ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Diana Mondino က အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဗီယက်နမ်သံအမတ်ကြီး Ngo Minh Nguyet ကို နိုင်ငံနှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အပြန်အလှန်စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကိုတိုးချဲ့သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်ဟုသိရပါသည်။ Mondino က အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံသည် တောင်အမေရိကနိုင်ငံများနှင့်ဖွဲ့စည်းထားသည့် Southern Common Market(MERCOSUR)ကို ပြန်လည်ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် အရှိန်အဟုန်ဖြင့်လုပ်ဆောင်နေပြီး ဗီယက်နမ်အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံများနှင့် လွတ်လပ်စွာကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်များ (FTAS)ကို ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းသွားမည်ဟုသိရပါသည်။ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနှင့် အခွန်အကောက်ကို ၂ဆအထိ ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုမည့် သဘောတူညီချက်လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ရန် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ရေး ကြိုးပမ်းသွားမည်ဟုသိရပါသည်။ Mondino က အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံအနေဖြင့် ဗီယက်နမ်နှင့် နည်းပညာမြင့်စိုက်ပျိုးရေး(အထူးသဖြင့် ဆန်ထုတ်လုပ်ခြင်း)နှင့် တချို့အပင်အမျိုးအစားများစိုက်ပျိုးခြင်းနယ်ပယ်တို့တွင် အတွေ့အကြုံနှင့်နည်းပညာများကို အပြန်အလှန်ဝေမျှသွားမည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သံအမတ် Nguyet ကလည်း အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ၏ လတ်တလောစီးပွားရေးမူဝါဒအသစ်များကိုကြိုဆိုကြောင်းနှင့် စီးပွားရေးတိုးချဲ့မှုသည် နှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက်အကျိုးရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးတိုးချဲ့ရန်နှင့် ပိုမိုနက်ရှိုင်းရန်အတွက် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အနာဂတ်တွင် နယ်ပယ်ပေါင်းစုံမှ အမြင့်ပိုင်းနှင့် အဆင့်ပေါင်းစုံရှိသူများ လည်ပတ်မှုဆက်လက်မြင့်တက်လိမ့်မည်ဟုပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဗီယက်နမ်ဝန်ကြီးချုပ် Pham Minh Chinh သည် ယခုနှစ်တွင် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံသို့ အလည်အပတ်သွားရန်စီစဉ်သည်ဟုသိရပြီး နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပါတီ၊ ပါလီမန်အချင်းချင်း အပြန်အလှန်လည်ပတ်မှုများ၊ အစည်းအဝေးများပြုလုပ်သွားမည်ဟုသိရပါသည်။ Nguyet သည် ပါရာဂွေးနိုင်ငံတွင်ကျင်းပခဲ့သည့် FTA နှင့်ပတ်သက်၍ MERCOSUR အစည်းအဝေးတွင် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံက ဗီယက်နမ်နှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံကိုထောက်ခံခဲ့ပြီး အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်သည့်အချက်များပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်စကားပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဗီယက်နမ်သည် အာဂျင်တီးနား၏ ဗျူဟာမြောက်ကုန်သွယ်ရေးမိတ်ဖက်ဖြစ်ပြီး လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင် နှစ်နိုင်ငံအပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၅ဘီလီယံရောက်ရှိခဲ့ကြောင်းသိရှိရပါသည်။   

Source: Vietnam Plus

DOCA(ရန်ကုန်)

        စီမံကိန်းနှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအေဂျင်စီ (FIA) ၏အဆိုအရ မကြာမီတွင် တောင်ကိုရီးယားမှ အားကောင်းသည့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုလှိုင်းများဖြစ်ပေါ်လာစေရန် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက မျှော်လင့်ထားကြောင်းသိရသည်။

         အင်္ဂါနေ့က ဟိုချီမင်မြို့၌ကျင်းပခဲ့သော ၂၀၂၄ Vietnam-Korea Plus Partnership Week တွင် FIA ၏ဒါရိုက်တာ Do Nhat Hoang က တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ဗီယက်နမ် နိုင်ငံတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှ့သော ထိပ်တန်းနိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံအဖြစ်ပါဝင်ပြီး ဇွန်လအထိ ပရောဂျက်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ကျော်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈၇.၅ဘီလီယံနီးပါး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားပြီး ထုတ်လုပ်မှုပမာဏ၏ ၇၅%နီးပါးရှိကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

