ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

   ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် လက်ရှိဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွင်း ဆန်တင်ပို့ရန် ဝယ်ယူမှုအမှာစာများ လက်ခံရရှိမှု ကျဆင်းနေခြင်းကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် ပို့ကုန်တန်ဖိုးမြင့်မားမှုကို လျှော့ချနိုင်ရန်အတွက် ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ထားခြင်းအား ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ကြောင်း ပါကစ္စတန် Dawn သတင်းဌာနက ဖော်ပြပါသည်။

    အာရပ်စော်ဘွားများပြည်ထောင်စု၊ ဒူဘိုင်းမြို့တွင် အခြေပြု၍ လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သော အိန္ဒိယကုန်သည်များအနေဖြင့် ပါကစ္စတန်ဆန်ကို ၎င်းတို့၏ ကုန်အမှတ်တံဆိပ်များကပ်နှိပ်လျက် ရောင်းဝယ်ရာတွင် အမြတ်အစွန်းရရှိမှု နည်းပါးစေရေးအတွက် ပါကစ္စတန် ကူးသန်းရောင်းဝယ် ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ဆန်အမျိုးအစား များစွာအတွက်  အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ယခင်နှစ် နိုဝင်ဘာလမှစတင်၍ သတ်မှတ်ထားခဲ့သည်။ ပါကစ္စတန်အစိုးရက ထိုကဲ့သို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းမှာ အိန္ဒိယအစိုးရ၏ ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် တားမြစ်ကန့်သတ်ချက် ချမှတ်ချိန်တွင် ဒူဘိုင်းအခြေစိုက် အိန္ဒိယလုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ဝယ်လက်များထံ ဆန်များပေးသွင်းရန် လိုအပ်လျက်ရှိ နေခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

    ယခုအခါ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဆန်တင်ပို့မှုတားမြစ်ချက်ကို ဖြေလျှော့ခဲ့ပြီး အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်သက်ရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်ရာ ပါကစ္စတန်အစိုးရကလည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ၌ ထုတ်ပြန်ထားခဲ့သော အမိန့်ကြော်ငြာစာကို စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ပြန်လည်ရုတ်သိမ်း ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

     ပါကစ္စတန်ဆန်ကို တင်ပို့သူနှင့် ကုန်စည်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတစ်ဦးဖြစ်သည့် Shamsul Islam Khan က အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်ရန် ကူးသန်းရောင်း ဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ရုတ်တရက်ဆုံးဖြတ်ခဲ့မှုသည် ပါကစ္စတန်နှင့် အိန္ဒိယတို့အကြား ဈေးနှုန်း အရ ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ပြင်းထန်စေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းအနေဖြင့် ပါကစ္စတန်ဆန်များအား တင်ပို့ရာ၌ တန်ဖိုးအစစ်အမှန် ရရှိနိုင်မှုကင်းမဲ့မည့်အရေးကို စိုးရိမ်မှုရှိကြောင်း၊ အိန္ဒိယနှင့် ဈေးနှုန်းယှဉ်ပြိုင်ရ ခြင်းကြောင့် ပါကစ္စတန်၏ ပို့ကုန်ဝင်ငွေ ကျဆင်းမှုရှိမည်ကို ပို့ကုန်လုပ်ငန်းရှင်များက စိုးရိမ်လျက် ရှိကြောင်း၊ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် ဈေးနှုန်းလျှော့ချတင်ပြခြင်းနှင့် အမှန်တင်ပို့မှုအောက် ပမာဏလျော့ နည်း၍ အစီရင်ခံခြင်းများ ပိုမိုများပြားလာမည့် အန္တရာယ်လည်းရှိနေကြောင်းဖြင့် Dawn သတင်း ဌာနသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

