ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

        စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက်တွင် တည်ရှိသော ကသာခရိုင်အတွင်းရှိ မြို့နယ်များဖြစ်သည့် ကသာမြို့နယ်နှင့် ထီးချိုင့်မြို့နယ်များတွင် မြေထောက်ပဲသီးနှံ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိပြီး ခရိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရ ၂၀၂၂-ခုနှစ် ကသာခရိုင်တွင်း မြေထောက်ပဲ စိုက်ဧကမှာ (၃၉၃၅၂)ဧကခန့်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

     မြေထောက်ပဲစိုက်တောင်သူများ၏ ပြောကြားချက်အရ မြေထောက်ပဲစိုက်ရာတွင် တစ်ဧက မျိုးတစ်တင်းခွဲခန့် စိုက်ပျိုးရပြီး အထွက်တင်းအနေဖြင့် ပျှမ်းမျှ (၂၆)တင်းမှ (၃၀)တင်းခန့် ထွက်ကြောင်း၊ တစ်ဧကစိုက်ပျိုးကုန်ကျစရိတ်မှာ ကျပ်(၄)သိန်းရှိပြီး သီးနှံပေါ်ချိန် အစိုတစ်တင်းလျှင်(၂၅၀၀၀)ကျပ် ရှိကြောင်း၊ အခြောက်ခံရောင်းပါက တစ်တင်းလျှင်(၄၅၀၀၀)ကျပ်မှ (၅၀၀၀၀)ကျပ်အထိ ရောင်းချရကြောင်း၊ အစိုအနေဖြင့် ရောင်းပါက လတ်တလော ငွေကြေးအဆင်ပြေသော်လည်း အကျိုးအမြတ်နည်းပြီး အခြောက်ခံရောင်းပါက တစ်ဧက ကျပ်(၈၅၀၀၀၀)ခန့် အကျိုးအမြတ်ကျန်ကြောင်းနှင့် ယခုအခါ တရုတ်နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်အမှီ မြေထောက်ပဲများကို မန္တလေးမြို့မှတစ်ဆင့် တရုတ်နယ်စပ်သို့ တင်ပို့မှုများ ရှိနေသောကြောင့် ကသာခရိုင်ထွက် မြေထောက်ပဲ အစို/အခြောက်များကိုလည်း မန္တလေးပွဲရုံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချမှုများ ရှိနေကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရသည်။

        မြေထောက်ပဲသီးနှံသည် ဈေးကွက်ရှာစရာမလိုဘဲ ဝယ်လက်အသင့်ရှိသော သီးနှံဖြစ်သည့်အပြင် လူကြိုက်များသော ပဲသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ သို့သော် မြေထောက်ပဲသည် နေရာဒေသမရွေး စိုက်ပျိုးနိုင်သော သီးနှံမဟုတ်ဘဲ စိုက်ပျိုးမြေရွေးသော သီးနှံဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဈေးကွက်အသင့် ရှိပြီး လူကြိုက်များသော မြေထောက်ပဲသီးနှံအား ရေမြေနှင့်ကိုက်ညီသည့် ကသာခရိုင်ကဲ့သို့သော ဒေသတွင် မြေထောက်ပဲဇုံသတ်မှတ်ပြီး တွန်းအားပေးတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးသင့်ပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး

           ပြည်ထောင်စုနယ်မြေတွင် ဥတ္တရခရိုင်နှင့် ဒက္ခိဏခရိုင်ဟူ၍ ခရိုင်(၂)ခုရှိပါသည်။ ဥတ္တရခရိုင်တွင် တပ်ကုန်းမြို့နယ်၊ ဇေယျာသီရိမြို့နယ်၊ ပုဗ္ဗသီရိမြို့နယ်နှင့် ဥတ္တရသီရိမြို့နယ်တို့ပါဝင်ပြီး ဒက္ခိဏခရိုင်တွင် ပျဉ်းမနားမြို့နယ်၊ လယ်ဝေးမြို့နယ်၊ ဇမ္ဗူသီရိမြို့နယ်နှင့် ဒက္ခိဏသီရိမြို့နယ်တို့ ပါဝင်ပါသည်။

