ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

     ဘရာဇီးနိုင်ငံသည် ရေလွှမ်းမိုးမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီးနောက် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးနှုန်းများကို တည်ငြိမ်စေရန်အတွက် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ဆန်တန်ချိန် ၃ သိန်းကို တင်ဒါစနစ်ဖြင့် ဝယ်ယူ သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဆန်စပါးကဏ္ဍတွင် ရှားပါးလှသည့် အစိုးရ၏ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု အဖြစ်  ထုပ်ပိုးသည့်အိတ်ခွံပေါ်တွင် ဘရာဇီးငွေကြေးအားဖြင့် ရောင်းဈေး ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၄ ရီရယ်ဟု အစိုးရ၏အမှတ်တံဆိပ် ခတ်နှိပ်ထားရှိသည့် အရန်သင့်ရောင်းချနိုင်သော ၅ ကီလိုဂရမ်ဝင် ဆန် အိတ်များကို ဝယ်ယူသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ အစိုးရ၏ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး အေဂျင်စီဖြစ်သော CONAB သည် အဆင့်-၁ ဆန်ကို ဝယ်ယူရန်အတွက် စည်းမျဉ်းများနှင့် အရည်အသွေး သတ်မှတ် ချက်များကို ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါသည်။

    ပိုမိုဈေးနှုန်းချိုသာသော ဆန်များကို တင်သွင်းမည်ဆိုပါက လယ်သမားများက ငွေကြေးဆုံးရှုံးမည်ကို စိုးရိမ်သဖြင့် လာမည့်သီးနှံရာသီတွင် စပါးကို လျှော့ချစိုက်ပျိုးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။ ထိုသို့ဆန်ဝယ်ယူမှုများကြောင့် ပြည်တွင်းဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များအပေါ် နစ်နာမှုများဖြစ်ပေါ်စေပြီး ဆန်ဈေးနှုန်းကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေရန် အခွန်ပေးဆောင်နေရသူများအနေဖြင့်လည်း ဆန်ကိုမြင့်မားသောဈေးနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူသွားရနိုင်ခြေရှိကြောင်း ဆန်စက် လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက S&P Global သို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    ဘရာဇီးနိုင်ငံသမ္မတ Luiz Inacio Lula da Silva သည် ပြည်တွင်းတွင် ဆန်အဓိက စိုက်ပျိုးသည့် Rio Grande do Sul ဒေသ၌ ရေလွှမ်းမိုးမှုကြောင့် ဆန်ဈေးနှုန်းများ ရုတ်တရက် မြင့်တက်ခဲ့သဖြင့် ယခုကဲ့သို့ဆန်ဝယ်ယူရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံအတွင်း မိုးများ အဆက်မပြတ် ရွာသွန်းမှုကြောင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုများမှာ သီတင်းပတ်များစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကာ ဆန်ပမာဏမည်မျှဆုံးရှုံးခဲ့သည်ကို အဖြေထုတ်မရပဲ ရှိနေခဲ့ပါသည်။ လယ်သမားများက စပါးဈေးနှုန်း များကို မြှင့်တင်ရောင်းချခဲ့ပြီးနောက် ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် အာရှဈေးကွက်မှ ရောင်းချနေသည့် ဆန်များ၏ ဈေးနှုန်းထက် ပိုမိုမြင့်တက်ခဲ့သည်။  ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍသည် ဆန်ဈေးကွက် တည်ငြိမ်စေရေးနှင့် ပြည်တွင်းဆန်ပြတ်လပ်မှု မဖြစ်ပေါ်စေရေးတို့အတွက် ထိုင်းဆန်ဖြူတန်ချိန် ၁၂ဝဝဝဝ ကို ဝယ်ယူတင်သွင်းခဲ့ပါသည်။

