ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

          ဆီးသီးပင်ကို     မြန်မာနိုင်ငံဒေသအနှံအပြားတွင်     တွေ့မြင်နိုင်သည်။  ဆီးသီးတွင် ဆီးချိုသီး ၊  ဆီးချဉ်သီး  ၊  ဆီးပန်းသီး  ၊  ဆီးကြက်ဥ  ၊  ဆီးပုလဲသီး၊ စလေဆီးသီး စသည်ဖြင့် အမျိုးအစား များစွာ ရှိပါသည်။ ဆီးချဉ်သီးပင်သည်  အလေ့ကျ ပေါက်ပင်မျိုး ဖြစ်ပြီး အခြားဆီးသီးမျိုးများ  သည် ကိုင်းကူး၍မျိုးပွား  စိုက်ပျိုးကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဆီးသီး ကို တစ်ပိုင်တစ်နိုင် စိုက်ပျိုးရာမှ ဧကလိုက်  စီးပွားဖြစ်   စိုက်ပျိုးလာကြပြီး   ဈေးကွက် ကောင်းလျက်ရှိပါသည်။မန္တလေးတိုင်းအတွင်း၌စဉ့်ကိုင် ၊ ပုလိပ် ၊ပုသိမ်ကြီးမြို့နယ်များတွင်   အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပြီး ကျန်ဒေသများတွင်လည်း     အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးကြကြောင်း      သိရှိရသည်။   ဆီးသီးသည် တစ်နှစ်မှ တစ်ခါပေါ်သော ရာသီစာ သီးနှံ့လည်း ဖြစ်သည်။ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှ စတင်ထွက်  ပေါ်ခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလအတွင်း၌ အသီးများရင့်မဲ့ကာ လှိုင်လှိုင်ထွက်ပေါ်နေပြီဖြစ်ပါသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း၌ အများအပြား ရောင်းချနေကြောင်း တွေရှိရသလို လမ်းဘေးဆိုင်တန်း များတွင်လည်း ရောင်းခလျက်ရှိကြောင်းသိရှိရသည်။ မန္တလေး ကျောက်ဆည် လမ်းဘေးဝဲရာ တစ်လျောက် ပလိပ် ၊ စဉ့်ကိုင်မြို့များနှင့် ထုံဘိုပြင်ဦးလွင်လမ်းတစ်လျောက် ဈေးဆိုင်တန်း များတွင်လည်း ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ ပုသိမ်ကြီးမြို့နယ် ကုလားကြီးရွာ ခြံဆီးသီးသည် နာမည်ကြီးဖြစ်ပါသည်။ အရည်ရွှမ်းပြီး ချိုမွှေး၍အရသာကောင်းမွန်ပါသည်။ ဆီးသီးကို ဆီးချိုသီးယို ၊ ဆီးချဉ်သီးယို ၊ ဆီးချိုသီးပေါင်း ၊ ဆီးချဉ်သီးပေါင်း ၊ ဆီးပြား ပြုလုပ်၍ တံဆိပ်အမျိုးမျိုးဖြင့် ဈေးကွက်အတွင်း၌ ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ ဆီးဖျော်ရည် ထုပ်လုပ်၍ လည်း ရောင်းချလျက်ရှိသောကြောင့် (SME)လုပ်ငန်းများအတွက် ဆီးသီးသည် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော အဓိကကုန်ကြမ်းအဖြစ်လည်း အသုံးဝင်လျက်ရှိပါသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း၌ စလေဆီးသီး တစ်ပြည်လျှင် (၄၀၀၀  )ကျပ် တစ်ဗူးလျှင် (၅၀၀)ကျပ်၊ ဆီးပန်းသီး တစ်ပြည်လျှင်(၆၀၀၀)ကျပ် တစ်လုံးလျှင်(၂၅၀)ကျပ်၊  ဆီးကြက်ဥ တစ်ပြည်လျှင် (၄၀၀၀)ကျပ် တစ်ဗူးလျှင်(၅၀၀)ကျပ် ၊ ဆီးပုလဲသီး တစ်ပြည်လျှင်(၄၀၀၀)ကျပ်၊ တစ်ဗူးလျှင်(၅၀၀)ကျပ်၊ဆီးချဉ်သီးတစ်ပြည်လျှင် (၄၀၀၀)ကျပ်တစ်ဗူးလျှင်(၅၀၀)ကျပ် ဈေးနှုန်းများဖြင့် ရောင်းဝယ်လျက် ရှိကြောင်း သစ်သီးမျိုးစုံရောင်းဝယ်လျက်ရှိသော ဆိုင်မှသိရှိရသည်     