      တောင်ကိုရီးယားကုမ္ပဏီများသည် ၎င်းတို့၏ပရောဂျက်များကို အမြန်ဆုံးအကောင်အထည်ဖော်ခြင်း၊ အရည်အသွေးမြင့်နည်းပညာများ၊ ဝန်ထမ်းများအတွက် လူမှုတာဝန်ယူမှုနှင့် ဥပဒေနှင့်အညီ လိုက်နာမှုရှိခြင်းတို့ကြောင့် ကျေးဇူးတင်ရှိကြောင်း Do Nhat Hoang က ပြောကြားခဲ့သည်။

       တရားဝင်ဖွံ့ဖြိုးမှုအကူအညီ(ODA)အရ တောင်ကိုရီးယားသည် ကြီးမားသောပံ့ပိုးကူညီသူဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ်သည် ၎င်း၏ စုစုပေါင်း ODA ၏ ၂၀% ချေးငွေဖြင့် မြို့ပြသယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ ပညာရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်၊ သန့်ရှင်းသောစွမ်းအင်နှင့် သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာကဏ္ဍတို့တွင် ရန်ပုံငွေပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိကြောင်းသိရသည်။

        ဗီယက်နမ်သည် ယခုအခါ အရည်အသွေးထိရောက်မှုနှင့် ရေရှည်တည်တံ့မှုတို့ကို တိုးမြှင့်အာရုံစိုက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံခြားတိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု(FDI)အား ပိုမိုရွေးချယ်လာခဲ့ကြသည်။

        ယခုအခါ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် အီလက်ထရောနစ်၊ တစ်ပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း၊ ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်အသွင်ပြောင်းမှု၊ နည်းပညာမြင့်စိုက်ပျိုးရေး၊ ဘဏ္ဍာရေးစင်တာများ၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှု၊ သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့တွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

       အစိုးရဘက်မှလည်း ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမည့်သူများ၏လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန် မြေယာများကိုပြင်ဆင်ထားပြီး စက်မှုလုပ်ငန်းများကိုမြှင့်တင်ကာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူအသစ်များ အားပံ့ပိုးပေးနိုင်ရန် မူဝါဒများချမှတ်ထားသည်။

         နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုသည် ၁၉၉၂ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း၄၉၀မှ ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၇၉.၄၂ဘီလီယံအထိဖြစ်၍ ၁၆၂ဆအထိတိုးလာခဲ့ကြောင်း ကိုရီးယားကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြှင့်တင်ရေးအေဂျင်စီ၏ နိုင်ငံတကာကုန်သွယ်မှုနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဌာနခွဲအကြီးအကဲ Lee Ji Hyung က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source : the star

DOCA(ရန်ကုန်)

      အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပိုင် ဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီတစ်ခုဖြစ်သော Bulog သည် ဆန်မက်ထရစ် တန်ချိန် ၃၂၀၀၀၀ ခန့်ကို ဝယ်ယူရန် နိုင်ငံတကာ တင်ဒါတစ်ရပ်ကို ‌ခေါ်ယူခဲ့ကြောင်း ဥရောပ ကုန်သည်များက ၂၂-၇-၂၀၂၄ ရက်၊ တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

      အဆိုပါတင်ဒါတွင် စျေးနှုန်းကမ်းလှမ်းမှုများတင်သွင်းရန် နောက်ဆုံးရက်မှာ ဇူလိုင်လ ၃၁ ရက် ဖြစ်ပြီး Bulog သည် ရက်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်နိုင်သည့် စျေးနှုန်းညှိနှိုင်းမှုများ စတင်လိမ့်မည် ဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောဆိုကြသည်။

     ပြည်တွင်းမှ ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိမှုသည် လုံလောက်မှုမရှိပါက  ယခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၄ ဒသမ ၃ သန်းအထိ တင်သွင်းရနိုင်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ အမျိုးသားစားနပ်ရိက္ခာအေဂျင်စီ၏ အတွင်းရေးမှူးက တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ဇန်နဝါရီမှ မေလအတွင်း ဆန်တန်ချိန် ၂ ဒသမ ၂၂ သန်း တင်သွင်းခဲ့သည့် အင်ဒိုနီးရှားသည် ယခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၆ သန်း တင်သွင်းရန် စီစဉ်ထားသည်။