    လက်ရှိကာလတွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းသည် ဘရာဇီးအစိုးရမှ ဝင်ရောက် ဆောင်ရွက်ရန် တွန်းအားဖြစ်စေခဲ့ပါသည်။ ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်ပေါ်ချိန်၌ ဘရာဇီးတစ်နိုင်ငံလုံး၏ စပါးသုံးပုံနှစ်ပုံခန့်စိုက်ပျိုးသော Rio Grande do Sul ဒေသတွင် စပါးစိုက်ဧရိယာ ၁ဝ% မှ ၁၅% အထိ ရိတ်သိမ်းရန်ကျန်ရှိခဲ့ရာ အဆိုပါပမာဏမှာ နိုင်ငံနှစ်စဉ်အထွက် ပမာဏ၏ ၇% မှ ၁ဝ% ကို ကိုယ်စားပြုလျက်ရှိပါသည်။ S&P Global မှ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများအရ ဆန်စပါးသီးနှံအတွက် ကြီးမားသော ဆုံးရှုံးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: S&P Global, 30 May 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပိုင် Bulog ဝယ်ယူရေးအေဂျင်စီက မကြာ‌သေးမီ၌ ခေါ်ယူခဲ့သော တင်ဒါတွင် ဗီယက်နမ်ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀၀၀၀ အတွက် စုစုပေါင်းတန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၅ သန်းဖြင့် လေလံအောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ကုမ္ပဏီများအကြား တစ်ဦးနှင့် တစ်ဦး ဈေးပြိုင်လျှော့ရောင်းမှုနှင့် ဈေးနှုန်းစစ်ထိုးမှုများတွင် ပါဝင်ခြင်းတို့ကို ကာကွယ်တားဆီး နိုင်ရန်အတွက် ဗီယက်နမ်ဆန်တင်ပို့မှုနယ်ပယ်၌ အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းစနစ် ချမှတ်ဆောင်ရွက် သင့်သည်ဟု လေ့လာဆန်းစစ်သူများက ပြောဆိုလျက်ရှိကြောင်း မလေးရှား The Star Online သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

      အဆိုပါတင်ဒါ၌ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သူများအနက် ဗီယက်နမ် Loc Troi ကုမ္ပဏီသည် ကနဦး ကမ်းလှမ်းသည့် ဈေးနှုန်းဖြစ်သော ဆန် ၁ တန်လျှင် ၅၇၉ အမေရိကန်ဒေါ်လာနှုန်းအောက် ၁၆ ဒေါ်လာ လျော့နည်းပြီး ဆန် ၁ တန်လျှင် ၅၆၃ ဒေါ်လာဖြင့် အနိမ့်ဆုံးဈေးနှုန်းပေးလျက် တင်ဒါအောင်မြင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါနှုန်းထားသည် ဗီယက်နမ်စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းအသင်း (Vietnam Food Association - VFA) က ဖော်ပြထားသည့် ပြည်တွင်းဆန်ရောင်းဈေးနှုန်းအောက် ၂၄ ဒေါ်လာ လျော့နည်းလျက်ရှိသည်။

    ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း၊ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊ ကန်ထိုမြို့၌ အခြေစိုက်သည့် Ngoc Quang Phát ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီ၏ ဥက္ကဋ္ဌ Ms. Huynh Thi Bich Huyen က VFA အသင်းအနေဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုအတွက် အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်း စနစ်တစ်ရပ်ကို ထူထောင်သတ်မှတ်သင့်ကြောင်း၊ ၎င်းစနစ်ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ပါက ဆန်အဝယ် တင်ဒါများ၌ အလွန်နိမ့်ကျသော ဈေးနှုန်းဖြင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များမှ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းကို တား ဆီးနိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်နှင့် တောင်သူလယ်သမားများအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမှု ခိုင်မာ သေချာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဗီယက်နမ် ဆန်တင်ပို့သူများအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိရန်လိုအပ်ကြောင်း၊ မြောက်ပိုင်းနှင့် တောင်ပိုင်း စားသောက်ကုန်ကော်ပိုရေးရှင်းများကို ပူးပေါင်းထူထောင်မှုသည် အချို့သောနိုင်ငံများ၌ တင်ဒါခေါ်ယူမှုတွင် ဗီယက်နမ်ဆန် တင်ပို့သူများကို ကိုယ်စားပြုလျက်ပါဝင်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး စာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးသည့် နောက်ပိုင်း၌ ရရှိလာသည့် အမှာစာအပေါ် ကုမ္ပဏီများအကြား ခွဲဝေနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အလွန်နိမ့်ကျသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ကန်ထရိုက်စာချုပ်များ အောင်မြင်ခြင်းသည် လိုလားသည့်အကျိုးကို ရရှိခြင်းထက် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တောင်သူလယ်သမားများ နှစ်ရပ်လုံးအတွက် ဆုံးရှုံးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်းဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

    ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကာလတိုငွေကြေးအခက်အခဲများ ဖြစ်ပေါ်မှုကို ဖြေရှင်းရန် ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် နိမ့်ကျသောဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချသည့်နည်းစနစ်ကို လွဲမှားစွာ အသုံး ပြုပါက ၎င်းတို့၏ မြီရှင်များ၊ လယ်သမားများနှင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်အတွက် ဘေးအန္တရာယ်နှင့် ကြုံတွေ့လာရမည့်အရေးကို Ms. Huyen က စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။

   သို့ရာတွင် အချို့သော ပုဂ္ဂိုလ်များကမူ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ၎င်းတို့၏ ဝယ်လက်များနှင့် ဈေးနှုန်းညှိနှိုင်းမှုတို့တွင် လွတ်လပ်စွာ လုပ်ကိုင်နိုင်ကြောင်းဖြင့် ကွဲပြားခြားနားသည့်ရှုထောင့်မှ ပြောဆိုလျက်ရှိကြသည်။

     မိမိတို့အားလုံးအနေဖြင့် ဆန်ကို မြင့်မားသောဈေးနှုန်းဖြင့် ရောင်းချရန် ဆန္ဒရှိသော်လည်း စည်းမျဉ်းတစ်ရပ်ကို စွဲမြဲစွာ ဆုပ်ကိုင်ထားပါက မည်သည့်အရောင်းအဝယ်စာချုပ်မျှ ချုပ်ဆိုနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် အကျိုးအမြတ်ရရှိမှုနှင့် လက်တွေ့ကျသည့် သင့်တင့်မျှတမှုတို့ နှစ်ရပ်အကြား ဟန်ချက်ညီမျှသည့်နည်းလမ်းကို ရှာဖွေရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းအချက်သည် လွတ်လပ်သော ဈေးကွက်တစ်ခုအတွင်း ၎င်းတို့၏ အခွင့်အရေးပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ အနိမ့်ဆုံး ပို့ကုန်ဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ထားရှိလျက် စာချုပ်ချုပ်ဆိုနိုင်မှုမရှိခြင်းသည် လုပ်ငန်းအခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားမှု ဖြစ်စေမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် Phuong Dong Food ကုမ္ပဏီမှ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Mr. Nguyen Viet Anh က ပြောဆိုခဲ့သည်။

     မကြာသေးမီက ကန်ထိုမြို့၌ ဆန်တင်ပို့သူများနှင့် တွေ့ဆုံရာတွင် စက်မှုနှင့်ကုန်သွယ်ရေး ဒုတိယဝန်ကြီး Ms. Phan Thi Thang က အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံ၏ ဆန်စပါးလုပ်ငန်း ကဏ္ဍ၌ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ လတ်တလော ကာလတွင် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များသည် ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက် အခြေအနေကို မပြတ်စောင့်ကြည့် လျက် စာချုပ်များအား ချုပ်ဆိုခြင်းမပြုမီ မိတ်ဖက်ကုန်သွယ်သူကို နားလည်ရန် အလေးအနက် ထား ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မလိုလားအပ်သောယှဉ်ပြိုင်မှုများ၊ ဈေးကွက်အငြင်းပွားမှုများနှင့် စာချုပ်ဖောက်ဖျက်မှုများမှ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရေးအတွက် ဆန်တင်ပို့သည့် လုပ်ငန်းများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အားဖြည့်လုပ်ကိုင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

     ယခင်ရက်သတ္တပတ်၌ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆိုမည့်ကိစ္စရပ်ကို Loc Troi ကုမ္ပဏီက ထုတ်ဖော်ကြေညာခဲ့ပြီးနောက် ဗီယက်နမ် စက်မှုနှင့်ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ရှိ ပို့ကုန်သွင်းကုန်ဦးစီးဌာနသည် နိမ့်ကျသောဈေးနှုန်းများဖြင့် ဆန်တင်ပို့မည့်ကိစ္စနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အစီရင်ခံတင်ပြရန် VFA အသင်းနှင့် ၎င်း၏ အဖွဲ့ဝင်အသင်းသားများသို့ တောင်းဆိုခဲ့သည်။

     VFA အသင်းအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဆန်ဈေးကွက်ကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်မည့် အစီအမံများအား ချမှတ်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်း၏ အကျိုးရှိထိရောက်မှု ခိုင်မာစေလျက် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်၌ ဗီယက်နမ်ဆန်၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိန်းသိမ်းရန် ညွှန်ကြားခံထားရသည်။ Loc Troi ကုမ္ပဏီမှ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးက ၎င်းတို့၏ တင်ဒါယှဉ်ပြိုင်မှုများ အားလုံးသည် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များ၊ လယ်သမားများနှင့် ဈေးကွက်တို့၏ အပြန်အလှန် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှု သေချာခိုင်မာစေရေး အပြင် ဗီယက်နမ်လယ်ယာထွက်ကုန်များ၏ ကာလရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဂရုတစိုက်စဉ်းစားလျက် ဆောင်ရွက်ထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

