ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

တရုတ်နိုင်ငံ၌ နွေရာသီကာလအတွင်း အပူလှိုင်းများရိုက်ခတ်မှုနှင့် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် သီးနှံစိုက်ခင်းများ ပျက်စီးမှုရှိပြီး အချို့ဒေသများတွင် ရိတ်သိမ်းနိုင်ခြင်းမရှိပဲ စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုကို ထိခိုက်စေခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံ၏ကောက်ပဲသီးနှံထွက်ရှိမှုမှာ စံချိန် တင်မြင့်တက်နိုင်ကြောင်း အစိုးရသတင်းအရင်းအမြစ်များအရ သိရှိရပါသည်။

ဆောင်းဦးရာသီရိတ်သိမ်းချိန်ကာလ ပြီးဆုံးသည့်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် နိုင်ငံတော်ကောင်စီ သတင်းအချက်အလက်ရုံးမှ ကြီးမှူးကျင်းပခဲ့သော သတင်းညီလာခံတွင် ဌာနဆိုင်ရာအရာရှိများက တရုတ်နိုင်ငံအတွင်း စိုက်ပျိုးဧရိယာ ကြီးမားကျယ်ပြန့်လာခြင်း၊ အထွက်နှုန်း မြင့်မားသောမျိုးများကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုခြင်း၊ ခြောက်သွေ့ရာသီဥတုသည် ပုံမှန်အခြေအနေထက် ပိုမိုအားလျော့နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကောက်ပဲသီးနှံ အထွက်ပမာဏ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြပါသည်။ ဆောင်းဦးရာသီကာလတွင် ရင့်မှည့်သော သီးနှံများမှာ တရုတ်နိုင်ငံ နှစ်စဉ်ကောက်ပဲသီးနှံထွက်ရှိမှု၏ ၇ဝ% ကျော်ရှိကြောင်း အစိုးရ၏ အချက်အလက်များတွင် ဖော်ပြပါသည်။

