ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

၁။      ယခုနှစ် ဇူလိုင်လမှစတင်၍ နေ့စဉ်ရေနံစိမ်းစည်ပေါင်း ၁ သန်းအား ထပ်မံလျှော့ချ၍ ထုတ် လုပ်မည်ဟု ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားနိုင်ငံက ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် ဇွန်လ ၅ ရက်၊ တနင်္လာနေ့ ဂရင်းနစ်စံတော်ချိန် ၀၆း၄၅ အချိန်ရှိ Brent ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်းမှာ သောကြာနေ့ ‌ဈေးကွက်ပိတ် သိမ်းချိန် ဈေးနှုန်းထက် တစ်စည်လျှင် ၁.၀၂ ဒေါ်လာ တစ်နည်းအားဖြင့် ၁.၃% မြင့်တက်လျက် ၇၇.၁၅ ဒေါ်လာသို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန် West Texas Intermediate ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်း သည်လည်း တစ်စည်လျှင် ၁.၀၂ ဒေါ်လာ (၁.၄%) မြင့် တက်လျက် ၇၂.၇၆ ဒေါ်လာသို့ ရောက်ရှိခဲ့ ကြောင်း သိရှိရသည်။

၂။       အိုပက် (OPEC) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကို ဦးဆောင်သည့် ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားနိုင်ငံအနေ ဖြင့် မေလ၌ နေ့စဉ် ရေနံစိမ်းစည်ပေါင်း ၁၀ သန်းခန့်ကို ထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာမှ ယခုနှစ်အတွင်း အကြီးမားဆုံး လျော့ချမှုအဖြစ် ဇူလိုင်လမှစတင်လျက် နေ့စဉ် ရေနံစိမ်းစည် ၉ သန်းသို့ လျှော့ချ ထုတ်လုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ဆော်ဒီစွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။

၃။      စင်ကာပူ DBS Bank မှ စွမ်းအင်ကဏ္ဍအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ Mr. Suvro Sarkar က ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားသည် ၎င်း၏ ယခုနှစ် ဘဏ္ဍာငွေ အရအသုံးအစီအစဉ်ကို ညီမျှမှုရှိနေစေရန် အတွက် အဓိကကျသော ‌ရေနံဈေးနှုန်း တစ်စည်လျှင် ဒေါ်လာ ၈၀ အထက်၌ ရှိနေစေရေးကို အခြားသော အိုပက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများထက် ပိုမိုလိုလားမှုရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ ‌ရေနံဈေးနှုန်း မြင့် တက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန်နှင့် ရေနံဝယ်လိုအားအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်မည့် အလားအလာများကို လျှော့ချရန် လိုအပ်သည့် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများကို လုပ်ဆောင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုပါ သည်။

၄။      ဆော်ဒီအာရေးဘီးယား၏ ရေနံလျှော့ချထုတ်လုပ်ရန် ထပ်မံဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဇူလိုင်လ အတွင်း ရေနံစိမ်းဈေးကွက်၌ ဖြည့်ဆည်းရန်လိုအပ်ချက် တစ်ရက်လျှင် ရေနံစည်ပေါင်း ၃ သန်း ထက် ပိုမိုလျော့နည်းမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြီး မကြာမီ သီတင်းပတ်များ၌ ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်စေ ရန် တွန်းအားပေးလိမ့်မည်ဟု နော်ဝေနိုင်ငံအခြေစိုက် Rystad Energy က ပြောကြားပါသည်။

