ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလအတွင်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက စားအုန်းဆီ တင်ပို့မှုကိုတားမြစ်ခဲ့သည့် နောက်ပိုင်း၌ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် စားသုံးဆီပြတ်လပ်မှုကြောင့် အငယ်တန်းအဆင့်  စားအုန်းဆီတင်ပို့သည့် ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် အိန္ဒိယသို့ စားအုန်းဆီကြမ်းများကို ပေးသွင်းနိုင်မည့် အခွင့်အလမ်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ သို့ဖြစ်ရာ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားနိုင်ငံတို့နှင့် မတူညီပဲ စားအုန်းဆီ တင်ပို့မှုအပေါ် ပို့ကုန်ခွန် စည်းကြပ်ကောက်ခံမှု မရှိသည့် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ယခုအခါ အိန္ဒိယသို့  စားအုန်းဆီကြမ်း တင်ပို့မှုတွင် အရေးပါသည့် အနေအထားသို့ ရောက်ရှိလာကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့သည် အိန္ဒိယအတွက် အဓိကစားအုန်းဆီကြမ်းပေးသွင်းသည့် နိုင်ငံကြီးများ ဖြစ်လျက်ရှိသော်လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှု ရာသီ (နိုဝင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလထိ) ၌ ထိုင်းနိုင်ငံ အနေဖြင့် ဈေးကွက်ဝေစု ၁.၃၇% ရရှိရာမှ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၁၁.၆၅% သို့ လည်းကောင်း၊  ၂၀၂၂ -၂၀၂၃ ခုနှစ် ဈေးကွက်ရာသီ၏ ပထမ ၆ လအတွင်း၌ပင် ၁၅.၂၄% အထိသို့လည်းကောင်း ဈေးကွက်ဝေစု တိုးတက်တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယ ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း (SEA) ၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန် ၉၀၉၉၈ ရှိခဲ့ရာ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ တန်ချိန် ၆.၉၈ သိန်းအထိ တိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ် ပထမ ၆ လ အတွင်း စားအုန်းဆီ တန်ချိန် ၅.၇၃ သိန်းကို ထိုင်းနိုင်ငံထံမှ ဝယ်ယူတင်သွင်းခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

အမေရိကန်လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဌာန (USDA) ၏ ဇွန်လအစီရင်ခံစာပါ “စားသုံးဆီ၏ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်နှင့် ကုန်သွယ်မှုအခြေအနေ” ခေါင်းစဉ်ဖြင့် ဖော်ပြထားသော ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ လယ်ယာဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍ၌ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆီအုန်းတန်ချိန် ၃.၅ သန်းခန့် ထုတ်လုပ်ကြောင်း၊ မလေးရှားနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့၌ ပြည်ပတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု အခက်အခဲ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ၂၀၂၁-၂၀၂၂ ခုနှစ်မှ စတင်၍ ထိုင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် အိန္ဒိယဆီအုန်းဈေးကွက်တွင် ဝေစု ၁၀% ကျော် ရယူနိုင်သည်အထိ တိုးတက်ခဲ့သည့်အပြင် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်လည်း အဆိုပါ ဝေစုရရှိမှုမှာ တည်ငြိမ်လျက်ရှိကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ် ပြည်ပသို့ စားအုန်းဆီ တင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန် ၉ သိန်းအထိ တိုးတက်လျက် တတိယအကြီးဆုံး တင်ပို့သူဖြစ်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်း  ဖော်ပြခဲ့သည်။

အိန္ဒိယ SEA အသင်း၏ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Mr. BV Mehta ၏ ပြောဆိုမှုအရ ထိုင်းနိုင်ငံမှ တင်ပို့သည့် သယ်ယူပို့ဆောင်မှုအခြေအနေ ကောင်းမွန်ခြင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားတို့၏ ရေကြောင်းခရီးသည် ၁၀ ရက်မှ ၁၂ ရက်ခန့် ကြာမြင့်ခြင်းတို့အပြင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဖူးခက်မြို့မှ အိန္ဒိယနိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ မည်သည့်ဆိပ်ကမ်းသို့မဆို သယ်ပို့နိုင်သော ရေကြောင်းခရီးသည် ၄ - ၅ ရက်သာ ရှိခြင်းကလည်း ထိုင်းနိုင်ငံအတွက် အခွင့်အလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