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကျေးလက်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ အကြီးတန်း စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် Zeng Yande က တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်း၊ မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်း ဒေသများတွင် မိုးများသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ ရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် မကြာခဏ မိုးခေါင်ရေရှား ဖြစ်ခြင်းတို့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော်လည်း ၉ နှစ်ဆက်တိုက် ကာလအဖြစ် ၂ဝ၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကောက်ပဲ သီးနှံ မက်ထရစ်တန်ချိန် သန်းပေါင်း ၆၅ဝ အထက် ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ယခုနှစ် နွေ ရာသီ၌ ကောက်ပဲသီးနှံ တန်ချိန် ၁၄၆.၁ သန်း ထွက်ရှိခဲ့သဖြင့် ယခင်နှစ်အောက် အနည်းငယ် လျော့နည်းခဲ့သော်လည်း နွေစပါး အထွက်ပမာဏသည် ၄ နှစ်မြောက် ဆက်တိုက်တိုးတက်မှု ရရှိပြီး တန်ချိန် ၂၈.၃ သန်းထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ဆောင်းဦးရာသီ သီးနှံစိုက်ဧရိယာမှာလည်း ပိုမို ကျယ်ပြန့်များပြားလာပြီး အချို့သောနေရာဒေသများ၌ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ တွေ့ကြုံခဲ့ရမှု မှလွဲ၍ အဓိကစိုက်ပျိုးရာဒေသများတွင် နေရောင်ကောင်းစွာရရှိမှု၊ သင့်လျော်သောအပူချိန်နှင့် မိုးရွာသွန်းမှုတို့ကြောင့် အထွက်တိုးတက်မည်ဟု   ခန့်မှန်းရကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အတွင်း ဆောင်းဦးရာသီ ရိတ်သိမ်းကာလအတွက် သီးနှံစိုက်ဧရိယာမှာ ဟက်တာ ၈၇.၃ သန်းရှိပြီး ယခင်နှစ်ထက် ဟက်တာ ဝ.၄၆ သန်းပိုမိုခဲ့ကြောင်း၊ အစိုးရက စီးပွားဖြစ်သီးနှံ များအစား ကောက်ပဲသီးနှံများကို အစားထိုးစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သီးညှပ်စိုက်ပျိုးမှု အလေ့အထများကို ကျင့်သုံးစေခြင်းတို့က ကောက်ပဲသီးနှံစိုက်ဧရိယာ တိုးတက်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  ဗဟိုအစိုးရသည် အထွက်နှုန်းမြင့်မားသော ပြောင်းသီးနှံများနှင့် ပဲပုပ်သီးနှံများကို တိုးမြှင့်စိုက်ပျိုးရန် တွန်းအားပေး လျက် ပြောင်းစိုက်ပျိုးသော စီရင်စုဒေသ ၂ဝဝ နှင့် ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးသော စီရင်စုဒေသ ၁ဝဝ တို့တွင် သီးနှံအထွက်နှုန်း တိုးတက်စေမည့်နည်းလမ်းများနှင့် ပိုးမွှားအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းများ အပါအဝင် လှုံ့ဆော်ပွဲများကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ဗဟိုအစိုးရသည် ကောက်ပဲသီးနှံ တိုးတက်စိုက် ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးအတွက် ယွမ်ငွေ ၂.၄ ဘီလီယံ (ဒေါ်လာ ၃၂၈ သန်း) ထောက်ပံ့ သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း၊ ၂ဝ၂၃  ခုနှစ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံအတွင်းရှိ သီးနှံဟက်တာ ၉.၆ သန်းခန့်မှာ တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း၊ မိုးခေါင်ရေရှားမှု၊ ရေကြီးမှု၊ နှင်းခဲမှုနှင့် အပူလှိုင်းများ၏ ရိုက်ခတ်မှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရခြင်းကြောင့် ယခင်နှစ် စိုက်ပျိုးဧရိယာအောက် ဟက်တာ ၁.၉ သန်းလျော့နည်းခဲ့ပြီး ၂ဝ၁၈ ခုနှစ်မှ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် အထိ ၅ နှစ်တာအတွင်း ပျှမ်းမျှစိုက်ပျိုးမှု ဧရိယာ‌အောက် ဟက်တာ ၇.၂ သန်း လျော့နည်းခဲ့ ကြောင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာနရှိ သီးနှံစိုက်ပျိုးမှု စီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာနမှ ညွှန်ကြားရေးမှူး Pan Wenbo က ပြောကြားခဲ့သည်။

ရာသီဥတုပြင်းထန်မှု၊ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်မှုများ တိုးမြင့်လာမှု၊ ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပေါ်မှုနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မိုးခေါင်ခြောက်သွေ့မှုကြောင့် ဆန်တင်ပို့မှုပိတ်ပင်ခဲ့မှုစသည့် အကြောင်းအရင်းများက ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ၁၅ နှစ်တာကာလအတွင်း အမြင့်မားဆုံး ရောက်ရှိစေခဲ့ကြောင်း၊  တရုတ်နိုင်ငံ၌ စက်တင်ဘာလအတွင်း ပြည်တွင်းဆန်ရောင်းချသည့်ဈေးနှုန်းမှာ ဇန်နဝါရီလကထက် ဝ.၇% ပိုမိုမြင့်မားခဲ့ကြောင်း China Daily သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

Source: China Daily, 24 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ မကြာသေးမီကာလအတွင်း နိုင်ငံပိုင်ကော်ပိုရေးရှင်း တစ်ခုအဖြစ် အသစ် တည်ထောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော အမျိုးသားပို့ကုန်များသမဝါယမလီမိတက် (National Cooperative Exports Ltd  ̶  NCEL) သည် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်းရှိ မောရစ်သျှနိုင်ငံသို့ ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်တန်ချိန် ၃၉၅၀ ကို တင်ပို့ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ပြည်ပသို့ ကုန်စည်တင်ပို့မှုကို စတင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

