ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     စားအုန်းဆီကုန်သွယ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိစေမည့် ဗြိတိန်၏ သစ်တောကဏ္ဍအပေါ် ဆိုးကျိုး အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့်ကုန်ပစ္စည်းဆိုင်ရာ ဥပဒေ (Due Diligence Law) အား မျှတမှုရှိစွာ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ပေးရေး အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ဗြိတိန်နိုင်ငံသို့ တောင်းဆို တိုက် တွန်းထားကြောင်း Antara News ဌာနက မေလ ၁ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြပါသည်။

    အင်ဒိုနီးရှား စီးပွားရေးရာညှိနှိုင်းရေး ဝန်ကြီး Mr. Airlangga Hartarto သည် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၊ ရာသီဥတု၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး Mr. Richard Henry Ronald Benyon နှင့် ၃၀-၄-၂၀၂၄ ရက်၊ အင်္ဂါနေ့၌ လန်ဒန်မြို့တွင် တွေ့ဆုံစဉ် အဆိုပါတောင်းဆိုချက်ကို ပြောကြား ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

     အဆိုပါ Due Diligence Law သည် ကုန်သွယ်မှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခြင်း သို့မဟုတ် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းတို့ ပြုလုပ်ခြင်းမပြုစေလိုကြောင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် ရေရှည်တည်တံ့သော ဘက်စုံကုန်သွယ်မှုစနစ်ကို တည်ဆောက်ပိုင်ခွင့်ရှိ ကြောင်း၊ ဗြိတိသျှအစိုးရအနေဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု ကင်းရှင်းရေးနှင့် နိုင်ငံစုံ ကုန်သွယ်မှု စည်းမျဉ်းများနှင့် စည်းမျဥ်းစည်းကမ်းများကို လိုက်နာမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ၁-၅-၂၀၂၄ ရက်၊ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အင်ဒိုနီးရှား၊ စီးပွားရေးရေးရာညှိနှိုင်းရေးဝန်ကြီး Mr. Hartarto ၏ တိုက်တွန်းချက်တွင် ပါဝင်ကြောင်း သိရပါသည်။

      ဗြိတိန်နိုင်ငံ ရာသီဥတု၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာဝန်ကြီး Mr. Benyon ၏ ပြောကြားချက်မှာ ဗြိတိန်အစိုးရသည် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများရှိ စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် အသိအမှတ်ပြုလက်မှတ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားလျက်ရှိပြီး တိကျသေချာသောနည်းဥပဒေများဖြင့် လုပ်ငန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းအတွက် မိတ်ဖက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနည်းလမ်းကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုကဲ့သို့ စံနှုန်းများတွင် အင်ဒိုနီးရှား၏ စဉ်ဆက်မပြတ်စားအုန်းဆီ ထုတ်လုပ်ရေးစနစ် (ISPO) နှင့် စဉ်ဆက်မပြတ် စားအုန်းဆီဆိုင်ရာ စားပွဲဝိုင်းဆွေးနွေးချက် (RSPO) တို့ပါဝင်ကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၏ ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် လုပ်ကိုင်နေသည့် လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူမျာ၊ အသေးစား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် ဗြိတိန်အစိုးရအနေဖြင့် စိုးရိမ်လျက်ရှိကြောင်း ဖော်ပြပါရှိပါ သည်။

     ဗြိတိန်နိုင်ငံ ရာသီဥတု၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာဝန်ကြီး Mr. Benyon က သစ်တောကဏ္ဍအပေါ် ဆိုးကျိုးအန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့်ကုန်ပစ္စည်းဆိုင်ရာနည်းဥပဒေကို အကောင်အထည်‌ ဖော်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဗြိတိန်သည် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် ကွဲပြားနေပြီး သစ်တောရေရှည်တည်တံ့မှုအတွက် ဆိုးကျိုးအန္တရာယ်မရှိဘဲ ရေရှည်တည်တံ့သော ထုတ်ကုန်များ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်ကို အင်ဒိုနီးရှားနှင့် တည်ဆောက်လိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