    လွန်ခဲ့သောနှစ်များအတွင်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ကုန်အဝယ်အမှာစာများအား သေးငယ်သော တင်ဒါများအဖြစ် ပိုင်းခြားပြီး နိုင်ငံများစွာမှ ကုမ္ပဏီအများအပြားကို တိုက်ရိုက်ပါဝင် ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ပြုလျက် ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု VFA အသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ Mr. Nguyen Ngoc Nam က ပြောကြားခဲ့သည်။ အခြေခံအားဖြင့် အနိမ့်ဆုံးဈေးနှုန်းကို ကမ်းလှမ်းသည့် ကုမ္ပဏီသည် တင်ဒါအောင်မြင်မည်ဖြစ်သော်လည်း အင်ဒိုနီးရှား၏ စည်းမျဉ်းအသစ်အရ အနိမ့်ဆုံး ဈေးနှုန်းကမ်းလှမ်းသည့် ကုမ္ပဏီသုံးခုအား နောက်တစ်ကျော့ထပ်မံ ယှဉ်ပြိုင်စေပြီးမှသာ အနိုင်ရသူကို ရွေးချယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Star Online, 5 Jun 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အကောက်ခွန်စည်းကြပ်မှုအား ၃၅% သတ်မှတ် ထားရာမှ ၁၅% သို့ လျှော့ချခြင်းနှင့်အတူ အစိုးရ၏ ထပ်ဆောင်းထောက်ပံ့မှုက ဝင်ငွေနည်းပါးသူများအတွက် ဆန် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၉ ပီဆိုနှုန်းဖြင့် ဝယ်ယူစားသုံးနိုင်စေလိမ့်မည်ဟု အမျိုးသားစီးပွားရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (National Economic and Development Authority - NEDA) မှ အတွင်းရေးမှူး Arsenio M. Balisacan က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

     ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန အနေဖြင့် ဝင်ငွေနိမ့်ကျသူများအတွက် ဆန် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၉ ပီဆိုနှုန်းသို့ လျှော့ချနိုင်ရေး ရည်မှန်းထားကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ မိမိတို့အနေဖြင့် ဝင်ငွေနည်းပါးသူများသို့ အထောက်အပံ့များ တိုက်ရိုက်ပေးအပ်ခြင်းနှင့်အတူ အကောက်ခွန်နှုန်းထား လျှော့ချခြင်းကို အကောင်အထည်ဖော်လျက် အဆိုပါဆန်ဈေးနှုန်းသို့ ရောက်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်နှုန်းကို လက်ရှိ ၃၅% မှ  ၁၅% သို့ လျှော့ချပေးမည် ဖြစ်ရာ လူတိုင်းသည် အကျိုးခံစားခွင့်ရရှိလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အလေအလွင့်ဖြစ်ပေါ်ခြင်း မရှိစေရန်အတွက် Pantawid Pamilyang Pilipino ခေါ် အစိုးရ၏ ထောက်ပံ့ရေးအစီအစဉ်မှတစ်ဆင့် ငွေသားဖြင့် တိုက်ရိုက်ထောက်ပံ့မှုကို  လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ မြင့် တက်လျက်ရှိရာ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်နှုန်းထား လျှော့ချမှုသည် သက်ရောက်မှုကြီးမားနိုင် မည် မဟုတ်သော်လည်း ပြည်တွင်း၌ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်သည့်ဖိအားများကို အတိုင်းအတာ တစ်ရပ်အထိ သက်သာမှုရရှိစေမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ဇွန်လ ၄ ရက်၊ အင်္ဂါနေ့၌ ကျင်းပသော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ်တွင် NEDA ၏ အတွင်းရေးမှူး Mr. Balisacan က ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