မောရစ်သျှနိုင်ငံသို့ အစိုးရချင်းညှိနှိုင်းမှုအစီအစဉ်ဖြင့် ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်တန်ချိန် ၁၄၀၀၀ ကို တင်ပို့ရန် အိန္ဒိယအစိုးရက ခွင့်ပြုထားသည့် ပမာဏအနက်မှ ယခု ၃၉၅၀ တန်ကို တစ်တန်လျှင် ၄၈၃.၂၃ ဒေါ်လာနှုန်းဖြင့် တင်ပို့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ သင်္ဘောတင်စရိတ်၊ အာမခံကြေး နှင့် သယ်ယူစရိတ်များ အပါအဝင် မောရစ်သျှနိုင်ငံ ဆိပ်ကမ်းသို့ အရောက်တန်ဖိုးမှာ တစ်တန်လျှင် ၅၄၈.၃၃ ဒေါ်လာကျသင့်ကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

အိန္ဒိယ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးနှင့် သမဝါယမဝန်ကြီးဖြစ်သူ Amit Shah က NCEL လီမိတက် သည် ရူပီးငွေ ကုဋေ ၇၀၀၀ တန်ဖိုးရှိသော ပို့ကုန်အမှာစာများကို လက်ခံရရှိထားပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ ဆက်လက်၍ ရူပီး ကုဋေ ၁၅၀၀၀ တန်ဖိုးရှိသော အမှာစာများအတွက်လည်း ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်းနှင့် NCEL ၏ ပြည်ပပို့ကုန်များမှ ရရှိသည့် အကျိုးအမြတ်၏ ၅၀% ကို တောင်သူလယ်သမားများထံ ခွဲဝေပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် ၂၃-၁၀-၂၀၂၃ နေ့တွင် ကျင်းပသော အမျိုးသားအဆင့် သမဝါယမပို့ကုန်ဆိုင်ရာ ညီလာခံ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် တင်ပို့မှုအား တားမြစ်ကန့်သတ်ကြောင်း ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီးနောက် အစိုးရချင်းညှိနှိုင်းမှုအစီအစဉ်အောက်တွင် အဆိုပါဆန်အမျိုးအစားများကို ပို့ကုန်အခွန်ကောက်ခံခြင်းမရှိပဲ တင်ပို့ရန် အိန္ဒိယ ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ခွင့်ပြုခဲ့သည့် ကနဦးနိုင်ငံ ၃ ခုတွင် ဘူတန်၊ စင်ကာပူတို့နှင့်အတူ မောရစ်သျှနိုင်ငံသည်လည်း အပါအဝင်ဖြစ်ခဲ့သည်။

ကုန်သွယ်ရေးလေ့လာဆန်းစစ်သူ S Chandrasekaran က အခြေတည်ခါစ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုအနေဖြင့် ယခုကဲ့သို့ တင်ပို့နိုင်မှုမှာ ခြေလှမ်းကောင်းတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ ၌ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးကွက်မှာ ရောင်းချသူအားသာမှုရှိသည့် ဈေးကွက်ဖြစ်ပြီး NCEL သည် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားနေသည့် အခွင့်အလမ်းကို ရယူနိုင်ကြောင်း၊ မောရစ်သျှသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် တစ်တန်လျှင် အနည်းဆုံး ၇၅ ဒေါ်လာခန့် ပိုမိုရရှိခဲ့ပြီး တောင်သူလယ်သမားများ၏ ဝင်ငွေကို တိုးတက်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သံတမန်ရေးရာညှိနှိုင်းမှုများနှင့် စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအတွက် တင်သွင်းခြင်းတို့အပေါ် အခြေပြုလျက် ဈေးနှုန်းကိုဆုံးဖြတ်ခြင်း မပြုပါက NCEL အနေဖြင့် အမြတ်ပိုမိုရရှိမည့် ဈေးကွက်ကို ရှာဖွေသင့်ကြောင်း ပြောဆိုပါသည်။