DOCA(မန္တလေး)

ဂေါ်ရခါးသီးပင်သည်  အေးမြ၍မိုးများသော    အရပ်ဒေသတွင်  အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြ ပါသည်။ ဒီဇင်ဘာလဆန်းပိုင်းမှစ၍ မန္တလေးဈေးကွက်အတွင်းသို့   ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း ပင်းတယမြို့နှင့် ရွာငံမြို့နယ်တို့မှ ထွက်ရှိသောဂေါ်ရခါးသီးများနှင့် ပြင်ဦးလွင်ဒေသမှထွက်ရှိ သောဂေါ်ရခါးသီးများ  အမြားအပြား  ဝင်ရောက်လျက်ရှိပါသည်။ အချို့ဒေသများ၌ ဂေါ်ရခါးသီးကို  စူကာသီးဟူ၍လည်း ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ မိုးကုတ်ဒေမှလည်းထွက်ရှိ ကြောင်း သိရှိရသည်။ဂေါ်ရခါးပင်မှ ဂေါ်ရခါးညွှန့်ကို ကြော်ချက်၍သော်လည်းကောင်း၊ရေနွေးဖျောပြီး အသုပ်သုပ်၍လည်း စားသောက်ကြပါသည်။ ဂေါ်ရခါးသီးတွင် အမျှင်ဓာတ်နှင့် ရေဓာတ် များ စွာ ပါဝင်သောကြောင့်  ကိုယ်အလေးချိန်ကို  ထိန်းညှိပေးခြင်း  ၊  ဝမ်းချုပ်ခြင်းမှကာကွယ် ပေးခြင်း ၊ အရိုးပွရောဂါမှကာကွယ်ပေးခြင်း ၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှုကိုသက်သာစေခြင်း ၊သွေးတိုးကျစေခြင်း  ၊  မှတ်ဉာဏ်တိုးတက်စေခြင်း   စသည့်   အကျိုးကျေးဇူးများကို    ရရှိ နိုင်ကြောင်း သိရှိရသည်။   ဂေါ်ရခါးသီးကို    ဟင်းချက်၍   သော်လည်းကောင်း    အသားငါး များနှင့်ရော၍ ချက်ပြုတ်စားသောက်ကြသလို ဂေါ်ရခါးသီး  အစိမ်းသုပ်လည်း   သုပ်စားကြ သည်။ မုန့်အနှစ် ဖြင့်နယ်၍  ဂေါ်ရခါးသီးကြော်ပြုလုပ်၍   စားသောက် ရောင်းချ ကြပါသည်။ ဂေါ်ရခါးသီးကို ပြုတ်၍ အတို့အမြုပ်လုပ်၍လည်း  စားသောက်ကြပါသည်။  ဂေါ်ရခါးသီးအရင့် များကိုပြုပ်၍ လည်း   ဆီနှင့်တို့စားလျှင်   စေးပိုင်နေပြီး     သရေစာ အဖြစ်လည်း   စားသောက်ကြပါသည်။ ဈေးကွက်အတွင်း၌    ဈေးသက်သက် သာသာ ဖြင့်    အလွယ်တကူဝယ်ယူ၍ ရရှိနိုင်ပါသည်။ ဂေါ်ရခါးသီး အလုံးအရွယ်အစား   အပေါ်မူတည်၍    တစ်လုံးလျှင် (၃၀၀ ၊ ၄၀၀ ၊ ၅၀၀) ကျပ် စသည်ဖြင့် ရောင်းချ လျက်ရှိကြောင်း ဈေးကွက်အတွင်းမှသိရှိရသည်။

