ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများရှိ လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံများ၏ ဈေးနှုန်း/ဈေးကွက်နှင့် အခြားစီးပွားရေးသတင်းများ
ထိုင်းနိုင်ငံ(၂၀၂၀၊ ဇူလိုင်လ)
၁။ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အမျိုးသားဆန်စပါးမူဝါဒကော်မတီသည် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ် သီးနှံရာသီနှစ်အတွက် ဆန်စပါး ဈေးနှုန်း အာမခံချက်အစီအစဉ်ကို ယခင်နှစ်ရာသီကာလနှင့်တူညီသော အာမခံဈေးနှုန်းများ ဖြင့်အတည်ပြုပေးခဲ့ပြီး အဆိုပါအစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ စက် တင်ဘာလမှမေလအတွင်း ရန်ပုံငွေ ဘတ်(၈၅)ဘီလီယံ အသုံးပြုသွားရန် ခန့်မှန်းထားရာ ဘတ်ငွေ (၂၃.၅) ဘီလီယံကို ဈေးနှုန်းအာမခံချက်အတွက် ဘတ်ငွေ (၅၆) ဘီလီယံကို လယ်သမားများအတွက် နှင့် ဘတ်ငွေ (၅.၇၂) ဘီလီယံကို ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်း တည်ငြိမ်စေရေးအတွက် အသုံးပြုသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ၈.၁၂.၂၀၂၀ ရက်နေ့တွင် ဘတ်ငွေလဲလှယ်နှုန်းသည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် အမေရိကန်တစ် ဒေါ်လာလျှင် ၃၀.၂၂ ဘတ် ဖြစ်နေကြောင်းသိရှိရပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ
၂။ ၂၀၂၀၊ ဩဂုတ်လ ကာလအတွင်း လေ့လာတွေ့ရှိချက်များအရ တရုတ်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၀ ပြည့် နှစ်၊ ပထမ (၆)လတာ ကာလအတွင်း နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံနှံ့မှုအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ မတ်လမှ စတင်၍ နိုင်ငံအတွင်း ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများ ပြန်လည်စတင်နိုင်ခဲ့သော်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအား ထိန်းချုပ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် တရုတ်နိုင်ငံပြည်ပကုန်သွယ်မှုအပေါ် ရိုတ်ခတ်မှု ရှိခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်မှုပမာဏ ဆက်လက်ကျဆင်းလျက်ရှိကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေစဉ် အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသည် အာဆီယံနိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေးချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုများ ပိုမိုနီးကပ်စွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး ကုန်သွယ်မှုပမာဏ တိုးတက်လာကြောင်း၊ ဇူလိုင်လအတွင်း၌ နိုင်ငံအတွင်းသို့ တင်သွင်းလာသည့် ကုန်စည်များ၌ နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့ရသည့်အတွက် ပြည်တွင်း သို့တင်သွင်းလာမည့် ကုန်စည်များအပေါ် တင်းကြပ်သည့်စီမံဆောင်ရွက်မှုများချမှတ်၍ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုများ ပြည်တွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာခြင်းမရှိစေရန် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအစီအမံများ ချမှတ် ခြင်း၊ ကုန်စည်တင်သွင်းမှုများ ဆိုင်းငံ့ခြင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုဖူလုံအောင် စီမံဆောင်ရွက်ခြင်းများ ပြု လုပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါအချက်အလက်များအရ စျေးကွက်တည်ဆောက်မှုပုံစံ ပြောင်းလဲသွား နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ကုန်သွယ်မှုတို့ တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် လိုအပ်သည့် လုပ် ဆောင်ချက်များအား အချိန်နှင့်တပြေးညီ လိုက်ပါဆောင်ရွက်လျက်ရှိသကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့တန်ဖိုး