     အင်ဒိုနီးရှား၊ စီးပွားရေးရာညှိနှိုင်းရေးဝန်ကြီး Mr. Hartarto သည် ဇီဝဒီဇယ် ထုတ်လုပ်ရေး (B40) အစီအစဉ်၊ ဒီရေတော စိုက်ခင်းနှင့် စွမ်းအင်အကူးအပြောင်း အရှိန်မြှင့်ခြင်း စသည့် အစီအမံ များမှတစ်ဆင့် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို ထိန်းချုပ်ရာတွင် အင်ဒိုနီးရှား၏ တိုးတက်မှုကို အဆိုပါတွေ့ဆုံမှုအတွင်း မျှဝေခဲ့ကြောင်း၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် ၎င်း၏ ခိုင်မာသော ကတိကဝတ်ပုံစံတစ်ခုအနေဖြင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် အဆင့်မြှင့်တင်ထားသည့် Nationally Determined Contributions (NDCs) စာတမ်းကို ကုလသမဂ္ဂရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ကွန်ဗင်းရှင်း (UNFCCC) အတွင်းရေးမှူးရုံးသို့ တင်သွင်းခဲ့ကြောင်း၊ ဤစာတမ်း တွင် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု ၃၁.၈၉ ရာခိုင်နှုန်းကို ခြွင်းချက်မရှိ သို့မဟုတ် နိုင်ငံတကာ အကူအညီမပါပဲ ဖြတ်တောက်နိုင်ရန် ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေသည်ကို ဖော်ပြထားကြောင်း သတင်း ရရှိပါသည်။

Source: Antara News, May 1, 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

      ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၄၃ သန်းအထိ ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဟု  မျှော်မှန်းထားပြီး ၎င်းပမာဏသည် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုနှင့် ဆန်တန်ချိန် ၈ သန်းကျော်ရှိသော ပို့ကုန် ဝယ်လိုအားတို့အတွက် လုံလောက်မှုရှိကြောင်း ဗီယက်နမ် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။

     ဗီယက်နမ်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမ လေးလတွင် ပြည်ပသို့ ဆန်တန်ချိန် ၃.၂၃ သန်း တင်ပို့မှု မှ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၀၈ ဘီလီယံရရှိခဲ့ရာ ယမန်နှစ်၏ အလားတူကာလ တင်ပို့မှုထက် တန်ဖိုး အားဖြင့် ၃၆.၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကုန်ချိန်ပမာဏအားဖြင့် ၁၁.၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခဲ့သည်။ ယခုနှစ်အစပိုင်းမှစတင်၍ ဆန်ပို့ကုန်တန်ဖိုးမှာ မြင့်တက်လာခဲ့ရာ တစ်တန်လျှင် ၆၄၄ အမေရိကန် ဒေါ်လာအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၂၂.၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

    မကြာသေးမီက မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ Can Tho မြို့၌ ကျင်းပသည့် ဆန်တင်ပို့မှု ဆိုင်ရာ ညီလာခံတစ်ရပ်တွင် အစီရင်ခံတင်ပြမှုများအရ အယ်လ်နီညိုနှင့် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု များကြောင့် ၂၀၂၃-၂၀၂၄ သီးနှံရာသီတွင် ကမ္ဘာ့ဆန်ထွက်ရှိမှုသည် တန်ချိန် ၅၁၈ သန်းခန့်သို့ ကျဆင်းနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ စားသုံးမှုအတွက် လိုအပ်ချက်မှာ တန်ချိန် ၅၂၅ သန်းရှိ သဖြင့် ယခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးသည် ဆန်တန်ချိန် ၇ သန်းခန့် ပြတ်လပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