DOCA(မန္တလေး)

          ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ဖျာပုံခရိုင်၊ ကျိုက်လတ်မြို့ရှိ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနမှ မြို့နယ် တာဝန်ခံနှင့် ဝန်ထမ်းတို့သည် ဇန်နဝါရီလ (၂၂)ရက်နေ့တွင် ကျိုက်လတ်မြို့ (၅)ရပ်ကွက်ရှိ “ဖြိုး” ငါးရံ့ခြောက်ဖုတ်လုပ်ငန်းသို့သွားရောက်ပြီး MSMEs ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက် ခဲ့သည်။

          ထိုသို့ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် လုပ်ငန်းရှင်၏ ပြောကြားချက်အရ ငါးရံ့များကို မအူပင်မှ ဝယ်ယူရရှိပြီး ငါးရံ့အကောင်ကြီး တစ်ပိဿာလျှင် (၁၆၀၀၀)ကျပ် အကောင်သေး တစ်ပိဿာ လျှင်(၁၃၀၀၀)ကျပ်တို့ဖြင့် ဝယ်ယူရရှိပြီး ငါးရံ့ခေါင်း၊ အမြှီးများ၊ အူများထုတ်၍ နေလှန်းရသည်။ နေလှန်းပြီးသော ငါးရံ့များကို မီးသွေးမီးဖိုဖြင့် ဖုတ်ရသည်။ လုပ်အားခအနေဖြင့် ငါးခွဲခ (၁၀)ပိဿာ လျှင် (၅၀၀၀)ကျပ်၊ မီးကင်/မီးဖုတ်၊ ထုခ တစ်ပိဿာလျှင် (၅၀၀၀)ကျပ် ပေးရသည်။ (၅)ကျပ်သား တစ်ဘူးလျှင်(၁၄၀၀၀)ကျပ် (၁၀)ကျပ်သား တစ်ဘူးလျှင် (၂၈၀၀၀)ကျပ်တို့ဖြင့် ပြန်လည်ရောင်းချ လျက်ရှိသည်။ ဒေသထွက်ကုန်ဖြစ်၍ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး၊ နေပြည်တော်၊ ပုသိမ် စသည့်ဒေသများသို့ တင်ပို့လျက်ရှိပြီး လက်ဆောင်ပစ္စည်းအဖြစ် မှာယူကြသူများလည်းရှိသည်။ အဆိုပါ လုပ်ငန်းသည် တစ်ပိုင်တစ်နိုင်လုပ်ငန်းဖြစ်သဖြင့် မိသားစုစားဝတ်နေရေးပြေလည်စေပါသည်။ လုပ်ငန်းခွင်စွန့်ပစ် ပစ္စည်းများကိုလည်း ပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုမရှိစေရန် စနစ်တကျစွန့်ပစ်ထားရန်နှင့် မိမိထုတ်ကုန်များ အပေါ် အာမခံချက်ပေးနိုင်ပြီး စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ဖော်ပြချက်များနှင့်သက်တမ်းကုန်ဆုံးရက်၊အလေးချိန်တို့ကိုဖော်ပြရန် အသိပညာပေးဆွေးနွေး ခဲ့ပါ သည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

          ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ဖျာပုံခရိုင်၊ ဖျာပုံမြို့နယ်သည် ပင်လယ်နှင့် အနီးစပ်ဆုံးသော မြို့ဖြစ် သကဲ့သို့ ပင်လယ်ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ ထွက်ရှိသော မြို့တစ်မြို့လည်းဖြစ်သည်။ရေလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ကြသဖြင့် ဒေသစီးပွားရေးအနေဖြင့် တစ်ထောင့်တစ်နေရာမှ ပါဝင်ဖြည့်ဆည်းပေးလျက် ရှိသည်။အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများလည်း ရရှိကြသည်။ပင်လယ်ရေထွက်ကုန်ပစ္စည်းများအနက် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်အဖြစ် အသင့်စားငါးနှပ်ခြောက်ကင် လုပ်ငန်းကို တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် လုပ်ကိုင်သူများရှိသလို တစ်ပိုင်တစ်နိုင် လုပ်ကိုင်ကြသူများလည်း ရှိသည်။ယခုလို ပွင့်လင်းရာသီတွင် ဒေသထွက်ကုန် အသင့်စားငါးနှပ်ခြောက်ကင် လုပ်ငန်းများ ပိုမိုထုတ်လုပ် ရောင်းချနေရကြောင်း သိရသည်။

          ဖျာပုံမြို့တွင် အသင့်စားငါးနှပ်ခြောက်ကင် ထုတ်လုပ်သူ များရှိသည့်အနက် “ကောင်းမြတ်” ငါးနှပ်ခြောက်ကင် လုပ်ငန်းသို့ သွားရောက်၍ မေးမြန်းရာ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးလျှင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကျပ်သိန်း(၅၀၀) ခန့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုရှိပြီး လုပ်ငန်းပေါ်မူတည်၍ လုပ်သား (၅)ဦးမှ (၈)ဦးထိ ထားရှိကာ လုပ်သားတစ်ဦး၏ လုပ်ခအနေဖြင့် တစ်လလျှင် ကျပ်နှစ်သိန်းမှ သုံးသိန်းကျပ်ထိ ရှိသည်။ ကုန်ကြမ်းတစ်လဝယ်ယူမှုမှာ ပိဿာ (၁၀၀) မှ (၁၅၀) ထိ ဝယ်ယူရသည်။ ကုန်ကြမ်း တစ်ပိဿာလျှင် (၂၅၀၀၀) ကျပ်ရှိပြီး ငါးနှပ်ခြောက်ကို အမြှီး၊ ခေါင်း ဖြတ်၍ (၁၅) မိနစ်ခန့် ရေစိမ်ကာ အညှီနံ့နှင့် အငန်ဓာတ်များ ကင်းစင်သွားအောင် ရေဆေးကြောပေးရသည်။ ထို့နောက် တစ်ရက်ခန့်အကြာ နေလှန်းရသည်။ နေလှန်းပြီးသည့် ငါးများကို ဗိုက်ခွဲ၍ ပြန့်သွားအောင် တူဖြင့် အသာအယာထုပေး ရသည်။ပြန့်သွားသည့် ငါးများကို မီးသွေးမီးဖိုပေါ်ရှိ ဇကာပေါ်တွင် တင်၍ မီးကင်ရသည်။ ငါးနှပ်ခြောက် တစ်ပိဿာ ထုတ်လုပ်ပါက (၆၀) ကျပ်သားခန့်သာ ကျန်ရှိပါသည်။ ၎င်းနောက် ပလပ်စတစ်အိတ်များ၊ ပလပ်စတစ်ဘူးများဖြင့် အလေးချိန်ချိန်တွယ်၍ ပါကင်ထုပ်ပိုးကာ ဈေးကွက်သို့ ဖြန့်ဖြူးရောင်း ချကြပါသည်။ပလပ်စတစ် ငါးကျပ်သား တစ်ထုပ်လျှင် (၁၇၀၀) ကျပ်၊ တစ်ဆယ်ကျပ်သား တစ်ထုပ်လျှင် (၃၅၀၀) ကျပ်၊ နှစ်ဆယ်ကျပ်သား တစ်ထုပ်လျှင် (၇၀၀၀) ကျပ်ရှိပြီး၊ ပလပ်စတစ်ဘူးအနေဖြင့် ငါးကျပ်သား တစ်ဘူးလျှင် (၂၅၀၀) ကျပ်၊ တစ်ဆယ်ကျပ်သား တစ်ဘူးလျှင် (၅၀၀၀) ကျပ်၊ နှစ်ဆယ်ကျပ်သား တစ်ဘူးလျှင် (၁၀၀၀၀) ကျပ် ဈေးနှုန်းအသီးသီး ရှိပါသည်။ ငါးနှပ်ခြောက် ကုန်ကြမ်းကို ဖျာပုံမြို့ ဘုန်းကြီးသောင်၊ ချောင်းဝမှ လည်းကောင်း၊ ရန်ကုန်မြို့ ဘုရင့်နောင် ပွဲရုံမှ လည်းကောင်း ဝယ်ယူရရှိပါသည်။