၅။      အိုပက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့ပါဝင်သော OPEC+ အုပ်စုသည် ယခင်နှစ်က ရေနံ ထုတ်လုပ်မှုကို နေ့စဉ် ရေနံစည်ပေါင်း ၂ သန်း လျှော့ချရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ယခုနှစ် ဧပြီလ၌ လည်း ၎င်းတို့ဆန္ဒအလျောက် နေ့စဉ် ရေနံစည် ၁.၆၆ သန်း လျှော့ချထုတ်လုပ်ရန် သဘောတူညီ ခဲ့ကြရာ ကမ္ဘာ့ရေနံ ဝယ်လိုအား၏ ၃.၆% ရှိသော ပမာဏအဖြစ် နေ့စဉ် ရေနံစည်ပေါင်း ၃.၆၆ သန်း ကို လျှော့ချထားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ထိုသို့ ရေနံလျှော့ချ ထုတ်လုပ်ခြင်းကို မူလက ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကုန်ဆုံး သည်အထိ ဆောင်ရွက်ရန်ဖြစ်သော်လည်း ဇွန်လ ၄ ရက်၊ တင်္ဂနွေနေ့တွင် ခုနစ်နာရီကြာ ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းခဲ့ပြီးနောက် ထုတ်လုပ်မှုလျှော့ချမည့် ကာလကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် နှစ်ကုန်ပိုင်းအထိ တိုးမြှင့်ရန် OPEC+ အုပ်စုက သဘောတူဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။

၆။      ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ဘဏ်လုပ်ငန်းတစ်ရပ်ဖြစ်သော Goldman Sachs က အဆိုပါ အစည်းအဝေး ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ကမ္ဘာ့‌ရေနံဈေးကွက်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပေါ်စေပြီး ဆော်ဒီအာရေးဘီးယားမှ နေ့စဉ် ရေနံစည် ၉ သန်းမျှကိုသာ ထုတ်လုပ်ရန် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှု ကြာမြင့်မည့်အပေါ်မူတည်၍ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ၌ Brent ‌ရေနံစိမ်းဈေးနှုန်းမှာ တစ်စည်လျှင် ၁ ဒေါ်လာမှ ၆ ဒေါ်လာခန့် အထိ မြင့်တက်ဖွယ်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source: Business Recorder, 5 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

နှစ်နိုင်ငံတို့၏ ပူးတွဲကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာမစ်ရှင်အဖြစ် ဥရောပသမဂ္ဂသို့ သွားရောက်ခဲ့သည့် ခရီးစဉ်အပြီးတွင် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ သစ်တောပြုန်းတီးခြင်းဆိုင်ရာစည်းမျဉ်း (EUDR) သည် ဘက်လိုက်ခွဲခြားခြင်းနှင့် သဘာဝတရားအပေါ် ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း မလေးရှားနိုင်ငံနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့က ဝေဖန်အပြစ်တင်ပြောဆိုခဲ့သည်။

မေလ ၃၁ ရက်နေ့၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော နှစ်နိုင်ငံ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်တွင် အဆိုပါ EUDR စည်းမျဉ်းသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုအား ထိခိုက်စေပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးမှု ပန်းတိုင်များ ၂၀၃၀ အစီအစဉ်ပါ စားအုန်းဆီလုပ်ငန်း၏ရလဒ်ကို အဟန့်အတားဖြစ်စေကြောင်း၊ စားအုန်းဆီနှင့် စားအုန်းဆီထွက်ကုန်များအား ကုန်သွယ်ရာတွင် ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကင်းစင်ရေး၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ (WTO) ၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ညီညွတ်စေရေး အထူးလိုအပ်ကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားနှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် EUDR သည် ကုန်သွယ်မှုအား ပုံပျက်ယွင်းစေခြင်းနှင့် ထုတ်ကုန်များအားလွှမ်းခြုံမှုနှင့် အမျိုးသားရေးအမြင်တို့ အရ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းတို့ကို ဖန်တီးမှုမဖြစ်ပေါ်စေသင့်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း၊  ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံများက စဉ်ဆက်မပြတ်သော ဘက်စုံကုန်သွယ်မှုစနစ် တည်ဆောက်ရာတွင် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေချိန်၌ စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းအသစ်များသည် ဟန်ချက်ညီမျှမှု၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်မှု၊ ကြိုတင်ခန့်မှန်းမှုနှင့် ကုန်သွယ်မှုမဟုတ်သော တင်းကျပ်သည့်ချဉ်းကပ်မှုတို့မှတစ်ဆင့် ရလဒ်ကောင်းများ ရရှိစေရေး ဆောင်ရွက်ရန် အရေးကြီးပါကြောင်း စသည်ဖြင့် ဖော်ပြထားသည်။