          ၂၀၂၁-၂၀၂၂ခုနှစ် နွေစပါးစိုက်ရာသီတွင် ဥတ္တရခရိုင်(၄)မြို့ နယ်တွင် (၈၂၉၀)ဧက၊ ဒက္ခိဏ ခရိုင်(၄)မြို့နယ်တွင် (၁၈၀၉၀)ဧက စိုက်ပျိုးရန်လျာထားသတ်မှတ်ထားပြီး ပြည်ထောင်စုနယ်မြေအတွင်း နွေစပါးစိုက်ဧက စုစုပေါင်း (၂၆၃၈၀)ဧက စိုက်ပျိုးရန်လျားထားသတ်မှတ်ထားပြီး ဆည်ရေပေးဝေနိုင်မှုနှင့် ရေရရှိမှုအပေါ်မူတည်၍ နွေစပါး စိုက်ပျိုးနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ဆည်မြောင်းဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ(၁၅)ရက်နေ့မှ စတင်၍ ငလိုက်ဆည်ရေသောက်ဧရိယာ ရေပေးဝေနိုင်မှုရှိပြီး ဇန်နဝါရီလကုန်နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ လဆန်းပိုင်းတွင် စိုက်ပျိုးရန်အတွက် တောင်သူများအနေဖြင့် မြေယာပြင်ဆင်ခြင်း၊ ထွန်ယက်ခြင်းလုပ်ငန်းများ စတင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          နွေစပါးစိုက်တောင်သူများသည် အထွက်နှုန်းကောင်းပြီး တောင်သူတွက်ခြေကိုက်မည့် စပါးမျိုးဖြစ်သည့် သက်တမ်းရက် (၁၀၅/၁၁၀)သာရှိ၍ သွင်းအားစု သင့်တင့်မျှတရုံသာသုံးပြီး ရေ/မိုး အဆင်ပြေလျှင် တစ်ဧက စပါးတင်း(၁၂၀)မှ (၁၅၀)အထိ ထွက်ရှိသည့် ထိုင်းနှံကောက်စပါးမျိုးကို ယခုအခါ ပိုမိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ယခင်နှစ် နွေစပါးစိုက်ပျိုး ရာသီတွင် မနောသုခ၊ ပုလဲသွယ်၊ ရွှေတိုး၊ ရွှေသွယ်ရင်း၊ ထိုင်းကောက်၊ နယူးဧရာ စပါးမျိုးများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခဲ့သော်လည်း သက်တမ်းရက်(၁၂၀)နှင့်အထက် ကျော်လွန်ခြင်း၊ သွင်းအားစု ပိုမို အသုံးပြုရခြင်း၊ ရာသီဥတုနှင့် အပူဒဏ်၊ ရေငတ်ဒဏ် ခံနိုင်မှုအားနည်းခြင်းကြောင့် ပိုးမွှားရောဂါ ကျရောက်တတ်သဖြင့် ပုံမှန်အထွက်နှုန်းတစ်ဧက (၇၀)မှ (၉၀)တင်းအထိ ထွက်ရှိသော်လည်း  ၎င်းအောက် အထွက်နှုန်း လျော့နည်းနိုင်သဖြင့် ယခုအခါတွင် တောင်သူတွက်ခြေကိုက်သည့် စူပါနှံကောက်စပါးမျိုးများ အများဆုံး စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

          ဒက္ခိဏခရိုင်၊ ပျဉ်းမနားမြို့နယ်၊ မယ်ဇလီကုန်းကျေးရွာ နွေစပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် တောင်သူဦးစောမောင်(၄)ဧက၊ ပြူတွင်းကျေးရွာ ဦးဘိုနီ (၃)ဧကနှင့် သရက်ကုန်းကျေးရွာ တောင်သူဦးကုလား (၈)ဧက စိုက်ပျိုးထားရှိသည့် နွေစပါးစိုက် တောင်သူများနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့ရာတွင် ယခုနှစ်နွေစပါးရာသီမှာ စူပါနှံကောက် (သို့)ထိုင်းနှံကောက် စပါးမျိုးကို စိုက်ပျိုးထားကြောင်း၊ စပါးမျိုးများအား ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးဌာနမှ ဝယ်ယူရရှိပြီး မျိုးတစ်တင်းလျှင် (၁၀၀၀၀)ကျပ်နှင့် တစ်ဧက(၂)တင်းနှုန်း ကြဲသားပက်စိုက်ပျိုးထားခြင်း၊ ကြဲပက်ပြီး(၅)ရက်မှ (၁၅) ရက်အတွင်း ပေါင်းသတ်ဆေးဖြန်းခြင်း၊ (၄၅)ရက်သားအရွယ်မှစတင် မြေသြဇာပက်ဖြန်းခြင်း၊ ပိုးမွှားကာကွယ်ဆေးပက်ဖြန်းခြင်းလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုင်းနှံကောက်(သို့)စူပါနှံကောက်ဆန်ကို ပြည်တွင်းစားသုံးမှုတွင်သာမက တရုတ်ဈေးကွက် အဝယ်လိုက်ခြင်းတို့ကြောင့် ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးရကြောင်း၊ အခြားစပါးမျိုးများဖြစ်သည့် မနောသုခ၊ ပုလဲ သွယ်၊ ရွှေတိုး၊ ရွှေသွယ်ရင်းများ စိုက်ပျိုးရာတွင် အထွက်နှုန်းတင်း(၈၀/၉၀)ဝန်ကျင်တွင်သာရှိပြီး သွင်းအားစု ပိုမိုသုံးစွဲရခြင်းတို့ကြောင့် အထွက်ကောင်းသည့် ထိုင်းနှံကောက်(သို့)စူပါနှံကောက်စပါးမျိုးများ ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးထားကြောင်း ၎င်းတို့မှ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          တောင်သူလယ်သမားများအနေဖြင့် နွေစပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်မှုကြောင့် ကျေးလက်တောရွာနေသူများ အလုပ်အကိုင်၊ အခွင့်အလမ်းများ ပိုမိုများပြားလာစေခြင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုပိုလျှံ သည့်အပြင် ပြည်ပတင်ပို့မှု မြှင့်တင်နိုင်ခြင်းကြောင့် ပြည်ပဝင်ငွေတိုးပွားလာပြီး နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာနိုင်မည်ဖြစ်၍ နွေစပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု ပိုမိုအားကောင်းလာစေရန်အတွက် အထွက်ကောင်းသည့် မျိုးကောင်းမျိုးသန့်များ ရှာဖွေဖော်ထုတ်၍ စိုက်ပျိုးသင့်ပါကြောင်းကို “ တောင်သူ အကြိုက် စူပါ နှံကောက်စိုက်” ဟု ခေါင်းစဉ်စာသားဖြင့် အကြံပြုတင်ပြအပ်ပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန

ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ

        ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူတို့သည် အစားအစာဘေးအန္တယ်ရာယ်ကင်းရှင်းရေးကို အလေးထား စားသုံးလာကြပါသည်။ ထို့သို့စားသုံးရာတွင် စားသုံးဆီ၏ အခန်းကဏ္ဍမှာလည်း အလွန်အရေးပါလာသည်။ လူတို့အား ဘေးဥပါ်ဖြစ်စေသော စားသုံးဖွယ်ရာတွင် ဆီကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သည့် ရောဂါများမှာ အများအပြားပင်ဖြစ်ပါသည်။ထို့ကြောင့် လူတို့သည် မိမိတို့၀င်ငွေအရ ကျန်းမားရေးနှင့်ညီညွတ်သော စားသုံးဆီသန့်များကို ရွေးချယ်သုံးစွဲလာကြပါသည်။ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေးအရ ဆီစားသုံးမှုကို တွက်ချက်ကြည့်လျှင် အာဆီယံနိုင်ငံများ အတွင်း၌ စားသုံးမှု အနိမ့်ဆုံးနှုန်းနှင့် တွက်ချက် ကြည့်ခြင်းပင်လျှင် လူတစ်ဦးတစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှ ဆီ၆၀ကျပ်သား (၁၂ကီလိုဂရမ်) ခန့်စားသုံးလျက်ရှိကြောင်း ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များတွက်ဆကြပါသည်။ 

       မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ ဆန်၊ ပဲမျိုးစုံနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများ၊ပြောင်းတို့ကို အဓိကထားစိုက်ပျိုးလျက်ရှိပါသည်။ ဆီထွက်သီးနှံများကို ပြည်တွင်း စားသုံးခြင်းနှင့် ပြည်ပသို့တင်ပို့ခြင်းတို့ရှိရာ ဈေးကွက်ရရှိမှုအရ မြေပဲ၊ နှမ်းအမျိုးမျိးတို့ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ပြီး စားအုန်းဆီ၊ နေကြာဆီ၊ သံလွင်ဆီစသည့် စားသုံးဆီအမျိုးမျိုးကို ပြည်ပမှတင်သွင်းလျက်ရှိပါသည်။ စားသုံးဆီများတွင် မပြည့်ဝဆီ၊ ပြည့်ဝဆီနှင့် အသွင်ပြောင်းဆီဟူ၍ (၃)မျိုးခွဲခြားနိုင်ရာတွင် မပြည့်ဝဆီများကို တတ်နိုင်သမျှဦးစားပေး စားသုံးသင့်ပြီး၊ ဒုတိယဦးစားပေး ပြည့်ဝဆီကို အတန်အသင့်သာ စားသုံးသင့်ပြီး၊ အသွင်ပြောင်းဆီများကိုမူ (လုံးဝ) မစားသုံးသင့်ပေ။မပြည့်ဝဆီအုပ်စုတွင် မြေပဲဆီ၊ နှမ်းဆီ၊ နေကြာဆီ၊ ငါးမှရသော အဆီများ ပါဝင်ပါသည်။ ပြည့်ဝဆီအုပ်စုတွင် စားအုန်းဆီ၊ ဆီကြော်အစားအစာများ၊ တိရစ္ဆာန်မှရသော အဆီများ ပါဝင်ပါသည်။ အသွင်ပြောင်းဆီအုပ်စုတွင် အသင့်စားအစားအစာများဖြစ်သည့် အာလူးကြော်၊ ကြက်ကြော်၊ စမူဆာ၊ ပဲကပ်ကြော်၊ ကိတ်မုန့်၊ ပေါင်မုန့် စသည်တို့တွင် ပါဝင်သည့်ဆီများဖြစ်ပါသည်။
        ကမ္ဘာပေါ်တွင် စားအုန်းဆီ၊ ပဲပိစပ်ဆီ၊ နေကြာဆီ၊ မြေပဲဆီ၊ အုန်းဆီ၊ သံလွင်ဆီနှင့် မုန်ညင်းဆီ စသည့်စားသုံးဆီအမျိုးမျိုးကို သုံးစွဲလျက်ရှိသည့်အနက် အများဆုံးစားသုံးသည့်ဆီအမျိုးအစားမှာ စားအုန်းဆီ (Palm Oil) ဖြစ်ပြီးအာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ဆီထုတ်လုပ်တင်ပို့မှုကဏ္ဍ၌ ပိုမိုများပြားပြီး၊ ဒေသတွင်းစားသုံးမှုမှာ ထုတ်လုပ်တင်ပို့မှုထက်လျော့နည်းကြောင်း စာရင်းအင်းဆိုင်ရာ သုတေသနကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် ဂျာမဏီနိုင်ငံအခြေစိုက် Statista ၏ ကိန်းဂဏန်း အချက်အလက်များအရသိရှိရပါသည်။
      ဆီစားသုံးရာတွင် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်စေရန် လူတစ်ဦးအတွက် တစ်နေ့လျှင် လ္ဘက်ရည်ဇွန်း (၆) ဇွန်းခန့် (၁.၈ ကျပ်သား)၊ တစ်လလျှင် ၅၄ ကျပ်သားသာ စားသုံးသင့်ကြောင်း The Health Site.com မှ သိရှိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လူတစ်ဦးအတွက် စားသုံးဆီ စားသုံးမှုနှုန်းမှာ တစ်နေ့လျှင် ၂.၂၅ ကျပ်သား၊ တစ်လလျှင် ၆၈ ကျပ်သား စားသုံးနေကြောင်း သိရှိရကာ ပုံမှန်သုံးစွဲသင့်သည့်ပမာဏထက် ပိုမိုသုံးစွဲနေသည်ကိုလေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။ဆီကိုစားသုံးသင့်သည့် ပမာဏထက် ကျော်လွန်စားသုံးခြင်းနှင့် အရည်အသွေးမပြည့်မီသည့် ဆီများစားသုံးခြင်းတို့ဖြင့် နှလုံးရောဂါ၊ နှလုံးသွေးကြောပိတ်ရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါ၊ အဝလွန်ခြင်း၊ အသည်းအဆီဖုံးခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်း စသည့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ဆိုးကျိုးများစွာ ခံစားရစေပါသည်။ ထိုသို့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာဆိုးကျိုးများစွာ ခံစားလာရသည်နှင့်အမျှ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကိုပါ တွေ့ကြုံစေနိုင်သောကြောင့် ဆီစားသုံးမှုကို အတတ်နိုင်ဆုံးလျော့ချစားသုံးသင့်ပြီး ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော အရည်အသွေးပြည့်မီသည့်ဆီနှင့် ၎င်းဆီဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည့် အစားအစာများကိုသာချင့်ချိန် စားသုံးသင့်ပါသည်။
        ဆီစားသုံးမှုလျှော့ချနိုင်ရေးအတွက် စားသုံးမှုပုံစံကို ပြောင်းလဲရန် လွန်စွာအရေးကြီးလှပါသည်။ ဆီကိုလူတစ်ဦးစားသုံးသင့်သည့်ပမာဏသာ အသုံးပြုခြင်း၊ ဆီကုန်သက်သာစေသည့် ဟင်းလျာများချက်ပြုတ်စားသုံးခြင်း၊ အကြွပ်ကြော်အစားအစာများ ချက်ပြုတ်စားသုံးမှုမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းတို့အပြင် ပြန်ကြော်ဆီကို ထပ်ခါထပ်ခါအသုံးပြုခြင်းသည် ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေသည့်အတွက် ဆီကုန်သက်သာစေရန်ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဆီကိုထပ်ခါထပ်ခါအသုံးပြု၍ ကြော်ချက်ခြင်း မပြုလုပ်သင့်ပေ။ ဆီကိုဝယ်ယူသုံးစွဲရာတွင်လည်း ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံပြီး ဆီထုပ်ပိုးမှု စနစ်မှန်ကန်သည့် Consumer Pack စနစ်ဖြင့် ထုပ်ပိုးရောင်းချသည့် စားသုံးဆီများကိုသာ ရွေးချယ်ဝယ်ယူသုံးစွဲသင့်ပါသည်။