          ဈေးကွက်ဖြန့်ဖြူးမှုအနေဖြင့် ရန်ကုန်၊မန္တလေး၊ နေပြည်တော်နှင့် ပုသိမ်မြို့များသို့ တင်ပို့ ရောင်းချလျက်ရှိပြီး၊ ဒေသထွက်ကုန် ဖြစ်၍ လက်ဆောင်ပစ္စည်းအဖြစ် မှာယူမှုများစွာရှိကြောင်း သိရ သည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)

ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မြန်အောင်ခရိုင်၊ အင်္ဂပူမြို့နယ်တွင် မိုးစပါးစိုက်ပျိုးပြီးချိန်၌ မတ်ပဲ သီးနှံကို သီးထပ်အဖြစ်စိုက်ပျိုးကြပြီး  (၇၃၅၃၉)ဧက စိုက်ပျိုးထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။ အင်္ဂပူမြို့ နယ်၏ ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ် မတ်ပဲ စိုက်ပျိုးမှု တစ်ဧက ကုန်ကျစရိတ်မှာ ၇ သိန်းခွဲကျပ်ခန့်ရှိပြီး လယ်မြေ တစ်ဧက ပျမ်းမျှအထွက်နှုန်းမှာ ၁၅ တင်းခန့်ရှိပါသည်။ နုန်းတင်မြေနုနေရာများတွင်  စိုက်ပျိုးသောမတ်ပဲများမှာ ပိုမိုအထွက်နှုန်းများကြောင်း ဒေသခံတောင်သူများထံမှ သိရသည်။ ယခုအခါ မတ်ပဲအသစ်များ စတင်ထွက်ရှိပြီဖြစ်ရာ  ဟင်္သာတဈေးကွက်သို့ ရက်ခြား၍ ပျမ်းမျှ အိတ် ၈၀၀ မှ ၁၅၀၀ ကြား တင်ပို့ကာ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိပါသည်။ အင်္ဂပူမြို့နယ်မှ တင်ပို့ရောင်း ချရာတွင် မတ်ပဲအသစ် တစ်တင်းလျှင် အရည်အသွေး အလိုက် ၉၀၀၀၀ ကျပ်မှ ၉၅၀၀၀ ကျပ်ကြား ဈေးပေါက်လျက်ရှိရာ တောင်သူများ တစ်ဧက ပျမ်းမျှ ၇ သိန်းကျပ်ခန့် အကျိုးအမြတ်ရလျက်ရှိပါ သည်။၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီမှစ၍ မတ်ပဲ ဈေးမှာ ကျဆင်းခြင်းမရှိပဲ တစ်တင်းလျှင်  ၁၀၀၀၀၀ ကျပ် ဝန်းကျင်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိနေသဖြင့် မတ်ပဲစိုက်တောင်သူတို့အား အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေသော ဆောင်းသီးနှံ ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။

DOCA(ဧရာဝတီ)