EUDR စည်းမျဉ်းအား ကန့်ကွက်ကြောင်းနှင့် စိုးရိမ်မကင်းဖြစ်ရကြောင်းကို အသိပေးပြောကြားရန်နှင့် နှစ်နိုင်ငံရှိ ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် စားအုန်းဆီကဲ့သို့သော ကုန်စည်များ၏ အရေးပါမှုကို ထပ်မံထုတ်ဖော်ပြောဆိုရန်အတွက် မလေးရှားနိုင်ငံမှ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ကုန်စည်များဆိုင်ရာဝန်ကြီးဖြစ်သူ Mr. Fadillah Yusof နှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးရာ ညှိုနှိုင်းမှုဝန်ကြီး Mr. Airlangga Hartarto တို့က အဆိုပါခရီးစဉ်ကို တာဝန်ယူသွားရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အဆိုပါခရီးစဉ်၌ နှစ်နိုင်ငံပူးတွဲမစ်ရှင်အဖွဲ့သည် ဥရောပသမဂ္ဂမှ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် ၅ ဦးနှင့် ဘရပ်ဆဲလ်မြို့တွင် တွေ့ဆုံ၍ အစည်းအဝေးများ ကျင်းပခဲ့ကြောင်း၊ ဥရောပသမဂ္ဂ အနေဖြင့် ဆီအုန်းစိုက်ပျိုးသည့် နိုင်ငံများမှ တာဝန်ရှိသူများ၊ လုပ်ငန်းရှင်များ၊ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့ အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ ပါဝင်သည့် Dialogue ဆွေးနွေးပွဲ အား စီစဉ်ကျင်းပခြင်း သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းအဖွဲ့တစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းလျက် ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ရန် ပူးတွဲမစ်ရှင်အဖွဲ့က အကြံပြုခဲ့ကြောင်း၊ ဥရောပသမဂ္ဂမှ ခေါင်းဆောင်များကလည်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ ဆက်လက်ပြုလုပ်ရန်လိုအပ်သည်ကို သဘောတူလက်ခံခဲ့ကြောင်း၊ ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရေး ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဥရောပသမဂ္ဂဘက်မှ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များသည် အင်ဒိုနီးရှားနှင့် မလေးရှားနှစ်နိုင်ငံသို့ ခရီးစဉ်လာရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Channel News Asia, 31 May 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ပြည်တွင်းစက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရသည် LNG သဘာဝဓာတ်ငွေ့ရည် တင်ပို့မှုကို တားမြစ်ကန့်သတ်ရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

မေလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော အင်ဒိုနီးရှား ကာဗွန်သိမ်းဆည်းမှုနှင့် သိုလှောင်မှုဗဟိုဌာနဖွင့်ပွဲအခမ်းအနား၌ LNG သဘာဝဓာတ်ငွေ့အတွက် တင်ပို့မှုဆိုင်ရာ ကန့်သတ်ချက်များသည် များပြားလာသည့် ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်တင်းနိုင်ရေးအတွက် ရည်ရွယ်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  LNG အား နှစ်ပေါင်းများစွာ တင်ပို့ခဲ့ပြီးဖြစ်ရာ ယခုအခါ ပြည်တွင်း၌ပင် အရေးတကြီး လိုအပ်နေသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ လေ့လာဆန်းစစ်မှုများအရ LNG တင်ပို့မှုများ ထပ်မံမဆောင်ရွက်သင့်သည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ LNG တင်ပို့မှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အစီရင်ခံစာတစ်စောင်ကို သမ္မတထံ တင်ပြထားကြောင်း၊ ထိုသို့ ကန့်သတ်ချက်များကို အဆိုပြုထားသော်လည်း စာချုပ်ချုပ်ဆိုထားပြီးဖြစ်သည့် LNG တင်ပို့မှုများကို ပုံမှန်အတိုင်း ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှားပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးဝန်ကြီး Mr. Luhut Binsar Pandjaitan က ပြောဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် မီသနောနှင့် ရေနံဓာတုပစ္စည်းလုပ်ငန်းများ၌ စွမ်းအင်လိုအပ်ချက် မြင့်မားလျက်ရှိရာ အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်တွင်းလိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်တင်းနိုင်ရန် ဓာတ်ငွေ့တင်ပို့မှုအား လမ်းကြောင်းလွှဲပြောင်းပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံအနေဖြင့် ရေနံဓာတုပစ္စည်းများကို ယခုအချိန်အထိ တင်သွင်းနေရဆဲဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလတွင် ကလီမန်တန်မြောက်ပိုင်းစီရင်စု၌ ရေနံဓာတုစက်ရုံကို တည်ထောင်လျက်ရှိရာ ရေနံဓာတုပစ္စည်းများ ပြည်ပမှ တင်သွင်းမှုအား လျှော့ချနိုင်မည်ဟု မျှော်မှန်းရကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားပြည်တွင်း၌ ဓာတ်ငွေ့လိုအပ်ချက်ရှိပြီး ပြည်တွင်းမှပင် လုံလောက်စွာ ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ ဓာတ်ငွေ့အသုံးပြုရာတွင် ဈေးနှုန်းလျှော့ချ နိုင်ရန် မျှော်မှန်းထားကြောင်း၊ လက်ရှိ ဓာတ်ငွေ့ယူနစ် ၁ MMBtu လျှင် ၆ အမေရိကန်ဒေါ်လာ တန်ဖိုးရှိရာ ဓာတ်ငွေ့တွင်းများ၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းဖြင့် ဈေးနှုန်းများ လျှော့ကျသွားနိုင်ကြောင်း၊ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာမှုနှင့် အချိန်တိုအတွင်းထိရောက်မှု ရှိစေရေး တို့သည် အဓိကအချက်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ညှိနှိုင်းရေးဝန်ကြီး Mr. Pandjaitan က ပြောကြားခဲ့သည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် LNG ဓာတ်ငွေ့ ကုဗမီတာ ၁၄.၆ ဘီလီယံကို စံချိန် တင်တင်ပို့လျက် ကမ္ဘာ့ ၈ နိုင်ငံမြောက် LNG အများဆုံးတင်ပို့သည့်နေရာတွင် ရပ်တည်ခဲ့ကြောင်း၊ အဓိကတင်ပို့သည့် ဈေးကွက်များမှာ တရုတ်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ ထိုင်ဝမ်၊ စင်ကာပူနှင့် မက္ကဆီကို နိုင်ငံများဖြစ်ကြောင်း Antara News သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

Source: Antara News, 30 May 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အာဖရိကဒေသရှိ ဆီနီဂေါ၊ ဂမ်ဘီယာနှင့် ဂျီဘိုတီ နိုင်ငံများသို့ အစိုးရချင်း ညှိနှိုင်းသည့် G2G အစီအစဉ်ဖြင့် ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၇၅၀၀၀ ကို တင်ပို့ဖွယ်ရှိကြောင်း အိန္ဒိယ ကုန်သည်အသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုလျက်ရှိကြပါသည်။ ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ စားနပ်ရိက္ခာ ဖြည့်ဆည်းရန် လိုအပ်ချက်အရ ဆန်ကွဲတင်ပို့ခြင်းကို အစိုးရအဖွဲ့၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် ခွင့်ပြုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း အိန္ဒိယအစိုးရက ပြီးခဲ့သည့် သီတင်းပတ်၌ အမိန့်ကြော်ငြာစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီးနောက် ယခုကဲ့သို့ သတင်းထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။

အာဖရိကဒေသရှိ နိုင်ငံများစွာက အိန္ဒိယမှ ပေါင်းဆန်အပြင် ဆန်ကွဲများကိုပါ ဝယ်ယူလိုကြောင်း တောင်းဆိုမှုများရှိလာချိန်၌  ယခုကဲ့သို့ မူဝါဒပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယအစိုးရသည် မတ်လအစောပိုင်း၌ ဆီနီဂေါသို့ ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၂.၅ သိန်း၊ ဂမ်ဘီယာသို့ ဆန်ကွဲတန်ချိန် ၁ သိန်း၊ ဂျီဘိုတီနှင့် အီသီယိုးပီးယားသို့ ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀၀၀ တင်ပို့ရန် ခွင့်ပြုခဲ့သည်။

