အမှတ်တံဆိပ်ပါဘူးသွင်းသောက်ရေသန့်နှင့် အမှတ်တံဆိပ်ပါ စားသုံးဆီကို ထိန်းချုပ်အစား အသောက်အဖြစ်သတ်မှတ်လိုက်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံအစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ၂၀၂၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၂၇ ရက်စွဲဖြင့် အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့အပေါ်မှာ အမိန့်စာ မထုတ်ခင် ကထက် ဘာတွေထူးခြားသက်ရောက်လာနိုင်လဲလို့ ဆွေးနွေးမေးမြန်းကြသလို ထိန်းချုပ်အစားအ သောက် အမိန့်စာကို စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနက ထုတ်တယ်လို့ထင်လို့ မေးလာသူလဲရှိပါတယ်။ မိမိတို့စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနကို အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး ဦးစီးဌာနလို့ ထင်နေတာ မျိုးလဲမကြာခဏ ကြုံရတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ထိန်းချုပ်အစားအသောက်ကို မဆွေးနွေးခင် ဌာန နှစ်ခုကို ကွဲပြားအောင် အောက်ပါဇယားနဲ့ အကြမ်းဖျဉ်း တင်ပြချင်ပါတယ်-
ဒီဌာနနှစ်ခုဟာ သူ့ဌာနကော်မတီထဲကိုယ်ပါ၊ ကိုယ့်ဌာနကော်မတီထဲသူပါနဲ့ မိတ်ဖက်ဌာနအဖြစ် အတူတွဲဆောင်ရွက်ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဈေးဆိုင်များကိုအတူကွင်းဆင်းစစ်ဆေးကြသလို လူထုအသိပညာ ပေးဟောပြောပွဲနှင့် ဆွေးနွေးပွဲများမှာလည်း တိုက်ဆိုင်ရင် အတူတွဲ၍ တလှည့်စီရှင်းလင်းဆွေးနွေး ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီလို ဌာန(၂)ခုတွဲပြီးတွေ့ကြရင်တော့ မတူမှန်းသတိထားမိကြပြန်ပါတယ်။ ဌာန(၂)ခုကို တူတယ်လို့ဘာကြောင့်ထင်ကြတာလဲဆိုတဲ့ အချက်လေးတွေကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ
- စားသုံးသူရေးရာဆိုတာကို စားသုံးသူဆိုတဲ့စကားလုံးတွေ့တာနဲ့ အစားအသောက်ပဲလို့ ထင်ပြီး ဌာနကို တူတယ်ထင်မှတ်ကြပါတယ်၊ အမှန်က စားသုံးသူဆိုတာ ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုအမျိုးမျိုးကို သုံးစွဲသူများကိုဆိုလိုတာပါ။
- စားသုံးသူရေးရာဌာနဝန်ထမ်းတွေက စားသုံးသူကာကွယ်ရေးအသိပညာပေးဟောပြောပွဲ တွေကို ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာ၊ ကျောင်း၊ ဈေး၊ လုပ်ငန်းရှင် စသည်ဖြင့် နယ်ပယ်စုံတွင် အသိပညာပေးဟောပြောပွဲ၊ ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးခြင်း၊ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းအကြံပြုခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ စားသုံးသူအခွင့်အရေးတွေ တိုင်ကြားနိုင်တာတွေ၊ ထုတ်ကုန် လုံခြုံစိတ်ချရမှုတွေ ဟောပြောနေပေမယ့် အချို့မူလတန်းကျောင်းအဆင့်လေးတွေမှာ နားလည်လက်ခံနိုင်စွမ်းအရ မှတ်သားနိုင်တာလေးတွေပဲ ရွေးပြောပေးကြပါတယ်။ ကုန်စည်နှင့်ဝန်ဆောင်မှုများ ဝယ်ယူသုံးစွဲခြင်းမပြုမီ သတိပြုရမည့်အချက်များကို နားလည်အောင်ပြောပေးရာမှာ မြင်သာတဲ့ အရောင်ဆိုးဆေးတွေနဲ့ ဥပမာပေးဖြစ်ကြတော့ FDA ဌာနကအသိပညာပေးမှုနဲ့ ရောထွေးသွားတတ်ကြတာကိုလည်း မိမိတို့ဌာနက ဝန်ထမ်းများကပဲ ကွဲပြားအောင်ရှင်းရှင်း လင်းလင်း ဟောပြောအသိပညာပေးကြရပါမယ်။