ချိတ်ဆက် ကူးပြောင်းမှုဖြစ်စဉ်တွင်အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်လျက်ရှိရာ နိုင်ငံအတွင်းဖြစ်ပွားခဲ့သည့် ရောဂါကူး စက်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအပါအဝင်စျေးကွက် ဝယ်လိုအားပုံစံ ပြောင်းလဲသွား ကြောင်း၊ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် စားသုံးကုန်ပစ္စည်းများအစားကျန်းမာရေးဆက်စပ်ပစ္စည်းများဝယ်လိုအား မြင့်တက် လျက်ရှိသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကျန်းမာရေးဆက်စပ်ပစ္စည်းများ တိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်တင် ပို့လျက် ရှိပြီး အဆိုပါကုန်ပစ္စည်းများ တင်ပို့မှုပမာဏ တိုးတက်လာသဖြင့်၊ အခြားနိုင်ငံများ၏ စျေးကွက် များ အတွင်းသို့ ချဲ့ထွင်ဝင်ရောက်၍ စျေးကွက်ဝင်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိလျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။
၃။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လကာလအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံသည် COVID-19 ကပ်ရောဂါ ပျံနှံ့ဖြစ် ပွားနေစဉ် လုပ်ငန်းများပိတ်ထားခဲ့ရစဉ်အတွင်း လတ်ဆတ်သော ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် အွန်လိုင်း ပေါ်မှ ရောင်းချမှုများကို လျင်မြန်စွာဆောင်ရွက်လာနိုင်ခဲ့ရာ ယခုအချိန်တွင် ပြင်ပစတိုးဆိုင်များ ပြန် လည်ဖွင့်လှစ်မှုနှုန်းများ (၅၀ မှ ၇၀) ရာခိုင်နှုန်းကြားရှိကာ ပုံမှန်အနေအထားသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိ လာသော်လည်း လက်ကိုင်ဖုန်းများမှ download ရယူနိုင်သော စားသောက်ကုန်စည် အရောင်း ဆိုင်များမှာ (၁၀၀)ကျော်ရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် ပြည်သူများ၏ နေ့စဉ်ဘဝတွင် E-commerce မှာ မရှိ မဖြစ် ဖြစ်လာကြောင်း၊ မှာယူပြီးသည်နှင့် နာရီဝက်အတွင်း လာရောက်ပို့ဆောင်ပေးနိုင်သည့် အိမ်တိုင်ရာ ရောက်ဝန်ဆောင်မှုများရှိလာသဖြင့် လတ်ဆတ်သောကုန်ပစ္စည်းများကို နှစ်ခြိုက်သည့် တရုတ် လူမျိုး များနှင့် လွန်စွာအဆင်ပြေနေကြောင်းသိရှိရပါသည်။
၄။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းများ၏ ထိုးဖောက်မှုမှာ မြင့်မားလာပြီး စျေးရောင်းသူများမှာ လည်း လူမှုကွန်ယက်များနှင့် ထိတွေ့လာကြသဖြင့် ဤအွန်လိုင်းပေါ်မှ စျေးကွက်ဖွံ့ဖြိုးလာမှု၌ နေရာ ယူရန်အရောင်းမြှင့်တင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကိုလက်လီရောင်းချသူများကဆောင်ရွက်နိုင်လာကြကြောင်း၊ COVID-19 နောက်ပိုင်း ရေတိုကာလတွင် ရပ်ကွက်နှင့် အနီးဝန်းကျင်စတိုးဆိုင်များမှာ အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်နေပြီး ၎င်းတို့၏ ကုန်စည်ထောက်ပံ့မှုများကို ခိုင်မာလာစေကြောင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင် နိုင်စွမ်းကို ဆက်လက်ထိန်းထားရန် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုပုံစံအမျိုးမျိုးကိုဆောင်ရွက်ရန် အရေးကြီး သည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း၊ အလီဘာဘာမှ အချက်အလက်များအရ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း အွန်လိုင်းပေါ်မှ စျေးဝယ်သူအသစ်များ တိုးပွားလာကာ (၁၉၆၀) ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်းမွေးဖွားသူတို့၏ အွန်လိုင်းပေါ်မှ မှာယူမှုနှုန်းမှာ ပုံမှန်အချိန်များထက် (၄)ဆကျော် မြင့်မားလာကြောင်း၊ တစ်ကြိမ် မှာယူမှုအဆင်ပြေသွားပြီးနောက် ဆက်လက်ဝယ်ယူလိုလာကြကြောင်း၊နောက်ပိုင်း၌နွေရာသီကာလ တွင် လူကြိုက်များသော အွန်လိုင်းပြင်ပ စဆိုးဆိုင်များနှင့်ညစျေးများကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်သွားမည် ဖြစ်သော်လည်း E-commerce နည်းလမ်းဖြင့် စျေးဝယ်ယူမှုများမှာ ပိုမိုလွယ်ကူ မြန်ဆန်မှုရှိသဖြင့် စားသုံးသူများကဆက်လက်ဝယ်ယူနေလိမ့်ဉီးမည်ဟုယုံကြည်ကြောင်း၊ COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ပြည်တွင်း၌ ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည့်နည်းတူ ပြည်ပနိုင်ငံ များနှင့်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိ ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