     အဆိုပါ အခြေအနေသည် ဗီယက်နမ်အပါအဝင် ဆန်တင်ပို့သူများအတွက် အခွင့်အလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်တွင်းစားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု ရှိသည့်အပြင် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ ဆန်တန်ချိန် ၈.၁၃ သန်း တင်ပို့ပေးနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးထွက်ရှိမှု အကြီးမားဆုံးနှင့် အချက်အချာဖြစ်သည့် မဲခေါင်မြစ်ဝ ကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် တင်ပို့ရန် ဆန်ပမာဏ စုစုပေါင်းသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၇.၆ သန်းခန့် ရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း Vietnam Plus သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

Source: Vietnam Plus, 2 May 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     အစားအသောက်ဈေးနှုန်းများမြင့်တက်နေမှုနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုတို့ ဖြစ်ပေါ်နေမှုများကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရသည် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် ပြည်ပတင်ပို့ရာတွင် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်းကို လျော့နည်းသတ်မှတ်သွားရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်မှုမှာ စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှု ဖြစ်ပေါ်နေမှု အရေးကိစ္စကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ဆန်ရောင်းချမှု လုံလောက်စွာရရှိနိုင်ရန်တို့ အတွက် ဖြစ်ပါသည်။

     ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် မတ်လတွင် စားသောက်ကုန် ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှုမှာ အနည်းငယ် လျော့နည်း ကျဆင်းခဲ့သော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာမူ ၁၂.၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သိသာစွာ ဆက်လက် မြင့်တက် ခဲ့ပါသည်။ ဆန်လက်လီဈေးနှုန်းများမှာ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ၄၄.၄ဝ ရူပီးသို့ မြင့်တက်ရောက်ရှိ ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ် ကာလတူကထက် ၁၃.၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း စားသုံးသူရေးရာဝန်ကြီး ဌာနမှ ထုတ်ပြန်သော အချက်အလက်များအရ သိရှိရပါသည်။

    အဆိုပါအခြေအနေကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရသည် ဘာစမာတီ မဟုတ်သောဆန်နှင့် ပေါင်းဆန်တင်ပို့မှုတို့တွင် ဆန်ကွဲပါဝင်သည့်ရာခိုင်နှုန်းကို လက်ရှိ ၂၅ ရာခိုင် နှုန်းအစား ၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချရန်စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများကို တည်ငြိမ်စေပြီး ဆန်ရောင်းချမှုကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ် ကြောင်း အဆင့်မြင့်အရာထမ်းတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရသည် ပြည်တွင်း တွင် ဆန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန်အတွက် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ကြိုးပမ်း ဆောင် ရွက်ခဲ့ပြီး အဆိုပါနည်းလမ်းများအနက် ဘာရတ်ဆန် (Bharat rice) ခေါ် အစိုးရအထောက်အပံ့ဖြင့် ဆန်ထုပ်ပိုးရောင်းချမှုကို မိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ကုန်သည်များလက်ဝယ်ရှိ ဆန်လက်ကျန် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုမှုများကို တိုးတက်စေခြင်းနှင့် ပို့ကုန်ကန့်သတ်ခြင်းစသည့် ပါဝင်သည်။ ထိုသို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ဆက်လက်မြင့်တက်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။

      ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနသည် ဆန်ပို့ကုန်အတွက် အရည်အသွေး သတ် မှတ်ချက်များကို ပြင်ဆင်ရန်အချက်များအား အဆိုပြုခဲ့သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ပေါင်းဆန်၌ ဆန်ကွဲ ပါဝင်မှုကို လက်ရှိ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချခြင်းနှင့် ဘာစမာတီ မဟုတ်သောဆန် တွင် ဆန်ကွဲပါဝင်မှုကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။ ဆန်တင်ပို့ ရာတွင် ဆန်ကွဲပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ချက်သည် တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများ၏ လိုအပ်ချက်အရ ဆောင်ရွက်ရခြင်းဖြစ်ပြီး ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်တွင် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ရာခိုင်နှုန်းကို အာဖရိက နိုင်ငံများက ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ၂ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း သတ်မှတ် ထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။

