ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

      အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ပဲမျိုးစုံကုန်သည်လုပ်ငန်းရှင်များက ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးသို့ အရေးဆိုတင်ပြခဲ့ပြီးနောက် အစိုးရအနေဖြင့် မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံနှင့် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော ပဲစင်းငုံတန်ချိန် ၂ သိန်း နှစ်စဉ် ဝယ်ယူတင်သွင်းရေးဆိုင်ရာ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို ပြန်လည် ရုတ်သိမ်းဖွယ်ရှိကြောင်း Economic Times သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်အရ သိရှိရပါသည်။

     မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ၌ အဂတိလိုက်စားမှု ပြဿနာရပ်များ ပေါ်ပေါက်မှုနှင့်အတူ  ပဲစင်းငုံများအား ပုံမှန်ပေးသွင်းတင်ပို့နိုင်မှုမရှိသည့် အခြေအနေဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိရာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့်  အဆိုပါ နားလည်မှုစာချွန်လွှာကို ပယ်ဖျက်ရေး စဉ်းစားရန်မှတပါး အခြားရွေးချယ်စရာ မရှိတော့ဟု အမည်ဖော်ပြလိုခြင်းမရှိသော အစိုးရဌာနဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်အရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့သည်။

    အိန္ဒိယပဲမျိုးစုံနှင့် ကောက်ပဲသီးနှံအသင်း (IPGA) ၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ Bimal Kothari က မိုဇမ် ဘစ်နိုင်ငံ၌ စာရိတ္တပျက်ပြားသော အရာရှိအချို့သည် မိုဇမ်ဘစ်မှ အိန္ဒိယသို့ ပဲစင်းငုံများ တင်ပို့ သည့်လုပ်ငန်းအား ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးတည်းကသာ ချုပ်ကိုင်နိုင်စေရန် ပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပုံကို ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးသို့ စာရေးသားပေးပို့ တင်ပြခဲ့ကြောင်း၊ အဆိုပါ အကျင့်ပျက်အရာရှိများနှင့် လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားသည့် ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်၏ ဈေးကစားလုပ်ကိုင်မှုက ပဲစင်းငုံဈေးနှုန်းများ ကို မြင့်တက်စေခဲ့ကြောင်းဖြင့် ပြောဆိုပါသည်။

    ပဲစင်းငုံများ တင်ပို့မှုမရှိသည့် အရေးကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အိန္ဒိယအစိုးရသည် မိုဇမ်ဘစ်အစိုးရ ၏ ကိုယ်စားလှယ်များထံ အကြိမ်ကြိမ် သတိပေးပြောကြားခဲ့သော်လည်း ပြဿနာအား ဖြေရှင်းနိုင်မှုမရှိခဲ့ကြောင်း၊ မိုဇမ်ဘစ်နိုင်ငံ၌ ပဲစင်းငုံကို အိန္ဒိယ၏ ပြည်တွင်းဈေးကွက် လိုအပ်ချက်အား ဖြည့်ဆည်းရန်အတွက်သာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်ပြီး အခြားသော အဓိကဝယ်လက်နိုင်ငံ မရှိကြောင်း၊ ယင်းနိုင်ငံ၏ ဆိပ်ကမ်း၌ ပဲစင်းငုံပမာဏ အမြောက်အမြား စုပုံထားရှိခြင်းကြောင့် အိန္ဒိယရှိ ပဲတင်သွင်းသူများက အရေးဆိုခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ကာနာတကာ၊ အန္တရာပရာ ဒေ့ရှ်၊ တဲလန်ဂါနာ စသည့် မိုးကောင်းသောက် ပဲစင်းငုံစိုက်ပျိုးရာ ပြည်နယ်များတွင် ၂၀၂၂-၂၃ ခုနှစ် စိုက်ပျိုးရာသီအတွင်း မုတ်သုံမိုးရွာသွန်းမှု ပုံပျက်ယွင်းခြင်းနှင့် သီးနှံရောဂါကျရောက်ခြင်းကြောင့် ယခုနှစ် ပဲစင်းငုံဈေးနှုန်းများမှာ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ၌ ကာနာတကာပြည်နယ်ရှိ Koppal နှင့် Gulbarga ဒေသများမှ ပဲစင်းငုံများ စတင်ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိလာပြီဖြစ်၍ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းစပြုလာပြီဖြစ်ကြောင်း Economic Times သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

     အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ ပဲစင်းငုံ၊ ကုလားပဲနှင့် ပဲတီစိမ်းတို့၏ ဈေးနှုန်းများ ထူးကဲစွာမြင့်မားမှုကြောင့် နှစ်အလိုက်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအတွင်း ပဲမျိုးစုံအုပ်စု၏ ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှု မှာ ၁၈.၇၉% အထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Economic Times, 23 Nov 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတွင် လယ်သမားများမှ ရောင်းချသည့် စပါးဈေးနှုန်းသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကာလ တူ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ပျမ်းမျှဈေးနှုန်း ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၇.၄၄ ပီဆို အပေါ် ၁၈.၁% မြင့်တက်လျက် ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ပီဆိုငွေ ၂၀.၆၀ နှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ၂၀-၁၁-၂၀၂၃ နေ့ တွင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

   အဆိုပါ ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်းသည် ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ၁ ကီလိုဂရမ် လျှင် ၁၉.၉၁ ပီဆိုနှုန်း အပေါ်တွင်လည်း ၃.၄% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏မြို့တော်ဒေသမှအပ ဒေသကြီး ၁၅ ခု၌ နှစ်အလိုက် ကာလတူနှိုင်းယှဉ်ပါက ယခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် လယ်သမား များက ရောင်းချသည့် ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်းများ စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ Muslim Mindanao ဒေသအတွင်း Bangsamoro ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ တစ်ခုတည်း၌သာ စပါးဈေးနှုန်းသည် ၄.၀% ကျဆင်းလျက် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၇.၃၆ ပီဆိုနှုန်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်း အမြင့်ဆုံးအဖြစ် Northern Mindanao ဒေသကြီးတွင် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၃.၅၆ ပီဆိုနှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ရာ နှစ်အလိုက်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၂၉.၂% မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ လအလိုက် နှိုင်း ယှဉ်ရာတွင် အောက်တိုဘာလရှိ ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်းများသည် ဒေသကြီး ၁၀ ခု၌ ယခင်လထက် မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ကျန်ဒေသကြီး ၅ ခုတွင် ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ က ဖော်ပြပါသည်။

     သွင်းအားစု ကုန်ကျစရိတ်များ ကြီးမြင့်မှုသည် နှစ်အလိုက် နှိုင်းယှဉ်ရာ၌ စပါးဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်း၊ ထို့အပြင် တောင်သူများ၏ ဝင်ငွေ တိုးတက်မြင့်မားစေရေး အတွက် ဒေသအာဏာပိုင်များ၏ စပါးဈေးနှုန်းများ တိုးမြှင့်ချိန်ညှိမှုသည်လည်း အကြောင်းအရင်း တစ်ရပ်အဖြစ် ပါဝင်ကြောင်း၊ အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကြောင့် မိုးရေချိန် လျော့နည်းမှုက လည်း စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိပြီး ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုသို့ ဦးတည်စေခဲ့ကြောင်း၊ အလားတူ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်မှုက ပြည်တွင်း စပါးဈေးနှုန်းများအပေါ် ထပ်ဟပ်မှုရှိကြောင်းဖြင့် Rizal Commercial Banking ကော်ပိုရေးရှင်းမှ စီးပွားရေးရာ အရာရှိချုပ် Michael Ricafort က ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Manila Times, 21 Nov 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

   တရုတ်နှင့် မလေးရှား နှစ်နိုင်ငံမှ စားအုန်းဆီလုပ်ငန်းတွင် အဓိကပါဝင်ပတ်သက်သူများ၏ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေးကို မလေးရှားဒုတိယ၀န်ကြီးချုပ်၏ တရုတ်နိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်း ၁၄-၁၁-၂၀၂၃ ရက် (အင်္ဂါနေ့)တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရှန်ဟိုင်းမြို့၌ ကျင်းပခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

   အဆိုပါအစည်းအဝေးသို့ မလေးရှားနိုင်ငံဘက်မှ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် စိုက်ခင်းများနှင့် အဓိကကုန်စည်များဝန်ကြီးဌာန၊ ဝန်ကြီးဖြစ်သူ Mr. Fadillah Yusof နှင့် မလေးရှား စားအုန်းဆီ လုပ်ငန်းမှ တာဝန်ရှိသူများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ စီးပွားရေးကဏ္ဍမှ ကိုယ်စားလှယ်များ တက် ရောက်ကြပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား ဆီအုန်းကဏ္ဍ ကုန်သွယ်ရေး တိုးမြှင့်ရေးအပါအဝင် စီးပွားရေးကဏ္ဍ မြှင့်တင်ရေး ကိစ္စရပ်များ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသည်။