      အင်ဒိုနီးရှား၏ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ သြဂုတ်လအတွင်း ဆန်အထွက်ပမာဏသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အလားတူကာလထက် ၉.၅၂% လျော့နည်းမည်ဟု အင်ဒိုနီးရှား စာရင်းအင်းအေဂျင်စီက ခန့်မှန်းထားသည်။ အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ သန်း ၂၇၀ အတွက် ဆန်သည် အဓိကဖြစ်ပြီး ယခုနှစ် အစောပိုင်းကထက် ဇွန်လတွင် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းသည် ၁၂% နီးပါး မြင့်မားခဲ့ပြီး ဆိုးရွားသော ရာသီဥတုကြောင့် သီးနှံများ အထွက်နှုန်း လျော့နည်းလာခဲ့သည်။

     ယခု နိုင်ငံတကာတင်ဒါအသစ်တွင် Bulog သည် လွန်ခဲ့သော ခြောက်လထက် ကြာမြင့်မှုမရှိပဲ ကြိတ်ခွဲထားသည့် ၂၀၂၄ သီးနှံရာသီမှ ထွက်ရှိသော ဆန်ကွဲ ၅% ပါဝင်သည့် ဆန်ဖြူများကို ရယူမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပင်ရင်းဒေသနိုင်ငံများအဖြစ် ဗီယက်နမ်၊ ထိုင်း၊ မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ပါကစ္စတန်တို့မှ ဆန်များကို တင်သွင်းနိုင်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှ စက်တင်ဘာလအတွင်း  အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဆိပ်ကမ်းသို့ ရောက်ရှိရမည်ဖြစ်ကြောင်း ကုန်သည်များက ပြောဆိုသည်။

     ပြည်တွင်းသီးနှံများ အထွက်ကျဆင်းခဲ့ပြီးနောက် ဈေးနှုန်းသက်သာစေရန်အတွက် ယခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် နိုင်ငံတကာမှ ဆန်ဝယ်ယူမှုများအား ဆက်တိုက် ပြုလုပ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ မေလ ၂၂ ရက်နေ့၌ နောက်ဆုံးအကြိမ် နိုင်ငံတကာတင်ဒါ ခေါ်ယူခဲ့ရာတွင် Bulog သည် အဓိကအားဖြင့် ဗီယက်နမ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ပါကစ္စတန်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့မှ ဆန်တန်ချိန် ၂၁၀၀၀၀ ခန့်ကို ၀ယ်ယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

Source: Hellenic Shipping News, 23 Jul 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Mr. Shivraj Singh Chouhan နှင့် မလေးရှားစိုက်ခင်းနှင့် ကုန်စည်များဆိုင်ရာ ဝန်ကြီး Datuk Seri Johari Abdul Ghani တို့သည် ၁၈-၇-၂၀၂၄ ရက်၊ ကြာသပတေးနေ့၌ တွေ့ဆုံရာတွင် နှစ်နိုင်ငံကြား စားအုန်းဆီနှင့် အခြားကဏ္ဍများ၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို တိုးမြှင့်ရန် ဆွေးနွေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြောင်း အိန္ဒိယအခြေစိုက် Economic Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

    မလေးရှားဝန်ကြီးသည် အိန္ဒိယနှင့် မလေးရှားနှစ်နိုင်ငံကြား စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုတိုးတက်စေမည့် အခွင့်အလမ်းများကို ဆွေးနွေးရန်အတွက် ထိုသို့တွေ့ဆုံခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံဝန်ကြီးများသည် အိန္ဒိယအစိုးရက အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည့် စားသုံးဆီဆိုင်ရာ အမျိုးသားအဆင့် မျှော်မှန်းချက် (National Mission on Edible Oil) အစီအစဉ်တွင် အထူးသဖြင့် ဆီအုန်းကဏ္ဍ၌ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် ဆန္ဒရှိသည်ကို ဖော်ပြခဲ့ကြကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆက်စပ်ထွက်ကုန်များအတွက် စျေးကွက်ရရှိရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ရေး၊ စိုက်ခင်းကဏ္ဍတွင် ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာ အသုံးချနိုင်ရေးကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း အိန္ဒိယစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်အရ သိရှိရသည်။

    အိန္ဒိယသည် မလေးရှားနိုင်ငံမှ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီ အများဆုံးတင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများတွင် ပါဝင်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယသည် စားအုန်းဆီများကို အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှားနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့မှ အဓိက ဝယ်ယူနေပြီး အာဂျင်တီးနား၊ ဘရာဇီး၊ ရုရှားနှင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့မှ ပဲပုပ်ဆီနှင့် နေကြာဆီတို့ကို အဓိကတင်သွင်းကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။