     ဆန်ကွဲပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ချသတ်မှတ်ခြင်းသည် ဆန်ဈေးနှုန်းများအပေါ် သိသာ ထင်ရှားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပါသည်။ ဆန်ကို လက်ငင်းရောင်းချသူ ကုန်သည်များ၏ ပြောဆိုချက်အရ လက်ရှိကာလတွင် ဆန်ကွဲ ၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သော ဘာစမာတီ မဟုတ်သောဆန်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်တန်လျှင် ရူပီး ၃၅ဝဝဝ နှင့် ဆန်ကွဲ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သည့် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်ဈေးနှုန်းမှာ တစ်တန်လျှင် ရူပီး ၃ဝဝဝဝ ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ပြည်ပတင်ပို့သောဆန်တွင် ဆန်ကွဲပါဝင်မှုရာခိုင်နှုန်းကို လျှော့ချလိုက်ခြင်းသည် ဆန်ဈေးနှုန်းများကို တည်ငြိမ်စေသည်သာမက အီသနောထုတ်လုပ်မှုကဲ့သို့သော ပြည်တွင်းစက်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် ဆန်များကို ပိုမိုရရှိလာစေပါသည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပြုထားသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ သည် ဆန်တင်ပို့မှု လုပ်ငန်းတစ်ရပ်လုံးအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိလာနိုင်သဖြင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဦးစီးဌာနအနေဖြင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အကျိုးသက်ရောက်မှုများအပေါ် အကဲ ဖြတ်သုံးသပ်ရန် အစိုးရက တာဝန်ပေးခဲ့ပါသည်။ အကဲဖြတ်မှုပြီးစီးပါက သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင် များက ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

       လက်ရှိကာလတွင် ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်တင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ထားပြီး အစိုးရချင်း ညှိနှိုင်းမှု (G to G) စနစ်ဖြင့်သာ တင်ပို့ခွင့်ပြုလျက်ရှိပြီး ပေါင်းဆန်တင်ပို့မှုကိုမူ ပို့ကုန်အခွန် ၂ဝ ရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် တင်ပို့ခွင့်ပြုထားပါသည်။ အိန္ဒိယအစိုးရသည် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် တင်ပို့မှုကိုလည်း G to G စနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်သွားရန် စီစဉ် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှစတင်၍ ဆန်ပို့ကုန် ကန့်သတ်မှုများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး အစိုးရချင်း ညှိနှိုင်းမှုစနစ်ဖြင့် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် တန်ချိန် ၂ သန်းခန့်ကို တင်ပို့ခဲ့ပါသည်။

Source: Bharat Rice, 4 May 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ကော်ဖီစေ့ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ၅.၁ အမေရိကန်ဒေါ်လာနှင့်ညီမျှသော ဗီယက်နမ်ဒေါင်ငွေ ၁၃၀၀၀၀ ကျော်အထိ ရောက်ရှိပြီးနောက် ပြည်တွင်းကော်ဖီဈေးနှုန်းများသည် မကြာသေးမီ ရက်များအတွင်း သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

     ၆-၅-၂၀၂၄ ရက်နေ့၌ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများသည် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ဗီယက်နမ်ဒေါင် ၁၀၀၀၀၀ ခန့် ဈေးရှိနေပြီး တစ်ပတ်အတွင်း တစ်ကီလိုဂရမ်အပေါ် ဗီယက်နမ်ဒေါင် ၃၀၀၀၀ အထိ လျော့ကျသွားကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရေး အချက်အချာနေရာ ဖြစ်သည့် ဗဟို ကုန်းပြင်မြင့်ပြည်နယ်များတွင် လက်ရှိကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းမှာ တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ဗီယက်နမ်ဒေါင် ၁၀၀၀၀၀ ဝန်းကျင်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

