် ရက်ပေါင်း(၁၂၀မှ ၁၄၅ထိ) ကြာမြင့်၍ ဒီဇင်ဘာ/ ဇန်နဝါရီ /ဖေဖော်ဝါရီ/ မတ်လများတွင်သီးနှံထွက်ပေါ်ပါသည်။တစ်ဧကလျှင် မျိုးစေ့(၁.၅တင်း မှ ၂.၅တင်း) အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ တစ်ဧကလျှင် ကျပ် (၂ သိန်း မှ ၂.၅သိန်းကြား) ကုန်ကျနိုင်ပြီး၊ တစ်ဧကအထွက်နှုန်းမှာ (၁၈တင်းမှ ၂၃တင်းကြား) ထွက်နိုင်ပါသည်။

         စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ၂၀၁၆-၂၀၁၇ခုနှစ်တွင် ဂျုံစိုက်ဧက(၁၆၃၃၅၅)၊ အထွက်နှုန်း(၂၁.၄၈) တင်း၊ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ခုနှစ်တွင် ဂျုံစိုက်ဧက(၁၁၉၂၇၁)၊ အထွက်နှုန်း(၂၁.၄၄)တင်းဖြစ်ပြီး၊ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဂျုံစိုက်ပျိုးရန် လျာထားဧက(၁၂၀၀၀၀)ဧကဖြစ်ပါသည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးတွင် ဂျုံကြိတ် ခွဲစက်(၅၄)စက်၊ ဂျုံခေါက်ဆွဲစက်(၄၀)စက်ရှိပါသည်။

မုံရွာမြို့နယ်တွင် ဂျုံစက်(၂၁)စက်ရှိပြီး ၊ မုံရွာမြို့ ဂျုံစက်များကြိတ်ခွဲရန်လိုအပ်သောဂျုံစေ့များသည် ဒေသထွက်ရှိမှုမလုံလောက်သဖြင့် တောင်ကြီး၊ အောင်ပန်းမြို့များမှ ဝယ်ယူကြိတ်ခွဲရပါသည်။ ဂျုံ၏တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်မှာဂျုံမှုန့်ဖြစ်ပါသည်။ မုံရွာမြို့ ဂျုံစက်တစ်စက် တစ်ရက်လျှင်ပျမ်းမျှ ဂျုံတစ်တင်းခွဲဝင် အိတ်(၁၀၀)ခန့် ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်နိုင်ပြီးဂျုံတစ်တင်းကြိတ်လျှင် ဂျုံမှုန့်(၁၆.၅)ပိဿာထွက်ရှိပါသည်။ မုံရွာမြို့ ဂျုံစက်များကထုတ်လုပ်သောဂျုံမှုန့်များကိုမန္တလေးမြို့နှင့် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အထက်ပိုင်း ဒေသများသို့ တင်ပို့ရောင်းချပါသည်။ ဂျုံမှုန့်သုံးစွဲမှုသည် ဒေသတွင်းထွက်ရှိမှုနှင့် မလုံလောက်သဖြင့် ပြည်ပ(အိန္ဒိယ)မှ ဂျုံမှုန့်များတင်သွင်းဝယ်ယူရပါသည်။

          စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအတွင်းဂျုံတစ်တင်းပေါက်စျေးနှုန်းအနိမ့်/အမြင့်စျေးများမှာ ၂၀၁၈ခုနှစ် တွင် ဂျုံဖြူသန့် ၁၇ဝဝဝိ/-မှ ၂၀၅၀ဝိ/-။ ဂျုံအထွက်တိုး ၁၄ဝဝဝိ/- မှ ၁၉၅ဝဝိ/- စျေးပေါက်သဖြင့် တောင်သူအကျိုးအမြတ်မှာတစ်ဧကလျှင် ကျပ် ၁သိန်း ၅သောင့်ခန့်ရရှိပါသည်။ နှစ်စဉ် စစ်ကိုင်းတိုင်း အတွင်းဂျုံတန်ချိန်(၁.၅သိန်း မှ ၂သိန်း ကြား) လိုအပ်၍ တောင်သူများအနေဖြင့် စီးပွားရေး တွက်ခြေကိုက် သောဂျုံကိုပိုမိုစိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း သတင်းကောင်းပါးအပ်ပါသည်။