၅။ တရုတ်နိုင်ငံသည် ပြည်တွင်း၌ COVID-19 ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ် တားဆီးရေး လုပ်ငန်းများ ခိုင်မာအားကောင်းစွာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်နည်းတူ ပြည်တွင်း/ ပြည်ပ ဈေးကွက် ဝယ်လိုအား မြင့်တက်စေရန်၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ခိုင်မာအားကောင်း စေရန် ကြိုးပမ်း လုပ်ဆောင် ခဲ့ပြီး စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ပုံမှန်နီးပါးအတိုင်း ပြန်လည်လုပ်ဆောင် နိုင်ခဲ့သည်ကို လေ့လာ တွေ့ရှိရ ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ ခိုင်မာအားကောင်းသည့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒများ ချမှတ်ခဲ့သည့်အတွက် ပြည်တွင်းလက်လီရောင်းချရမှု တစ်စထက်တစ်စ ပြန်လည်တိုးတက် လာပြီဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် အကြပ်အတည်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ထုတ်လုပ်မှုနှင့် တင်ပို့မှုများ အပေါ် ဆိုးရွားစွာထိခိုက်ခဲ့ရမှုမှ ပြန်လည်ဉီးမော့လာပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ပြင်ပမှ ခြိမ်းခြောက်လျက် ရှိသည့် အန္တရာယ်များ မြင့်တက်လျက်ရှိသော်လည်း ပြည်တွင်း/ပြည်ပမှ ဝယ်လိုအား ပြန်လည် တိုးတက် ကောင်းမွန်လာသည့်အတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ အောက်တိုဘာလ အတွင်း ဆက်လက်တိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ စီးပွားရေး ဆက်လက်တိုးတက် တည်ငြိမ်စေမည့် လက္ခဏာရပ် ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံ
၆။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ် မုတ်သုံရာသီကာလတွင် မိုးသီးနှံ မတ်ပဲစိုက်ခင်းများ ထိခိုက်ပျက်စီးမှု များပြားခြင်း၊ ဆောင်းသီးနှံ ပဲတီစိမ်း စိုက်ဧကများ လျော့ကျခြင်းတို့ကြောင့် ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ ယခင်နှစ်ထုတ်လုပ်မှုပမာဏအောက် လျော့နည်းကျဆင်းလျက် ပြည်တွင်း စျေးကွက်လိုအပ်ချက် မြင့်တက်လာဖွယ်ရာရှိရာ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ပြည်ပမှ ပဲတင်သွင်းမှု ပမာဏကို ပိုမိုတိုးမြှင့်ရမည့်အနေအထားရှိပြီး ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ခုနှစ် သီးနှံရာသီကာလ၌ ထွက်ရှိသည့် မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံအား အိန္ဒိယစျေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချရန် အလားအလာ ကောင်းမွန်မှုရှိနေမည် ဖြစ် ကြောင်း၊ သို့ရာတွင်ပဲမျိုးစုံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် အခြားသောစျေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်ဘက်များရှိခြင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုရာသီဥတုနှင့် စျေးကွက်စျေးနှုန်းအခြေအနေများက သွင်းကုန် ဆိုင်ရာမူဝါဒကို ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ကာလရှည်တွင် မြန်မာ့ပဲမျိုးစုံ စိုက်ပျိုး ထုတ် လုပ်မှုအတွက် စျေးကွက်ခိုင်မာစွာရရှိစေမည့် Contract Farming ကဲ့သို့သော လုပ်ငန်း အစီအစဉ်များ ဖော်ဆောင်လုပ်ကိုင်နိုင်ရေးကို အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ အစိုးရဌာနများ၊ ပုဂ္ဂလိကအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ဆက်လက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။