Source: The Hindu Business Line, 14 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပဲစင်းငုံနှင့်မတ်ပဲ လက်ကျန်ပမာဏကို ကုန်သည်များက ထုတ်ဖော်တင်ပြလျက်ရှိမှုနှင့် ၎င်းပဲများ သိုလှောင်ထားရှိနိုင်မည့် ပမာဏကန့်သတ်ချက်အစီအစဉ်အား ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့များက အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိမှု အခြေအနေတို့အပေါ်  ပြန်လည်သုံးသပ်ရန်အတွက် စားသုံးသူရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ တွဲဖက်အတွင်းဝန် (Additional Secretary) Ms. Nidhi Khare ဦးဆောင်၍ ပြည်နယ်အဆင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် မြို့ပြထောက်ပံ့ရေးဦးစီးဌာနများ၊ ဗဟိုသိုလှောင်ရုံ ကော်ပိုရေးရှင်းနှင့် ပြည်နယ်အဆင့် သိုလှောင်ရုံကော်ပိုရေးရှင်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ ပါဝင်တက်ရောက် အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို ဇွန်လ ၁၄ ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သည်။

အဆိုပါ အစည်းအဝေးအပြီး သတင်းထုတ်ပြန်ရာတွင် ပြည်တွင်း၌ ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲ ဈေးနှုန်းများကို စဉ်ဆက်မပြတ်စောင့်ကြည့်ကြပ်မတ်ရန်နှင့် ၎င်းပဲများ လက်ဝယ်သိုလှောင်ထားရှိနိုင်မည့် ပမာဏကန့်သတ်ချက်ကို ဖောက်ဖျက်ကျူးလွန် သူများအား ထိရောက်စွာ အရေးယူဆောင်ရွက်ရန် ဗဟိုအစိုးရမှ ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့များသို့ ညွှန်ကြားခဲ့ကြောင်း၊  ဗဟိုနှင့် ပြည်နယ်အဆင့် သိုလှောင်ရုံကော်ပိုရေးရှင်းများ အနေဖြင့်လည်း ၎င်းတို့သိုလှောင်ရုံများရှိ ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲလက်ကျန် အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ပုံမှန်အစီရင်ခံတင်ပြရန် ညွှန်ကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲတို့နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဗဟိုနှင့် ပြည်နယ်အဆင့် သိုလှောင်ရုံကော်ပိုရေးရှင်းများနှင့် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များက ထုတ်ဖော်ကြေညာထားသည့် ကုန်လက်ကျန် အခြေအနေ၊ ဈေးကွက်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသည့် လက်လီဈေးနှုန်းများ အခြေအနေ၊ ဈေးကွက်၌ ပါဝင်လုပ်ကိုင်နေသူများ၏ အစိုးရကုန်စည်အချက်အလက်စင်္ကြန်သို့ ထုတ်ဖော်တင်ပြသည့်ပမာဏနှင့် အရောင်းဝယ်ပြုလုပ်ရာတွင် ဘဏ်များ၌ ဖော်ပြသည့် ကုန်ပမာဏတို့ ကွဲလွဲချက်များ ဖြစ်ပေါ်မှု ရှိ/မရှိ တိုက်ဆိုင်စိစစ်ရန် ပြည်နယ်အစိုးရအဖွဲ့များက ဆောင်ရွက်နေမှုအခြေအနေများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရသည်။

စားသုံးသူများ၏ လွယ်လင့်တကူ ဝယ်ယူရရှိနိုင်မှုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန်နှင့်  သိုလှောင်ဈေးကစားမှုများကို တားဆီးနိုင်ရန်အတွက် ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့တွင် အိန္ဒိယအစိုးရသည် လုပ်ငန်းအဆင့်အလိုက် အောက်တိုဘာလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲ သို‌လှောင်ထားရှိနိုင်မည့် ပမာဏကန့်သတ်ချက်များကို ချမှတ်ခဲ့ပါသည်။