နယူးဒေလီမြို့ အခြေစိုက် ဆန်ကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သူ Mr. Rajesh Paharia Jain က ဗီယက်နမ်နှင့် ပါကစ္စတန် ပင်ရင်းဒေသဆန်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အိန္ဒိယဆန်ဈေးနှုန်းမှာ ပိုမိုသက်သာမှုရှိကြောင်း၊ သင်္ဘောပေါ်အရောက် FOB ဈေးနှုန်းအပေါ် ဆန်အဆင့်အတန်းအလိုက် ၂၀% ပို့ကုန်အခွန် တန်ဖိုးအားဖြင့် ၆၅ ဒေါ်လာမှ ၇၅ ဒေါ်လာအထိ ထပ်ဆောင်းကုန်ကျမှုရှိသည်ကိုပင် ကျယ်ပြန့်စွာ လက်ခံဝယ်ယူလျက်ရှိကြကြောင်း၊ အဆိုပါ အာဖရိက ၃ နိုင်ငံသို့ ဆန်ကွဲ တင်ပို့ရန်မှာ အိန္ဒိယပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက မူဝါဒထုတ်ပြန်ရန် ကျန်ရှိနေကြောင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည်လည်း G2G အစီအစဉ်ဖြင့် အိန္ဒိယမှဆန်များ ဝယ်ယူတင်သွင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်းဖြင့် ပြောဆိုပါသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပို့ကုန်အခွန် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအပါအဝင် ဆန်ကွဲ ၅% ပါဝင်သော ဆန်ဖြူ FOB ဈေးနှုန်း ၁ တန်လျှင် ၄၈၀ ဒေါ်လာ၊ ဆန်ကွဲ ၂၅% ပါဝင်သောဆန် FOB ဈေးနှုန်း ၁ တန်လျှင် ၄၆၀ ဒေါ်လာဖြင့် တင်ပို့လျက်ရှိကြောင်း၊ အလားတူ ဆန်အမျိုးအစားများအတွက် FOB ဈေးနှုန်း ၁ တန်လျှင် ထိုင်းဆန်သည် ၅၁၁ ဒေါ်လာနှင့် ၄၉၄ ဒေါ်လာ၊ ဗီယက်နမ်ဆန်သည် ၄၉၈-၅၀၂ ဒေါ်လာနှင့် ၄၈၃-၄၈၇ ဒေါ်လာ ပေါက်ဈေးရှိရာ အိန္ဒိယဆန်သည် ဈေးနှုန်းအရ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှုနှင့် တည်နေရာအရ သယ်ယူပို့ဆောင်စရိတ်သက်သာမှု အားသာလျက်ရှိကြောင်း၊ ပေါင်းဆန်တင်ပို့ရာတွင်လည်း ဆန်ကွဲ ၅% ပါဝင်သော ပေါင်းဆန် FOB ဈေးနှုန်း ၁ တန်လျှင် ထိုင်းနိုင်ငံမှ ၅၂၃ ဒေါ်လာနှင့် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံမှ ၅၈၃-၅၈၇ ဒေါ်လာ အသီးသီး ကမ်းလှမ်းနေချိန်တွင် အိန္ဒိယကုန်သည်များအနေ ဖြင့် ဇူလိုင်လနှင့် ဩဂုတ်လ သင်္ဘောတင်ပို့မှုအတွက် ၃၈၅ ဒေါ်လာခန့်ဖြင့် ရောင်းချပေးနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 1 Jun 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် စပါးစိုက်ပျိုးနိုင်သည့် ဧရိယာလျော့နည်း ကျဆင်းလာမှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိစေရန်၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အား ကာကွယ်ရန်နှင့် ပြည်တွင်း စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှု သေချာခိုင်မာစေရန်အတွက် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် အရည်အသွေးမြင့်ဆန်များ တင်ပို့မှုကို တိုးမြှင့်လျက် အရေအတွက်ကိုမူ လျော့ချသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဗီယက်နမ်အစိုးရက မေလ ၂၆ ရက်နေ့၌ အတည်ပြုခဲ့သော ဆန်တင်ပို့မှု မဟာဗျူဟာအရ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပြည်ပသို့ ဆန်တင်ပို့မှု တန်ချိန် ၄ သန်းသို့ ရောက်ရှိသည်အထိ နှစ်စဉ်တင်ပို့မှုပမာဏ လျော့ချမည်ဖြစ်ရာ ယခင်နှစ်၌ တင်ပို့မှုတန်ချိန် ၇.၁ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၄၄% ခန့် လျော့ကျမည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၌ ဆန်တင်ပို့မှု တန်ဖိုး ဒေါ်လာ ၃.၄၅ ဘီလီယံ ရှိရာမှ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် ၂.၆၂ ဘီလီယံသို့ ကျဆင်းမည်ဖြစ်သည်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၌ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် စပါးစိုက်ပျိုးနိုင်သည့်ဧရိယာ ကျဆင်းလျက်ရှိရာ အချို့သောလယ်သမားများသည် သရက်၊ စပျစ်၊ ပိန္နဲနှင့် ဒူးရင်းစသည့် သစ်သီးဝလံစိုက်ခင်းများအဖြစ် ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးမှုနှင့် ပုစွန်မွေးမြူရေးကဲ့သို့ လုပ်ငန်းပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်လာကြကြောင်း၊ သို့ရာတွင် လယ်သမားအများစုသည် စပါးစိုက်ပျိုးမှု အပေါ် အမှီပြုနေကြရဆဲဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ဆန်ကုန်သည်များက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောဆိုခဲ့ကြသည်။ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၌ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာမှုနှင့်အတူ လယ်ယာမြေများသို့ အငန်ဓါတ်ဝင်ရောက်မှုမှာ သိသာစွာ များပြားလာခဲ့ပြီး ဒေသခံများ၏ ပုစွန်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းသို့ ပြောင်းလဲလုပ်ကိုင်မှုမှာ နှစ်ကာလ အတန်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါသည်။

