ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

     ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ၊ နေပြည်တော်အတွင်း ၂၀၂၄ခုနှစ် မေလတတိယပတ် ဆန်လက်ကား ဈေးကွက်ရောင်းဝယ်မှု နည်းပါးခဲ့သော်လည်း မေလ၏စတုတ္တပတ်မှစ၍ ရန်ကုန်ဆန်ဈေးအနည်းငယ်မြင့်တက်မှုကြောင့် ‌ဒေသတွင်းထုတ်လုပ်မှုဆန် ဈေးကွက်တွင် ရောင်းဝယ်ရေး မြင့်တက်ခဲ့သည့် အနေအထားကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ပေါ်ဆန်းမွှေး။  (၁)ပြည်ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး (ဖျာပုံ)ပေါ်ဆန်းမွှေး လက်လီဈေးကွက်အတွင်း (၆၀၀၀) ကျော် ဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ရွှေဘိုမှဝင်ရောက်လာသော ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန် မေလတတိယပတ်ထိ လက်လီဈေးကွက်အတွင်း အနိမ့်ဈေး(၅၆၀၀)ကျပ် ရှိခဲ့သော်လည်း မေလကုန်ရက်များတွင် (၆၀၀၀) ကျော်ဖြစ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ သိင်္ဂီစိန်ငါးပွင့် တံဆိပ်များတွင် (၈၀၀၀)ကျော်ဝန်းကျင် ဈေးနှုန်း ဖြစ်ပေါ်လာမှုကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ဧည့်မထ။   ဒေသတွင်း နွေစပါးဈေးနှုန်းဖြစ်ပေါ်မှုအရ စားသုံးမှုအများဆုံးရှိနေသောမိုးဆန် ဧည့်မထအမျိုးအစားတွင် ဈေးနှုန်းအနည်းငယ်မြင့်တက်မှုကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ရန်ကုန်ဆန် ဈေးမြင့်တက်ခဲ့မှုအနေအထားရှိခဲ့၍ ဒေသတွင်း လယ်ဝေးမြို့နယ်မှ ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်သည့်ဆန်များ ရောင်းအားကောင်းခဲ့ပြီး ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ရေတာရှည်မှ ဝင်ရောက်လာသောဆန်များ ရောင်းအားမြင့်တက်ခဲ့မှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

       ဒေသတွင်းစားသုံးမှုတွင် မနောသုခဆန်၊ ဗျော့ထွန်း၊ လုံးသွယ်၊ ဆင်းသုခအမျိုးအစားများ ကြိုက်နှစ်သက်မှုများနေပြီး ‌ရေတာရှည်မှ ဝင်ရောက်သော (မှင်ဘို) ဆန်လူသုံးများခဲ့သည်ကို သိရှိရပါသည်။ ထိုင်းနှံကောက် အသစ်ထွက်ရှိမှုများ တွေ့ရှိရပြီး ထိုင်းနှံကောက် အဟောင်းဆန်များ ဈေးကွက်အတွင်း ကျန်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

DOCA(ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ)

        မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊ ပခုက္ကူမြို့သည် စပါးစိုက်ဧကနည်းပြီး ဆန်လိုဒေသ ဖြစ်သော်လည်း  ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး ပုသိမ်မြို့၊ မြောင်းမြမြို့များမှ ရေလမ်းကြောင်းမှ အများ ဆုံးဝင်ရောက်ပြီး  ရွှေဘိုခရိုင်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ပွင့်ဖြူမြို့နှင့် စလင်းမြို့များမှလည်း နေ့စဉ် ဝင်ရောက်လျက်ရှိသောကြောင့် ဆန်ဖူလုံမှုရှိသောမြို့ဖြစ်ပါသည်။

