ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

နှစ်နိုင်ငံအကြားသံတမန်ဆက်ဆံရေးတင်းမာမှု အရှိန်မြင့်တက်လာသည့်အခြေအနေတွင် တစ်ဖက်ဖက်မှ အကောက်ခွန်ဆိုင်ရာ လက်တုံ့ပြန်မှုများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လာနိုင်မည့်အရေးကို စိုးရိမ်မှုများရှိသည့်အလျောက် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ကနေဒါနိုင်ငံထံမှ ပဲနီလေး ဝယ်ယူတင်သွင်းရန် စာချုပ်အသစ်များ ထပ်မံချုပ်ဆိုခြင်းမပြုပဲ ရပ်ဆိုင်းထားကြောင်း Economic Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

ကနေဒါနိုင်ငံသည် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ ပဲနီလေးအများဆုံး တင်သွင်းခဲ့သည့်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်းသို့ ပဲမျိုးစုံ တင်သွင်းမှုစုစုပေါင်း၏ ထက်ဝက်ကျော် မက်ထရစ်တန် ၄၈၅၄၉၂ တန်ကို ပင်လယ်ရေကြောင်းမှတစ်ဆင့် တင်ပို့ ရောင်းချခဲ့ပါသည်။

နှစ်နိုင်ငံအကြား သံတမန်ရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ပဲအမျိုးမျိုးတင်သွင်းခွင့် စာချုပ်အသစ်များမရှိသေးဟု အမည်မဖော်လိုသည့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းကြီးတစ်ခု၏ အကြီးတန်းအမှုဆောင်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း သံတမန်ရေးတင်းမာမှုများမစတင်မီ ချုပ်ဆိုခဲ့သော စာချုပ်များကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်မှုရှိကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောသည်။

ယခုနှစ် ဇွန်လအတွင်း ကနေဒါနိုင်ငံ၏ပိုင်နက်မြေတွင် ဆစ်ဒ်ခွဲထွက်ရေးခေါင်းဆောင်တစ်ဦး လုပ်ကြံခံရမှု၌ အိန္ဒိယအေးဂျင့်များပါဝင်ပတ်သက်နေသည်ဟု သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိကြောင်း ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် Justin Trudeau က ပြီးခဲ့သည့်လပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းမှစ၍ နှစ်နိုင်ငံအကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ယခုစွပ်စွဲချက်မှာ အဓိပ္ပာယ်မရှိကြောင်း တုံ့ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။

အငြင်းပွားမှုများဖြစ်ပွားသည့်ကြားထဲမှ သံတမန်ဆက်ဆံရေးများလျှော့ချရန် အိန္ဒိယဖက်မှ တောင်းဆိုလာခဲ့ပြီးနောက် ကနေဒါနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ၎င်း၏ သံတမန် ၄၁ ဦးကို ပြန်လည် ခေါ်ယူခဲ့ပြီး အိန္ဒိယသံတမန်အဖွဲ့ကိုလည်း နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအချိန်အထိ မည်သည့်ဖက် ကမျှ ကုန်သွယ်မှုအတားအဆီးများ ဖြစ်စေနိုင်သည့် အခွန်စည်းကြပ်မှုများ ချမှတ်မှုမရှိသေးကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ပဲနီလေးကို နိုင်ငံများစွာထံမှ ရယူတင်သွင်းလျက်ရှိရာ သြစတြေးလျ သည် အများဆုံး တင်သွင်းခွင့်ရရှိထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်လာဖွယ်ရှိသည်။ ထို့အပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် မကြာသေးမီကလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံမှ တင်သွင်းလာသော ပဲနီလေးအပေါ် ကောက်ခံသည့် အမျိုးမျိုးသော အကောက်ခွန်များကို ကင်းလွတ်ခွင့် အပြည့်အဝ ပေးအပ်ခဲ့သည်။ ရုရှား၊ စင်္ကာပူ၊ တူရကီနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု တို့သည်လည်း အိန္ဒိယ၏ ပဲနီလေး တင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများဖြစ်ကြသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် နှစ်စဉ်ပဲနီလေးတန်ချိန် ၁.၆ သန်းခန့် ထုတ်လုပ်မှုရှိပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးမှုမှာ တန်ချိန် ၂.၃သန်းခန့်ရှိရာ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်အတွက် ပြည်ပမှတင်သွင်းနေရသည်။ ပဲနီလေးရောင်းလိုအားလျော့နည်းမှုက ယခင်လကတည်းကပင် ပဲမျိုးစုံ ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှု ၁၃% အထိ မြင့်တက်နေခဲ့သည့် အိန္ဒိယပြည်တွင်းဈေးနှုန်းများကို ပိုမိုမြင့်တက်လာစေဖွယ်ရှိသည်။