လက်ကားရောင်းချသူများ အနေဖြင့် တန် ၂၀၀ အထိလည်းကောင်း၊ လက်လီရောင်းချသူများသည် ၅ တန် အထိလည်းကောင်း၊ ကွန်ယက်ဖြန့်ကျက်၍ အကြီးစား လက်လီရောင်းချသည့် လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် သိုလှောင်ရုံ၌ တန် ၂၀၀ အထိနှင့် လက်လီဆိုင်များတွင်  ၅ တန် အထိကို လည်းကောင်း၊ ပဲကြိတ်ခွဲစက် လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် နှစ်စဉ်ကြိတ်ခွဲ ထုတ်လုပ်မှုပမာဏ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် နောက်ဆုံး သုံးလအတွင်း ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ခဲ့သည့် ပမာဏတို့အနက် များရာပမာဏကို လည်းကောင်း ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲ သို‌လှောင်ထားရှိနိုင်မည့် အများဆုံးပမာဏများအဖြစ် သတ်မှတ်ထားကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Business Standard, 15 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီးဖြစ်သူ Pan Sorasak နှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ စက်မှု၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီး ဖြစ်သူ Nguyen Hong Dien တို့သည် နှစ်နိုင်ငံအကြား စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတိုးတက်စေရေးအတွက် ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးသဘောတူစာချုပ်ကို ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂ ရက်နေ့က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲသို့ နှစ်နိုင်ငံဖက်မှ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများမှ အရာထမ်း ကိုယ်စားလှယ်များ တက်ရောက်ခဲ့ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီး Sorasak က ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့သည် ကာလရှည်ကြာ နီးကပ်စွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပြီး ဆက်လက်၍ စီးပွားရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကဏ္ဍတို့တွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အကျိုး ကျေးဇူးဖြစ်ထွန်းစေရေးအတွက် ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်မှုကို ပိုမိုခိုင်မာစေရန် ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဝန်ကြီးက နှစ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးသဘောတူစာချုပ်ကို ၂ဝဝ၅ ခုနှစ်တွင် စတင်အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်းနှင့် သဘောတူစာချုပ်အရ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့်ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့မှ ထွက်ရှိသော ကုန်စည်များအတွက် ဦးစားပေးအကောက်ခွန်မူဝါဒကို ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ စက်မှု၊ စီးပွားရေးနှင့် ကူသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီး Nguyen Hong Dien ကလည်း နှစ်နိုင်ငံသဘောတူစာချုပ်အရ နှစ်ဖက်နိုင်ငံများမှ ထွက်ရှိသည့်ကုန်စည်များအနေဖြင့် နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းသော အကောက်ခွန်နှုန်းထား မူဝါဒများကို အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိကြောင်းနှင့် သဘောတူစာချုပ်အရ ကုန်သွယ်မှုကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် လယ်ယာထွက်ကုန်နှင့် စက်မှုထုတ်ကုန်များကဏ္ဍတွင် ကုန်သွယ်မှုကို တိုးတက်စေရန် အားပေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဝန်ကြီး Nguyen က အာဆီယံကုန်စည် ကုန်သွယ်မှုသဘောတူစာချုပ်သာမက နှစ်နိုင်ငံအကြားကုန်သွယ်မှုမြှင့်တင်ရေးသဘောတူစာချုပ် (၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄) ကိုချုပ်ဆိုခြင်းဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ရှိ ကုန်စည်တင်သွင်း၊ တင်ပို့မှုတို့ကို တိုးတက်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အကောင်းဆုံးသော အကျိုးကျေးဇူးများရရှိစေရန် နှစ်နိုင်ငံရှိ ထုတ်လုပ်သူများ၊ တင်ပို့သူများနှင့် တင်သွင်းသူများအကြား အတူတစ်ကွပူးပေါင်းဆောင်ရွက် သွားကြမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် ပထမလေးလအတွင်း ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနှင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ကြား ကုန်သွယ်မှုမှာ ဒေါ်လာ ၂, ၄၃ဝ သန်းရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: Khmer Times, 5 June, 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံအစိုးရက အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကို တင်သွင်းခွင့်ပြုခဲ့ပြီးသည့်နောက် နိုင်ငံအနှံ့အပြားတွင် ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းများ သိသာစွာကျဆင်းခဲ့ပါသည်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အစိုးရပိုင်ကုန်သွယ်မှု အဖွဲ့အစည်း၏ အချက်အလက်များအရ ဇွန်လ ၅ ရက် (တနင်္လာနေ့) ဈေးနှုန်းမှာ ပြည်တွင်းကြက်သွန်နီ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် တာကာငွေ ၈၀ မှ ၉၀ အထိ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဇွန်လ ၄ ရက်နေ့ လက်လီဈေးနှုန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက တာကာငွေ ၁၀ ကျဆင်းသွားကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ယခင်လတွင် ပြည်တွင်းကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းမှာ ၈၁ ရာခိုင်နှုန်းခန့် မြင့်တက်သွားပြီးနောက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ဈေးကွက်မတည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ကြက်သွန်နီများကို တင်သွင်းနိုင်ရန် စီစဉ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသား စားသုံးသူများအခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (DNCRP) ၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်၊ AHM Shafiquzzaman က ကြက်သွန်နီများကို တင်သွင်းခွင့်ပြုပြီးနောက် တစ်နေ့တွင် ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်းမှာ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် တာကာငွေ ၁၀ နှုန်းဖြင့် ကျဆင်းလာခြင်းသည် ကုန်သည်အချို့က အကျိုးအမြတ်အတွက် ဈေးကွက်ကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်နေခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုပြောဆိုခဲ့ပါသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းကြက်သွန်နီထုတ်လုပ်သည့်ဒေသဖြစ်သော Pabna မှ လယ်သမားများက Dhaka၊ Chattogram နှင့် Sylhet ဒေသများရှိ အကြီးစားကုန်သည်များသည် ဒေသများရှိ ကြက်သွန်နီလက်ကားစျေးကို ထိန်းချုပ် နေကြကြောင်း၊ ၄င်းတို့သည် ဒေသခံ အရောင်းကိုယ်စားလှယ်များထံမှ ကုန်လက်ကျန်လုံ‌လောက်သည်အထိ ဝယ်ယူနေကြကြောင်းနှင့် ကုန်လက်ကျန်များလာသည်နှင့် ဈေးကွက်ကို ကြိုးကိုင်ခြယ်လှယ်နေကြကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။

စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးအဆင့်မြင့်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး Tapan Kanti Ghosh က မသမာသော ကုန်သည်များသည် ယခင်လကတည်းက ကြက်သွန်နီဈေးနှုန်း ကြီးမြင့်မှုအပေါ် အခွင့်အရေးယူခဲ့ကြောင်း၊ ဈေးကွက်အတွင်း တည်ငြိမ်မှုဖြစ်လာသည့်အချိန်အထိ တင်သွင်းမှုများကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် တာကာငွေ ၅၀ အထိ ကျဆင်းလာသည့်အချိန်မှသာ တင်သွင်းမှုများအား ရပ်တန့်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။

စိုက်ပျိုရေးဝန်ကြီးဌာနအရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားမှုအရ ဇွန် ၅ ရက်နေ့၊ ပထမဆုံးနေ့တွင် ကြက်သွန်နီတန်ချိန် ၂၈၀,၈၀၀ အတွက် တင်သွင်းခွင့်ပါမစ်လျှောက်ထားမှုပေါင်း ၂၁၀ ခုကို ခွင့်ပြုခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ Bhomra Clearing and Forwarding Agents (အကောက်ခွန်ရှင်းလင်းရေးအဖွဲ့) ၏ ပြောကြားမှုအရ ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့တွင် Bhomra ဆိပ်ကမ်းသို့ ကြက်သွန်နီ တန်ချိန် ၃၃၀ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်းလည်း သိရှိရပါသည်။

လက်ရှိကာလတွင် ကြက်သွန်နီစျေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေမှုကြောင့် စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ဝန်ကြီးဌာနက မေလ ၁၄ ရက်နေ့တွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ ကြက်သွန်နီများကို တင်သွင်းခွင့်ပြုရန် စာဖြင့်အကြောင်း ကြားခဲ့ကြောင်း၊ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့မှ စတင်၍ ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ ဈေးကောင်းရရှိစေရန် ကြက်သွန်နီတင်သွင်းမှုကို ရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏အချက်အလက်များအရ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ နှစ်စဉ်ကြက်သွန်နီဝယ်လိုအားမှာ တန်ချိန် ၂၅ သိန်းရှိကြောင်း၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ဝန်ကြီးဌာနက ယခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှု တန်ချိန် ၃၄ သိန်း ရှိမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