မောရစ်သျှနိုင်ငံရှိ Port Louis မြို့သို့ ဆန်တစ်တန် တင်ပို့ရာတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ Mundra ဆိပ်ကမ်းမှ သင်္ဘောခ ၂၈ ဒေါ်လာခန့်ကျသင့်ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဗန်ကောက်မှ သယ်ယူပို့ဆောင်ခမှာ ၆၉ ဒေါ်လာခန့် ကျသင့်မှုရှိနေချိန်၌ အိန္ဒိယဆန်များကို ထိုင်းဆန်ထက် နည်းပါးသည့် ဈေးနှုန်းဖြင့် တင်ပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသည် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ၅% ရှိသည့်ဆန်  တစ်တန်လျှင် ၅၈၃ ဒေါ်လာနှင့် ဆန်ကွဲပါဝင်မှု ၂၅% ရှိသည့်ဆန်  တစ်တန်လျှင် ၅၅၈ ဒေါ်လာနှုန်း ဖြင့် ကမ်းလှမ်းရောင်းချမှုရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်တင်ပို့မှုကို အစိုးရကတားမြစ်ကန့်သတ်ထားချိန်တွင်  နိုင်ငံပိုင်ကော်ပိုရေးရှင်းကသာ တင်ပို့ခွင့်ရရှိနေမှုအပေါ် ပုဂ္ဂလိကပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်အချို့က ကျေနပ်မှုမရှိကြောင်း ပြောဆိုလျက်ရှိသည်။ အိန္ဒိယတောင်ပိုင်းဒေသ အခြေစိုက် အမည်မဖော်လိုသော ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးက ၎င်းတို့အနေဖြင့် လူအင်အား၊ စက်ပစ္စည်းအင်အား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို လုပ်ဆောင်ထားရပြီး အချည်းနှီး မဖြစ်သင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သော သီတင်းပတ်၌ ဆန်တင်ပို့သူလုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက NCEL လီမိတက် တစ်ခုတည်းကိုသာ သီးသန့် ဆန်တင်ပို့ခွင့်ပြု ထားသည့် ကိစ္စရပ်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခွင့်ပြုရန် သမဝါယမဝန်ကြီးဌာနသို့ စာရေးသား တောင်းဆိုခဲ့သည်။ အဆိုပါအသင်းက ၎င်းတို့အနေဖြင့် တောင်သူလယ်သမား အဖွဲ့အစည်းများထံမှ ဆန်များဝယ်ယူလျက် အစိုးရချင်းညှိနှိုင်း၍ တင်ပို့သည့်လုပ်ငန်းတွင် ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် အသင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆန်ဖြူတင်ပို့ရန်ခွင့်ပြုကြောင်း အိန္ဒိယ ပြည်ပကုန်သွယ်ရေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနက ထုတ်ပြန်ထားသည့် အမိန့်ကြော်ငြာစာတိုင်း၌ လက်ရှိ နိုင်ငံခြားကုန်သွယ်မှု မူဝါဒ၏ အပိုဒ်အမှတ် ၂-၀၁ အရ NCEL လီမိတက်မှတစ်ဆင့် ဆောင်ရွက်ရန် ဖော်ပြထားသော်လည်း ၎င်းမူဝါဒ၏ နောက်ဆက် တွဲ ဖော်ပြချက် Appendix 2J တွင် NCEL ကို ထည့်သွင်းထားခြင်းမရှိကြောင်း၊ သို့ဖြစ်ရာ ဥပဒေပိုင်း အရ လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်နိုင်မှုမရှိခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်နိုင်ရန်အတွက် အဆိုပါနောက်ဆက်တွဲကို ပြင်ဆင်ရန်လိုအပ်ကြောင်းဖြင့် Chandrasekaran က ပြောဆိုခဲ့သည်။

သတင်းအရင်းအမြစ်များမှ ပြောကြားချက်များအရ NCEL လီမိတက်အနေဖြင့် အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ ဆီနီဂေါနှင့် ဂမ်ဘီယာတို့အပါအဝင် နိုင်ငံ ၈ ခုသို့ ဆန်တန်ချိန် ၇.၅ သိန်းခန့် ထပ်မံ တင်ပို့ဖွယ်ရှိကြောင်း Hindu Business Line သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါသည်။