   ကရာချိမြို့အခြေစိုက် ထိပ်တန်းဆန်တင်ပို့သူ တစ်ဦးကလည်း အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန် ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ချက် ထုတ်ပြန်မှုမတိုင်မီကာလ၌ ပါကစ္စတန် ပို့ကုန်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (Trade Development Authority of Pakistan  ̶  TDAP) နှင့် ပါကစ္စတန် ဆန်တင်ပို့သူများ အသင်း (Rice Exporters Association of Pakistan  ̶  REAP) တို့အကြား သဘောတူညီချက် တစ်ရပ်ရှိခဲ့ပြီး အကောက်ခွန်ဌာနသို့ အသိပေးထုတ်ပြန်နိုင်ရေးအတွက် REAP သည် သက်ဆိုင်ရာ ဆန်အမျိုးအစားအလိုက် အနိမ့်ဆုံးဈေးနှုန်းများကို TDAP ထံသို့ ပံ့ပိုးပေးလေ့ရှိခဲ့ကြောင်း၊ ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှ စတင်၍ အဆိုပါ သဘောတူညီချက်ကို ပယ်ဖျက်ခဲ့ပြီး ဆန်အမျိုးအစား အသီးသီးအတွက် အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းများကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ အချို့သော ဆန်အမျိုးအစားများအတွက် အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်မှာ မြင့်မားလျက်ရှိသဖြင့် REAP ကုန်သည်အသင်းအနေဖြင့် ကျေနပ်မှုမရှိပဲ ပြန်လည်ချိန်ညှိပေးရန် အကြိမ်ကြိမ် တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း၊ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် ဆန်ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းနေမှုနှင့် ဒူဘိုင်းအခြေစိုက် အိန္ဒိယကုန်သည်များသည် ပို့ကုန်အရင်းအမြစ်အတွက် အိန္ဒိယလယ်သမားများ ထံမှ သက်သာသောဈေးနှုန်းဖြင့် ပြန်လည်ရယူမည့် အလားအလာများ ရှိနေမှုအရ ဝန်ကြီးဌာနက ယခုကဲ့သို့ ဖြေလျှော့ပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

   ဒူဘိုင်းဈေးကွက်၌ နာမည်ကျော်ကြားလျက်ရှိသော အိန္ဒိယအမှတ်တံဆိပ် ဆန်အချို့သည် ပါကစ္စတန်မှ ဝယ်ယူလျက် ပြန်လည်ထုပ်ပိုးပြီး အိန္ဒိယကုန်အမှတ်တံဆိပ် ကပ်နှိပ်ထားခြင်းသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ခြင်းက အဓိကဆန်ဈေးကွက်များတွင် အိန္ဒိယအမှတ်တံဆိပ်များ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ပါကစ္စတန် ဆန်တင်ပို့သူများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ထုတ်ကုန်များ ရောင်း ချရနိုင်ရန်အတွက် အဆိုပါ အမှတ်တံဆိပ်များအပေါ် ကြီးမားစွာ အမှီပြုနေရကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါးအထွက် ကောင်းမွန်မှုရှိစေကာမူ  အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိ ပါက ယခင်နှစ်၌ တင်ပို့ခဲ့သော ဆန်ပို့ကုန်တန်ဖိုးကို ပြည့်မီနိုင်ဖွယ်မရှိသဖြင့် REAP အသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌအသစ်သည် TDAP အာဏာပိုင်အဖွဲ့နှင့် ဆွေးနွေးလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်းဖြင့် အဆိုပါ ပို့ကုန် လုပ်ငန်းရှင်က Dawn သတင်းဌာနသို့ စက်တင်ဘာ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

    ပါကစ္စတန် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၏ တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင်မူ ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာမှုနှင့် အိန္ဒိယ၏ ဆန်တင်ပို့မှု တားမြစ်ကန့်သတ်ချက်တို့ကို တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုအဖြစ် ယခင်နှစ်၌ အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန်ဈေးနှုန်းကို သတ်မှတ်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ ယခုအခါ နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးနှုန်းများကျဆင်းလာပြီး အိန္ဒိယဘက်မှလည်း ပို့ကုန်တားမြစ်ချက် ကို ရုတ်သိမ်းခဲ့ချိန်၌ ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် ပါကစ္စတန်ဆန်တင်ပို့သူများအတွက် ၎င်းဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ချက်များက အတားအဆီးသဖွယ် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း၊ သို့ဖြစ်၍ REAP အသင်း၏ တောင်းဆိုမှုအပေါ် ဝန်ကြီး Jam Kamal ၏ လမ်းညွှန်ချက်အရ ဆန်တင်ပို့မှု အနိမ့်ဆုံးပို့ကုန် ဈေးနှုန်းများ သတ်မှတ်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ပေးရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။