သို့သော် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင် သိုလှောင်ရုံများ မရှိခြင်းကြောင့် နှစ်စဉ်ပြည်တွင်းအထွက်နှုန်းအနေဖြင့် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှာ အလေအလွင့်များဖြစ်လျက်ရှိသည့်အတွက် ကြက်သွန်နီ တန်ချိန် ၆.၅ သိန်းအား တင်သွင်းရန်လို အပ်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: The Daily Star, 6 June, 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့၊ Reuters သတင်းဌာန၏ Survey တစ်ခုဖော်ပြချက်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုများ တည်ငြိမ်လျက်ရှိကာ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ယခုနှစ်ကာလအထိ အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့၍ မေလကုန်၏ မလေးရှားစားအုန်းဆီ လက်ကျန်မှာ ပိုမိုများပြားနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အဆိုပါ Surveyတွင် သဘောထားမေးမြန်းခဲ့သော ပါဝင်သူများ၏ခန့်မှန်းမှုအရ မလေးရှားနိုင်ငံတွင် သုံးလအတွင်း ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းခဲ့ရာမှ ရုတ်တရက် တန်ချိန် ၁.၆ သန်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သဖြင့် ဧပြီလထက် ၆.၈ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြှင့်သိုလှောင်နိုင်မည် ဟု ခန့်မှန်းထားရာ ယခင်နှစ်ထက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပိုမိုများပြားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးမားဆုံး ဆီအုန်းထုတ်လုပ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလနောက်ပိုင်းတွင် တန်ချိန် ၁.၄၅ သန်း တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ရာခိုင်နှုန်းအားဖြင့် ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်ရပါသည်။ TransGraph အကြံပေးလုပ်ငန်း၏ ဦးဆောင်ညွှန်ကြားရေးမှူး Nagaraj Meda က ပြောကြားရာတွင် ရာသီဥတုကောင်းမွန်မှု၊ ရိတ်သိမ်းရက်များပြားမှု၊ အထွက်နှုန်းတိုးတက်လာမှုတို့ကြောင့် မလေးရှားနိုင်ငံတွင် စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်မှုမှာ ယခင်လထက် ပိုမို တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

လတ်တလောရက်သတ္တပတ်များအတွင်း ပို့ကုန်အခွန်များ လျှော့ချလိုက်သော ပြိုင်ဖက်အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာခြင်းကြောင့် စားအုန်းဆီပို့ကုန်မှာ တန်ချိန် ၁.၀၈ သန်းအထိ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ရာ ၀.၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့် တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ အဓိကတင်သွင်း သူ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်မားသော စားအုန်းဆီများအစား ဈေးနှုန်းချိုသာသော ပဲပုပ်ဆီ နှင့် နေကြာဆီများကို အစားထိုးတင်သွင်းခဲ့ခြင်းကြောင့် မေလအတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီ တင်သွင်းမှု မှာ ၂၇ လအတွင်း လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း အရောင်းကိုယ်စားလှယ်များက Reuters သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ယခုနှစ်အတွင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီကုန်ကြမ်းရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းမှာ အကျလမ်း ကြောင်းဖက်သို့ ဦီးတည်နေပြီး ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းခဲ့ကာ အခြားဆီများဖြစ်သော ပဲပုပ်စေ့ဆီ နှင့် နေကြာဆီတို့နှင့် ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို တိုးတက်စေ ခဲ့ပါသည်။မလေးရှားနိုင်ငံ၏ သင်္ဘောတင်ပို့မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အဓိကတင်ပို့နေသည့်နေရာများမှ ဝယ်လိုအားတိုးတက်လာခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်မှုမြင့်တက်လာခြင်းတို့ကြောင့် ဇွန်လမှစတင်၍ သင်္ဘောတင်ပို့မှုများ တိုးတက်လာနိုင်ကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ခန့်မှန်းထားပါသည်။

မလေးရှားစားအုန်းဆီအသင်းအဖွဲ့ (Malaysian Palm Oil Board) MPOB အနေဖြင့် ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကိန်းဂဏန်းသတင်းအချက်အလက်ထုတ်ပြန်သွားရန် စီစဉ်ထားပြီး မေလအတွက် အောက်ပါအတိုင်း ခန့်မှန်းထားပါသည်-

အထက်ပါခန့်မှန်းအထွက်နှုန်းများအပြင် ဧပြီလအတွင်း တရားဝင်ကုန်လက်ကျန် တန်ချိန် ၁,၄၉၇, ၅၃၅ နှင့် မေလခန့်မှန်းထုတ်လုပ်မှုနှင့်တင်သွင်းမှုတို့ကို ပေါင်းစပ်လိုက်ပါက မေလအတွင်း စုစုပေါင်းအရောင်းတန်ချိန်မှာ တန်ချိန် 2,987,535 ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တင်ပို့မှုအလယ်အလတ်တန်ဖိုးနှင့် ခန့်မှန်းကုန်အပိတ်လက်ကျန်ကိန်းဂဏန်းများအရ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ မေလအတွင်း စားအုန်းဆီစားသုံးမှုမှာ ခန့်မှန်းတန်ချိန် ၃၀၅,၅၃၅ ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: Channel News Asia, 6 June  2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)