ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

အခြေခံစားသောက်ကုန်များ၏ လက်လီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာသည့်ကာလအတွင်း အိန္ဒိယအစိုးရအနေဖြင့် မကြာမီကျင်းပမည့် လေလံပထမအသုတ်တွင် စားသုံးသူအုပ်စုနှင့် ကုန်သည်များကို အရန်သိုလှောင်ထားသည်များအနက်မှ ဆန်တန်ချိန် ၅ သိန်းနှင့် ဂျုံတန်ချိန် ၄ သိန်းကို ရောင်းချပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်လီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမှုကို ထိန်းကျောင်းသည့် ဗဟိုအစိုးရ၏ ရေရှည်စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း  Economic Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာသော ဈေးကွက်အတွင်း ရောင်းချမှုအစီအစဉ် (OMMSS) ကို အိန္ဒိယ၏ စားသောက်ကုန်ဝယ်ယူဖြန့်ဖြူးရေးအေဂျင်စီဖြစ်သည့် FCI အနေဖြင့် စတင်ဆောင်ရွက်ရန် လမ်းညွှန်ထားကြောင်းဖြင့် FCI က PTI သတင်းမီဒီယာသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဇွန် ၁၂ ရက်နေ့တွင် သိုလှောင်မှုကို စစ်ဆေးခြင်းနှင့် ဈေးနှုန်းကြီးမြင့်မှုကို ထိန်းသိမ်းခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အစိုးရအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လအထိ ဂျုံလက်ကျန်ပမာဏကို ချက်ချင်း ကန့်သတ်ထားရှိခဲ့ကြောင်း၊ OMMSS နှင့်အညီ FCI ရှိ Central Pool သိုလှောင်ရုံမှ စားသုံးသူအုပ်စုနှင့် ကုန်သည်များကို ဂျုံတန်ချိန် ၁၅ သိန်းကို ထုတ်ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဆန်ကို ရောင်းချမည်ဖြစ်သော်လည်း စုစုပေါင်းရောင်းချမည့်ပမာဏကို ဗဟိုအစိုးရက မသတ်မှတ်ခဲ့ကြောင်းဖြင့် သိရသည်။

ဂျုံလက်ကျန်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန် အစိုးရအနေဖြင့် လေလံပွဲတွင် ပါဝင်ခဲ့သူများတွက် ဂျုံ လက်ကျန်စောင့်ကြည့်ခြင်းစနစ်ဝင်ပေါက်နှင့်စပ်လျဉ်းသည့်ကြေညာချက်များကို လိုက်နာရမည်ဟု သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အခြေအနေခိုင်မာပါက OMSS အတွက် အသုံးပြုနိုင်မည့် ပိုလျှံသည့် ဂျုံတန်ချိန် ၈၇ သိန်းနှင့် ဆန်တန်ချိန် ၂၈၂ သိန်း ရှိပါကြောင်း၊ အမျိုးသား အစားအသောက် ဘေးကင်းလုံခြုံမှုဆိုင်ရာ အက်ဥပဒေအရ လိုအပ်ချက်များကို ပြည့်စုံစေသည့်အပြင် ထပ်မံပိုလျှံမှု ဖြစ်ပါကြောင်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် ၎င်းအစားအသောက်ဥပဒေအရ လူပေါင်းသန်း ၈၀၀ အတွက် စား သောက်ကုန်များ အခမဲ့ထောက်ပံ့ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကျန်သန်းပေါင်း ၆၀၀ ကို သင့်လျော်သော ဈေးနှုန်းဖြင့် ဂျုံ၊ ဆန်တို့ ရရှိစေရေး ဆောင်ရွက်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်လီဈေးနှုန်းများ လျှော့ချဖို့ လိုအပ်လာခဲ့ပါက ဂျုံသွင်းကုန်အခွန်များ လျှော့ချခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် FCI ၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Ashok K Meena က ပြောကြားခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် ဂျုံအပေါ် သွင်းကုန်အခွန်မှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ကြောင်း၊ ယခင်နှစ်က အစိုးရအနေ ဖြင့် ပြည်တွင်းရောင်းလိုအား မြှင့်တင်ရန်နှင့် ဈေးနှုန်းများကို ထိန်းချုပ်ရန် ဂျုံတင်သွင်းမှုကို တားမြစ်ခဲ့ကြောင်း၊ ယခင်ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် OMSS အသုံးပြုခဲ့မှုဖြင့် ဂျုံတန်ချိန် ၃၄ သိန်းကို ရောင်းချပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်းဖြင့် သိရသည်။ ဇွန်လ ၁၂ ရက်နေ့က အစားအသောက်သမဂ္ဂ၏ ပြောကြားမှုတွင် ဂျုံအတွက် လက်ကျန်ပမာဏကန့်သတ်ရခြင်းမျာ မသမာသူများက လက်ကျန်ကို ထိန်းချုပ်ပြီး ရှားပါးအောင် ဆောင်ရွက်နေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယခင်လတွင် ၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဈေးများ ကြီးမြင့်ခဲ့ရကြောင်းဖြင့် သိရသည်။