- နောက်တစ်ချက်က ကုန်စည်၊ ဝန်ဆောင်မှု ဘေးအန္တရာယ်ကင်းပြီး လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေး အတွက် ဈေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးရာမှာ ဈေးတွေ၊ ကုန်စုံဆိုင်တွေကို အဓိက သွားရောက် စစ်ဆေးမှုများရာ အများအားဖြင့် အစားအသောက်တွေနဲ့ပဲ ထိတွေ့နေရတော့ ဌာနချင်းရောထွေးမှုမဖြစ်အောင် ယခုဆိုရင် အခြားကုန်စည်အုပ်စုတွေဖြစ်တဲ့ ကလေး ကစားစရာပစ္စည်းများ၊ အိမ်သုံးလျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ စသည်ဖြင့် အခြားအုပ်စုများကိုလည်း အလေးပေးဆောင်ရွက်ကြရန် တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဆိုတာကလည်း စားသုံးသူအသုံးပြုမှုများပြီး ထိခိုက်နိုင်ခြေမြင့်မားတဲ့ကုန်စည်၊ ဝန်ဆောင်မှု များကို ဦးစားပေးကဏ္ဍများသတ်မှတ် ဆောင်ရွက်ကြရတာဖြစ်တော့ အစားအသောက်က ပါဝင်နေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
- “ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြခြင်း”ကို ဆောင်ရွက်ရာမှာလည်း FDA ဌာနက FDA ထောက်ခံချက်လာလျှောက်ထားတဲ့ သို့မဟုတ် ပြည်ပကတင်သွင်းလာတဲ့ အစားအသောက်၊ ဆေးဝါး၊ အလှကုန်များကို ထောက်ခံချက်ထုတ်ပေးရာမှာ “အမှတ်တံဆိပ်ကပ်ခြင်း”ဆိုတဲ့ ကဏ္ဍပါဝင်တဲ့အတွက် လာရောက်လျှောက်ထားတဲ့ကုန်ပစ္စည်းကို ညွှန်ကြားချက်နှင့်အညီ စိစစ်ခြင်းဖြစ်ပြီး စားသုံးသူရေးရာဌာနကတော့ ဈေးကွက်မှာရှိနေတဲ့ ကုန်စည်အားလုံးကို စိစစ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ထိန်းချုပ်အစားအသောက်အကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ရင် အမျိုးသားအစားအသောက် ဥပဒေတွင် ထိန်းချုပ်အစားအသောက်ဆိုသည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးအာဏာပိုင်အဖွဲ့က အခါအားလျော်စွာအမိန့်ကြော်ငြာစာထုတ်ပြန်၍ ထိန်းချုပ်အစားအသောက်ဟု သတ်မှတ် ထားသော အစားအသောက်ကို ဆိုသည်ဟု ပြဌာန်းထားပါသည်။ မည်သူမျှလိုင်စင်မရှိဘဲထိန်းချုပ် အစားအသောက်ကို ထုတ်လုပ်ခြင်းမပြုရ၊ မည်သူမျှလိုင်စင်မရှိဘဲ ထုတ်လုပ်ထားသော ထိန်းချုပ်အစားအသောက်ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့ခြင်း၊ သိုလှောင်ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း၊ ဖြန့်ဖြူးခြင်း သို့မဟုတ် ရောင်းချခြင်းမပြုရဟု တားမြစ်ထားပြီး၊ ဖောက်ဖျက်သော ထုတ်လုပ်သူကို ထောင်ဒဏ်၅နှစ်အထိ ဖြစ်စေ၊ ငွေဒဏ်အနည်းဆုံးကျပ်တစ်သိန်းမှ အများဆုံးကျပ်ငါးသိန်းအထိဖြစ်စေ၊ ဒဏ်နှစ်ရပ်လုံးဖြစ်စေ ချမှတ်နိုင်ပြီး ပြစ်မှုနှင့်သက်ဆိုင်သည့်ပစ္စည်းများကို ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာအဖြစ် သိမ်းဆည်းရမည်၊ သိုလှောင်ရောင်းချသူဖြစ်ပါက အထက်ပါပြစ်ဒဏ်အတိုင်းမှာပင် ထောင်ဒဏ် ၃နှစ်နှင့် ငွေဒဏ် အများဆုံးသုံးသိန်းဖြစ်ကြောင်း ဥပဒေမှာပြဌာန်းထားပါသည်။