    လန်ဒန်နှင့် နယူးယောက် ကုန်စည်စတော့ဈေးကွက်များ အပါအဝင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချသည့် ကော်ဖီစေ့စျေးနှုန်းများ သိသာစွာကျဆင်းခဲ့သည်။ Intercontinental Exchange (ICE) တွင် ကော်ဖီစေ့ကုန်လက်ကျန်များ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာခြင်းသည် ရောင်းလိုအား ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများကို ဖြေလျှော့ပေးခဲ့ပြီး ကော်ဖီစေ့စျေးနှုန်းများ ကျဆင်းစေခဲ့သည်။ မေလ ၃ ရက်နေ့ ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်မှုတွင် ဇူလိုင်လ၌ သင်္ဘောတင်ပေးပို့ရမည့် အာရေးဘီကာ ကော်ဖီ ဈေးနှုန်းသည် တစ်ပေါင်လျှင် ၂၀၀.၇၅ ဒေါ်လာသို့ ကျဆင်းခဲ့ပြီး ၅.၃၅ ဆင့် တန်ဖိုးလျော့ကျခဲ့ ကြောင်း၊ ရိုဘတ်စတာကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းသည် တစ်တန်လျှင် ၃၅၄၁ ဒေါ်လာနှုန်းသို့ ကျဆင်းပြီး တစ်တန်အပေါ် ၁၃၉ ဒေါ်လာ တန်ဖိုးကျဆင်းလျက် ယခင်လထက် အနိမ့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိ ရသည်။

      ကျွမ်းကျင်သူများ၏အဆိုအရ ဗီယက်နမ်ပြည်တွင်း၌ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများသည် မကြာသေးမီရက်များအတွင်း သိသိသာသာ ကျဆင်းလာခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့အရောင်း တိုးလာခြင်း ကြောင့် ယခင်လတွင် အနိမ့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

     မကြာသေးမီက ကော်ဖီဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ရခြင်းမှာ အရောင်းကန့်သတ်ထားသည့်အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း ဗဟိုကုန်းပြင်မြင့်ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်သော Dak Lak ပြည်နယ်ရှိ ကော်ဖီတင်ပို့သည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုက ပြောကြားခဲ့သည်။ ရောင်းလိုအားများလာသည့်အချိန်တွင် ကော်ဖီစျေးနှုန်းများ တည်ငြိမ်သွားလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။ ထို့အပြင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ အဓိက ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသည့်ဒေသများတွင် ယခင်သီတင်းပတ်က မိုးရွာသွန်းမှုက လာမည့်ရာသီ၌ သီးနှံထွက်ရှိနိုင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများကို သက်သာစေခဲ့သည်။

     အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ဘရာဇီး၌ လာမည့်ကော်ဖီသီးဆွတ်ခူးသည့်ရာသီတွင် ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်း နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ကြုံတွေ့နေရသည့် ဖိအားများအား လျှော့ချပေးနိုင်သည့် ရောင်းအားအသစ်များ ဖန်တီးပေးနိုင်လိမ့်မည်ဟု စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များက မျှော်လင့်ထားသည်။

      စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ကော်ဖီတန်ချိန် ၇၅၆၀၀၀ တင်ပို့နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမ လေးလ ပတ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂.၅၇ ဘီလီယံနီးပါး ရရှိကာ ယခင်နှစ် အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပမာဏအားဖြင့် ၅.၄ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် တန်ဖိုးအားဖြင့် ၅၇.၉ ရာခိုင်နှုန်း တိုးမြင့်လာခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Vietnam News, 6 May 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် အရေးပါသော လုပ်ဆောင်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ၎င်း၏ အကြီးမားဆုံး ကုန်သွယ်ဘက်ဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ငရုတ်ကောင်းများတင်ပို့မှုကို ယခင်လ၌ စတင်လိုက်ခြင်း ဖြင့် ထိုသို့တင်ပို့နိုင်ရေး နှစ်ကာလ ကြာမြင့်စွာ ပြင်ဆင်ခဲ့ရမှုကို အောင်မြင်စွာ အဆုံးသတ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