Source: The Hindu Business Line, 24 Oct 2023

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှာ မက်ထရစ်တန်ချိန်သန်း၂၀ အထိ ထွက်ရှိလျက် ယခင်နှစ် စပါးထွက်ရှိမှု တန်ချိန် ၁၉.၇ သန်းအပေါ် ၁.၅% တိုးတက်မှုရရှိနိုင်ကြောင်း ဖိလစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနမှ ဆန်စပါးလုပ်ငန်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဒုတိယအတွင်းဝန် Leocadio Sebastian က ၁၉-၁၀-၂၀၂၃ နေ့တွင် ကျင်းပသည့် ဆဋ္ဌမအကြိမ် နိုင်ငံတကာ ဆန်စပါးညီလာခံ၌ သတင်းထောက်များသို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ယခုနှစ် ဇူလိုင်လမှ စက်တင်ဘာလအထိ တတိယသုံးလပတ်တွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမှ စပါးမက်ထရစ်တန်ချိန် ၃.၈၀ သန်း ထွက်ရှိနိုင်ပြီး  ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကာလတူ၌ စပါးထွက်ရှိမှု တန်ချိန် ၃.၇၉ သန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၀.၃% ခန့် တိုးတက်ဖွယ်ရှိကြောင်း ဖိလစ်ပိုင် စာရင်းအင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ဖော်ပြထားပါသည်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၌ မိုးဆက်လက်ရွာသွန်းမှုရှိနေသဖြင့် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်၏ သက်ရောက်မှုကို ခံစားရခြင်းမရှိသေးကြောင်း၊ သာမန်အားဖြင့် ခြောက်သွေ့ရာသီကာလတွင် နေရောင်ခြည်ရရှိမှု ကောင်းမွန်ခြင်းက ဆည်ရေသွင်းစိုက်ပျိုးသည့် လယ်ယာမြေများ၌ သီးနှံထွက်ရှိမှုကို တိုးတက်များ ပြားစေကြောင်း၊ ရေလုံလောက်စွာရရှိနိုင်ခြင်းမရှိသော နယ်မြေများတွင် သီးနှံပြက္ခဒိန်ကို ပြင်ဆင်လျက် ပုံမှန်ထက်ဆောလျင်စွာ စိုက်ပျိုးစေရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ လက်ရှိကာလ၌ စပါးဈေးနှုန်းများမြင့်မားမှုမှ တောင်သူများအနေဖြင့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိကြောင်း Sebastian က ပြောဆိုခဲ့သည်။

နိုင်ငံတစ်ဝန်း၌ ပျမ်းမျှစပါးဈေးနှုန်းများမှာ ဩဂုတ်လတွင် ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၂.၁၆ ပီဆိုနှုန်းသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်ကာလတူ၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော စပါးဈေးနှုန်း ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၇.၆၁ ပီဆိုအပေါ် ၂၅.၈% မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ်က ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်သော အမျိုးသားစားနပ်ရိက္ခာအာဏာပိုင်အဖွဲ့သည် ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် တောင်သူလယ်သမားများ၏ ဝင်ငွေတိုးတက်မြင့်မားစေရန်နှင့် ဆန်ဖူလုံမှုသေချာခိုင်မာစေရန် ရည်ရွယ်လျက် လယ်သမားများ ထံမှ စပါးများဝယ်ယူမှုအတွက် ပေးချေသည့် ဈေးနှုန်းကို ၁၈-၉-၂၀၂၃ နေ့တွင် တိုးမြှင့် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ခြောက်သွေ့သော စပါး ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ယခင်က ၁၉ ပီဆိုနှုန်း မှ ယခု ၂၃ ပီဆိုသို့လည်းကောင်း၊ စိုစွတ်မှုရှိသော စပါး ၁ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၁၆ ပီဆိုနှုန်းမှ ယခု ၁၉ ပီဆိုနှုန်းသို့ လည်းကောင်း အသီးသီးမြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: Manila Times, 23 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ထိုင်းဆန်စျေးနှုန်းများမှာ ၁၀၀မှတ် ဘီဂရိတ်ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၉ကျဆင်းသွားပြီး  ၂၅မှတ် ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၆၆ဖြင့် ဈေးနှုန်းတည်ငြိမ်နေပြီး  ပေါင်းဆန်စျေးနှုန်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၃ဖြင့် စျေးနှုန်းအနည်းငယ်မြင့်တက်လျက်ရှိကြောင်းသိရှိရသည်။

      ဗီယက်နမ်ဆန်ဈေးနှုန်းများမှာ ၅မှတ် ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၂၂၊  ၂၅မှတ် ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၀၇ဖြင့် စျေးနှုန်း မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး ဆန်ကွဲစျေးနှုန်း ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။