          ပခုက္ကူဒေသ၌ ယခု ဇွန်လ(ဒုတိယပတ်)တွင် ဖြစ်ပေါ်နေသောဈေးနှုန်းများမှာ  အများသုံး ဆန်ဖြစ်သည့်  မြောင်းမြဧရာပဒေသာ တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၃၅၀၀၀)၊ ပွင့်ဖြူ မြို့နယ်၊ ရှောက်တောမှလာသော ဧရာပဒေသာဆန်(အသစ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၅၅၀၀၀)၊ ဧည့်မထဆန်မျိုးဖြစ်သော ချန်ဧရာတစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၁၀၀၀၀)၊ မနောဖြူ(အသစ်) တစ်အိတ် လျှင် ကျပ်(၁၁၀၀၀၀)၊ နေလဆန် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၉၅၀၀၀)၊ ဝန်ကြီးပဒေသာဆန် တစ်အိတ် လျှင် ကျပ်(၁၆၀၀၀၀)၊ ဧရာမင်းဆန်(ရှယ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၁၃၀၀၀)၊ မနောသုခ (အသစ်) တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၁၀၀၀၀)၊ ချန်သုခ(အသစ်) တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၈၉၀၀၀)၊ နေလ ဧရာပဒေ သာဆန်(ရှယ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၆၀၀၀၀)၊ နေလ/၂၂ တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၀၀၀၀၀)၊ မိုးဇလပ် (နွေဆန်အသစ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၇၅၀၀၀)၊ နွေဇလပ်(အသစ်) တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၇၂၀၀၀)၊ ဇီယာဆန်(အသစ်) တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၉၅၀၀၀)၊ ပွင့်ဖြူသစ် (မနောဖြူ အသစ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၀၅၀၀၀)၊ အောင်သုခ(အသစ်) ကျပ်(၉၅၀၀၀)ဈေးဖြင့် အသီးသီးအရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက် ရှိပြီး ကောက်ညှင်းဆန်(အသစ်)မှာတစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၉၀၀၀၀)ဖြင့်အသီးသီး အရောင်းအဝယ် ဖြစ်လျက်ရှိပါသည်။ ပေါ်ဆန်းမွှေးမှာ ဒုတိယအများဆုံး စားသုံးသောဆန်ဖြစ်ပြီး မြောင်းမြဒေသမှ ဝင်ရောက်သလို ရွှေဘိုဒေသမှလည်း အများဆုံးဝင်ရောက်ပါသည်။ ယခု ဇွန်လ(ဒုတိယပတ်)တွင် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းမွှေးမှာ (ရှယ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၆၅၀၀၀-၁၇၀၀၀၀)၊ ရွှေထိုက်(ပေါ်ဆန်း အသစ်)တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၆၀၀၀၀)၊ တိုးတိုးနွယ် တစ်အိတ်လျှင် ကျပ်(၁၆၅၀၀၀-၁၇၀၀၀၀)၊ မြောင်းမြပေါ်ဆန်းမှာ တစ်အိတ်လျှင်ကျပ်(၁၅၅၀၀၀)နှင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေကြောင်း ဆန် ရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းရှင်ထံမှ သိရှိရပါသည်။ ဧရာဝတီတိုင်းဘက်မှလာသော ဆန်များမှာ အရည် အသွေးအနည်းငယ်နိမ့်သော်လည်း ပြည်သူများစားသုံးနိုင်သော ဈေးနှုန်းရှိသောကြောင့် အရောင်း အဝယ်ပိုဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ပခုက္ကူမြို့သို့ ဇွန်(၁)ရက်မှ (၁၃)ရက်အတွင်း ဧရာဝတီတိုင်း မြောင်းမြမြို့၊ ပုသိမ်မြို့များမှ ဆန်အမျိုး အစားစုံ အိတ်ပေါင်း(၁၂၀၀၀)ခန့်၊ စလင်းမြို့များမှ ဧရာပဒေသာ(ရှယ်) အိတ်ပေါင်း (၅၀၀၀)ခန့်၊ ပွင့်ဖြူမြို့ ရှောက်တောမှ အိတ်ပေါင်း(၃၀၀၀)ခန့် စီးဝင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)

  စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ကန့်ဘလူမြို့နယ်တာဝန်ခံရုံးသည် တိုင်းဒေသကြီးဦးစီးမှူး၏လမ်းညွှန်မှု၊ ခရိုင်ဦးစီးမှူး၏ကြီးကြပ်မှုတို့ဖြင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများအပြင် အခြားသောသတင်းအချက်အလက်များကိုလည်း သိရှိလေ့လာနိုင်စေရန်ရည်ရွယ်၍ ဒေသတွင်းရှိ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများ၏ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၊ အကျိုးအမြတ်ရရှိမှုတို့ကို ကွင်းဆင်းလေ့လာပြီး ရေးသားတင်ပြလျက်ရှိကြောင်းသိရသည်။

       ကန့်ဘလူမြို့နယ်တာဝန်ခံဦးမျိုးဝင်းသန်းနှင့် ဝန်ထမ်း(၁)ဦးတို့သည် ကန့်ဘလူမြို့၊ အမှတ် (၃)ရပ်ကွက်တွင် ရာသီအလိုက် အသီးအနှံများကို တစ်နိုင်တစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရောင်းချနေသည့်လုပ်ငန်းရှင် ဦးဖိုးကြီး၏ ခဝဲသီးစိုက်ပျိုးရေးခြံသို့ သွားရောက်ကွင်းဆင်းလေ့လာခဲ့ရာ ခဝဲသီးကို တပို့တွဲလကုန်ပိုင်းတွင် စတင်စိုက်ပျိုးခဲ့ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးပြီး(၃)လခန့်အကြာတွင် အသီးစတင်ခူးဆွတ်ရကြောင်း၊ ယခုအခါ တစ်ရက်လျှင် ခဝဲသီး (၁၀)ပိဿာခန့်ထွက်ရှိပြီး ကန့်ဘလူမြို့မဈေးသို့ တစ်ပိဿာလျှင် (၁၅၀၀)ကျပ်ဖြင့် လက်ကားရောင်းချပေးပြီး ခြံလက်လီရောင်းဈေးမှာ တစ်ပိဿာလျှင် (၂၀၀၀)ကျပ်ဖြစ်ကြောင်း၊ ခဝဲသီးသည် စိုက်ပျိုးရလွယ်ကူပြီး အသီးသီးလျှင် နေ့စဉ်ခူးဆွတ်ရောင်းချရသည့်အတွက် ဝင်ငွေရရှိကာ မိသားစုအဆင်ပြေလျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)

     စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ကန့်ဘလူခရိုင်၊ ကန့်ဘလူမြို့တွင် စားသုံသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ကျွန်းလှမြို့နယ်တာဝန်ခံရုံးအနေဖြင့် မိသားစုစားသုံးရန်အတွက် စားဖိုဆောင်သီးနှံများကို ရာသီအလိုက် တစ်နိုင်တစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ ယခုအချိန်တွင် ရာသီသီးနှံဖြစ်သည့် ရွှေဖရုံသီးပင်များကို စိုက်ပျိုးထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။

     ရွှေဖရုံသီးပင်များကို မြေယာအကျယ်တဝင့်ရှိသော တောင်သူများသည် ယာကွက်များအတွင်း၌ မြေကျင်းတူး၍ အစေ့တိုက်ရိုက်ချစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးထားပါသည်။ ရွှေဖရုံသီးပင်များကို မျိုးစေ့အနေဖြင့် အိတ်ထုတ်ကိုသာဝယ်ယူစိုက်ပျိုးထားပြီး  ရွှေဖရုံသီးပင်များကို မြေအောက်ရေတင်စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးထားပါသည်။ 