ဒီလိုစီမံဆောင်ရွက်ခြင်းရဲ့ရည်ရွယ်ချက်များမှာ အရည်အသွေးစစ်မှန်ကောင်းမွန်ပြီး ဘေးဥပါဒ် အန္တရာယ်ကင်းရှင်းသောအစားအသောက်ကို အများပြည်သူတို့ စားသုံးနိုင်ရန်၊ ဘေးဥပါဒ် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သော ကျန်းမာရေးကိုထိခိုက်စေနိုင်သော အစားအသောက်ကို အများပြည်သူတို့ စားသုံးမိခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်၊ အစားအသောက်များ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းသို့တင်သွင်းခြင်း၊ ဖြန့်ဖြူးခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းများကို စနစ်တကျ ကွပ်ကဲထိန်းသိမ်းရန်ဖြစ်ကြောင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာန၏ အမျိုးသားအစားအသောက်ဥပဒေတွင် ဖော်ပြပါရှိပါသည်။
ထိန်းချုပ်အစားအသောက်ထုတ်လုပ်လိုသူတွေအနေနဲ့ လိုင်စင်ထုတ်ပေးခွင့်ရှိတဲ့ အစိုးရဌာန (သို့) အဖွဲ့အစည်းကို လိုင်စင်လျှောက်ထားရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်က အစားအသောက်နှင့်ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန (FDA) ကို လျှောက်ထားရမှာဖြစ်ပါတယ်။ FDA ဌာနကနေ ဆေးဝါးပိုင်းမှာတော့ သာမန်ထိန်းချုပ်ဆေးဝါးများနှင့် အထူးထိန်းချုပ်ဆေးဝါးများဆိုပြီး သတ်မှတ်ကွပ်ကဲဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အစားအသောက်အနေနဲ့တော့ ယခုမှ ထုတ်ပြန်ခြင်းဖြစ်လို့ ရင်းနှီးမှုမရှိသေးတာဖြစ်ပါတယ်။ ထိန်းချုပ်အစားအသောက်နှစ်မျိုးအနက် သောက်ရေသန့်စက်ရုံများဟာ ယခင်ကတည်းက ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးခွင့်ရရှိဖို့ FDA ထောက်ခံချက် မဖြစ်မနေလျှောက်ထားရတဲ့အတွက် အမှတ်တံဆိပ်ပါဘူးသွင်းသောက်ရေသန့်ပိုင်းကတော့ ထူးခြားမှု သိပ်မရှိဘဲ ပိုမိုလေးနက်သွားတာပဲရှိပါတယ်။ သောက်ရေသန့်ထုတ်လုပ်မှုလိုင်စင်မရှိဘဲ ပိုက်လိုင်း မှဖြစ်စေ၊ အခြားနည်းဖြစ်စေ ရေဖြန့်ဖြူးရောင်းချသူကတော့ သောက်ရေသန့်ဟုဖော်ပြရောင်းချခြင်း ပြုလုပ်လို့မရပါဘူး။
စားသုံးဆီပိုင်းမှာတော့ ယခင်တုန်းက ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးရန်အတွက် FDA မဖြစ်မနေ လျှောက်ထားရန်မလိုတဲ့အတွက် နာမည်ကျော်ကြားသောအမှတ်တံဆိပ်အချို့သာ ထောက်ခံချက်ရယူ ထားကြပါတယ်။ ယခုအမိန့်ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် အမှတ်တံဆိပ်ပါစားသုံးဆီဆိုရင်တော့ FDA