                                                                                                သန်းသန်းတင်( မုံရွာ)

           ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ လှည်းကူးမြို့နယ်ရှိ ကုန်ပစ္စည်းစမ်းသပ်စစ်ဆေးရေးနှင့် အရည် အသွေးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနစု (CTQM) တွင် ဆန်စပါးအစိုဓါတ်တိုင်းတာရေး နောက်ကြောင်းပြန် ခြေရာခံစနစ်နှင့် ပတ်သက်၍ Seminar on Tracebility in Rice Moisture Measurement program ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားကို စက်တင်ဘာလ(၁၉)ရက်နေ့၊ နံနက် (၁၀) နာရီ တွင် ကျင်းပ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားကို စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာန၊ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာနှင့်အရည်အသွေးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနခွဲ မှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမြင့်ဝေ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး စီမံကိန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ရှင်းလင်း ပြောကြားမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါအခမ်းအနား သို့ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါး အဖွဲ့ချုပ်မှ ဒုဥက္ကဌဒေါက်တာမျိုးအောင်ကျော်၊ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးတိုင်း ဦးစီးမှူး ဦးမြင့်ချို၊ ဂျပန်နိုင်ငံ Kett Electric Laboratory Co.,Ltd မှ Mr. Yoshida Norihiro , Japan Development Service (JDS) မှ တာဝန်ရှိသူများ၊ သုတေသနနှင့်တီထွင်ဆန်းသစ်မှု ဦးစီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူများ၊ CTQM ဌာန၏ဌာနမှူးနှင့် ဝန်ထမ်းများ ၊ လှည်းကူးမြို့နယ် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းမှ ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်(၅)ခုမှ သင်တန်းသား /သူ (၃၄)ဦးတို့ တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်။