     ရွှေဖရုံသီးပင်များကို စိုက်ပျိုးရာတွင် (၃)ပေပတ်လည်မြေကျင်းတူး၍ နွားချေးနှင့် ဖွဲပြာတို့ကိုရောသမအောင်မွှေပြီး တစ်ကျင်းနှင့်တစ်ကျင်းအကြား (၉)ပေခြား၍စိုက်ပျိုးထားရှိပြီး တစ်ကျင်းလျှင် မျိုးစေ့(၃)စေ့စိုက်ပျိုးထားပါသည်။ ရွှေဖရုံသီးပင်များကို ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းတွင်စိုက်ပျိုးကာ တစ်လခွဲခန့်အကြာတွင် အဖူးအပွင့်များစတင်ဖူးပွင့်လာပြီး အညွန့်များစတင်ခူးဆွတ်စားသုံးနိုင်ကာ အဖူးအပွင့်နှင့်အသီးကင်းများစသီးချိန်တွင် အညှာခိုင်ဆေးဖျန်းပေးမှသာ အသီးများအောင်မြင်စွာကြီးထွားလာပါသည်။ အညှာခိုင်ဆေးဖျန်းမပေးလျှင် အသီးကင်းများမှာ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းမှုမရှိဘဲ ကြွေကျတတ်ပါသည်။ ရွှေဖရုံသီးပင်များကို ဧပြီလလည်ပိုင်းတွင် အသီးများစတင်ခူးဆွတ်စားသုံးရပါသည်။ ရွှေဖရုံသီးပင်များကို မိသားစုစားရုံ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ကုန်ကျစရိတ်မှာ (၅၀၀၀/ ၁၀၀၀၀) ကျပ်ခန့်သာကုန်ကျပြီး ရွှေဖရုံသီးပင်များသည် ပထမအသုတ် ပင်ပျိုး၌ တစ်ပင်လျှင် အလုံးအရေအတွက် (၁၀/၁၅/၂၀) လုံးအထိ အသီးများသီးပါသည်။ ထို့နောက် ရွှေဖရုံသီးပင်များကို (၁၅)ပတ်လည် မြေဩဇာများကျွေးပေးပြီး ရေပေးလျှင် အသီးများ ဒုတိယအကြိမ်သီးလာပါကြောင်း၊ ရွှေဖရုံပင်သည် အသီးစားယုံသာမက အညွန့်များကိုပါစားသုံးနိုင်ကြောင်း၊ ယခုဇွန်လတွင် အသီးများရင့်မှည့်လာသည်အထိထားရှိပြီး  စားသုံးနိုင်သည့်အတွက် စိုက်ပျိုးသင့်သော သီးပင်စားပင်ဖြစ်ပါသည်။

      ရွှေဖရုံသီးများ၏ ဈေးနှုန်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ရွှေဖရုံသီးတစ်ပိဿာလျှင် (၁၀၀၀/၁၂၀၀) ကျပ်ဈေးနှုန်းရှိပြီး တစ်လုံးလျှင် ပိဿာချိန် တစ်ပိဿာ/ တစ်ပိဿာခွဲ/ နှစ်ပိဿာအထိရှိသည့်အတွက် အလုံးအကြီး/ အသေး/ ပိဿာချိန်ပေါ်မူတည်၍ တစ်လုံးလျှင် (၁၀၀၀/၁၅၀၀/ ၂၀၀၀)ကျပ် ဖြင့်ရောင်းချရသဖြင့် အရင်းနည်းပြီး တွက်ချေကိုက်သည့်အတွက်  ယာမြေဧကပေါများသော တောင်သူများအနေဖြင့် တစ်နိုင်တစ်ပိုင်မှသည့ စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးသင့်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။  

DOCA(စစ်ကိုင်း)

      စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ရွှေဘိုခရိုင်ဦးစီးမှူးရုံးအနေဖြင့် ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ရွှေဘိုမြို့နယ်အနေဖြင့် စပါးကိုအဓိကစိုက်ပျိုးကြသော်လည်း ယခုနှစ်၌ အခြားသောရာသီများထက် ကွမ်းရွက်များပိုမိုထွက်ရှိသော ရာသီဖြစ်သည့် နွေရာသီတွင် ကွမ်းရွက်ဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်နှစ်ထက်ပိုမိုရရှိသဖြင့် စပါးစိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းမရှိသည့်ကုန်းမြေများနှင့် အိမ်ခြံဝင်းအတွင်းရှိ မြေလွှတ်များပါမကျန် ကွမ်းကို စိုက်ပျိုးလာကြကြောင်းသိရှိရပါသည်။