       စားအုန်းဆီအား စားသောက်ကုန်အမှတ်တံဆိပ်များနှင့်အတူ ထည့်သွင်းပစ္စည်းအမယ် စာရင်းတွင်ထည့်သွင်းခြင်း၊ စားအုန်းဆီစားသုံးမှုမြင့်တက်များပြားလာခြင်း၊ လူဦးရေများများနှင့် စားသောက်ကုန်အချို့ တွင် စားအုန်းဆီ၏သြဇာ သက်ရောက်နေမှုကြောင့် ကျန်းမာရေးကိုစိုးရိမ်သောလူများက ယင်းဆီကို ဖိအားပေးလာကြသည်။ တစ်ဖန်ပြည့်ဝအဆီ (Saturated Oil) အားလုံးလိုလိုသည် ကိုလက်စထရောဆိုးကျိုးကိုမပေးကြောင်းလည်း စမ်းသပ်တွေ့ရှိကြသည်။ ယင်းတွင် လူကိုကောင်းကျိုးပေးသော ကိုလက်စထရော (H.D.L) နှင့် ဆိုးကျိုးပေးသောကိုလက်စထရော (L.D.L) ဟူ၍ရှိရာ စားအုန်းဆီစားသုံးမှုသည် အခြားပြည့်ဝအဆီများဖြစ်သည့် အုန်းဆီ၊ နို့၊ တိရစ္ဆာန်အဆီများနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင်သွေးထဲမှကိုလက်စထရောနည်းပါးပါသည်ဟု စမ်းသပ်မှုအစီရင်ခံစာအချို့ကဖော်ပြကြပြန်သည်။ ထို့ပြင် စားအုန်းဆီတွင် ပါဝင်သည့် ပါမစ်တစ်အက်ဆစ် (Palmitic Acid) က အခြား ပြည့်ဝအဆီများနှင့်မတူဘဲ ကိုလက်စထရောအဆင့်ကို မျှစေသည်ဟူ၍လည်း ဆိုကြ၏။

       ဆီစားသုံးမှုတွင် ပြည့်ဝအဆီ (Saturated fat)သည် ကျန်းမာရေးအတွက် မသင့်လျော်ကြောင်း၊ ပုံပြောင်းအဆီ (Trans fat) သည် လူကိုအန္တရာယ်ပေးတတ်ကြောင်း၊ ပြည့်ဝမဟုတ်သောအဆီ (Unsaturated fat) ကို စားသုံးသင့်၍ တစ်မယ်တည်းအဆီ (Mono Unsaturated Oil) ကိုသာ ဦးစားပေး၍စားသုံးသင့်ကြောင်း ဓာတ်ခွဲပညာရှင်များက တွေ့ရှိခဲ့ကြသော်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုအနည်းငယ်ရှိနေဆဲဖြစ်ပေသည်။ အချို့က ချက်ပြုတ်ကြော်လှော်ရာတွင် ဆီသည်မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည်ဟု ဆိုကြသော်လည်း အချို့ကဆီကိုရှောင်ကြဉ်သင့်သည်ဟု သဘောထားခဲ့ကြသည်။

        F.D.A အဖွဲ့အစည်းကမူ အဆီစားသုံးလျှင် ကယ်လိုရီ နည်းနည်း (သို့) ပါဝင်မှု ၃ဝ% သာ စားသုံးသင့်သည်ဟု ထောက်ခံချက်ပေးကြသည်။ အခြား အာဟာရဓာတ်ပညာရှင်များကညွှန်းရာတွင် လူတစ်ယောက်အနေဖြင့် အဆီကရသည့် ကယ်လိုရီကို ၁ဝ% ထက်မပိုသင့်ဟု ဆိုကြပြန်သည်။ သို့ဖြင့် ဆီစားသုံးမှုလွန်ကဲလျှင် အသည်းအဆီဖုံးခြင်း၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းခြင်း၊ နှလုံးရောဂါနှင့် ကင်ဆာရောဂါကိုအားပေးခြင်းဟူသော ဆိုးကျိုးများကို ရနိုင်ကြောင်း ကျန်းမာရေးအသိ များရှိခဲ့ကြသည်။
လူတို့အတွက် နေ့စဉ်အာဟာရဓာတ် လိုအပ်ချက်တွင် ဆီသည်လည်း တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်ပါသည်။