   အိန္ဒိယဆန်စျေးနှုန်းတို့တွင် ၅မှတ် ဆန်နှင့် ၂၅မှတ် ဆန်ဈေးနှုန်းတို့ကိုဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။ ပေါင်းဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၂၇ဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်တက်နေကြောင်းသိရှိရပါသည်။

       ပါကစ္စတန်ဆန်စျေးနှုန်းများမှာ ၅မှတ် ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၂၂၊ ၂၅ မှတ် ဆန်တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၇၂ဖြင့် ဈေးနှုန်းကျဆင်းသွားပြီး ပေါင်းဆန် စျေးနှုန်းမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၇၇ဖြင့် စျေးနှုန်းတည်ငြိမ်နေပြီး ဆန်ကွဲစျေးနှုန်းဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။

အာရှဆန်ဈေးနှုန်း (Price Indications) အခြေအနေ ။ အောက်ပါအတိုင်းဖော်ပြအပ်ပါသည်-

(USD/ MT, FAO)

Source: Thai Rice Exporters Association တစ်ပတ်တစ်ကြိမ်ဖော်ပြသောစျေးနှုန်းဖြစ်ပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအတွင်း ဆန်ဖြူ ၅% ၏ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးများအခြေအနေ၊

                                   ရက်သတ္တပတ်၊ ရက်စွဲအလိုက် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြချက်

(USD/ MT, FAO)

Source: Thai Rice Exporters Association တစ်ပတ်တစ်ကြိမ်ဖော်ပြသောစျေးနှုန်းဖြစ်ပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလအတွင်း ဆန်ဖြူ ၅% ၏ ကမ္ဘာ့ပေါက်ဈေးများအခြေအနေ၊

                                   ရက်သတ္တပတ်၊ ရက်စွဲအလိုက် နှိုင်းယှဉ်ဖော်ပြချက်

DOCA(ရန်ကုန်)

အာရှဒေသအတွင်း၌ ကြာမြင့်စွာ ပူပြင်းခြောက်သွေ့မှုများနှင့် မိုးခေါင်ရေရှားမှုတို့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် သမုဒ္ဒရာရေမျက်နှာပြင် ပူနွေးလာသည့် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်သည် အနည်းဆုံး ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလအထိဖြင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်း အမေရိကန် မိုးလေဝသအေဂျင်စီအဖွဲ့ (NOAA) ၏ လက်အောက်ရှိ ရာသီဥတုခန့်မှန်းရေးဌာန (Climate Prediction Center - CPC) က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

CPC ၏ အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်၊ တနင်္လာနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော သတင်းတွင် အယ်လ် နီညိုသည် ကမ္ဘာ့မြောက်ခြမ်း၌ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် နွေဦးရာသီကာလဖြစ်သည့် မတ်လမှ မေလ အတွင်း ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနိုင်ချေရှိကြောင်းဖြင့် ဖော်ပြထားပါသည်။ အဆိုပါ ကာလအတွင်း၌ ENSO-Neutral ဟုခေါ်သည့် အယ်လ်နီညိုမဟုတ် လာနီညာမဟုတ်သည့် အခြေ အနေများဆီသို့ တိုက်ဆိုင်စွာပြန်ရောက်သွားနိုင်ကြောင်းဖြင့် သိရပါသည်။