     ကွမ်းစိုက်ပျိုးရန်အတွက် မြေကိုနွား (သို့မဟုတ်) စက်ဖြင့်ထွန်ယက်ပြီး ပေါင်းမြက်များရှိပါက အလုပ်သမားငှားရမ်း၍ ပေါင်းမြက်များကိုရှင်းလင်းရကြောင်း၊ ပေါင်းမြက်များရှင်းလင်းပြီးပါက စိုက်မည့်မြေကိုပေါင်ဆွဲရပြီး ကွမ်းခြံအတွက် အသုံးပြုမည့်ဝါးများဖြင့် ငြမ်းဆင်ရကြောင်း၊ ငြမ်းဆင်ပြီးပါက ကွမ်းညွန့်ဖြတ်၍စိုက်ရကြောင်း၊ တချို့က စိုက်ပျိုးရန် ကွမ်းမျိုးအတွက်ကြိုတင်၍ ကွမ်းညွန့်ဖြတ်ပြီး ပျိုးထုတ်ထားကြသော်လည်း တချို့ကမူ စိုက်မည့်နေ့ရောက်မှသာ ကွမ်းညွန့်ဖြတ်၍ စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးသည့်မြေ၊ အသုံးပြုသည့်မျိုးနှင့် အပင်ပြုစုနိုင်သည့်အပေါ်မူတည်၍ (၃)လမှ(၄)လအတွင်း ကွမ်းရွက်များကို စတင်ခူးရကြောင်းသိရှိရပါသည်။

    ရွှေဘိုမြို့၌ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသောကွမ်းရွက်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်ပိဿာလျှင် (၇၀၀ဝိ/-)ကျပ်ပေါက်ဈေးရှိပြီး မေလ၊ လကုန်ပတ်၌ ကွမ်းရွက်တစ်ပိဿာလျှင် (၂၀၀၀ဝိ/-)ကျပ်မှ (၂၂၀၀ဝိ/-)ကျပ်ပေါက်ဈေးရှိခဲ့ရာမှ တစ်ဖြည်းဖြည်းဈေးနှုန်းကျဆင်းလာကြောင်းနှင့် ကွမ်းစိုက်ပျိုးသူများအနေဖြင့် စိုက်ပျိုးရာတွင် အသုံးပြုရသည့်ဝါးမှာလည်း ယခင်နှစ်က တစ်လုံးလျှင် (၇၀ဝိ/-)ကျပ်နှင့် (၈၀ဝိ)ကျပ်သာရှိခဲ့ရာမှ ယခုနှစ်၌   ဝါးတစ်လုံးလျှင် (၁၂၀ဝိ/-)ကျပ်မှ (၁၃၀ဝိ/-)ကျပ်ထိဈေးနှုန်းမြှင့်တက်လာသည့်အပြင် ကွမ်းစိုက်ပျိုးရာ၌ အသုံးပြုရသည့် ကြေးနန်းကြိုး၊ ထုံး၊ ဘဲပိုက်နှင့် ကွမ်းညွန့်များမှာလည်း ဈေးနှုန်းမြှင့်တက်လာပြီး လုပ်သားငှားရမ်းခနှင့် သွင်းအားစုဈေးနှုန်းများမှာလည်း မြင့်တက်လာသဖြင့် ကွမ်းရွက်ကို ယခင်လက ရောင်းချရသည့်ဈေးနှုန်းအတိုင်း ပြန်လည်ရရှိရန် မျှော်လင့်လျှက်ရှိကြောင်း ကွမ်းစိုက်သူများနှင့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုအရ သတင်းရရှိပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)