   တရုတ်နိုင်ငံသည် ပြီးခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးကုန်သွယ် ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ပြီး မလေးရှားသည် တရုတ်၏ ထိပ်တန်းအာဆီယံ ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အတွက် ယင်းသို့နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေး၏ အပြန်အလှန်အကျိုးသက်ရောက်မှု များရှိကြောင်း၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံမှ စားအုန်းဆီနှင့်ဆက်စပ်ထုတ်ကုန်များ တရုတ် နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃.၇၂ ဘီလီယံရှိရာ မလေးရှား၏ ကမ္ဘာ့ဒေသအနှံ့ စုစုပေါင်း စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု၏ ၁၁.၄% ကို တင်ပို့ခဲ့ကြောင်း၊ စားအုန်းဆီနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ အထူးသဖြင့် Oleochemical နှင့် တိရစ္ဆာန်အစာများကို တရုတ်နိုင်ငံမှ ဝယ်လိုအား ပိုမိုအားကောင်း လာသဖြင့် ယခုနှစ်တွင် ပို့ကုန်များ ပိုမိုတိုးတက်လာမည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း Mr. Fadillah က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    တရုတ်ပြည်သူများသည် အစားအစာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်မှုရှိစေရေးနှင့် အရည်အသွေးပြည့်မီရေးတို့ကို ပိုအာရုံစိုက်လာသဖြင့် တရုတ်ဈေးကွက် သည် ပိုမိုခေတ်မီလာကြောင်း၊ ထိုသို့ ဈေးကွက်အခြေအနေ ပြောင်းလဲလာမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မလေးရှား စားအုန်းဆီတွင် အားသာချက်များရှိပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်ဈေးကွက်သို့ တန်ဖိုးမြင့် ထုတ်ကုန်များ ပိုမိုတင်ပို့နိုင်ရန် မလေးရှားစားအုန်းဆီလုပ်ငန်းနှင့် ပတ်သက်သည့် သုတေသနနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများ အားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း၊ ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမ အစီအစဉ်သည် မလေးရှားနိုင်ငံအတွက် ကမ္ဘာ့အရှေ့ဒေသမှ အနောက်ဒေသ ဆက်သွယ်ရေး  ပိုမိုကောင်းမွန်ရှိစေပြီး မလေးရှား စားအုန်းဆီထုတ်ကုန်များအား နေရာဒေသတိုင်းသို့ လွယ်ကူစွာ တင်ပို့ဆောင်ရွက်ခွင့်ရရှိ ကြောင်းဖြင့် မလေးရှားစားအုန်းဆီကြီးကြပ်မှုအဖွဲ့ (Malaysia Palm Oil Board - MPOB) မှ ဥက္ကဋ္ဌ Datuk Mohamed Helmy က ၁၄-၁၁-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် Global Times သို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

   တရုတ်နိုင်ငံသည် မလေးရှား၏ စားအုန်းဆီ အဓိကဝယ်ယူတင်သွင်းသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိကာလတွင် MPOB သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဟော့ပေါ့အနှစ် ထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် စားအုန်းဆီအနီကို တရုတ်ဈေးကွက်တွင် အရောင်းမြှင့်တင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

    နှစ်နိုင်ငံဆွေးနွေးပွဲ ကျင်းပမှုနှင့်အတူ မလေးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် စားအုန်းဆီ စဉ်ဆက်မပြတ် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှု၏ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ် စားအုန်းဆီသန့်စင်သည့် စက်ရုံကို လုပ်ကိုင်သော တရုတ်ကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် Grand Oils and Fats (Dongguan) Co အား  မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော စားအုန်းဆီ (MSPO) ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ အသိအမှတ်ပြု လက်မှတ်ကိုပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    နိုဝင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့မှ ၁၉ ရက်နေ့အထိ တရုတ်နိုင်ငံသို့ တရားဝင်ခရီး ရောက်ရှိနေသည့် မလေးရှား ဒုတိယ၀န်ကြီးချုပ် Fadillah သည် ရှန်ဟိုင်းမြို့တော်ဝန် Gong Zheng နှင့် ၁၄-၁၁-၂၀၂၃ ရက်နေ့တွင် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ မလေးရှား၏ စားအုန်းဆီလုပ်ငန်း အဆင့်မြှင့်တင်ရန်အတွက် ရှန်ဟိုင်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မြှင့်တင်ရေး၊ တရုတ်ဈေးကွက်သို့ လတ်ဆတ်သော ဒူးရင်းသီး တိုးမြင့် တင်ပို့နိုင်ရေးနှင့် 5 G နှင့် AI အသုံးချပရိုဂရမ်များကို မြှင့်တင်ရေး ဆောင်ရွက်ရန် မျှော် လင့်ကြောင်း ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ် Fadillah က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