ဂျုံဈေးနှုန်းများမှာ ယခင်လက တစ်ကွင်တယ်လ်ယူနစ်လျှင် ရူပီးငွေ ၂၁၂၉ ရှိရာမှ ဇွန်လ ၇ ရက်နေ့ တွင် ရူပီးငွေ ၂၃၀၂ သို့ ကြီးမြင့်လာခဲ့ကြောင်း၊ ဂျုံကုန်သည်များ သို့မဟုတ် လက်ကား သမားများ အတွက် လက်ကျန်ထားရှိရမည့်ပမာဏမှာ တန်ချိန် ၃၀၀၀၊ လက်လီသမားများအတွက် ၁၀ တန်၊ လက်လီဆိုင်ကြီးများ၏ ဆိုင်ခွဲတစ်ခုစီလျှင် ၁၀ တန်နှင့် ၎င်းတို့၏ သိုလှောင်ရုံများအတွက် တန်ချိန် ၃၀၀၀ ဖြင့် ထားရှိရန် ကန့်သတ်ထားကြောင်း Economic Times သတင်းဌာနတွင် ဖော်ပြ ထားသည်။                                                              

Source: Economic Times, Jun 23, 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ဖိလစ်ပိုင် ဈေးကွက်သို့ ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် ဆန်တန်ချိန် ၂၅၇၅ ခန့် တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ဆန်စပါးအသင်းချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Oknha Chan Sokheang က (၂၆-၆-၂၀၂၃) တနင်္လာနေ့တွင် အတည်ပြုပြောကြားခဲ့သည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ ဆန်တင်ပို့ရောင်းချမှုဈေးကွက် စတင်ဖွင့်လှစ်သည့် အခမ်းအနားတွင် ကမ္ဘောဒီးယား ဆန်ဈေးကွက်ရှာဖွေရန် အမြဲကြိုးစားနေသည့် ခမာစားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့နှင့် တော်ဝင် အစိုးရ၏ ပထမဆုံးအကြိမ် အကြီးစားတင်ပို့မှုကို လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း Mr. Sokheng က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသည့် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ လာရောက်ခဲ့သည့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသမ္မတ အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံများမှ အစိုးရအကြီးအကဲများနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် ကမ္ဘောဒီးယားဆန်များကို ပိုမိုဝယ်ယူပေးကြရန် ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်က တောင်းဆိုခဲ့သည်။

စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ အထူးသဖြင့် Green Trade ကုမ္ပဏီနှင့် ကောင်းမွန်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့မှုအပြင် ၎င်း၏ ကြိုးစားအားထုတ်မှုတို့အတွက် ဖိလစ်ပိုင်တွင် ဆန်ဈေးကွက်ဖွင့်လှစ်ရန် ဦးဆောင်ခဲ့သော ကမ္ဘောဒီးယား ဆန်စပါးအသင်းချုပ်အား စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး Mr. Pan Sosak က ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခဲ့ပြီး အခြားသော ဈေးကွက်ရှာဖွေမှုများကိုလည်း ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားကြရန် တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဖိလစ်ပိုင်သံအမတ်ကြီး Ms. Maria Amelita C Aquino ကလည်း ဆန်ကုန်သွယ်မှု တိုးတက်ခြင်းနှင့် အထူးသဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်ဈေးကွက်သို့ ကမ္ဘောဒီးယားဆန် တင်ပို့နိုင်မှု ကို ချီးကျူးခဲ့သည်။ အခြားသော ဆန်တင်သွင်းသူများထံသို့ ကမ္ဘောဒီးယား၏ အလားအလာရှိသည့် ဆန်များကို မှာယူနိုင်ကြောင်း နမူနာအဖြစ် ပြသနိုင်ရန်အတွက် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ သွင်းကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့်အတူ Khmer Food Group မှ အဆိုပါ ဆန်တင်ပို့မှုကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: The Hindu Business Line, 27 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

မလေးရှားနိုင်ငံ၏  ဆီအုန်းအကြီးဆုံးထုတ်လုပ်သည့် ဆာဗားပြည်နယ်ရှိ ဆီအုန်းနယ်မြေများသည် အယ်လ်နီညို၏ အစောပိုင်းကာလ အရိပ်ငွေ့များကြောင့် စိုက်ပျိုးရေပြတ်လပ်မှုကို ကြုံတွေ့လာရခြင်း၊ အထွက်နှုန်းများ လျော့ကျလာခြင်း၊ အစေ့အဆံ ဖြစ်ထွန်းမှု ပိုမိုဆိုးရွားစွာ လျော့ကျလာခြင်းတို့အပြင် လွန်ခဲ့သော ၃ နှစ်ကတည်းက လုပ်သားအင်အားမှာလည်း ပြတ်လပ်လာကြောင်း The Edge Malaysia သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးဆုံး စားအုန်းဆီထုတ်လုပ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံသည် မိုးရေချိန်လျော့ နည်းမှုနှင့် အပူချိန် ၀.၅ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်မှ ၁.၀ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အကြား မြင့်တက်လာမှုတို့နှင့်အတူ ယခုနှစ် ဇွန်လမှ နိုဝင်ဘာလအထိ ဖြစ်ပေါ်နိုင်မည့် အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်၏ သက်ရောက်ထိခိုက်ကို အားအနည်းငယ်မှ အသင့်အတင့်သာရှိရန် မျှော်လင့်လျက်ရှိသည်။

ရာသီဥတုဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ပူပင်မှုများကြောင့် ၎င်းတို့အနေဖြင့် အထွက်ပမာဏ ခန့်မှန်းချက်ကို လျော့ချခဲ့ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ ထုတ်လုပ်မှု ၁၀% မှ ၁၅% အထိ ကျဆင်းနိုင်ကြောင်းဖြင့် ဆာဗားပြည်နယ်မှ အလယ်အလတ်အဆင့် စိုက်ပျိုးရေးကုမ္ပဏီတစ်ခု၏ အကြီးတန်းမန်နေဂျာဖြစ်သူ Mark Adrian  က ပြောဆိုပါသည်။

ဆာဗားပြည်နယ်ရှိ ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးသူများက ဖေဖော်ဝါရီလမှ စတင်၍ ရာသီဥတုပူပြင်းမှုကြောင့် ရိတ်သိမ်းရရှိသည့် ဆီအုန်းသီးနှံများ၏ အလေးချိန်မှာ ၁၀% မှ ၁၅% အကြား ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း၊ ဤဖြစ်စဉ်သည် သီးနှံအများအပြားထွက်ရှိမည့် လာမည့် ဇူလိုင်မှ စက်တင်ဘာလအထိ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။