စင်ကာပူနိုင်ငံ ထောပတ်သီးဈေးကွက် (၁၀.၁၂.၂၀၂၀)
၇။ စင်ကာပူနိုင်ငံ၏လူဉီးရေမှာ ၅.၇ သန်းခန့်သာရှိသော်လည်း နိုင်ငံ၏ ခရီးသွားလာရေးနှင့် ဆက်စပ်သည့် လုပ်ငန်းကဏ္ဍများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရှိပြီး ဒေသတွင်း၌ စီးပွားရေးဗဟိုဌာနတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေသည့်အတွက် နိုင်ငံခြားခရီးသည် ဝင်ထွက်သွားလာမှုများပြားခြင်း၊ တစ်ဉီးကျဝင်ငွေ မြင့်မားသောစားသုံးသူများရှိခြင်း၊အထူးသဖြင့် နိုင်ငံ အရွယ်အစားသေးငယ်ပြီး စိုက်ပျိုးမြေ ရှားပါးသော ကြောင့် လတ်ဆတ်သည့်သစ်သီးဝလံများကို ပြည်ပမှ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ဝယ်တင်သွင်းရခြင်း စသည့် အချက်များမှာ သစ်သီးဝလံများတင်ပို့ရောင်းချရန်အတွက် ဈေးကွက်ကောင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊အခြား တစ်ဖက်တွင်လည်း လတ်ဆတ်သောသစ်သီးဝလံ တင်သွင်းမှုအပေါ် တင်းကျပ်သော စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်ထားခြင်းမရှိသည့်အပြင် ရင်းမြစ်များစွာမှ အလွယ်တကူ ချိတ်ဆက်တင်သွင်းနိုင်မှု၊ ရွေးချယ် ဝယ်ယူနိုင်မှု မြင့်မားလာခြင်းနှင့်အတူ လက်လီရောင်းချသူနှင့် စားသုံးသူတို့၏ ဈေးနှုန်းအပေါ် အကဲဆတ်မှုနှင့်အရည်အသွေးကောင်းမွန်မှုအပေါ် ပိုမိုဉီးစားပေးလာမှုတို့ကြောင့် ယှဉ်ပြိုင်မှု မြင့်မား သောဈေးကွက်တစ်ခုလည်းဖြစ်ကြောင်း၊ စင်ကာပူ၏ ထောပတ်သီး တင်သွင်းမှု၊ တင်ပို့မှုအခြေအနေ အရ ဈေးကွက်အနေအထားမှာ သေးငယ်သော်လည်း ထောပတ်သီးဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာသည်မှာ တင်ပို့သူများအတွက် ဆွဲဆောင်မှုရှိသော ဈေးကွက်တစ်ခုဖြစ်စေပါသည်။ စင်ကာပူ၏ ထောပတ်သီး ဈေးကွက်တွင် ဈေးကွက်ဝေစု အများဆုံးရရှိထားကြသော နိုင်ငံအချို့၏ အရောင်းမြှင့်တင်ရေး အစီ အစဉ်များကြောင့် စားသုံးသူများ၏ကြိုက်နှစ်သက်မှု တိုးတက်နေသဖြင့် ဉီးစွာဈေးကွက်ထိုးဖောက်သူ များနောက်မှ တင်ပို့ ရောင်းချသူများအတွက် အရောင်းမြှင့်တင်ရေးစရိတ်များ သက်သာခြင်းကဲ့သို့သော “Latecomers’ Advantages” များရှိသောကြောင့် ဈေးကွက်မှလက်ခံနိုင်သည့် အရည်အသွေးနှင့် ဈေးနှုန်းတို့ဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်၍ ပို့ကုန်အမယ်သစ် တိုးချဲ့နိုင်မည့်အလားအလာ ရှိနေကြောင်း၊ ဤသို့ စင်ကာပူဈေးကွက်သို့ထိုးဖောက်နိုင်ရန်မှာ တင်သွင်းမှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း အတားအဆီး များကြောင့်မဟုတ်ဘဲ ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှ တင်ပို့ရောင်းချသည်အထိ ကွင်းဆက် တစ် လျှောက် (Cold Chain စနစ်ဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်မှုအပါအဝင်) ထိရောက်စွာ ယှဉ်ပြိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်မှု အခြေအနေများ အပေါ်တွင် မူတည်နေကြောင်းသိရှိရပါသည်။
ဟောင်ကောင်နိုင်ငံ
၈။ ၂.၉.၂၀၂၀ နေ့စျေးကွက်သတင်းအရ ရှန်ဟိုင်းအခြေစိုက် Pinduoduo ကုမ္ပဏီသည် စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍအား အဓိကထား ဆောင်ရွက်ရာ၌ Alibaba Group Holdingနှင့် JD .com တို့၏ ကျေးလက် ဒေသ e-commerce လုပ်ငန်းတွင် (၂)ဆလျော့ကျစေကာ နောင်လာမည့် (၅)နှစ်အတွင်း Pinduoduo ကုမ္ပဏီသည် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှု ပိုမို မြင့်တက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နည်းပညာရပ်များ ရင်းနှီး မြှုပ်နှံလုပ်ကိုင်ခြင်းဖြင့် နောင်လာမည့်(၅) နှစ်အတွင်း စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ တန်ဖိုး