        သို့သော် ဆီစားသုံးမှုများပြားပါက ကျန်းမာရေးကိုထိခိုက်နိုင်ပြီး အသည်းအဆီဖုံးခြင်း၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းခြင်း၊ နှလုံးရောဂါနှင့် ကင်ဆာရောဂါကိုအားပေးခြင်း စသည့်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သဖြင့် “တန်ဆေး၊ လွန်ဘေး”ဆိုသည့် မြန်မာစကားပုံအတိုင်း ချင့်ချိန်စားသုံးကြရန် လိုအပ်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန

ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး

          စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသည် သွင်းကုန်အစားထိုးရန်၊ ပြည်ပပို့ကုန်တိုးမြှင့်တင်ပို့ရန်နှင့် အလားအလာကောင်းသည့် အမယ်သစ် သီးနှံတစ်မျိုးခြင်းအလိုက် သီးနှံဆိုင်ရာသတင်းအချက် အလက်များကို လေ့လာပြုစုတင်ပြလျက်ရှိပါသည်။

          ကျောက်ဖြူခရိုင်တွင် ဆီဝမ်းစာဖူလုံမှုမရှိ၍ နှစ်စဉ်စားသုံးဆီတန်ချိန် (၁၅၀၀)ကျော် တင်သွင်းနေရပါသည်။ သွင်းကုန်အစားထိုးနိုင်ရေးရည်ရွယ်၍ ကျောက်ဖြူခရိုင်၊ ရမ်းဗြဲမြို့နယ် ခွဆုံရွာနှင့် ရွှေရွာဟောင်းကျေးရွာများတွင် စိုက်ပျိုးလျှက်ရှိသော ဆောင်းမြေပဲသီးနှံဆိုင်ရာ သတင်း အချက်အလက်များကို ခရိုင်ဦးစီးမှူးနှင့်မြို့နယ်တာဝန်ခံတို့မှ ၂၁.၁.၂၀၂၂ ရက်နေ့တွင် ကွင်းဆင်းလေ့လာခဲ့ပါသည်။

          ယခုနှစ်ဆောင်းမြေပဲရာသီတွင် မြေပဲစိုက်ပျိုးနိုင်ရန်အတွက်  ခွဆုံရွာနှင့် ရွှေရွာဟောင်း ကျေးရွာမှ တောင်သူ(၁၅)ဦးသည် မိမိတို့ပိုင်ဆိုင်သည့် လယ်မြေဧက(၄၀)ကျော် ပေါ်တွင် မိုးကောင်း ရေသောက်ကောက်စောစပါးများ စိုက်ပျိုးကြသည်။ ကောက်စောစပါးများကို ရိတ်သိမ်းပြီး ရိုးပြတ် များကို ရှင်းလင်းကာ ကျန်နေသော မြေအစိုဓါတ်ပေါ်တွင် ထွန်(၅)စင်းစက်ဖြင့် ထိုးပြီး ဒီဇင်ဘာလ ပထမအပတ်တွင် စိုက်ပျိုးပြီးစီးခဲ့ပါသည်။ စိုက်ဧကစုစုပေါင်း(၃၅)ဧကကျော် ရှိပြီး တစ်ဦးလျှင် အနည်းဆုံး (၀.၅၀)ဧကမှ အများဆုံး (၃.၀၀)ဧက စိုက်ပျိုးသည်အထိပါဝင်ကြောင်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည့် ပဲစိုက်တောင်သူ ဦးနီထွန်းအောင်ထံမှ သိရှိရပါသည်။ စိုက်ပျိုးသည့် မျိုးများအနေဖြင့် ဆင်းပဒေသာ (၅)၊(၆)နှင့်(၁၁)တို့ဖြစ်ပါသည်။ မျိုးတန်းဖိုးမှာ တစ်ဧကကျပ် (၁၀၀၀၀၀)ခန့် ကုန်ကျပါသည်။ သွင်းအားစုအနေဖြင့် သဘာဝမြေဩဇာ အီးအင်ဘိုကာချီနှင့် ဓာတ်မြေဩဇာများကို အချိုးကျသုံးစွဲပြီး ပိုးသတ်ဆေးနှင့်မှိုသတ်ဆေးတို့ကိုပါ သုံးစွဲရသည့် အတွက်ကြောင်း တစ်ဧကကုန် ကျစရိတ် ကျပ်(၂၀၀၀၀၀)ကျော်ခန့် ကုန်ကျ မည် ဖြစ်ပါသည်။ စံပြစိုက်ကွက်ဖြစ်သည့်အားလျှော်စွာ  Good Agriturail Practice(GAP) စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးနေပြီး စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ အနီးကပ်ပညာပေးလျှက်ရှိပါသည်။ အပင်သက်တမ်းမှ ရက်(၁၀၀)မှ (၁၀၅)ရက်ဖြစ်ပြီး မတ်လကုန်တွင် ရိတ်သိမ်းရမည်ဖြစ်ပါသည်။ သီးထပ်စိုက်ပျိုး မြေဖြစ်၍ ရိတ်သိမ်းခြင်းမှ ကျန်ရှိ သော ပင်စည်ဟောင်းနှင့် အမြစ်ဟောင်းများကို လယ်ကွင်းတွင်ပြန်လည် ထည့်သွင်းပေးခြင်း အားဖြင့် လာမည့်မိုးရာသီတွင် သဘာဝမြေဩဇာ အဖြစ် ရရှိမည်ဖြစ်၍ များစွာအကျိုးရှိပါသည်။ ပန်တိုင်းအထွက်နှုန်းမှာ (၁)ဧက တင်း(၅၀) ထွက်ရှိလာပါက ကာလပေါက်ဈေးဖြင့် တွက်ချက်ပါက ကျပ်(၁၀)သိန်းခန့် ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ စိုက်ခင်း အောင်မြင်ပါက တောင်သူများအနေဖြင့်လည်း လူမှုစီးပွားဘဝမြင့်မားလာမည်ဖြစ်ပြီး ဒေသအတွက် လည်း အာဟာရတန်ဖိုးမြင့်မားသည့် မြေပဲဆီများကို စားသောက်ရမည်ဖြစ်ပါကြောင်း တင်ပြအပ် ပါသည်။