မီယာမီတက္ကသိုလ်မှ ပညာရှင်တစ်ဦး၏ အဆိုအရ ပိုမိုအားကောင်းသည့် အယ်လ်နီညိုသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ဆောင်းရာသီ၏ အပူချိန်နှင့် မိုး/နှင်းများ ရွာသွန်းမှု၏ ပုံစံများအပေါ်တွင် သက်ရောက်မှု အားကောင်းနိုင်ကြောင်း၊ ဝါရှင်တန်တက္ကသိုလ်မှ လေထုသုတေသန သိပ္ပံပညာရှင် တစ်ဦးက ယခုနှစ်တွင် သမုဒ္ဒရာအပူချိန် မြင့်တက်လာရန် မျှော်လင့်ထားသလောက် လေထုသည် တုံ့ပြန်မှုမရှိသေးကြောင်း၊ ယခင်အယ်လ်နီညိုနှစ်များ၏ အစောပိုင်းကာလကဲ့သို့ မိုးဆီးနှင်းများ ရွာသွန်းမှုမှာ များပြားခြင်းမရှိသေးဘဲ အချိန်များစွာ ယူနေရသည့် အခြေအနေရှိနိုင်ကြောင်းဖြင့် ပြောကြားခဲ့သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလအထိ အယ်လ်နီညိုသည်  ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနိုင်မှုသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မုတ်သုံအကြိုမိုးရွာသွန်းမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း၊ အဓိကအားဖြင့် အရှေ့တောင် အာရှ ဒေသများတွင် ကာလကြာရှည်ခြောက်သွေ့သည့်ကာလကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ကြောင်း၊ ဆန်နှင့် စား အုန်းဆီကဲ့သို့သော အဓိကသီးနှံများ၏ ထုတ်လုပ်မှုအပေါ် ထိခိုက်ဆုံးရှုံးနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း သိရ ပါသည်။

မိုးလေဝသအေဂျင်စီ CPC ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၏ အလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့ ဘက်တို့တွင် အီကွေတာ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်၏ အပူချိန်များ (Equatorial sea surface temperatures – SSTs) သည် ပျမ်းမျှအထက်တွင် ရှိနိုင်ကြောင်း၊ အယ်လ်နီညိုကြောင့် အပူပိုင်း ပစိဖိတ်ဒေသ၏ လေထုမှာ မူမမှန်မှုများဖြစ်ပေါ်နိုင်ကြောင်း၊ စက်တင်ဘာလ၏ နောက်ဆုံးအပတ် တွင် Date Line ဖြစ်သည့် ပစိဖိတ်ဒေသ၏ အလယ်ပိုင်းအနီးတွင် SST မူမမှန်များမှာ ပို၍ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ကြောင်းဖြင့် သိရသည်။

လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် ၄ ပတ်အတွင်း၌ အီကွေတာဆိုင်ရာ SST များသည် ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာ၏ ဒေသအများစု၊ အနောက်အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနှင့် အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာတို့ တစ်လျှောက် တွင် ပျမ်းမျှထက်ကျော်လွန်နေခဲ့ကြောင်း CPC အဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။

CPC ၏ ပြောကြားမှုအရ Equatorial SSTs များသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအရှေ့ပိုင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတစ်ဝိုက်တွင် ပျမ်းမျှအောက်ရှိနေခြင်းမှာ အိန္ဒိယအတွက် အားတက်ဖွယ်ကောင်း သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဖြစ်ကြောင်း၊ အဓိကအားဖြင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ အရှေ့ပိုင်းနှင့် အနောက် ပိုင်း (Indian Ocean Dipole) တို့တွင် SSTs ကွာဟချက်မှာ အားကောင်းလာပြီး ဒီဇင်ဘာလအထိ သာ ကြာမြင့်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းဖြင့် သိရပါသည်။

စက်တင်ဘာလနှောင်းပိုင်းမှစ၍ မြေအောက်အပူချိန် ပုံမှန်မဟုတ်မှုများသည် ဆက်လက် ရှိနေခဲ့ကြောင်း၊ အယ်လ်နီညိုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ - မတ်လမှတစ်ဆင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပွား နိုင်ချေမှာ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိကြောင်းဖြင့် အမေရိကန်မိုးလေဝသအေဂျင်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့နောက်တွင် အယ်နီညိုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှ ဇူလိုင်လအတွင်း ENSO-Neutral ဟု ခေါ်သည့် အယ်လ်နီညိုမဟုတ် လာနီညာမဟုတ်သည့် အခြေအနေများသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်သဖြင့် သက်ရောက်မှုဒဏ်များမှာ တဖြည်းဖြည်း လျော့နည်းသွားနိုင်ကြောင်း၊  အလယ်အလတ်မှ အားကောင်းသော အယ်လ်နီညိုမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် မေလမှ မတ်လအတွင်း၌ ပိုမိုဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်း CPC မှ ပြောကြားခဲ့သည်။

Source: The Hindu Business Line, 17 Oct 2023 (လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့်အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)