Source: Dawn, 29 Sept 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများအား အရှိန်မြှင့်တင်ရန်အထူးစီးပွားရေးဇုန် (SEZ) အသစ် ၆ ခုတည်ထောင်မည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိတည်ရှိနေသော ဇုန်တစ်ခုကို ထပ်မံတိုးချဲ့ မည်ဟုသိရပါသည်။  အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံစီးပွားရေးရာ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးဖြစ်သူ Airlangga Hartarto က စီးပွားရေးဇုန်များသည် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတန်ဖိုးအမေရိကန်ဒေါ်လာ ၇၂ ဘီလီယမ်ကို ဆွဲစောင်နိုင်ပြီး နိုင်ငံသားများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ၁၄ သန်းရရှိနိုင်ရန် မျှော်လင့်ရကြောင်း ၂၅-၉-၂၀၂၄ ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။ SEZ အသစ် ၆ ခုသည် East Java ပြည်နယ်ရှိ Sidoarjo ၊ East Kalimantan ပြည်နယ်ရှိ East Kutai ၊ West Java ပြည်နယ်ရှိ Subang တွင်  ၂ ခု၊ North  Kilamantan ပြည်နယ်ရှိ Bulungan နှင့် Central Java ပြည်နယ်ရှိ Batang တို့တွင် တည်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။  အဆိုပါ ဇုန်များ၏ အရွယ်အစားမှာ ၄၈၀ ဟက်တာမှ ၁၀၀၀၀ ဟက်တာအထိ ကျယ်ဝန်းမည်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိတည်ရှိပြီးဖြစ်သော  Riau ကျွန်းများရှိ Nongsa မှ  SEZ ကို ၂၂.၄၃ ဟက်တာ ထပ်မံတိုးချဲ့မည်ဟုသိရပါသည်။  ထို SEZ အသစ်များသည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကြီးထွားမှုကို လာမည့် ၅ နှစ် မှ ၁၀ နှစ်အတွင်း အရှိန်မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရန် မျှော်လင့်ရကြောင်း သိရပါသည်။  စုစုပေါင်း အနေနှင့် အင်ဒိုနီးရှားတွင် SEZ ၂၉ ထိရှိလာလိမ့်မည်ဟု သိရပါသည်။

Source : Vietnam Plus

DOCA(ရန်ကုန်)

    ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ကုန်ပစ္စည်းများတင်ပို့မှုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမရှစ် လတာကာလအတွင်း၂၀% တိုးမြင့်လာပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ပထမရှစ်လတာကာလက အတိုင်းအတာ နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကန်ဒေါ်လာ ၉၂၄ သန်းအထိရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း အကောက်ခွန်နှင့်ကုန်သွယ် စီးဆင်းမှုဦးစီးဌာန(GDCG)၏ နောက်ဆုံးကုန်သွယ်မှုအချက်အလက်များအရ သိရသည်။

    ပို့ကုန်များတိုးလာခြင်းကြောင့် လက်ရှိတွင် ဂျပန်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ စတုတ္တ အကြီးဆုံးပို့ကုန်တင်ပို့သော နိုင်ငံဖြစ်လာပြီး နိုင်ငံတော်ပို့ကုန်ဈေးကွက်၏ ၅.၃% အထိရှိကြောင်း သိရသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် ယခုအခါတွင် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ပဉ္ဇမမြောက် အကြီးဆုံးကုန်သွယ် ဖက်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်မှု (ပို့ကုန်နှင့်သွင်းကုန် များအပါအဝင်)သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမ ရှစ်လအတွင်း ကန်ဒေါ်လာ ၁.၄ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး  တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ၁၆.၉% တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အဓိကတင်ပို့သော ပို့ကုန်များမှာ အဝတ်အထည်၊ အိတ်၊ ဖိနပ်၊ ပရိဘောဂ ၊ အလှကုန်၊ စက္ကူ၊ ရုံးသို့ပစ္စည်းများနှင့်သားရေထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံမှ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသို့ အဓိကတင်ပို့သည်များမှာ စက်ယန္တရား၊ မော်တော်ကား၊ အီလက်ထရွန်နစ်ပစ္စည်းများ၊ ပရိဘောဂများ၊ အထည်များနှင့် ပလတ်စတစ်များ ဖြစ်သည်။ 