    မလေးရှား၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ရှန်ဟိုင်းနှင့်ပူးပေါင်း‌ဆောင်ရွက်မှု အားကောင်း လာခြင်းတို့က နှစ်နိုင်ငံ စီးပွားရေးနှင့်ကုန်သွယ်ရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုအားကောင်းလာမှု ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်းနှင့် သစ်လွင်သော စွမ်းအင်သုံးကားများ၊ ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေး၊ ဇီဝ ဆေးဝါးများနှင့် အဆင့်မြင့်နည်းပညာသုံး ကုန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းတို့တွင် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု တိုးမြှင့်ရန် အဆိုပြုလိုကြောင်းဖြင့် ရှန်ဟိုင်းမြို့တော်ဝန် Gong က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Source: Global Times, 15 Nov 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အောက်တိုဘာလတွင် စတင်ခဲ့သော ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဈေးကွက်ရာသီတွင် ကမ္ဘာ့သကြား ထုတ်လုပ်မှုသည် မျှော်မှန်းထားသော သကြားစားသုံးမှုအပေါ် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၂.၄ သန်း ခန့် ရောင်းလိုအား လိုအပ်ချက် လျော့နည်းမှု ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စီးပွားရေးအတိုင်ပင်ခံလုပ်ငန်း ဖြစ်သော CovrigAnalytics ကုမ္ပဏီ၏ အစီရင်ခံတွင် ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။
ဘရာဇီးနိုင်ငံ၊ ရုရှားနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ သကြားထုတ်လုပ်မှု များပြားခဲ့သော်လည်း စိုထိုင်းဆနည်းပါးမှုကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့၌ ကြံစိုက်ခင်းများ ကြီးမားစွာ ထိခိုက် ဆုံးရှုံးမှုမှ သကြားထုတ်လုပ်မှုလျော့ကျခြင်းကို ချေဖျက်နိုင်လောက်အောင် လုံလောက်မှု မရှိ ကြောင်းဖြင့် ၎င်းအကြံပေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ သကြားဝယ်လိုအားအပေါ် တန်ချိန် ၄၄၀၀၀၀ ဖြင့် များပြားစွာ လျှော့ချ ခဲ့သော်လည်း သကြားလိုအပ်ချက်မှာ မြင့်မားနေခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါအကြံပေးအဖွဲ့အနေဖြင့် ကမ္ဘာ့ သကြားထုတ်လုပ်မှုသည် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ တွင် တန်ချိန် ၁၈၉.၄ သန်း ရှိခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၃-၂၀၂၄ တွင် တန်ချိန် ၁၈၇.၅ သန်းဖြင့် ယခင်နှစ်ထက် လျော့ကျမည်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ထားပါသည်။
နှစ်စဉ်သကြားဝယ်လိုအားအနေဖြင့် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ တွင် တန်ချိန် ၁၈၈.၁၆ သန်း ခန့်မှန်းခဲ့ သော်လည်း ၂၀၂၃-၂၀၂၄ တွင် ယခင်နှစ်ထက် ဝယ်လိုအားမြင့်မားလျက် တန်ချိန် ၁၈၉.၈ သန်းဖြင့် ခန့်မှန်းထားခဲ့ပါသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံများသည် လက်ရှိတွင် လျော့နည်းနေသော လက်ကျန်များ ကိုသာ ဆက်လက်စားသုံးလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် သိရပါသည်။