          Seminar on Traceability in Rice Moisture Measurement program ကို ၂၀၁၈ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ(၁၉)ရက်နေ့မှ (၂၁)ရက်နေ့ထိ၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန ၊ ကုန်ပစ္စည်းစမ်းသပ်စစ်ဆေးရေးနှင့်အရည်အသွေးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနစု (CTQM) တွင် ကျင်းပမည် ဖြစ်ပြီး၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်(၅)ခုမှ ဝန်ထမ်း(၂၀)ဦး ၊CTQM မှ ဝန်ထမ်း (၈)ဦး၊ MITS မှ ဝန်ထမ်း(၂)ဦး နှင့်  MRF မှ ဝန်ထမ်း(၄)ဦးတို့ကို သင်တန်းပို့ချသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။  စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမြင့်ဝေမှ ဆန်စပါးကဏ္ဍတွင် အစိုဓါတ်၏ ကြိတ်ခွဲရေးနှင့် သိုလှောင်ရေးအပိုင်းတွင် အရေးပါပုံများ၊ ဆန်စပါးအစိုဓါတ်တိုင်းတာရေးနောက် ကြောင်းပြန်ခြေရာခံစနစ်ဖြစ်ပေါ်လာပုံ နှင့် JICA အကူအညီဖြင့် အစိုးရနှင့် ပုဂ္ဂလိက ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေမှုများ၊သုတေသနနှင့် တီထွင်ဆန်းသစ်မှုဦးစီးဌာနရှိ National Institute of Metrology Myanmar  (NIMM) မှ Primary Standard အဖြစ်တာဝန်ယူပြီး၊ စားသုံးသူ ရေးရာဦးစီးဌာနရှိ CTQM မှ Secondary Standard အဖြစ်တာဝန်ယူရပုံများ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်ရုံးများမှ ကူညီဆောင်ရွက်ရမည့်အပိုင်းများစသည်တို့ကို ရှင်းလင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          ဆက်လက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆန်စပါးရောင်းဝယ်ရေးကဏ္ဍ၌ လယ်သမား၊ပွဲစား၊ စက်ပိုင် နှင့်ကုန်သည်စသည့်အလွှာတိုင်းတွင် အစိုဓါတ်တိုင်းကရိယာများအသုံးပြုလျက်ရှိပြီး ၊ ၎င်းတို့သည်တိကျမှန်ကန်သော  အစိုဓါတ်တိုင်းကိရိယာများဖြစ်ရန် လိုအပ်ပါကြောင်း၊ အစိုဓါတ် သည် ဆန်စပါး၏အရည်အသွေးကိုသက်ရောက်မှုရှိသည့်အပြင် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည့် နေရာတွင်လည်း အလေးချိန်အပေါ်သက်ရောက်မှုရှိသဖြင့် အရေးကြီးပါကြောင်း၊ စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် အဆိုပါစီမံကိန်းကို စားသုံးသူ အကျိုးစီးပွား ကာကွယ်ရေးရှုထောင့်အပြင် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် တရားမျှတသော ကုန်သွယ်မှုဆီသို့ ဦးတည်နိုင်ရန် ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးမြင့်ဝေ မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          ဆက်လက်၍ မြန်မာနိုင်ငံဆန်စပါးအဖွဲ့ချုပ် ( MRF) ဒု-ဥက္ကဌ ဒေါက်တာမျိုးအောင်ကျော် မှ စီမံကိန်းနှင့် ပတ်သက်၍ ပုဂ္ဂလိက ကဏ္ဍမှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေမှုများ၊ ဆန်စပါးအစိုဓါတ်၏ အရေးပါပုံများ၊ စီမံကိန်းတွင် အစိုးရဝန်ကြီးဌာန(၂)ခုဖြစ်သည့် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန နှင့် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဌာနအပြင် MRF အနေဖြင့် ပုဂ္ဂလိက အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင် ကူညီဆောင်ရွက် လျက်ရှိကြောင်းရှင်း လင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆန်စပါးအစိုဓါတ် တိုင်းတာခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ နောက်ကြောင်းပြန် ခြေရာခံစနစ်တည်ထောင်ခြင်းစီမံကိန်းကို ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရ၏ အကူအညီဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပြီး၊ Kett Electric Laboratory Co.,Ltd အနေဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် အဆိုပါ စနစ်ကိုတည်ထောင်ပေးခဲ့ပြီး မြန်မာအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ထိုင်း၊အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့တွင် တည်ထောင်ပေးခဲ့သည်မှာ (၁၅) နှစ်ခန့်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

မောင်မောင်

  CTQM

၁။      ယခုအခါ တိုးတက်လာသော ခေတ်နှင့်လျှော်ညီစွာ Online Shopping လုပ်ငန်းများ များပြာစွာ ပေါ်ပေါက်လာပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ လုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်ရာတွင် တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုဖြင့် အပြည့်အဝ ဝန်ဆောင်မှုပေးနေသည့် လုပ်ငန်းများရှိသကဲ့သို့ မမှန်မကန် တာဝန်ယူမှုမရှိသော လုပ်ငန်းများ၊ ပြန်လည်ဆက်သွယ်၍မရရှိသော လုပ်ငန်းများ ရှိနေသည့် အတွက် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန Website Complaint System နှင့် CICC Facebook Page သို့ တိုင်ကြားမှုများ၌ အချို့သော ကိစ္စများတွင် ဖြေရှင်းပေးရန် အခက်အခဲများ တွေ့ကြုံလာရပါသည်။

၂။      အောက်ပါအခြေအနေများကဲ့သို့ အာမခံချက်ရှိသော ဝန်ဆောင်မှုများတွင် ဝယ်ယူသုံးစွဲကြပါ ရန် တိုက်တွန်းအပ်ပါသည်-