Source: Economic Times, 25 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၌ ယခုနှစ် ဘိုရိုရာသီ (Boro season) ခေါ် နွေစပါးရာသီတွင် စပ်မျိုးစပါးများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် ဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုအဖြစ် တာကာငွေ ကုဋေ ၉၀ ကို ပံ့ပိုးပေးမည်ဟု အစိုးရက ၁၉-၁၀-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ကွင်းဆင်းလေ့လာ သည့်အဆင့်များကို  မကြာမီ စတင်ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။    

အဆိုပါပံပိုးမှုအစီအစဉ်အောက်တွင် လုပ်ကွက်ငယ်လယ်သမား ၁၄.၄၀ သိန်းသည် ၁ ဘီဂါ (bigha) (၁၆၀၀ စတုရန်းကိုက်) အကျယ်အဝန်းရှိသောစိုက်ပျိုးမြေအတွက် လုံလောက်မှုရှိမည့် စပ်မျိုးစပါး မျိုးစေ့ နှစ်ကီလိုဂရမ်ကို အခမဲ့ရရှိမည်ဖြစ်သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အဆိုအရ ဘိုရိုရာသီတွင် စပ်မျိုးစပါးစိုက်ပျိုးမှုမှာ ဟက်တာ ၁.၉၂ သိန်း ပိုမိုလာမည်ဖြစ်ပြီး စပါးတန်ချိန် ၉.၅ သိန်း ထပ်ဆောင်းထွက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်နည်းအားဖြင့် နွေစပါးအထွက်နှုန်းမှာ ၁ ဟက်တာလျှင် ၄.၉၅ တန်သို့ တိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရသည် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ တောင်သူဦးရေ ၁၅ သိန်းသို့ စပ်မျိုး စပါးမျိုးစေ့များ အခမဲ့ပေးဝေခဲ့ပြီး လယ်မြေဟက်တာ ၂ သိန်းတွင် စိုက်ပျိုးလျက် စပါးတန်ချိန် ၉.၈၃ သိန်း တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်။

Source: The Daily Star, 19 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

တရုတ်နိုင်ငံ၌ နွေရာသီကာလအတွင်း အပူလှိုင်းများရိုက်ခတ်မှုနှင့် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် သီးနှံစိုက်ခင်းများ ပျက်စီးမှုရှိပြီး အချို့ဒေသများတွင် ရိတ်သိမ်းနိုင်ခြင်းမရှိပဲ စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ကောက်ပဲသီးနှံထွက်ရှိမှုမှာ စံချိန် တင်မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း အစိုးရသတင်းအရင်းအမြစ်များအရ သိရှိရပါသည်။

ဆောင်းဦးရာသီရိတ်သိမ်းချိန်ကာလ ပြီးဆုံးသည့်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် နိုင်ငံတော်ကောင်စီ သတင်းအချက်အလက်ရုံးမှ ကြီးမှူးကျင်းပခဲ့သော သတင်းညီလာခံတွင် ဌာနဆိုင်ရာအရာရှိများက တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း စိုက်ပျိုးဧရိယာ ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာခြင်း၊ အထွက်နှုန်း မြင့်မားသောမျိုးများကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုခြင်း၊ ခြောက်သွေ့ရာသီဥတုသည် ပုံမှန်အခြေအနေထက် ပိုမိုအားလျော့နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကောက်ပဲသီးနှံ အထွက်ပမာဏ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။ ဆောင်းဦးရာသီကာလတွင် ရင့်မှည့်သော သီးနှံများမှာ တရုတ်နိုင်ငံ နှစ်စဉ်ကောက်ပဲသီးနှံထွက်ရှိမှု၏ ၇ဝ% ကျော်ရှိကြောင်း အစိုးရ၏ အချက်အလက်များတွင် ဖော်ပြပါသည်။