     သမ္မတ Ferdinand Marcos Jr. က ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်လျက်ရှိသော အဆိုပါ NEDA အာဏာပိုင်အဖွဲ့သည် ၂၀၂၄-၂၀၂၈ ကာလအတွက် ဘက်စုံအကောက်ခွန်နှုန်းထား အစီအစဉ်အသစ်ကို အတည်ပြုခဲ့ရာ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အကောက်ခွန်နှုန်း ၁၅% စည်းကြပ်မှုသည် ၂၀၂၈ ခုနှစ်အထိ သက်ရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်သည်။ စွမ်းအင်ဖူလုံမှုတိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန်နှင့် သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ်များကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် အချို့သော ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ကျောက် မီးသွေး လောင်စာတောင့်များ တင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်နှုန်းထားများကိုလည်း NEDA အာဏာပိုင်အဖွဲ့က လျှော့ချခဲ့သည်။

    ထိုကဲ့သို့ ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် စည်းကြပ်သော အခွန်နှုန်းထားလျှော့ချမှုကြောင့် ဘဏ္ဍာငွေရရှိမှုတွင် ကြီးမားသည့် သက်ရောက်မှုမရှိကြောင်း၊ ကျန်ရှိသော အခွန်ဝင်ငွေသည် ကောင်းစွာ လုံလောက်မှုရှိကြောင်း Mr. Balisacan က ပြောကြားခဲ့သည်။ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် ဥပဒေအရ ဆန်စပါးလုပ်ငန်း ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း မြှင့်တင်ရေး ရန်ပုံငွေကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်၌ စတင်ထူထောင်ခဲ့ပြီး နှစ်စဉ် တောင်သူလယ်သမားများသို့ ပီဆိုငွေ ၁၀ ဘီလီယံထောက်ပံ့မှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ နောင်လာမည့် ၆ နှစ်ကာလအထိ ပေးအပ်ရန်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ ရန်ပုံငွေအတွက် လိုအပ်သော ဘတ်ဂျက်ပမာဏကို ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်ကောက်ခံရရှိမှုမှ ခွဲဝေချထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Manila Bulletin, 4 Jun 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

     အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၄-၂၅ သီးနှံစိုက်ပျိုးရေးနှစ်အတွင်း မိုးရာသီ၌ တောင်သူလယ်သမား၏ စပါး၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံနှင့် နှံစားသီးနှံများ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ရေး ဆွဲဆောင် ရန်အတွက် အစိုးရသည် အနိမ့်ဆုံးထား ထောက်ပံ့မည့် အခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများ (Minimum Support Price - MSP) ကို ၅% မှ ၁၀% အတွင်း တိုးမြှင့်သတ်မှတ်ဖွယ်ရှိကြောင်း Financial Express သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

     သတင်းအရင်းအမြစ်များမှ ပြောဆိုမှုအရ ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲတို့အတွက် အခြေခံရည်ညွှန်း ဈေးနှုန်းသည် ၈% မှ ၁၀% အတွင်း မြင့်တက်ဖွယ်ရှိပြီး ယခင်နှစ်သီးနှံရာသီ၌ ပဲမျိုးစုံအနက် အမြင့် ဆုံး အခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ခံရသော ပဲတီစိမ်းမှာမူ ယခုနှစ်တွင် အသင့်အတင့်မျှသာ တိုးမြှင့်ဖွယ်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ ဈေးကွက်ဝယ်လိုအားအပေါ် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမှ တိုးတက် ဖြည့်ဆည်းနိုင်မှုမှာ နှေးကွေးခြင်းကြောင့် ပဲစင်းငုံနှင့် မတ်ပဲတို့၏ ဈေးနှုန်းများသည် MSP နှုန်းထား သတ်မှတ်ချက်၏ အထက်တွင် ရောင်းဝယ်လျက်ရှိပြီး ပဲမျိုးစုံပမာဏ အများအပြားကို ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရခြင်းဖြစ်သည်ဟု အစိုးရအရာရှိများက ပြောဆိုကြသည်။

        ပဲစင်းငုံ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အထွက်နှုန်းမြင့်မားပြီး အကျိုးအမြတ် ပိုမို ဖြစ်ထွန်းသော ပဲပုပ်သီးနှံကို မဟာရဋ္ဌပြည်နယ်ရှိ တောင်သူများစွာက ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာခဲ့ကြ ကြောင်း အစိုးရအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။ မဟာရဋ္ဌပြည်နယ်တွင် လွန်ခဲ့သော ၃ နှစ်တာ ကာလအတွင်း ပဲပုပ်ပျမ်းမျှအထွက်နှုန်းမှာ ၁ ဟက်တာလျှင် ၁၂ ကွင်တယ်နှုန်း ရှိနေချိန်၌ ပဲစင်းငုံ ပျမ်းမျှအထွက်နှုန်းသည် ၁ ဟက်တာလျှင် ၇-၈ ကွင်တယ်ခန့်သာရရှိခဲ့သည်။ (၁ ကွင်တယ် = ၁၀၀ ကီလိုဂရမ်)