Source: Economic Times, 18 Jul 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့ဈေးကွက်၌ အကြီးမားဆုံးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ ရောင်းလိုအားကျဆင်းမှုနှင့်အတူ အိန္ဒိယပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီဈေးနှုန်းများမှာ ဆက်လက်မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး အာရေးဘီးကား ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများမှာမူ ကောင်းစွာတည်ငြိမ်လျက်ရှိကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     အိန္ဒိယပြည်တွင်း၌ ကျယ်ပြန့်စွာ ထုတ်လုပ်ရောင်းဝယ်မှုရှိသည့် ပြုပြင်ခြင်း မပြုရသေးသော ခူးဆွတ်ပြီး ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ ချယ်ရီစေ့များ၏ ဈေးနှုန်းသည် ၅၀ ကီလိုဂရမ်ဝင် ၁ အိတ် လျှင် ရူပီးငွေ ၁၀၀၀၀ နှုန်းကို မကြာသေးမီက စံချိန်တင်ဖြတ်ကျော်ခဲ့ပြီး လက်ရှိကာလတွင် ရူပီး ၁၀၄၀၀ နှုန်း ဝန်းကျင်ဖြင့် တောင်သူများက ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ ရိုဘတ်စတာချယ်ရီစေ့များ၏ ဈေးနှုန်းသည် ဧပြီလ လဆန်းပိုင်းကထက် ၁၀% ခန့်နှင့် ဇန်နဝါရီလ လဆန်းပိုင်းဈေးနှုန်းထက် ၅၀% ကျော် မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

    အလားတူ ပြုပြင်သန့်စင်ပြီး အခွံမာ (parchment) ပါရှိသည့် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီစေ့၏ ဈေးနှုန်းများသည်လည်း ၅၀ ကီလိုဂရမ်ဝင် ၁ အိတ်လျှင် ရူပီး‌ ၁၈၃၀၀ နှုန်းသို့ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလဆန်းပိုင်းရှိ ဈေးနှုန်းထက် ၆၆% ပိုမိုလာခဲ့သည်။ ICE စတော့ဈေးကွက်တွင် ကမ္ဘာ့ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ ကြိုတင်အရောင်းဈေးနှုန်းများသည်လည်း ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှ လက်ရှိကာလအတွင်း ၆၀% ကျော်မြင့်တက်လာကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

     အိန္ဒိယ ကော်ဖီတင်ပို့သူများအသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ Ramesh Rajah က ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာရခြင်းမှာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၌ ရောင်းလိုအား လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့အပြင် EUDR ခေါ် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ သစ်တောပြုန်းတီးမှုဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများ စတင်သက်ဝင်မှုရှိမည့် နှစ်ကုန်ပိုင်းမတိုင်မီ ဥရောပကုန်သည်များဘက်မှ ဝယ်လိုအား မြင့်တက်မှုကလည်း ဈေးနှုန်းမြင့်တက်စေရန် အထောက်အပံ့ပြုလျက်ရှိကြောင်း၊ ကော်ဖီစေ့ဈေးနှုန်းများ ယခုထက် ပိုမိုမြင့်တက်လိမ့်မည်ဟု ယူဆထားသော တောင်သူအချို့သည် အလျင်စလို ရောင်းချမှုမပြုပဲ ထိန်းသိမ်းထားကြကြောင်း၊ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု စုစုပေါင်း၏ ၇၀% ခန့်မှာ ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ရောင်းချထားပြီးဖြစ်ပြီး ကျန်ပမာဏကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများက ထိန်းသိမ်းထားဆဲဖြစ်သည်ဟု ယူဆရကြောင်းဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

   ၂၀၂၄ ပြက္ခဒိန်နှစ်အတွင်း အိန္ဒိယ၏ ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ဇူလိုင်လ ၁၁ ရက်နေ့အထိ တန်ချိန် ၂.၅၃ သိန်းရှိပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၂.၂၈ သိန်းအပေါ် ၁၁% တိုးတက်ခဲ့သည် ဟု အိန္ဒိယကော်ဖီလုပ်ငန်းကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့က ဖော်ပြထားသည်။ အဓိကအားဖြင့် ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီချယ်ရီစေ့များ တင်ပို့မှုတိုးတက်ခဲ့ပြီး ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ ဇူလိုင်လ ၁၁ ရက်နေ့အတွင်း တန်ချိန် ၁.၁၉ သိန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့ရာ ယခင်နှစ် အလားတူကာလ တင်ပို့ခဲ့မှု တန်ချိန် ၁.၀၁ သိန်း အပေါ် ၁၈% တိုးတက်မှုရရှိခဲ့သည်။ ပြန်လည်တင်ပို့ကုန် အပါအဝင် အသင့်သောက်သုံးနိုင်သော ကော်ဖီထုတ်ကုန်များတင်ပို့မှုမှာ ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ပြီး အဆိုပါကာလအတွင်း ၈၂၇၇၁ တန် တင်ပို့လျက် ယခင်နှစ်ကာလတူထက် ၁၁% ပိုမိုခဲ့သည်။