• မြန်မာနိုင်ငံတွင် မှတ်ပုံတင်ထားသော Website များ (ဥပမာ - https://www.xyz.com.mm) တွင်လည်းကောင်း
• လုပ်ငန်းတည်နေရာ၊ လိပ်စာ၊တိကျစွာဖော်ပြပြီး ဆက်သွယ်ရန် ဖုန်းနံပါတ်၊ Fax တို့ ဖော်ပြပြီး အမှန်တကယ် တည်ရှိကြောင်း အာမခံမှုရှိသည့် Online Shopping တွင် လည်းကောင်း
• အခက်အခဲ ပြဿနာပေါ်ပေါက်ပါက တာဝန်ယူဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ကြောင်း အာမခံချက်ရှိသည့် Online Shopping တွင်လည်းကောင်း
• မိမိကဲ့သို့ ဝယ်ယူသုံးစွဲခဲ့သော စားသုံးသူများ၏ ထောက်ခံအားပေးမှုရှိသော Online Shopping တွင် လည်းကောင်း
• Facebook နှင့် website (၂)ခုစလုံးတွင် တိကျသောတာဝန်ခံမှု၊တာဝန်ယူမှုရှိသော Online Shopping တွင်လည်းကောင်း ရွေးချယ်ဝယ်ယူကြပါရန်

       ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း) စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန ဒုတိယပြည်နယ်ဦးစီးမှူးရုံး ကျိုင်းတုံမှ ဝန်ထမ်းများ သည်  (၇.၉.၂၀၁၈) ရက်နေ့ နံနက်(၁၀:၀၀)နာရီတွင် စည်ပင်သာယာရေးဌာနနှင့်ပူးပေါင်း၍  ထုတ်ကုန်လုံခြုံစိတ်ချ ရမှုရှိစေရေး စျေးကွက်စောင့်ကြည့်စုံစမ်းထောက်လှမ်းခြင်းနှင့် ကျိုင်းတုံခရိုင်စားသုံးသူအငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရေး အဖွဲ့၏ ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်မည့်လုပ်ငန်းစဉ်များကို ကြိုတင်အသိပေးခြင်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိ ပါတယ်။  ထုတ်ကုန်လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးအတွက်  ကျိုင်းတုံမြို့မစျေးအတွင်းရှိ ပိုးသတ်ဆေး/ပေါင်းသတ်ဆေး / မျိုးစေ့အရောင်းဆိုင်များ ကုန်ဆုံဆိုင်များ အေးခဲအသားဆိုင်များ မုန့်မျိုးစုံဆိုင်များအား စျေးကွက် စောင့်ကြည့်စုံစမ်းထောက်လှမ်းခြင်းနှင့်အတူ ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုများရောင်းချရာတွင် လိုက်နာရမည့်အချက် များအား အသိပညာပေးခြင်းလုပ်ငန်း အကြိမ်ကြိမ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း  လိုက်နာမှုအားနည်းနေသည်ကို တွေ့ရှိရသဖြင့်  ကျိုင်းတုံခရိုင်စားသုံးသူ အငြင်းပွားမှု ဖြေရှင်းရေးအဖွဲ့၏(၇/၂၀၁၈) အစည်းအဝေးဆုံးဖြတ်ချက်အရ  ဒေသတွင်းရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် စားသုံးသူအကာအကွယ်ပေးရေးဥပဒေနှင့် ဆက်စပ်ဥပဒေများ အား လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမရှိပါက အောက်တိုဘာလမှစ၍ ဆက်လက်အရေးယူသွားမည်ဖြစ်ကြောင်းအား ကြိုတင်အသိပေးခြင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း သတင်းရရှိပါတယ်။ 

၂၀၁၈ခုနှစ် ၊စက်တင်ဘာလ ၄ရက်နေ့တွင် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနခန်းမ၌ Tuesday Talk အခမ်းအနားကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ရာ စားသုံးသူရေးရာဌာနခွဲမှ ညွန်ကြားရေးမှူး ဦးဆွေတင်ကြူးမှ Consumer Redress System in KOREA ခေါင်းစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ သတင်း အချက်အလက်နည်းပညာနှင့် အရည်အသွေးစီမံခန့်ခွဲရေးဌာနခွဲမှ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးနေအေးလွင်မှ ကုန်စည်လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးနှင့် စားသုံးသူများထိခိုက်နစ်နာမှုလျော့ပါး သက်သာစေရေးအတွက် ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ၏ စီမံခန့်ခွဲဆောင်ရွက်မှုအချက်အလက်များ လေ့လာတင်ပြခြင်း ခေါင်းစဉ်ဖြင့်လည်းကောင်း ဆွေးနွေးပြောကြားခဲ့ပါသည်။