DOCA(ရခိုင်)

              ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ပုသိမ်ခရိုင်၊ ရေကြည်မြို့နယ်တွင် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန အနေဖြင့် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်အတွက် ဧရာဝတီပေါ်ဆန်းခေတ်ပြန်လည် ဆန်းသစ်ပေါ်ထွန်းလာစေရန် တိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့၏ လမ်းညွှန်ချက်ဖြင့် သက်ဆိုင်ရာဌာန ဆိုင်ရာများပေါင်းစပ်၍ ရေကြည်ပေါ်ဆန်းစပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့ရောင်းချလျှက်ရှိသော တောင်သူများ၊ ကုန်သည်များ၊ စက်ပိုင်များနှင့် ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

              ရေကြည်မြို့နယ်အတွင်းရှိ ပေါ်ဆန်းစိုက်ပျိုးသော တောင်သူများအနေဖြင့် ယခင်ကာလက မိရိုးဖလာနည်းဖြင့်သာစိုက်ပျိုးခဲ့ခြင်းဖြင့် သူတစ်ကွက်ငါတစ်ကွက်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် အရည်အသွေးမမှီ သော ဒေသမျိုးများစိုက်ပျိုးကြသည့်အတွက် ဈေးကွက်မရှိဘဲ တောင်သူများမှာ စိုက်ပျိုးစရိတ် ကာမီရုံသာ အကျိုးအမြတ်ဖြစ်ထွန်းမှုနည်းပါးစွာရရှိခဲ့ပါသည်။  ယခုအခါ ကန်ထရိုက်လယ်ယာစနစ် Contract Famming ဖြင့် စိုက်ပျိုးခဲ့ခြင်းကြောင့် ဈေးကွက်သို့ဝင်ရောက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။