ကော်ဖီတင်ပို့သူများနှင့် ကော်ဖီလှော်သည့်လုပ်ငန်းများထံသို့ ကော်ဖီစေ့ပေးသွင်းခြင်းကို လုပ်ကိုင်လျက်ရှိသော Agrani Coffee and Commodities Ltd မှ လုပ်ငန်းရှင် Praveen Kumar Kolimarla က ဗီယက်နမ်နှင့် အင်ဒိုနီးရှားတို့တွင် ရောင်းလိုအားနည်းပါးမှုကြောင့် ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီဈေးကွက်သည် ကုန်ရလွယ်မှုနှင့် ဈေးနှုန်းများအရ လွန်စွာကျပ်တည်းမှု ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေဦးမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ဝယ်ယူသူများထံမှ တောင်းဆိုမှုများပြားနေချိန်တွင် အိန္ဒိယရှိစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများက ကော်ဖီစေ့များ ပိုမိုထုတ်ရောင်းလာခြင်း၊ လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ငွေဖြစ်လွယ်မှုရှိခြင်း၊ မုတ်သုံရာသီဥတု၏ သက်ဝင်လှုပ်ရှားမှုရှိလာခြင်း စသည့်အခြေအနေများနှင့်အတူ အဆိုပါနိုင်ငံများမှ ကော်ဖီစေ့ရောင်းချနိုင်ခြင်းမရှိတော့သည့် အခြေအနေ၌ အိန္ဒိယအတွက် အခွင့်အလမ်းများရှိနေကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

   Fitch ကုမ္ပဏီလုပ်ငန်းစု၏ ဈေးကွက်သုတေသနအဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သော BMI က မကြာသေးမီကာလ၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတစ်စောင်တွင် အဓိကစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံနှင့် ဘရာဇီးနိုင်ငံတို့၌ ရောင်းလိုအား အခက်အခဲများကြောင့် ကော်ဖီဈေးကွက်သည် အလားအလာကောင်းမွန်လျက်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကုန်စည်များ ဆက်လက်စုဆောင်းခြင်းက ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒုတိယနှစ်ဝက်တွင် ဈေးနှုန်းတိုးတက်မှုအပေါ် လေဆန်အတားအဆီးများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း၊  ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတွင် ၂၀၂၄ နိုဝင်ဘာလမှ ၂၀၂၅ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ရိုဘတ်စတာကော်ဖီ ခူးဆွတ်ထွက်ရှိမှု အမြင့်မားဆုံးကာလမတိုင်မီ မိုးရွာသွန်းမှုနှင့် ဆည်တာတမံများ၌ ရေသိုလှောင်နိုင်မှု အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်ရလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန်အတွက် ပြန်လည်အင်အားဖြည့်တင်းမှုမှာ အရေးကြီးကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

    ၂၀၂၃-၂၀၂၄ အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်ဆောလျင်စွာ ပျက်ပြယ်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ-နိုဝင်ဘာ ကာလများ၌ လာနီညာရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ပေါ်ပေါက်နိုင်မှုက အရှေ့တောင်အာရှ‌ဒေသ တွင် မိုးရွာသွန်းမှုကို ကောင်းမွန်စေမည့် အလားအလာရှိနေသည်။ ယင်းမတိုင်မီ၌ ဘရာဇီးနိုင်ငံ၏ ကော်ဖီခူးဆွတ်ရိတ်သိမ်းမှုမှာ ၂၀၂၄-၂၅ ထုတ်လုပ်ရေးနှစ်၏ ရာသီချိန်ပြင်ပသို့ ရောက်ရှိနေမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ နှစ်စဉ်ပြည်တွင်းကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခြင်းအရ ဈေးကွက်ကျပ်တည်းမှုဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း BMI အဖွဲ့က ဖော်ပြထားသည်။

Source: The Hindu Business Line, 17 Jul 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)