အစီရင်ခံစာအရ ယခုလတ်တလောဖြစ်ပေါ်နေသော ရောင်းလိုအားနှင့်ဝယ်လိုအားဆိုင်ရာ ကိန်းဂဏန်းများသည် သကြားဈေးကွက်အပေါ် ကြီးမားစွာ အတက်အကျမဖြစ်ပေါ်နိုင်သဖြင့် သကြားကုန်ကြမ်းရောင်းဝယ်ခြင်းဆိုင်ရာ စံပြုစာချုပ်ပါ သကြားကြိုပွိုင့်ဈေးနှုန်း များသည် လက်ရှိအဆင့်များထက် တစ်ပေါင်လျှင် ၂% နှင့် ၃% အနိမ့်အမြင့်အကြားဖြင့် အရောင်းအဝယ်မှာ ပုံမှန်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သိရပါသည်။
သကြားတင်သွင်းနေသောနိုင်ငံများသည် လက်ရှိ အမြင့်ဈေးနှုန်းဖြင့် သကြားဝယ်ယူရန် အခက်အခဲများစွာရှိကြောင်း၊ ICE Exchange ဈေးကွက်၌ သကြားကုန်ကြမ်း ကြိုပွင့်ဈေးနှုန်းသည် ယခင်ရက်သတ္တပတ်၌ ၁၂ နှစ်အတွင်း ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ အာဖရိကအနေဖြင့် ငွေမာရရှိရေးအတွက် ရုန်းကန်နေရဆဲဖြစ်သည့်အပြင် ကုန်ပမာဏအနည်းငယ် ဝယ်ယူမှုအတွက် ညီမျှသောဒေါ်လာငွေကြေးပမာဏကို ပေးချေနေရကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတို့အနေဖြင့် သကြားအစား အခြားအချိုဓာတ်ရရှိသော သီးနှံကို ပြောင်းလဲ အသုံးပြု ဖွယ်ရှိကြောင်းဖြင့် CovrigAnalytics က ပြောကြားထားပါသည်။
Source: Bangkok Post, 14 Nov 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့ ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ကုန်ဆုံးခဲ့သည့် ၂ဝ၂၂-၂၃ သီးနှံရာသီ၌ ဝယ်လိုအားအပေါ် ဖြည့်ဆည်းပေးရန်အတွက် ၆ဝ ကီလိုဂရမ်ဝင် အိတ်ပေါင်း ၇.၃ သန်းခန့် လိုအပ်ချက်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကော်ဖီအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပါသည်။
အဆိုပါအဖွဲ့က အောက်တိုဘာလ၌ နောက်ဆုံးထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် ကမ္ဘာ့ ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ သီးနှံရာသီ၌ ၁.၄% ကျဆင်းလျက် အိတ်ပေါင်း ၁၆၈.၅ သန်းသာရှိ ရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ သီးနှံရာသီတွင် ၁.၇% တိုးတက်ပြီး အိတ်ပေါင်း ၁၇၁.၃ သန်း ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်းဖော်ပြထားသည်။
ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစားသုံးမှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ်၌ ၄.၂% တိုးတက်လျက် အိတ်ပေါင်း ၁၇၅.၆ သန်း ရှိရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် ၁.၇% ဆက်လက်တိုးတက်ပြီး ကော်ဖီအိတ်ပေါင်း ၁၇၈.၅ သန်းခန့်ရှိ မည်ဟု ခန့်မှန်းထားပါသည်။ စားသုံးမှုနှင့် ထုတ်လုပ်မှုအခြေအနေများအရ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်အတွက် ကမ္ဘာ့ကော်ဖီဈေးကွက်တွင် ကော်ဖီစေ့ပြတ်လပ်မှုမှာ အိတ်ပေါင်း ၇.၃ သန်းခန့်ရှိမည်ဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာ့ကော်ဖီစေ့တင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ် ရောင်းဝယ်ရေးရာသီတွင် အိတ်ပေါင်း ၁၁၇.၂၈ သန်းရှိရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် ၅.၅ % ကျဆင်းပြီး ကော်ဖီအိတ်ပေါင်း ၁၁ဝ.၈၁ သန်းသာ တင်ပို့ နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ အခြားအာရေးဘီးကာအုပ်စုဝင် ကော်ဖီစေ့တင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ်၌ အိတ်ပေါင်း ၂၅.၁၆ သန်း ရှိရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် ၁၂.၁% လျော့နည်းလျက် အိတ်ပေါင်း ၂၂.၁၁ သန်းသို့ ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကော်ဖီအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။