     တရုတ်ဈေးကွက်သို့ ကမ္ဘောဒီးယား၏ ပထမဆုံး ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင် ကုန်စည်အဖြစ် ငရုတ်ကောင်း တန်ချိန် ၃၀ ကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၀ ရက်နှင့် ၂၀ ရက်နေ့တို့တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ Qingdao မြို့သို့ တင်ပို့ခဲ့သည်ဟု နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားလိုင်းဖြစ်သော TVK က ၇-၅-၂၀၂၄ နေ့ တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ အလားတူ Sela Pepper Co. Ltd ကလည်း တရုတ်နိုင်ငံသို့ ပထမဆုံးအကြိမ် ငရုတ်ကောင်းတင်ပို့မှုကို ဧပြီလ ၂၀ ရက်နေ့၌ စတင်ခဲ့ကြောင်း၊ ဒုတိယအသုတ် သင်္ဘောတင်ပို့မှုကို ၉-၅-၂၀၂၄ နေ့တွင် ထွက်ခွာရန် စီစဉ်ထားကြောင်း အတည်ပြုပြောကြားခဲ့သည်။

    တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကမ္ဘောဒီးယားမှ ထွက်ရှိသော ငရုတ်ကောင်းများ သင်္ဘောတင်ပို့ရန်အတွက် ခွင့်ပြုထားပြီဖြစ်ကြောင်းကို ဖနွမ်းပင်ရှိ တရုတ်သံရုံးက ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၁၂ ရက်နေ့ ကတည်း ကပင် ကြေညာထားရာ ယခုကဲ့သို့ တင်ပို့နိုင်ရန်အတွက် ၁ နှစ်ကြာမျှ ကြိုးပမ်းခဲ့ရသည်။ တရုတ် ဈေးကွက်သို့ ငရုတ်ကောင်း တင်ပို့နိုင်မှုသည် ကမ္ဘောဒီးယား ငရုတ်ကောင်းလုပ်ငန်းကဏ္ဍ၌ အထူး သဖြင့် တောင်သူများအတွက် ကောင်းစွာ အထောက်အပံ့ပြုမည်ဖြစ်သည်။

   ကမ္ဘောဒီးယား ငရုတ်ကောင်းနှင့်ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်အသင်းချုပ် (Cambodia Pepper and Spices Federation - CPSF) မှ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ Vannal Van က မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံသို့ ငရုတ်ကောင်း တိုက်ရိုက်တင်ပို့နိုင်မှုသည် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအတွက် အရေးပါသည့် အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်ကို ပြသခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံရှိ ကြီးမားသော စားသုံးသူ ဈေး ကွက်သည် ကမ္ဘောဒီးယား ငရုတ်ကောင်းတင်ပို့သူများကို ဈေးကွက်အလားအလာ အသစ်များဖြင့် ကမ်းလှမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား ငရုတ်ကောင်းအပေါ် ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာမှုသည် ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်မှုကို လှုံ့ဆော်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ဈေးကောင်းရရှိမှုမှတစ်ဆင့် ငရုတ်ကောင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် ပိုမိုပါဝင်လုပ်ကိုင်စေလျက် တောင်သူများနှင့် ကျေးလက်နေပြည်သူများ ကို အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် လုပ်ငန်းနယ်ပယ်ကို ကြီးမားသည့်အဆင့်သို့ လက်ငင်းရောက်ရှိနိုင်ရေးအတွက် အဓိက ကန့်သတ်ချက်အဖြစ် ငရုတ်ကောင်း စိုက်ပျိုးသည့် တောင်သူများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ အကောက်ခွန်ဆိုင်ရာ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဌာန (GACC) ၌ မှတ်ပုံတင်ပြီးသည့် ပြုပြင်ထုတ်လုပ်သူများ၏  အရေအတွက်မှာ အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ ရှိနေသေး ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