ယခင်နှစ် ၂၀၂၃-၂၄ သီးနှံရာသီ၌ အစိုးရသည် ပဲပုပ်အတွက် MSP နှုန်းထားကို ၇% တိုးမြှင့် လျက် ၁ ကွင်တယ်လျှင် ရူပီးငွေ ၄၆၀၀ နှုန်း သတ်မှတ်ပေးခဲ့ခြင်းကလည်း ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် မှုကို မြင့်တက်စေခဲ့သည်။ လက်ရှိကာလတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံတစ်ဝန်း၌ ခရိုင် ၅၀ ခန့်တွင်သာ ပဲစင်းငုံ ကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာ MSP ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက် မြင့်မားမှုက သမားရိုးကျ စိုက်ပျိုးလေ့မရှိသော ခရိုင်များ၌လည်း တောင်သူများ၏ ပဲစင်းငုံစိုက်ပျိုးမှုကို တွန်းအားပေးလိမ့် မည်ဟု အစိုးရအရာရှိများက ပြောဆိုကြသည်။

    အစိုးရသည် ၂၀၂၃-၂၄ သီးနှံရာသီ၌ မိုးစပါးအတွက် အခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းကို ယမန်နှစ် ထက် ၇% မြှင့်တင်ပြီး ၁ ကွင်တယ်လျှင် ၂၁၈၃ ရူပီးနှုန်း သတ်မှတ်ခဲ့သော်လည်း ယခုနှစ်တွင် လာမည့်မိုးစပါးအတွက် ၅% ခန့်သာ တိုးမြှင့်ဖွယ်ရှိကြောင်း သတင်းအရင်းအမြစ်များက ပြောကြား ထားသည်။ ဗဟိုအစိုးရထံ၌ အရန်ဆန်သိုလှောင်ထားရှိမှုမှာ ပိုလျှံလျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် ပန်ဂျပ် နှင့် ဟာရီယာနာ ပြည်နယ်များရှိ လယ်သမားများအနေဖြင့် အကျိုးအမြတ်ပိုမိုရရှိမည့် ပဲမျိုးစုံနှင့် ဆီထွက်သီးနှံများသို့ ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးစေရေးအတွက် အချက်ပြရန် အစိုးရက ရည်ရွယ်လျက်ရှိ ကြောင်း အရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။

    ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့၌ အစိုးရ၏ အရန်ဆန်လက်ကျန်ပမာဏသည် တန်ချိန် ၃၁.၉၈ သန်းခန့်ရှိ သည်။ ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ ရရန်ရှိသော ဆန်တန်ချိန် ၁၈.၁၂ သန်းခန့် အပါအဝင် အိန္ဒိယစားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းကော်ပိုရေးရှင်း (FCI) သည် ဆန်တန်ချိန် ၅၀.၀၈ သန်းခန့်ကို သိုလှောင်ထားရှိပြီးဖြစ်ရာ ၎င်းပမာဏသည် ဇူလိုင်လ ၁ ရက်နေ့၌ အရန်ထားရှိရန်လိုအပ်သော တန်ချိန် ၁၃.၅၄ သန်းထက် ၄ ဆခန့် ပိုမိုလျက်ရှိသည်။

    အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်တွင်း၌ စားသုံးရန် စားသုံးဆီလိုအပ်ချက်၏ ၅၅-၅၆% ခန့်နှင့် ပဲမျိုးစုံလိုအပ်ချက်၏ ၁၅% ခန့်ကို ဖြည်ဆည်းနိုင်ရေး ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားတို့ ညီမျှမှုရှိစေရေးအတွက် ဆီထွက်သီးနှံ၊ ပဲမျိုးစုံနှင့် နှံစားသီးနှံများအား တောင်သူများ၏ ပြောင်းလဲတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးမှုကို တွန်းအားပေးရန် လွန်ခဲ့သော နှစ်ကာလများကပင် သီးနှံအခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများကို ပြန်လည်ချိန်ညှိဆောင်ရွက်ခဲ့သည်ဟု အရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