ယွမ် (၁) ထရီလီယံကျော်ရန် မျှော်လင့်ထားကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ နံပါတ်(၁)အဆင့်ရှိ စိုက်ပျိုးရေး ထွက် ကုန်များရောင်းချသည့် Platform တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍသည် လူများစွာ နှင့် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး လွန်ခဲ့သောနှစ်များက ဒစ်ဂျစ်တယ်လ်စနစ်အသုံးပြုမှု အနည်းဆုံး ဖြစ် ခဲ့ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ တန်ဖိုးကွင်းဆက်တစ်လျှောက်တွင် ထုတ်လုပ်မှုနှင့် လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင် ရည်များတိုးတက်နိုင်သော မည်သည့်နည်းပညာအသုံးပြုမှုမဆို ကြီးမားသည့် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိနိုင်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် ပိုမိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံသွားမည်ဖြစ်ပြီး လယ်သမားများအား ပံ့ပိုးနိုင်ရန် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများ၊သိုလှောင်ရုံများထိန်းသိမ်းခြင်း၊ အစားအစာ ဘေးကင်း လုံခြုံရေးများအတွက်လည်း လုပ်ကိုင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ Pinduoduo ကုမ္ပဏီသည် စိုက်ပျိုးရေး ကဏ္ဍ၌ နာမည်ကျော်ကြားလာခြင်းမှာ COVID-19 ကာလအတွင်း ပထမဆုံးဖြစ်ပြီး Alibaba Group Holding နှင့် JD .com တို့နှင့် နီးကပ်စွာ ပိုမိုယှဉ်ပြိုင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံရှိ အလုပ်သမား (၄)ဦးတွင်(၁)ဦးမှာ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကဏ္ဍနှင့် ဆက်စပ်လျှက်ရှိကြောင်း ၊ တရုတ်နိုင်ငံ စုစုပေါင်း ဂျီဒီပီ၏ (၁၀) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိကြောင်း၊ စားသုံးသူများကို ပိုမိုဆွဲဆောင်နိုင်ရန် COVID-19 ကာလ အတွင်း Alibaba Group Holding၊ Pinduoduo နှင့် JD .com တို့သည် လယ်သမားများအား ပံ့ပိုးရန် အရောင်းမြှင့်တင်ရေး၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းရောင်းချမှုအစီအစဉ်များကို အသီးသီးဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ Pinduoduo သည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဧပြီလအတွင်း ယွမ်(၅၀) ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခဲ့ပြီး ၎င်း၏ e-commerce ပလက်ဖောင်းတွင် ကျေးလက်ဒေသ အွန်လိုင်း အရောင်းဆိုင်(၁) မီလီယံကျော် ရှိလာကြောင်း၊ ကျေးလက် e-commerce လုပ်ငန်းမှာ လာမည့်ကာလ အသစ်တွင် ကဏ္ဍအသစ်တစ်ရပ် ဖြစ်လာပြီး e-commerce ပလက်ဖောင်းတွင် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာ အားကောင်းလာမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်၊ ဒုတိယလေးလပတ်အတွင်း Pinduoduo၏ ဝင်ငွေမှာ (၆၇) ရာခိုင်နှုန်း၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် ယွမ်(၁၂.၁၉) ဘီလီယံရှိကြောင်းသိရပါသည်။
ဂျပန်နိုင်ငံ(၂၀၂၀ ၊ မတ်လ)သတင်း
၉။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကပ်ရောဂါကြောင့်ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအကျပ်အတည်းကာလအတွင်းကမ္ဘာ့နိုင်ငံ များအကြား ကူးလူးဆက်သွယ်မှု ယာယီရပ်ဆိုင်းထားခဲ့ခြင်းနှင့် ယာယီပိတ်သိမ်းထားခဲ့မှုနှင့်ဆက်စပ်၍ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ၊ မတ်လအတွင်းမှအစပြု၍ဂျပန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အင်အားကြီးနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့မှု(အထူး သဖြင့် မော်တော်ကားနှင့် မော်တော်ကားအစိတ်အပိုင်းများ)များ ရပ်တန့်နေခဲ့သလို တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုလည်းကျဆင်းနေခဲ့ရာ အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ မတ်လအတွင်း မော်တော်ကားတင်ပို့မှု ၆၃.၃% ၊ မော်တော်ကားအစိတ်အပိုင်း တင်ပို့မှု ၅၈.၃% ၊အာရှတိုက်သို့ တင်ပို့မှုများအနေဖြင့် ၁၅.၃% ကျဆင်း ခဲ့သော်လည်း ဂျပန်နိုင်ငံဗဟိုဘဏ်ကမူ နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးသည် လက်ရှိကျဆင်းနေသည့်အခြေအနေမှ ပြန်လည်ထူမတ်လာနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအလားအလာမှလည်း ရှောင်လွှဲနိုင်မည်ဖြစ် ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