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ အကြီးတန်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် Zeng Yande က တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်း ဒေသများတွင် မိုးများသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ ရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် မကြာခဏ မိုးခေါင်ရေရှား ဖြစ်ခြင်းတို့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော်လည်း ၉ နှစ်ဆက်တိုက် ကာလအဖြစ် ၂ဝ၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကောက်ပဲ သီးနှံ မက်ထရစ်တန်ချိန် သန်းပေါင်း ၆၅ဝ အထက် ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ယခုနှစ် နွေ ရာသီ၌ ကောက်ပဲသီးနှံ တန်ချိန် ၁၄၆.၁ သန်း ထွက်ရှိခဲ့သဖြင့် ယခင်နှစ်အောက် အနည်းငယ် လျော့နည်းခဲ့သော်လည်း နွေစပါး အထွက်ပမာဏသည် ၄ နှစ်မြောက် ဆက်တိုက်တိုးတက်မှု ရရှိပြီး တန်ချိန် ၂၈.၃ သန်းထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဆောင်းဦးရာသီ သီးနှံစိုက်ဧရိယာမှာလည်း ပိုမို ကျယ်ပြန့်များပြားလာပြီး အချို့သောနေရာဒေသများ၌ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ တွေ့ကြုံခဲ့ရမှု မှလွဲ၍ အဓိကစိုက်ပျိုးရာဒေသများတွင် နေရောင်ကောင်းစွာရရှိမှု၊ သင့်လျော်သောအပူချိန်နှင့် မိုးရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် အထွက်တိုးတက်မည်ဟု   ခန့်မှန်းရကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အတွင်း ဆောင်းဦးရာသီ ရိတ်သိမ်းကာလအတွက် သီးနှံစိုက်ဧရိယာမှာ ဟက်တာ ၈၇.၃ သန်းရှိပြီး ယခင်နှစ်ထက် ဟက်တာ ဝ.၄၆ သန်းပိုမိုခဲ့ကြောင်း၊ အစိုးရက စီးပွားဖြစ်သီးနှံ များအစား ကောက်ပဲသီးနှံများကို အစားထိုးစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သီးညှပ်စိုက်ပျိုးမှု အလေ့အထများကို ကျင့်သုံးစေခြင်းတို့က ကောက်ပဲသီးနှံစိုက်ဧရိယာ တိုးတက်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  ဗဟိုအစိုးရသည် အထွက်နှုန်းမြင့်မားသော ပြောင်းသီးနှံများနှင့် ပဲပုပ်သီးနှံများကို တိုးမြှင့်စိုက်ပျိုးရန် တွန်းအားပေး လျက် ပြောင်းစိုက်ပျိုးသော စီရင်စုဒေသ ၂ဝဝ နှင့် ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးသော စီရင်စုဒေသ ၁ဝဝ တို့တွင် သီးနှံအထွက်နှုန်း တိုးတက်စေမည့်နည်းလမ်းများနှင့် ပိုးမွှားအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းများ အပါအဝင် လှုံ့ဆော်ပွဲများကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဗဟိုအစိုးရသည် ကောက်ပဲသီးနှံ တိုးတက်စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးအတွက် ယွမ်ငွေ ၂.၄ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၃၂၈ သန်း) ထောက်ပံ့ သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း၊ ၂ဝ၂၃  ခုနှစ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းရှိ သီးနှံဟက်တာ ၉.၆ သန်းခန့်မှာ တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း၊ မိုးခေါင်ရေရှားမှု၊ ရေကြီးမှု၊ နှင်းခဲမှုနှင့် အပူလှိုင်းများ၏ ရိုက်ခတ်မှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရခြင်းကြောင့် ယခင်နှစ် စိုက်ပျိုးဧရိယာအောက် ဟက်တာ ၁.၉ သန်းလျော့နည်းခဲ့ပြီး ၂ဝ၁၈ ခုနှစ်မှ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် အထိ ၅ နှစ်တာအတွင်း ပျှမ်းမျှစိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာ‌အောက် ဟက်တာ ၇.၂ သန်း လျော့နည်းခဲ့ ကြောင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနရှိ သီးနှံစိုက်ပျိုးမှု စီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး Pan Wenbo က ပြောကြားခဲ့သည်။