     လယ်ယာထွက်ကုန်များ၏ ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်နှင့် ဈေးနှုန်းများဆိုင်ရာ ကော်မရှင်သည် မိုးသီးနှံများအတွက် အခြေခံရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းများကို မြှင့်တင်ရန် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ ထောက်ခံတင်ပြထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရအသစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပြီးချိန်တွင် အစိုးရအဖွဲ့ စီးပွားရေးရာကော်မတီသည် ၂၀၂၄-၂၅ ခုနှစ် မိုးသီးနှံရာသီအတွက် အဆိုပါ ဈေးနှုန်းများမြှင့်တင်ရေးကိစ္စရပ်အပေါ် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမှတ် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Financial Express, 4 Jun 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

      လျှပ်စစ်ကားထုတ်လုပ်သည့် VinFast ကုမ္ပဏီသည် Google, Microsoft နှင့် Amazon တို့နှင့်အတူ Time မဂ္ဂဇင်းကရွေးချယ်သည့် ၂၀၂၄ခုနှစ်အတွက် လွှမ်းမိုးမှုအရှိဆုံးကုမ္ပဏီများ စာရင်းတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှ တစ်ခုတည်းသောကုမ္ပဏီအနေဖြင့်ပါဝင်ခဲ့သည်။ ယခုအကြိမ်သည် အမေရိကန်အခြေစိုက် Time မဂ္ဂဇင်းမှ သုံးနှစ်မြောက်ရွေးချယ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကုမ္ပဏီအနေဖြင့် ပထမဆုံးအကြိမ်ပါဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ VinFast သည် ၎င်းတို့၏စက်ရုံကို (၂၁)လအတွင်း လျင်မြန်စွာတည်ဆောက်ခဲ့သောကြောင့် လျှပ်စစ်ကားနယ်ပယ်အတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာသက်‌ရောက်မှုဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း Time မဂ္ဂဇင်းကဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ VinFast သည် ထိုကဲ့သို့လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင် အံ့အားသင့်စရာများဖန်တီးခဲ့မှုကြောင့် “ဖြိုခွဲသူများ” အမျိုးအစားတွင် ဖော်ပြခြင်းခံခဲ့ရကြောင်းသိရပါသည်။

      Time မဂ္ဂဇင်းသည် VinFast ၏ နယူးယော့ခ်စတော့အိတ်ချိမ်းတွင် ၎င်းတို့၏ရှယ်ယာများကို ပထမဆုံးရောင်းချသည့် နှစ်ပတ်ကျော်ကာလ၌ ရှယ်ယာတန်ဖိုး (၇၀၀) ရာခိုင်နှုန်းတိုးတက်ခဲ့မှု၊ မော်ဒယ်မြင့်လျှပ်စစ်ကားများနှင့် ဘက်ထရီများရောင်းချနိုင်မှုနှင့် ၂၀၂၄ခုနှစ်တွင် ၎င်းတို့၏မော်တော်ယာဥ်ရောင်းချမှုကို ၃ဆ (အစီးရေ ၁၀၀၀၀၀) ထိရောင်းချရန်စီစဥ်ထားမှု စသည့်အချက်များကိုထောက်ပြကာ VinFast ကုမ္ပဏီသည် အံ့အားသင့်စရာများကိုဖန်တီးခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

      VinFast ၏တည်ထောင်သူနှင့် CEO ဖြစ်သူ Pham Nhat Vuang သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ကြွယ်ဝမှုအနက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၁) ဘီလီယံကို ကုမ္ပဏီထံစိုက်ထုတ်ပေးခဲ့ကြောင်းသိရ ပါသည်။ VinFast သည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ Hai Phang ရှိ ၎င်းတို့၏အဓိကစက်ရုံအပြင် အမေရိကန်၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့တွင်ပါ စက်ရုံများဖွင့်ထားကြောင်းသိရပါသည်။ VinFast သည် ၂၀၂၄ခုနှစ်တွင် ၎င်းတို့၏စျေးကွက်ကို နိုင်ငံပေါင်း (၅၀) ကျော်ထိတိုးချဲ့ရန်စီစဥ်ထားပြီး ဥရောပ၊ မြောက်အမေရိက၊ အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကတို့ကို အဓိကစျေးကွက်အနေနှင့် အာရုံစိုက်ထားကြောင်းသိရပါသည်။

Source;  VietnamPlus

DOCA(ရန်ကုန်)