၁၀။ ဂျပန်အစိုးရသည် လာမည့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် စတင်မည့် ဘဏ္ဍာရေးနှစ်သစ်အတွက် လျာထားသည့်ဘတ်ဂျတ်သည် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁ ထရီလီယံကျော်ခန့်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် လူမှုဖူလုံရေး ကုန်ကျစရိတ်များနှင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ရောဂါတိုက်ဖျက်ရေးအတွက် သုံးစွဲရ သည့်စရိတ်များတိုးမြင့်လာသည့်အတွက် ဘတ်ဂျတ်ငွေပမာဏ တိုးတက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိ ရပါသည်။
ဩစတြေးလျနိုင်ငံ
၁၁။ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးကဏ္ဍတွင် အဓိက နေရာယူထားသည့် တရုတ် ဈေးကွက်၏ကန့်သတ်မှုများကြောင့် ရိုက်ခတ်မှုရှိလာသည့်အတွက် စီးပွားရေး ထိခိုက်နစ်နာမှု များ ကြုံတွေ့ရလျှက်ရှိကြောင်း၊ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှု စုစုပေါင်း၏ ၃၂% မှာ တရုတ်နိုင်ငံသို့တင်ပို့လျှက်ရှိရာ ကုန်သွယ်မှုတွင် အခြားကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများထက် တရုတ်နိုင်ငံ အပေါ် စီးပွားရေးအရမှီခိုမှုကြောင့် ယခုကဲ့သို့ထိခိုက်နစ်နာမှုများရင်ဆိုင်နေရခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် အစိုးရအနေဖြင့် လတ်တလောချုပ်ဆိုလိုက်သည့် ဒေသတွင်း ဘက်စုံစီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု သဘောတူစာချုပ်မှတဆင့် ၎င်း၏လယ်ယာထွက်ကုန်များအား အခြားဈေးကွက်များသို့ ဖြန့်ကျက် တင်ပို့နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းများ ရရှိလာသကဲ့သို့ ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍတွင် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် အခြားအသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ပိုမိုတင်ပို့နိုင်မည်ဖြစ်ရာ ကိုဗစ် အလွန်ကာလတွင် စီးပွားရေးပြန်လည်ကုစားနိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းများ ပေါ်ထွန်းလာပါကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။
နယ်သာလန်နိုင်ငံ
၁၂။ နယ်သာလန်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအကြား ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါအကျပ်အတည်းမှ စီးပွား ရေးပြန်လည်နာလန်ထူရန် ကောင်းမွန်မှုရှိသည့် အခြေအနေတွင် အဆင့် (၄)၌ ရပ်တည်နေကြောင်း ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်၏ နှစ်စဉ်ကမ္ဘာ့လုံးဆိုင်ရာ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း အစီရင်ခံစာအရသိရှိရသည်။ နယ်သာလန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်း၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပိုင်းကျွမ်းကျင်မှုများတွင် အထူးသဖြင့် အမှတ်ကောင်းများရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်၏ သုံးသပ်ချက် အရ နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏ ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေးနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ပိုင်းကျွမ်းကျင်မှု