ရာသီဥတုပြင်းထန်မှု၊ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်မှုများ တိုးမြင့်လာမှု၊ ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မိုးခေါင်ခြောက်သွေ့မှုကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုပိတ်ပင်ခဲ့မှုစသည့် အကြောင်းအရင်းများက ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ၁၅ နှစ်တာကာလအတွင်း အမြင့်မားဆုံး ရောက်ရှိစေခဲ့ကြောင်း၊  တရုတ်နိုင်ငံ၌ စက်တင်ဘာလအတွင်း ပြည်တွင်းဆန်ရောင်းချသည့်ဈေးနှုန်းမှာ ဇန်နဝါရီလကထက် ဝ.၇% ပိုမိုမြင့်မားခဲ့ကြောင်း China Daily သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

Source: China Daily, 24 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ မကြာသေးမီကာလအတွင်း နိုင်ငံပိုင်ကော်ပိုရေးရှင်း တစ်ခုအဖြစ် အသစ် တည်ထောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော အမျိုးသားပို့ကုန်များသမဝါယမလီမိတက် (National Cooperative Exports Ltd  ̶  NCEL) သည် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းရှိ မောရစ်သျှနိုင်ငံသို့ ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်တန်ချိန် ၃၉၅၀ ကို တင်ပို့ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ပြည်ပသို့ ကုန်စည်တင်ပို့မှုကို စတင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

မောရစ်သျှနိုင်ငံသို့ အစိုးရချင်းညှိနှိုင်းမှုအစီအစဉ်ဖြင့် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်တန်ချိန် ၁၄၀၀၀ ကို တင်ပို့ရန် အိန္ဒိယအစိုးရက ခွင့်ပြုထားသည့် ပမာဏအနက်မှ ယခု ၃၉၅၀ တန်ကို တစ်တန်လျှင် ၄၈၃.၂၃ ဒေါ်လာနှုန်းဖြင့် တင်ပို့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သင်္ဘောတင်စရိတ်၊ အာမခံကြေး နှင့် သယ်ယူစရိတ်များ အပါအဝင် မောရစ်သျှနိုင်ငံ ဆိပ်ကမ်းသို့ အရောက်တန်ဖိုးမှာ တစ်တန်လျှင် ၅၄၈.၃၃ ဒေါ်လာကျသင့်ကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

အိန္ဒိယ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဖြစ်သူ Amit Shah က NCEL လီမိတက် သည် ရူပီးငွေ ကုဋေ ၇၀၀၀ တန်ဖိုးရှိသော ပို့ကုန်အမှာစာများကို လက်ခံရရှိထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဆက်လက်၍ ရူပီး ကုဋေ ၁၅၀၀၀ တန်ဖိုးရှိသော အမှာစာများအတွက်လည်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်းနှင့် NCEL ၏ ပြည်ပပို့ကုန်များမှ ရရှိသည့် အကျိုးအမြတ်၏ ၅၀% ကို တောင်သူလယ်သမားများထံ ခွဲဝေပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ၂၃-၁၀-၂၀၂၃ နေ့တွင် ကျင်းပသော အမျိုးသားအဆင့် သမဝါယမပို့ကုန်ဆိုင်ရာ ညီလာခံ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် တင်ပို့မှုအား တားမြစ်ကန့်သတ်ကြောင်း ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီးနောက် အစိုးရချင်းညှိနှိုင်းမှုအစီအစဉ်အောက်တွင် အဆိုပါဆန်အမျိုးအစားများကို ပို့ကုန်အခွန်ကောက်ခံခြင်းမရှိပဲ တင်ပို့ရန် အိန္ဒိယ ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ခွင့်ပြုခဲ့သည့် ကနဦးနိုင်ငံ ၃ ခုတွင် ဘူတန်၊ စင်ကာပူတို့နှင့်အတူ မောရစ်သျှနိုင်ငံသည်လည်း အပါအဝင်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ကုန်သွယ်ရေးလေ့လာဆန်းစစ်သူ S Chandrasekaran က အခြေတည်ခါစ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ တင်ပို့နိုင်မှုမှာ ခြေလှမ်းကောင်းတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ ၌ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်မှာ ရောင်းချသူအားသာမှုရှိသည့် ဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး NCEL သည် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေသည့် အခွင့်အလမ်းကို ရယူနိုင်ကြောင်း၊ မောရစ်သျှသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် တစ်တန်လျှင် အနည်းဆုံး ၇၅ ဒေါ်လာခန့် ပိုမိုရရှိခဲ့ပြီး တောင်သူလယ်သမားများ၏ ဝင်ငွေကို တိုးတက်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သံတမန်ရေးရာညှိနှိုင်းမှုများနှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအတွက် တင်သွင်းခြင်းတို့အပေါ် အခြေပြုလျက် ဈေးနှုန်းကိုဆုံးဖြတ်ခြင်း မပြုပါက NCEL အနေဖြင့် အမြတ်ပိုမိုရရှိမည့် ဈေးကွက်ကို ရှာဖွေသင့်ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။