လျှောက်ထားရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ယခင်ကတည်းက ဘူးသွင်းတံဆိပ်ကပ်စားသုံးဆီများအနက် ပဲဆီသန့်ဟု တံဆိပ်ကပ်ထားပြီး စားအုန်းဆီကို ပဲဆီအနံ့ထည့်ပြီး လိမ်ညာရောင်းချတော့ စားသုံးသူက မတန်တဲ့ဈေးနှုန်းကိုပေးဝယ်ရတဲ့ပြဿနာ၊ ပဲဆီ၊နှမ်းဆီ၊ နေကြာဆီစစ်စစ်ဟု အာမခံတံဆိပ်ကပ် ရောင်းချလို့ ယုံကြည်စားသုံးကြရာမှာ စစ်စစ်ဖြစ်ရုံကသာအဓိကမဟုတ်သေးဘဲ မှိုကဲ့သို့ မပါဝင်ရမည့်ဓာတ်များ မပါအောင် သန့်စင်မှုကအဓိကဖြစ်တဲ့ပြဿနာတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်သွားမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ တံဆိပ်တပ်မရောင်းတဲ့စားသုံးဆီတွေက ထုတ်ပြန်ချက်မှာ အကျုံးမဝင်ဘူး၊ မထိန်းချုပ်တော့ဘူးလားဆိုရင်တော့ FDA ဌာနက Mobile Lab တွေနဲ့ မုန့်တီ၊ သရက်ချဉ်၊ ပဲပြားတွေလို ထုတ်ပိုးထားတာမဟုတ်တဲ့ အစားအသောက်တွေတောင် နမူနာကောက်ယူစစ်ဆေးပြီး စားသုံးရန်မသင့် တွေ့ရှိပါက သိမ်းဆည်းအရေးယူမှုတွေဆောင်ရွက်ခဲ့သလိုပဲ ဈေးကွက်ထဲမှာ ခွက်ချင်ရောင်းချတဲ့ စားသုံးဆီများကိုလည်း စစ်ဆေးမှုတွေရှိလာမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဘေးကင်းမှုအပိုင်းကိုတော့ ထိန်းသိမ်းကွပ်ကဲမှုရှိနေမှာပါ။ ထိန်းချုပ်အစားအသောက်လို့ထုတ်ပြန်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပိုမိုစနစ်ကျစေဖို့ အသေးစိပ်အစီအမံများကို သက်ဆိုင်ရာဌာနနှင့် ဆက်စပ်ဌာနများက ထုတ်ပြန်သွားမှာပါ။
ထိန်းချုပ်အစားအသောက်အကြောင်းအချက်များကို တင်ပြပြီးနောက်မှာတော့ အမှတ်တံဆိပ် ပါတာတွေကိုပဲ ထိန်းချုပ်မှာဆိုတော့ အမှတ်တံဆိပ်မပါရင် မထိန်းချုပ်တော့ဘူးလား၊ ဒါဆိုအမှတ်တံဆိပ်မပါဘဲ ရောင်းတော့မှာပေါ့ ဆိုလာသူတွေအတွက် ဆက်လက်ဆွေးနွေးလိုပါတယ်။ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေနဲ့ ယခင်ကတည်းက သောက်ရေသန့် ၊ စားသုံးဆီများနှင့်ပတ်သက်ပြီး စားသုံးသူနစ်နာမှု တိုင်ကြားချက်များကို လက်ခံညှိနှိုင်းဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ရပါတယ်။ သောက်ရေသန့်နှင့် စားသုံးဆီမှာ သန့်ရမယ်ဆိုတဲ့ အခြေခံလိုအပ်ချက်အပေါ် စိတ်ကျေနပ်မှုရရှိစေခြင်း၊ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစွာအသုံးပြုခွင့်ရှိခြင်း ဆိုတဲ့ စားသုံးသူအခွင့်အရေးများရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ ပါတယ်။ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေမှာ စားသုံးသူနစ်နာဆုံးရှုံးမှုဖြစ်ပေါ်ပါက လုပ်ငန်းရှင်ဘက်က ကုန်စည်အပေါ်တာဝန်ရှိမှုဆိုတာ ဥပဒေမှာပြဌာန်းထားလို့ စားသုံးဆီများကို ဘူးသွင်းတံဆိပ်ကပ် မရောင်းချနိုင်ရင်တောင် ဆီစက်၊ ဆီဆိုင်အမည်၊ နေရပ်လိပ်စာဖြင့် ရောင်းချပြီး လက်ကားကနေ ရယူရောင်းချရင်လည်း ဘယ်ကဝယ်ရောင်းတယ်ဆိုတဲ့ ပြေစာအထောက်အထား သိမ်းဆည်း သတ်မှတ်ထား၍ ရောင်းချရန်အသိပေးတိုက်တွန်းခဲ့ပါတယ်။ စားအုန်းဆီတင်သွင်းလာကတည်းက စားသုံးရန်သတ်မှတ်အဆင့်ဖြင့်တင်သွင်းခွင့်ပြုပြီး အရည်အသွေးစစ်ဆေးရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ ဆောင်ရွက်ပြီးမှ ဖြန့်ဖြူးစေခြင်းဖြစ်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအနေနဲ့ သယ်ယူသိုလှောင်ဖြန့်ဖြူးရေး ကွင်းဆက်တလျှောက်သန့်စင်မှုရှိစေရေး အလေးထားဆောင်ရွက်သင့်ပါတယ်။
စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြခြင်းနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိသော ကုန်စည်များကို ထုတ်လုပ်ရောင်းချခြင်းမပြုရဟု ပြဌာန်းထားပါသည်။ ကုန်စည်အမျိုးအစားအလိုက် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ဖော်ပြရာတွင် မြန်မာဘာသာဖြင့် ဖော်ပြရမည့် အချက်များ ထုတ်ပြန် ထားရာ သောက်ရေသန့်နှင့် စားသုံးဆီတွင် အမျိုးအမည်၊ အသားတင်ပမာဏ၊ ထားသိုသိမ်းဆည်းမှု အညွှန်းကို မြန်မာဘာသာဖြင့်ဖော်ပြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အမှတ်တံဆိပ်မပါဘဲ ရောင်းချပါက ဈေးကွက်ထိုး ဖောက်နိုင်စွမ်းကျယ်ပြန့်မှုမရှိတော့ဘဲ၊ ကုန်အညွန်းအမှတ်အသား အပြည့်အစုံပါတဲ့ အမှတ်တံဆိပ် ဆိုရင် စားသုံးသူတွေ စိတ်ချယုံကြည်မှုမြင့်မားစေပါတယ်။ အချို့အမှတ်တံဆိပ် များသည် မိမိ ကုန်အမှတ်တံဆိပ်ကို တန်ဖိုးထားပြီး တံဆိပ်တူ ကုန်စည်များ တုပမှုများမှ ရှောင်ရှားပြီး ဥပဒေရဲ့အကာအကွယ်ပေးမှုကို ရရှိနိုင်ရန်အတွက် ကုန်အမှတ်တံဆိပ်မူပိုင်ခွင့် ဥပဒေနှင့်အညီ ကုန်အမှတ်တံဆိပ်မှတ်ပုံတင်ခြင်းကို စီးပွားရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနအောက်က မူပိုင်ခွင့်ဦးစီးဌာနကို လျှောက်ထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ပြည်တွင်း သာမက ပြည်ပဈေးကွက်ကို ထိုးဖောက်လျက်ရှိသည့် ကုန်စည်များအမှတ်တံဆိပ်များဟာ နိုင်ငံစီးပွားဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် တတပ် တအားမို့ အားပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။
နိုင်ငံတကာမှာ သောက်ရေသန့်နှင့်စားသုံးဆီကို ထိန်းချုပ်အစားအသောက်အဖြစ် သတ်မှတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြာပါပြီ။ တိုက်ရိုက်သောက်သုံးကြတဲ့ ရေနဲ့ နေ့စဉ်သုံးစွဲမှုများပြားတဲ့ စားသုံးဆီ တို့ဟာ သန့်ရှင်းဘေးကင်းမှုမရှိရင် စားသုံးသူတွေအတွက် ထိခိုက်နိုင်ခြေမြင့်မားပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက် ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး အထောက်အပံ့ကောင်းများစွာရရှိမယ့် ဒီလုပ်ငန်းစဉ်ကို ကြိုဆိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သင့်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ပါတယ်။
ရီလင်းထွဋ်(စားသုံးသူရေးရာ)