   နှစ်နိုင်ငံအကြားကုန်သွယ်မှုတိုးမြင့်လာမှုသည် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို အားကောင်းလာစေပြီး ဘုရင့်အစိုးရ၏ အခြေခံအဆောက်အုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုအမျိုးမျိုးအတွက် ဂျပန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အေဂျင်စီ(JJCA) မှ တိုးမြင့်ကူညီမှုတွင် တွေ့မြင်ရသည်။

    ဂျပန်နိုင်ငံသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်က ကမ္ဘောဒီးယားအမျိုးသားဘဏ်၏ အချက်အလက်များအရ တရုတ်၊ ကိုရီးယားနှင့် ကနေဒါတို့ပြီးလျှင် စတုတ္တမြောက်နိုင်ငံခြား တိုက်ရိုက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (FDI) အများဆုံးသောနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံအတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာတွဲဖက် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလည်းဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။

Source: khmertimeskh

DOCA(ရန်ကုန်)

        ထိုင်းခရီးသွားလုပ်ငန်းဝန်ကြီးအသစ်သည် ဝင်ငွေတိုးရန်နှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများမြှင့်တင်ရန်အတွက် ၂၀၂၅ခုနှစ်တွင် ယခင်ရွှေ့ဆိုင်းထားသော ဘတ်၃၀၀(အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၈.၂၀) ခရီးသွားလုပ်ငန်းခွန်ကို ပြန်လည်ကောက်ခံရန် စီစဉ်လျက်ရှိကြောင်းသိရသည်။

       ခရီးသွားလုပ်ငန်းအခကြေးငွေကောက်ခံခြင်းမှ ရရှိသောဝင်‌ငွေအား အခြေခံအဆောက်အအုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ခရီးသွားဘေးကင်းရေးတို့အတွက် အသုံးချနိုင်သောကြောင့် စက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် အကျိုးရှိစေမည်ဖြစ်ကြောင်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းဝန်ကြီး Sorawang Thienthang က ဘန်ကောက်ပို့စ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ လေယာဉ်ဖြင့်ရောက်ရှိလာသော နိုင်ငံခြားခရီးသည်များအား ဘတ်၃၀၀ကောက်ခံမည်ဖြစ်ပြီး ရေကြောင်း သို့မဟုတ် ကုန်းကြောင်းမှ ဝင်ရောက်လာသော ခရီးသည်များအား ဘတ်၁၅၀ကောက်ခံမည်ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးဌာနသည် ယခုနှစ် နောက်ဆုံးသုံးလပတ်အတွင်း အခကြေးငွေကိုအကောင်အထည်ဖော်ရန် မဆုံးဖြတ်မီ စနစ်၏အဆင့်ဆင့်ဖြစ်ပေါ်မှုအပေါ်  ဆက်လက်လေ့လာရန်လိုအပ်ကြောင်း Sorawang က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ ယခုနှစ်အကုန်တွင် နိုင်ငံခြားခရီးသွားဧည့်သည်ဝင်ရောက်မှု ၃၅.၉၉သန်းရှိမည်ဟု ထိုင်းအစိုးရက ခန့်မှန်းထားပြီး ယခင်နှစ်ထက် ၂၈ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာသည်ဟုသိရသည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှ ဝင်ငွေသည် ဘတ် ၁.၈ဘီလီယံအထိတိုးလာမည်ဟုခန့်မှန်းထားပြီး ယခင်နှစ်နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၃၂ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာကြောင်းသိရသည်။