ရှေ့တန်းရောက် သည့်အခြေအနေကြောင့် နေအိမ်မှတဆင့် အလုပ်တာဝန်များဆောင်ရွက်နေစဉ်တွင် စီးပွားရေးကို ဆက်လက် ရှင်သန်စေနိုင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ နယ်သာလန်နိုင်ငံအနေဖြင့် အနာဂတ်လုပ်သား ဈေးကွက် အတွင်း ကျွမ်းကျင်မှုပိုင်းနှင့် သင်တန်းပိုင်းနယ်ပယ်များတွင်လည်း အမှတ်ကောင်းစွာ ရရှိထားကြောင်း၊ ကောင်းမွန်သည့် အများပြည်သူ သွားလာရေးစနစ်နှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များ ကြောင့် လည်း ထိုသို့ အမှတ်ကောင်းများ ရရှိစေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။အသွားအလာကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုများသည် စီးပွားရေးအတွက် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသော်လည်း နယ်သာလန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ယင်းကိုကောင်းစွာ ကိုင်တွယ်ထားနိုင်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် အခွန်ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အမှတ်ရရှိမှုသည် နည်းပါးနေသေးကြောင်း၊ သုတေသနနှင့် တီထွင် ဆန်းသစ်မှုတွင် ပိုမိုရင်းနှီးမြုပ်နှံရန် လိုအပ်ပြီး၊ Big data ဉာဏ်ရည်တု (Artificaial Intelligence ) နှင့် စက်ရုပ်တီထွင်အသုံးချမှုပညာစသည့် နည်းပညာ အသစ်များတွင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းတို့ကို ပိုမိုဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။
အာဆီယံ-အီးယူ ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေး
၁၃။ အာဆီယံအနေဖြင့် အီးယူနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုတွင် ဦးဆောင်သည့် နိုင်ငံများ၏ အဓိက ကုန်သွယ်ဖက်အဖြစ် ရပ်တည်နေခြင်း၊ အီးယူ၏ ဘဏ္ဍာရေးအကူအညီဖြင့် ဆောင် ရွက်ခဲ့သည့် အာဆီယံအကောက်ခွန်ဖြတ်သန်းသွားလာမှုစနစ် ( ASEAN Customs Transit System -ACTS)ကို စတင်လည်ပတ်နိုင်ပြီဖြစ်ခြင်း၊ ၁-၁၂-၂၀၂၀ရက်နေ့တွက်ကျင်းပခဲ့သည့် အာဆီယံ- အီးယူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးတွင် အာဆီယံ-အီးယူ ဆက်သွယ်ချိတ်ဆက်မှုဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး များအဆင့် ပူးတွဲကြေညာချက် (ASEAN -EU Joint Ministerial Statement on Connectivity ) ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့မှုအရ အီးယူနှင့် အာဆီယံတို့အကြား ပိုမိုနီးကပ်သော ဒစ်ဂျစ်တယ် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ချိတ် ဆက်မှုများကို တိုးမြှင့်သွားရန် နှစ်ဘက်စလုံးမှ ကတိကဝတ်ပြုခဲ့ခြင်းစသည့် အချက်များကြောင့် ကပ်ရောဂါအလွန်ကာလတွင် အာဆီယံ-အီးယူ ကုန်သွယ်မှုကို ပိုမိုတိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်နိုင်မည့် အလား အလာများရှိပါကြောင်း၊
တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ၏ ပဲ (အခြောက်) ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဈေးကွက်အခြေအနေ (10.12.2020)
၁၄။ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံအတွက် ပဲခြောက် စားသုံးကုန်သည် အဓိကစားသုံးသော အစားအစာ မဟုတ်သော်လည်း ပြည်တွင်းစားသုံးမှုမြင့်တက်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းစားသုံးမှု လုံလောက်အောင် ပြည်တွင်း ၌ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုမရှိသေးခြင်းနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ ပဲဝယ်လိုအား အမြဲရှိနေခြင်းတို့ကြောင့် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံအနေဖြင့် ပဲ အသားတင်တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံ အဖြစ် ဆက်လက်ရပ်တည်နေရမည် ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