ဗီယက်နမ်အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပို့ကုန်ဈေးကွက် နိုင်ငံတစ်ရပ်ရပ်အပေါ် မှီခိုနေရမှု အား လျော့ချရန်အတွက် ၎င်း၏ ဆန်တင်ပို့မှုကို ဈေးကွက်ပေါင်းစုံသို့ ဖြန့်ခွဲမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြပါသည်။ လက်ရှိကာလတွင် ဗီယက်နမ်၏ အဓိက ဆန်ပို့ကုန်ဈေးကွက်မှာ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ယခင်နှစ်၌ စုစုပေါင်းဆန်တင်ပို့မှုပမာဏ၏ ၄၅% ခန့်ကို တင်ပို့ခဲ့သည်။ မေလအတွင်း အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပသော ဒေသတွင်းအစည်းအဝေးတွင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသို့ သင့်တင့်သည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် ကာလရှည်ကြာစွာ ဆန်များပေးသွင်းရန် ဆန္ဒရှိကြောင်းဖြင့်  ဗီယက်နမ်ဝန်ကြီးချုပ် ဖန်မင်ချင်းက ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ်ဂျူနီယာအား ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆန်အမျိုးအစားနှင့် အဆင့်အတန်းအလိုက် ဈေးကွက်ပေါင်းစုံသို့ ပြောင်းလဲတင်ပို့မည့် မဟာဗျူဟာအား ဗီယက်နမ်အစိုးရက ချမှတ်မှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍  ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုသည် အစိုးရတစ်ရပ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် မူတည်ခြင်းမရှိပဲ ဈေးကွက် ဝယ်လိုအားနှင့် ရောင်းလိုအားတို့အပေါ် မူတည်ခြင်းသာဖြစ်ရာ အဆိုပါမဟာဗျူဟာ၏ လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မှုမှာ စောဒကတက်ဖွယ်ရာရှိကြောင်းဖြင့် မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသရှိ An Giang ပြည်နယ်မှ ဆန်ကုန်သည် တစ်ဦးက ရိုက်တာသတင်းဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source: CNBC News, 27 May 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက် စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)