ကိုလံဘီယာအုပ်စုဝင် အာရေးဘီးကာကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ်တွင် အိတ်ပေါင်း ၁၂.၁၄ သန်း တင်ပို့နိုင်ခဲ့ရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်၌ ကော်ဖီအိတ်ပေါင်း ၁ဝ.၇၇ သန်းသို့လျော့နည်း တင်ပို့ခဲ့သဖြင့် ၁၁.၂% လျော့နည်းကျဆင်းခဲ့သည်။ ရိုဘတ်စတာကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ်တွင် ကော်ဖီအိတ်ပေါင်း ၄၂.၆၆ သန်းတင်ပို့ခဲ့ရာမှ ၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်၌ အိတ်ပေါင်း ၄၃.၇၆ သန်း တင်ပို့ခဲ့သဖြင့် ၂.၆% တိုးတက်ခဲ့သည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကော်ဖီအဖွဲ့က ပျော်ဝင်ကော်ဖီ (soluble coffee) တင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၂-၂၃ နှစ်တွင် အိတ်ပေါင်း ၁၁.၄၇ သန်း ရှိပြီး ယခင်နှစ်တင်ပို့မှုအောက် ၅.၇% လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း၊ သို့သော် ကော်ဖီတင်ပို့မှုစုစုပေါင်း၌ ဈေးကွက်ဝေစုပါဝင်မှုမှာ ယခင်နှစ်နှင့် အလားတူ ၉.၃% ရှိ ကြောင်း၊ လှော်ထားသောကော်ဖီ (roasted coffee) တင်ပို့မှုမှာ ၂ဝ၂၁-၂၂ ခုနှစ်တွင် တင်ပို့နိုင်ခဲ့ သော ကော်ဖီအိတ်ပေါင်း ဝ.၈၄ သန်းအောက် ၁၆ % ကျဆင်းလျက် အိတ်ရေ ဝ.၇၁ သန်းသာရှိ ကြောင်း ဖော်ပြပါသည်။
၂ဝ၂၂-၂၃ ခုနှစ်တွင် တောင်အမေရိကကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ယခင်နှစ်အောက် ၁၁% ကျဆင်း ပြီး အိတ်ပေါင်း ၅ဝ.၅၉ သန်း၊ အာဖရိကမှ ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၁.၄% လျော့ကျလျက် အိတ်ပေါင်း ၁၃.၅၃ သန်း၊ မက္ကဆီကိုနှင့် အမေရိက အလယ်ပိုင်းတို့၏ ကော်ဖီတင်ပို့မှုမှာ ၃.၁% ကျဆင်းပြီး အိတ်ပေါင်း ၁၅.၃ သန်း၊ အာရှနှင့် သမုဒ္ဒရာပိုင်းနိုင်ငံများ၏တင်ပို့မှုမှာ ဝ.၉% လျော့နည်းပြီး ကော်ဖီ အိတ်ပေါင်း ၄၃.၅၆ သန်း အသီးသီးတင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကော်ဖီအဖွဲ့၏ ပေါင်းစပ်အညွှန်းကိန်း ဈေးနှုန်း (ICO Composite Indicator Price I-CIP) သည် ပျမ်းမျှအားဖြင့် အောက်တိုဘာလတွင် ကော်ဖီတစ်ပေါင်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁.၅၁၉၄ ရှိသဖြင့် ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလဈေးနှုန်းအောက် ဝ.၈% ကျ ဆင်းခဲ့သည်။ I-CIP မှ ထုတ်ပြန်သော အလယ်အလတ်တန်ဖိုးမှာ တစ်ပေါင်လျှင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၁.၅၁၅၈ ရှိပြီး ဈေးနှုန်းအတက်အကျ ပြောင်းလဲမှုသည် တစ်ပေါင်လျှင် ၁.၄၅၉၉ ဒေါ်လာ နှင့် ၁.၆ဝဝ၉ ဒေါ်လာ အကြားရှိကြောင်း၊ I-CIP ၏ တစ်နေ့တာအတွင်း ဈေးနှုန်းလှုပ်ခတ်မှုမှာ ၂ဝ၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှ အောက်တိုဘာလအတွင်း ၆.၃ %ဖြင့် အကျလမ်းကြောင်းပေါ်တွင် တည်ငြိမ်နေခဲ့ကြောင်း သိရှိပါသည်။
Source: The Hindu Business Line, 13 Nov 2023(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန် များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)