         ကိုဗစ်ရောဂါမဖြစ်ပွားမီ ၂၀၁၉ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးကို ခရီးသွားလုပ်ငန်းအား မှီခိုအားထားခဲ့ရသော ထိုင်းနိုင်ငံသည် နိုင်ငံခြားဧည့်သည် ၃၉.၉သန်းကို စံချိန်တင်ကြိုဆိုခဲ့ပြီး ဝင်ငွေဘတ် ၁.၉၁ထရီလီယံ(အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၅.၈ဘီလီယံ)ရရှိခဲ့သည်။

Source: vnexpress

DOCA(ရန်ကုန်)

         ဗီယက်နမ်-ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက် (ECFTA) မှ အခွင့်အလမ်းများကို အသုံးချခြင်းနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂ (EU) ဈေးကွက်သို့ ဗီယက်နမ်၏ တင်ပို့မှုကိုပံ့ပိုးပေးရန် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတွင် အပြောင်းအလဲအပေါ်  ဖိုရမ်ကို ဗီယက်နမ်စက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန (MoIT) အောက်ရှိ ဥရောပ-အမေရိကန် ဈေးကွက်ဦးစီးဌာနက ဟိုချီမင်းမြို့တွင် စက်တင်ဘာလ ၂၃ရက်နေ့က ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ဌာန၏ ဒုတိယအထွေထွေညွှန်ကြားရေးမှူးဖြစ်သူ Nguyen THao Hien က ၂၀၂၄ခုနှစ်သည် EVFTA သက်ရောက်မှုရှိသည့် ၄နှစ်မြောက်ဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ Covid 19 သက်ရောက်မှုနှင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများရှိနေသော်လည်း သဘောတူညီချက်သည် ဗီယက်နမ်နှင့် EU အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်ရေးပူးပေါင်းမှုတွင် ကြီးထွားမှုအဟုန်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းရန် ကူညီပေးခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ၂၀၂၄ခုနှစ်၏ ပထမ ၈လတွင် ဗီယက်နမ်နှင့် EU ကြား အပြန်အလှန်ကုန်သွယ်မှု တန်ဖိုးမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၄၅ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့်နှစ်၏ တူညီသည့်ကာလထက် ၁၅.၈% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်က EU သို့တင်ပို့မှုမှာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃၄.၁ဘီလီယံရှိခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့်နှစ်၏ တူညီသည့်ကာလထက် ၁၇.၄% မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ Hien က ထိုကိန်းဂဏန်းပမာဏသည် EU တွင် စီးပွားရေးနာလံထူလာမှုနှင့် ဗီယက်နမ်၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍနှင့် ၎င်းတို့၏ မိတ်ဖက်များ၏ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုအပါအဝင် ဗီယက်နမ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများက EVFTA က ယူဆောင်လာသည့် အခွင့်အလမ်းများကို အလိုက်သင့် အသုံးချနိုင်ခြင်းကို ရောင်ပြန်ဟပ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ဈေးကွက်ခန့်မှန်းရခက်ခဲခြင်း၊ EU တွင် စားသုံးသူဝယ်လိုအား နာလံထူလာမှုအားမကောင်းသေးခြင်းနှင့် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော များစွာသောဒေသများတွင် နိုင်င့ရေးနှင့် စစ်ရေးပဋိပက္ခများလျော့နည်းရန် လက္ခဏာမတွေ့ရခြင်း စသည်တို့ကြောင့် ဗီယက်နမ်နှင့် EU ကြားပို့ကုန်-သွင်းကုန် ဆောင်ရွက်မှုများမှာ များစွာသော စိန်ခေါ်မှုများနှင့်ရင်ဆိုင်နေရကြောင်းသိရပါသည်။ ထို့ပြင် တင်ပို့ရာဈေးကွကများ (အထူးသဖြင့် EU) တွင် ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် ကုန်ပစ္စည်းသယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းတို့ပါဝင်သည့် တန်ဖိုးကွင်းဆက်တွင် စိမ်းလန်းခြင်းလိုအပ်ချက်မြင့်တက်လာကြောင်းသိရပါသည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ အားထုတ်မှုနှင့်အတူ တင်ပို့နိုင်စွမ်းကို အရှိန်မြှင့်တင်ရန်အတွက် ဗီယက်နမ်၏ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍသည် အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ လုပ်ငန်းလည်ပတ်နိုင်စွမ်းရည် ဆက်လက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိနေရန် ကုန်ကျစရိတ်များလျှော့ချခြင်းတို့တွင် ဆက်လက်တိုးတက်ရန်လိုအပ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲများနှင့် Covid-19 ကပ်ရောဂါတို့က ကုန်ထုတ်လုပ်သူများအား ၎င်းတို့၏သယ်ယူပို့ဆောင်ကွန်ယက်များကိုကွဲပြားစေခဲ့ပြီး ထိုအချက်များကြောင့် ဗီယက်နမ်သည် အာဆီယံတွင် ထိပ်တန်းကုန်ထုတ်လုပ်ရာအချက်အချာအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ဒေသတွင်းတန်ဖိုးကွင်းဆက်ချိတ်ဆက်မှုနှင့် နည်းပါးသော လုပ်သားခစရိတ်တို့ကြောင့် ဗီယက်နမ်သည် များစွာသော နိုင်ငံပေါင်းစုံမှ ကုမ္ပဏီများအတွက် တင်ပို့ရာအခြေစိုက်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ ထိုအချက်သည် ဗီယက်နမ်ထောက်ပံ့ ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမြှင့်တင်ရန် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး Cargo သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဖြင့် တင်ပို့လိုအားကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်စေခဲ့ကြောင်းသိရပါသည်။ အကြီးတန်း ရေကြောင်း စီးပွားရေးပါရဂူဖြစ်သူ Carlos Zepeda က ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကြီးထွားလာခြင်းနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းဝယ်လိုအားတို့သည် ဗီယက်နမ်၏ ရေကြောင်း ကုန်သွယ်ရေးကို မောင်းနှင်နေသည်မှာ လွန်ခဲ့သည့်နှစ် ၂၀ကတည်းကဖြစ်ကြောင်းနှင့် ဗီယက်နမ်သည် ဥရောပသို့ စားသုံးကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဖက်ရှင်အဓိကပံ့ပိုးသူဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဗီယက်နမ်သည် ဥရောပသို့ တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန်များကို အဓိကပံ့ပိုးသူဖြစ်ပြီး နည်းပညာမြင့် ကုန်ပစ္စည်းများတွင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်ပြီးနောက် တတိယအကြီးမားဆုံး ပံ့ပိုးသူဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်နှင့် ဥရောပအကားကွန်တိန်နာဖြင့် ကုန်သွယ်မှုသည် ၂၀၅၀ပြည့်နှစ်တွင် ၂ဆအထိရှိလာမည်ဟု ခန့်မှန်းရကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်သည် ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ကုန်ကျစရိတ်များလျှော့ချရန်နှင့် စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ရန်အတွက် ကြီးမားသောဆိပ်ကမ်းများအား စက်မှုဇုန်များနှင့် ပေါင်းစပ်ခြင်းအားဖြင့် အခြေခံအဆောက်အအုံတိုးတက်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ရန်လိုအပ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ဗီယက်နမ်သည် လတ်တလောတွင် EU ၏ ၁၆ခုမြောက် အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ရေးမိတ်ဖက်နှင့် ဥရောပ၏ ၅ခုမြောက် အကြီးဆုံးတင်သွင်းသူဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ၎င်းတို့၏ EU သို့ အဓိကတင်ပို့ကုန် များမှာ ဖုန်းများ၊ အီလက်ထရောနစ်ထုတ်ကုန်များ၊ ခြေအိတ်၊ စက်ယန္တယားများနှင့် အထည်အလိပ်တို့ဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။

Source: Vietnam Plus      

DOCA(ရန်ကုန်)