ခြံမြေမန်နေဂျာတစ်ဦးဖြစ်သူ Fabian Lim က ၎င်း၏ ဆီအုန်းသီးနှံများ အရွယ်အစားမှာ သေးငယ်လာသည့်အပြင် ရေပြတ်လပ်မှုအရိပ်အငွေ့ ကြုံတွေ့လာရကြောင်း၊ နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှအားဖြင့် ဆီအုန်းတစ်ခိုင်လျှင် ၂၂ ကီလိုဂရမ်ရှိရာမှ မေလခူးဆွတ်ရရှိမှုတွင် တစ်ခိုင်လျှင် ၂၀ ကီလိုဂရမ်သာရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘော်နီယိုကျွန်းရှိ အဆိုပါဆာဗားပြည်နယ်သည် မလေးရှားနိုင်ငံ ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးဧရိယာ၏ ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ဈေး အသက်သာဆုံး စားသုံးဆီအတွက် ဝယ်လိုအားမှာ ကြီးထွားလာသော်လည်း လွန်ခဲ့သော ၄ နှစ်ကျော်ကတည်းက မလေးရှားဆီအုန်းထုတ်လုပ်မှုမှာ တိုးတက်မှုမရှိကြောင်း၊ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းနှင့် ရုရှား-ယူကရိန်းအရေးခင်းကြောင့် ကုန်ကျစရိတ်များ ဖောင်းပွလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည့်အပြင် ဓာတ်မြေဩဇာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ပြတ်လပ်မှုကြောင့် ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးသူများအနေဖြင့် ရောင်းလိုအားကျပ်တည်းမှု နောက်ထပ် ၁ နှစ် ကြုံတွေ့ လာနိုင်ချေအပေါ် အားတင်းနေကြရကြောင်း The Edge Malaysia သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

မလေးရှားအစိုးရအနေဖြင့် အလုပ်ခန့်ထားခြင်းဆိုင်ရာကန့်သတ်ချက်များကို ဖြေလျှော့ပြီးသည့်နောက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် မလေးရှားသို့ ရွှေ့ပြောင်းခိုလှုံသူများ၌ ကပ်ရောဂါကြောင့် ဖြစ်ပေါ် လာသော ဆိုးရွားလာသည့် လုပ်သားပြဿနာသည် စတင်သက်သာလာခဲ့သော်လည်း ဆီအုန်းလုပ်ငန်းသည် အဓိကရိတ်သိမ်းရာသီဖြစ်သည့် ဇူလိုင်မှ စက်တင်ဘာလအထိ မတိုင်မီတွင် လုပ်သားလိုအပ်မှုကို ကြုံတွေ့လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

Source: The Edge Malaysia, 15 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ဦးစားပေး စက်မှုလယ်ယာသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သော သီဟိုဠ်စေ့၏ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်မှုကို တိုးမြှင့်နိုင်ရေးအတွက် အမျိုးသားအဆင့် သီဟိုဠ်စေ့ဆိုင်ရာမူဝါဒ (၂၀၂၂-၂၀၂၇) ကို ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။

စာမျက်နှာ ၁၀၆ မျက်နှာအထိ ပါဝင်သော အဆိုပါမူဝါဒအသစ်ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့၊ ဝန်ကြီးများကောင်စီအစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား သီဟိုဠ်စေ့၏ ယှဉ်ပြိုင်မှုစွမ်းအား ရေရှည်တည်တံ့စေပြီး စီးပွားရေးဈေးကွက် ဖြန့်ကျက်နိုင်မှု ရှိစေရန်နှင့် မကြာမီအနာဂတ်၌ နိုင်ငံအတွင်း၊ အာဆီယံဒေသအတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တို့တွင် အဓိက သီဟိုဠ်စေ့ ထုတ်လုပ်သူနှင့် တင်ပို့သူအဖြစ်သို့ အသွင်ပြောင်းလဲစေရရန်အလို့ငှာ  ထုတ်လုပ်မှု၊ ကိုင်တွယ်ပြုပြင်မှုနှင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု အခြေအနေတို့ကို တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ရေးဆွဲခဲ့ကြောင်း စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီး Mr. Pan Sorasak က ပြောကြားခဲ့သည်။