မောရစ်သျှနိုင်ငံရှိ Port Louis မြို့သို့ ဆန်တစ်တန် တင်ပို့ရာတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ Mundra ဆိပ်ကမ်းမှ သင်္ဘောခ ၂၈ ဒေါ်လာခန့်ကျသင့်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဗန်ကောက်မှ သယ်ယူပို့ဆောင်ခမှာ ၆၉ ဒေါ်လာခန့် ကျသင့်မှုရှိနေချိန်၌ အိန္ဒိယဆန်များကို ထိုင်းဆန်ထက် နည်းပါးသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် တင်ပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ၅% ရှိသည့်ဆန်  တစ်တန်လျှင် ၅၈၃ ဒေါ်လာနှင့် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ၂၅% ရှိသည့်ဆန်  တစ်တန်လျှင် ၅၅၈ ဒေါ်လာနှုန်း ဖြင့် ကမ်းလှမ်းရောင်းချမှုရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်တင်ပို့မှုကို အစိုးရကတားမြစ်ကန့်သတ်ထားချိန်တွင်  နိုင်ငံပိုင်ကော်ပိုရေးရှင်းကသာ တင်ပို့ခွင့်ရရှိနေမှုအပေါ် ပုဂ္ဂလိကပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်အချို့က ကျေနပ်မှုမရှိကြောင်း ပြောဆိုလျက်ရှိသည်။ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းဒေသ အခြေစိုက် အမည်မဖော်လိုသော ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ၎င်းတို့အနေဖြင့် လူအင်အား၊ စက်ပစ္စည်းအင်အား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို လုပ်ဆောင်ထားရပြီး အချည်းနှီး မဖြစ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သော သီတင်းပတ်၌ ဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက NCEL လီမိတက် တစ်ခုတည်းကိုသာ သီးသန့် ဆန်တင်ပို့ခွင့်ပြု ထားသည့် ကိစ္စရပ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခွင့်ပြုရန် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနသို့ စာရေးသား တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အဆိုပါအသင်းက ၎င်းတို့အနေဖြင့် တောင်သူလယ်သမား အဖွဲ့အစည်းများထံမှ ဆန်များဝယ်ယူလျက် အစိုးရချင်းညှိနှိုင်း၍ တင်ပို့သည့်လုပ်ငန်းတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် အသင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆန်ဖြူတင်ပို့ရန်ခွင့်ပြုကြောင်း အိန္ဒိယ ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည့် အမိန့်ကြော်ငြာစာတိုင်း၌ လက်ရှိ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှု မူဝါဒ၏ အပိုဒ်အမှတ် ၂-၀၁ အရ NCEL လီမိတက်မှတစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်ရန် ဖော်ပြထားသော်လည်း ၎င်းမူဝါဒ၏ နောက်ဆက် တွဲ ဖော်ပြချက် Appendix 2J တွင် NCEL ကို ထည့်သွင်းထားခြင်းမရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ ဥပဒေပိုင်း အရ လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်နိုင်မှုမရှိခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန်အတွက် အဆိုပါနောက်ဆက်တွဲကို ပြင်ဆင်ရန်လိုအပ်ကြောင်းဖြင့် Chandrasekaran က ပြောဆိုခဲ့သည်။