              ရေကြည်မြို့နယ်၊ နွားရေတိုက်ကျေးရွာအုပ်စုရှိ ဧက ၁၆၀၀ အပါအဝင် တစ်စပ်တစ်ဆက် တည်းရှိသော ပန်းဇံကွင်း၊ ကွင်းကြီး၊ မကျည်းသဟာ စသည့်ကျေးရွာအုပ်စုများတွင် Contract Famming စနစ်ဖြင့် တောင်သူ(၃၆၇)ဦးမှ ပေါ်ဆန်းစိုက်ဧက (၂၆၃၈)ဧကအား စိုက်ပျိုးရေးဦးစီး ဌာနမှ အနီးကပ်ကြီးကြပ်၍ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျှက်ရှိပါသည်။ ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း(ဘေးကြား)အား ဈေးကွက်တွင်ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ခုနှစ်မှစတင်၍ ကြီးကြပ် ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပြီး မျိုးကောင်း မျိုးသန့်များထုတ်ပေးခြင်း၊ မြေဆီလွှာအားထိမ်းသိမ်းပြုပြင် ခြင်း၊ ဓါတ်မြေဩဇာကျွေးခြင်းများကို စနစ်တကျရှိစေရေးအတွက် ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်ပေးလျှက် ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် လိုအပ်သည့်လုပ်ငန်းများကို စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနဌာနစိတ်မှ စမ်းသပ် ဖြည့်ဆည်းပေးလျှက် အရည်အသွေးပြည့်မီ၍ အထွက်တိုးစေရေးအတွက် ဆောင်ရွက်ပေးလျှက်ရှိရာ တောင်သူများမှာ ဗဟုသုတများတိုးတက်လာပြီး စိတ်ပါဝင်စားစွာစိုက်ပျိုးမှုကြောင့် တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် အရည်အသွေးပြည့်မီ၍ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွှေးကဲ့သို့ အရည်အသွေးပြည့်မီလာခဲ့ပါသည်။

              ယခင်နှစ်က ဧကပျမ်းမျှအထွက်နှုန်းမှာ(၇၉)တင်းနှုန်းထွက်ရှိပြီး ယခုနှစ်တွင် တစ်ဧကပျမ်းမျှ အထွက်နှုန်း(၈၀)တင်းခန့်ထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ပေါ်ဆန်းစပါးဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ယခင်နှစ်စပါးတစ်တင်း အခြောက်(၅၀)ပေါင်လျှင် ၁၂၅၀၀ကျပ်ရရှိခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် စပါးတစ်တင်းအခြောက်(၅၀)ပေါင်လျှင် ၁၃၂၀၀ ကျပ်ဈေးရရှိခဲ့ပါသည်။ ယခုနှစ် တစ်ဧကပျမ်းမျှအထွက်တင်း(၈၀) တင်းဖြစ်ပြီး စပါးတင်း(၁၀၀)လျှင် (၁၃၂၀၀၀၀)ကျပ်ရရှိပြီး တစ်ဧကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်မှာ (၅၂၅၅၀၀) ကျပ်ကုန်ကျသည့်အတွက် တောင်သူအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် (၅၃၀၅၀၀)ကျပ် ရရှိမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဈေးကွက်အနေဖြင့် ဒေသတွင်း ကုန်သည်၊ စက်ပိုင်များအပြင်၊ ပုသိမ်၊ မြောင်းမြ ဈေးကွက်နှင့် အညာ ဈေးကွက်အထိ လာရောက်ဝယ်ယူလျှက်ရှိပါသည်။

              စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေဖြင့် စီးပွားရေးဦးတည်ချက်(၄)ရပ်နှင့်အညီ ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ စိုက်ပျိုးရေးအခြေခံသည့် စီးပွားရေးကဏ္ဍအား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး ထွက်ရှိလာသည့်အရည်အသွေးပြည့်မီသော ရေကြည်ပေါ်ဆန်းမွှေးအား ပြည်တွင်း ဈေးကွက်ရရှိစေရေးနှင့်ပြည်ပသို့တင်ပို့ ရောင်းချနိုင်ရေး ဒေသကုမ္ပဏီများ၊ ဆန်စက်ပိုင်ရှင်များ၊ သက်ဆိုင်ရာဌာနများနှင့် ပေါင်းစပ်၍ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး Milling Quality နှင့် Eating Quality အဆင့်မီကောင်းမွန်စေရန်၊ ခေတ်မှီအခြောက်ခံစက်များနှင့်သိုလှောင်ရုံခြင်း၊ ကြိတ်ခွဲခြင်း၊ ထုတ်ပိုးခြင်းများကို ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်ပေးလျှက် ရှိပါသည်။

              ဧရာဝတီတိုင်းအစိုးရအဖွဲ့အနေဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း အမှန်တကယ် အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော ပေါ်ဆန်းစပါးအား ဈေးကွက်အတွင်း Branded ဖော်ဆောင်၍ ဈေးကွက်ထိုးဖောက်နိုင်ရန်အတွက် တိုင်းဒေသကြီးအဆင့်ရေကြည်ပေါ်ဆန်း ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲရေးအထူးအဖွဲ့အား ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်လျှက်ရှိသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ရေကြည်ပေါ်ဆန်းမွှေး ဈေးကွက်အခိုင်အမာရရှိလာပါက တောင်သူများအနေဖြင့် ဧရာဝတီပေါ်ဆန်း တစ်ခေတ်ဆန်းသစ်လာပြီး ဝင်ငွေအခွင့်အလမ်းများစွာရရှိနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)