အဆိုပါ သီဟိုဠ်စေ့ဆိုင်ရာမူဝါဒသည် သီဟိုဠ်စေ့၏ အထွက်နှုန်း၊ အရည်အသွေး၊ ကွဲပြားမှု၊ ထုတ်လုပ်မှုဖြစ်စဉ်၊ တင်ပို့မှုနှင့် တန်ဖိုးမြှင့်တင်မှုတို့တွင် ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေမည့် မောင်းနှင်အားတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး လမ်းပြမြေပုံတစ်ခုလည်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဈေးကွက်အဟောင်းများကို ထိန်းသိမ်းသကဲ့သို့ ရေရှည်တည်တံ့သော ဈေးကွက်အသစ်များကို ရှာဖွေခြင်းဖြင့် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဆွဲဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ထပ်ဆင့်တိုးတန်ဖိုးနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများကို ပိုမိုဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အကျိုးရလဒ်အားဖြင့် ဆင်းရဲမှုလျှော့ချခြင်း၊ လုပ်သားရွှေ့ပြောင်းမှုဖြစ်စဉ်များ လျှော့ချခြင်းနှင့် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးမြှင့်တင်မှုတို့ကို အထောက်အပံ့ပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း Khmer Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

ကမ္ဘောဒီးယား လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောနှင့် ငါးလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် သီဟိုဠ် စိုက်ပျိုးဧရိယာ ၄၃၅၇၃၃ ဧကအနက် ၃၃၀၈၆၁ ဧကမှ ရိတ်သိမ်းခူးဆွတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ အထွက်ပမာဏမှာ တန်ချိန် ၅၀၈၂၈၃ တန် ရှိကြောင်း၊ ၎င်းအနက် လတ်ဆတ်သီဟိုဠ်စေ့တန်ချိန် ၄၇၁၅၂၀ တန်နှင့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်သည့် ကုန်စည်တန်ချိန် ၁၅၅၇ တန်ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