သတင်းအရင်းအမြစ်များမှ ပြောကြားချက်များအရ NCEL လီမိတက်အနေဖြင့် အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဆီနီဂေါနှင့် ဂမ်ဘီယာတို့အပါအဝင် နိုင်ငံ ၈ ခုသို့ ဆန်တန်ချိန် ၇.၅ သိန်းခန့် ထပ်မံ တင်ပို့ဖွယ်ရှိကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 24 Oct 2023

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ မက်ထရစ်တန်ချိန်သန်း၂၀ အထိ ထွက်ရှိလျက် ယခင်နှစ် စပါးထွက်ရှိမှု တန်ချိန် ၁၉.၇ သန်းအပေါ် ၁.၅% တိုးတက်မှုရရှိနိုင်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ဆန်စပါးလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဒုတိယအတွင်းဝန် Leocadio Sebastian က ၁၉-၁၀-၂၀၂၃ နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ဆဋ္ဌမအကြိမ် နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးညီလာခံ၌ သတင်းထောက်များသို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ယခုနှစ် ဇူလိုင်လမှ စက်တင်ဘာလအထိ တတိယသုံးလပတ်တွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှ စပါးမက်ထရစ်တန်ချိန် ၃.၈၀ သန်း ထွက်ရှိနိုင်ပြီး  ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကာလတူ၌ စပါးထွက်ရှိမှု တန်ချိန် ၃.၇၉ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၀.၃% ခန့် တိုးတက်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ဖော်ပြထားပါသည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ မိုးဆက်လက်ရွာသွန်းမှုရှိနေသဖြင့် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်၏ သက်ရောက်မှုကို ခံစားရခြင်းမရှိသေးကြောင်း၊ သာမန်အားဖြင့် ခြောက်သွေ့ရာသီကာလတွင် နေရောင်ခြည်ရရှိမှု ကောင်းမွန်ခြင်းက ဆည်ရေသွင်းစိုက်ပျိုးသည့် လယ်ယာမြေများ၌ သီးနှံထွက်ရှိမှုကို တိုးတက်များ ပြားစေကြောင်း၊ ရေလုံလောက်စွာရရှိနိုင်ခြင်းမရှိသော နယ်မြေများတွင် သီးနှံပြက္ခဒိန်ကို ပြင်ဆင်လျက် ပုံမှန်ထက်ဆောလျင်စွာ စိုက်ပျိုးစေရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ၌ စပါးဈေးနှုန်းများမြင့်မားမှုမှ တောင်သူများအနေဖြင့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိကြောင်း Sebastian က ပြောဆိုခဲ့သည်။

နိုင်ငံတစ်ဝန်း၌ ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်းများမှာ ဩဂုတ်လတွင် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၂.၁၆ ပီဆိုနှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော စပါးဈေးနှုန်း ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၇.၆၁ ပီဆိုအပေါ် ၂၅.၈% မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ်က ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သော အမျိုးသားစားနပ်ရိက္ခာအာဏာပိုင်အဖွဲ့သည် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် တောင်သူလယ်သမားများ၏ ဝင်ငွေတိုးတက်မြင့်မားစေရန်နှင့် ဆန်ဖူလုံမှုသေချာခိုင်မာစေရန် ရည်ရွယ်လျက် လယ်သမားများ ထံမှ စပါးများဝယ်ယူမှုအတွက် ပေးချေသည့် ဈေးနှုန်းကို ၁၈-၉-၂၀၂၃ နေ့တွင် တိုးမြှင့် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ခြောက်သွေ့သော စပါး ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ယခင်က ၁၉ ပီဆိုနှုန်း မှ ယခု ၂၃ ပီဆိုသို့လည်းကောင်း၊ စိုစွတ်မှုရှိသော စပါး ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၆ ပီဆိုနှုန်းမှ ယခု ၁၉ ပီဆိုနှုန်းသို့ လည်းကောင်း အသီးသီးမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Manila Times, 23 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)