     အစောပိုင်းကာလများတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ငရုတ်ကောင်းနမူနာများကို တရုတ်နိုင်ငံရှိ ဝယ်လက်များထံသို့ ပေးပို့ထားခဲ့ပြီး ပြည်ပတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် မြေပြင်၌ လိုအပ်သည်များ ကို ပြင်ဆင်ခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံရှိ GACC ဌာနသည် ကမ္ဘောဒီးယားမှ လျှောက်ထားသော ပို့ကုန် အဆိုပြုလွှာများကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလတွင် သဘောတူအတည်ပြုခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ ထွက်ရှိသော ငရုတ်ကောင်းကို အမေရိကန်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသနှင့် အာဖရိကမြောက်ပိုင်း‌ ဒေသများကလည်း ဝယ်ယူရန် စိတ်ဝင်စားမှုရှိပြီး ကမ္ဘောဒီးယား ငရုတ်ကောင်းနှင့် ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်အသင်းချုပ်သည် အဆိုပါဒေသများသို့ ဈေးကွက်ဝင်ရောက်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများကို ရှာဖွေလျက်ရှိသည်။

    ကမ္ဘောဒီးယား စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တောနှင့် ငါးလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာန၏ အချက်အလက်များ အရ  ငရုတ်ကောင်းစိုက်ပျိုးမှုမှာ ၆၉၃၅ ဟက်တာရှိကြောင်း၊ ယခုနှစ် ပထမသုံးလပတ်အတွင်း ငရုတ်ကောင်း တင်ပို့မှုမှာ တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၁၀ သန်းခန့်ရှိပြီး ကမ္ဘောဒီးယားဈေးကွက်တွင် လက်ရှိကာလ၌ ငရုတ်ကောင်းအနက်၏ ဈေးနှုန်းသည် မက်ထရစ်တစ်တန်လျှင် ဒေါ်လာ ၄၀၀၀ မှ ၄၅၀၀ အတွင်းရှိကြောင်း၊ ယင်းပမာဏသည် ယခင်နှစ်ကထက် ဒေါ်လာ ၁၀၀၀ ခန့် ပိုမိုလာခြင်း ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

   ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် Kampot ပြည်နယ်မှထွက်ရှိသော ပထဝီဒေသဆိုင်ရာ အညွှန်း (GI) ရရှိထားသည့် ငရုတ်ကောင်းနှင့် ငရုတ်ကောင်းအရောအနှော၊ ကောင်းမွန်သော လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး အလေ့အထကျင့်သုံးစိုက်ပျိုးသည့် ငရုတ်ကောင်းနှင့် အော်ဂဲနစ်ငရုတ်ကောင်းများ အပါအဝင် GI မပါရှိသော ငရုတ်ကောင်းများကို ပြည်ပသို့တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ GI အညွှန်း ဖော်ပြပါ ရှိသည့် ငရုတ်ကောင်းအများစုမှာ  ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ခြင်းဖြစ်သည်။

     ကမ္ဘောဒီးယားအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း နိုင်ငံတကာဈေးကွက်များသို့ ငရုတ်ကောင်း တန်ချိန် ၆၁၅၃ တန် တင်ပို့ခဲ့ရာ ယခင်နှစ်တင်ပို့မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၆.၇၆ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ဈေးနှုန်းနိမ့်ကျမှုအရ ထုတ်ကုန်များကို တောင်သူများမှ ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရောင်းချမှု မရှိသဖြင့် ပြည်ပတင်ပို့မှု ကျဆင်းခဲ့ရကြောင်း Khmer Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြ ထားသည်။

Source: Khmer Times, 8 May 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)