Source: Khmer Times, 16 June 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ယခုနှစ်၌ အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်၏ သက်ရောက်မှုကြောင့် သီးနှံရိတ်သိမ်းရရှိနိုင်မှု ကျဆင်းမည့် ဘေးအန္တရာယ်မြင့်မားလာသည့် အခြေအနေတွင် အဓိကစားနပ်ရိက္ခာများ လုံလောက်မှုရှိရန် လိုအပ်ချက်အပေါ် စီမံဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် အိန္ဒိယနိုင်ငံထံမှ ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်း ဝယ်ယူတင်သွင်းရန် သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေသခံလယ်သမားများက မကြာခဏ ကန့်ကွက်လေ့ရှိသည့် ပြည်ပမှ ဆန်တင်သွင်းမှု အစီအမံကို လူကြိုက်များခြင်းမရှိသော်လည်း မိမိတို့အနေဖြင့် အစပြုလုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ အရန်ထားရှိသည့်ဆန်များ လက်ကျန်နည်းပါးသည့်အချိန်တွင် အဆိုပါတင်သွင်းမည့် ဆန်များကို ဖြန့်ဖြူးမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကာလအတွင်း ဈေးနှုန်းများမြင့် တက်ခဲ့ပါက ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ရန်အတွက် အရန်ရိက္ခာ လုံလောက်စွာရှိရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ အစိုးရအနေဖြင့် မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို အိန္ဒိယနိုင်ငံထံမှ ဆန်တန်ချိန် ၁ သန်း ဝယ်ယူရရှိနိုင်မည့် နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်းဖြင့် အင်ဒိုနီးရှားကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး Mr. Zulkifli Hasan က ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့သော မေလနှောင်းပိုင်းတွင်  တစ်နိုင်ငံလုံး၌ ကြက်သွန်ဖြူ လက်ကျန်နည်းပါးလျက်ရှိပြီး စျေးနှုန်းမြင့်မားနေမှုကိုကျဆင်းစေရန်အတွက် ပြည်ပမှတင်သွင်းခွင့်ပြုရန် အမျိုးသားစားနပ်ရိက္ခာအေဂျင်စီက တောင်းဆိုသော်လည်း ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် တင်သွင်းသည့် ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို လျှော့ချသင့်ကြောင်း ပြောဆိုလျက် ကြက်သွန်ဖြူ တင်သွင်းမှုကို Mr. Zulkifli က ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် သဘောတူညီချက်မရသေးမီ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလကတည်းကပင် ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်းနှင့် ပါကစ္စတန်တို့အပါအဝင် ပြည်ပနိုင်ငံများမှ စုစုပေါင်းဆန်တန်ချိန် ၅ သိန်းကို အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရက မှာယူခဲ့ပြီး အမျိုးသားစားနပ်ရိက္ခာအေဂျင်စီ၏ ဖော်ပြချက်အရ ယခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၂ သန်းခန့် တင်သွင်းရန်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အစိုးရ၏ အဆိုပါသွင်းကုန်အစီအစဉ်သည် လယ်သမားများကို တုန်လှုပ်စေခဲ့ပြီး အရှေ့ ဂျာဗားနှင့် အလယ်ပိုင်းဂျာဗား ဒေသများရှိ လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူများက လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်၌ပင် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းစေနိုင်သည့် အဆိုပါအစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ကြောင်း မတ် ၂၇ ရက်နေ့၌ The Jakarta Post သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့ကြသည်။ အင်ဒိုနီးရှား လယ်သမားများသည် ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် သွင်းအားစုပြဿနာများကြောင့် ဓာတ်မြေဩဇာဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းအပါအဝင် လွန်ခဲ့သည့်လများအတွင်း အခက်အခဲများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်အချို့ကမူ အစိုးရအနေဖြင့် ဆန်တင်သွင်းခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်လျက် ယခုနှစ်တွင် နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်ရရှိနိုင်မည့် အခြေအနေကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သိရှိနိုင်မည့် သြဂုတ်လအထိ စောင့်ဆိုင်းရန် တိုက်တွန်းလျက်ရှိသည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအပါအဝင် အချို့နိုင်ငံများက ၎င်းတို့၏ကုန်စည်တင်ပို့မှုများကို ကန့်သတ်ရန် ကြိုးပမ်းနေမှုများကြောင့် ဆန်ဝယ်ယူရေးမှာ ပုံမှန်ထက် ပိုမိုခက်ခဲမည့် အခြေအနေရှိသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် လက်ရှိတွင် တင်ပို့နေသည့် ဆန်တန်ချိန် ၇.၁ သန်းမှ ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် နှစ်စဉ် ဆန်တန်ချိန် ၄ သန်းသာ တင်ပို့နိုင်မည်ဟု မကြာသေးမီက ကြေညာခဲ့သည်။

သို့ရာတွင် အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာ တို့ကဲ့သို့ ဆန်ထုတ်လုပ်သည့် နိုင်ငံများသည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းကုန်လက်ကျန်လိုအပ်ချက်ကို အလွယ်တကူ အဆင်သင့် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သဖြင့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်မူဝါဒ ပြောင်းလဲမှုအပေါ်  စိုးရိမ်စရာမရှိကြောင်း အစိုးရထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးအေဂျင်စီ (Bulog) က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Asia News Network, 19 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)