ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

      တရုတ်နိုင်ငံ၏ RUYI Group သည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတွင် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ အထည်အလိပ်လုပ်ငန်းများကိုတည်ထောင်မည်ဖြစ်သည်။ ၎င်းအတွက် နားလည်မှုစာချွန်လွှာ (Mou) အား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘုတ်အဖွဲ့ (BOF) နှင့် RUYI Shandong Group တို့ သောကြာနေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ် Shehbaz Sharif သည် ၎င်း၏ဥက္ကဋ္ဌ Qui Yufa ဦးဆောင်သော RUYI အဖွဲ့၏ အဖွဲ့ဝင် (၉) ဦးနီးပါး ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့နှင့်တွေ့ဆုံပြီးနောက် နားလည်မှုစာချွန်လွှာလက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းကိုသက်သေခံခဲ့သည်။

          RUYI Group သည် Sindh နှင့် Punjab တို့တွင် နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ အထည်အလိပ်လုပ်ငန်းများတည်ထောင်မည်ဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံမှ အထည်အလိပ်လုပ်ငန်းကြီး ၁၀၀ ခန့်အား အဆိုပါလုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်ရန် ဖိတ်ကြားထားကြောင်း RUYI Group က ဝန်ကြီးချုပ်အား ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ အထည်အလိပ်လုပ်ငန်းများ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပါကစ္စတန်၏ အထည်အလိပ်တင်ပို့မှုမြှင့်တင်ရန်နှင့် နိုင်ငံအား အထည်ချုပ်လောက၏ အချက်အခြာကျသည့် နေရာဖြစ်အောင်ပြုလုပ်ရန်ဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။

        အဆိုပါ အထည်လိပ်လုပ်ငန်းများတွင် နေ‌ရောင်ခြည်စွမ်းအင်ကိုအသုံးပြုမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် ကာဗွန်ဒိုင်သုညနှင့် အဆင့်မြင့်အလိုအလျောက်နည်းပညာများဖြင့် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ထပ်မံရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါအထည်အလိပ်လုပ်ငန်းများသည် ဒေသခံသန်းဝက်ခန့်ကို အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများပေးဆောင်မည်ဖြစ်သည်။ RUYI Group သည်  Karachi နှင့် Lanorc တို့တွင် လက်ကားအရောင်းစင်တာများကို တည်ဆောက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ အဆိုပါအထည်အလိပ်လုပ်ငန်းများ၏အုတ်မြစ်ကို ယခုနှစ်ကုန်တွင် အပြီးတည်ဆောက်မည်ဖြစ်ပြီး သုံးနှစ်အတွင်း ပြီးစီးမည်ဟုခန့်မှန်းထားကြသည်။

         Shehbaz Sharif က RUYI Group သည် တရုတ်-ပါကစ္စတန် စီးပွားရေးစင်္ကြံန် (CPEC) အောက်တွင် Sahiwal ကျောက်မီးသွေးဓာတ်အားပေးစက်ရုံ၌ ပထမဆုံး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူ ဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ RUYI Group ဥက္ကဋ္ဌ Qui Yafu က ၎င်းတို့သည် ပါကစ္စတန်သို့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများအဖြစ်အဟုတ်ဘဲ ပါကစ္စတန်၏ မိတ်ဆွေမျာအဖြစ် လာရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

Source: brecorder

DOCA(ရန်ကုန်)

    အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်အချို့တွင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းပြီး ရေကြီးရေလျှံမှုများ ရှိနေ သော်လည်း ယခုနှစ် ဆန်ထွက်ရှိမှုသည် ယခင်နှစ်ထက် ပိုမိုများပြားမည်ဟု စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Shivraj Singh Chouhan က စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

    ပြည်တွင်း၌ ဆန်လက်ကျန်ပမာဏမြင့်တက်နေပြီး လယ်သမားများသည် လာမည့်သီတင်း ပတ်များအတွင်း စပါးအသစ်များကို ရိတ်သိမ်းရန် စီစဉ်နေသောကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနေဖြင့် ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်တင်ပို့မှုအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များ ဖြေလျှော့ရန် စဉ်းစားလျက်ရှိ သည်။ နိုင်ငံ၏ လူဦးရေ ၁.၄ ဘီလီယံအတွက် လုံလောက်သော ထောက်ပံ့မှုရှိစေရန်နှင့် ပြည်တွင်း စျေးနှုန်းများကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန်အတွက် အိန္ဒိယအစိုးရသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ပြည်ပသို့ အဆင့်အတန်း အမျိုးမျိုးဖြင့် ဆန်တင်ပို့မှုများအပေါ် ကန့်သတ်ချက်များ ဆက်တိုက်ချမှတ်ခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။

    ယခင်နှစ်တွင် အယ်လ်နီညိုရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း စိုက်ပျိုးမြေအားလုံး၏ ထက်ဝက်ခန့်ရှိသော မိုးကောင်းသောက်လယ်မြေများတွင် မိုးရွာသွန်းမှု လျော့နည်းခဲ့သည်။ မိုးဦး ရာသီအစ ဇွန်လတွင် အားနည်းမှုရှိသော်လည်း ယခုနှစ်တွင် မုတ်သုံမိုးရွာသွန်းမှု များပြားခဲ့ပြီး ၄ လအတွင်း  ပျမ်းမျှမိုးရွာသွန်းမှု၏အထက် ၇.၆ ရာခိုင်နှုန်း ကျော်လွန်ခဲ့သည်။

    နိုင်ငံအတွင်း အချို့နေရာများတွင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းပြီး ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ရာ ယခုနှစ် စပါးသီးနှံအချို့ အထွက်ပမာဏ လျော့နည်းဆုံးရှုံးမည်ကို စိုးရိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော် ရေကြီးရေလျှံမှု ပြဿနာသည် နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်း မဟုတ်ဘဲ အချို့ပြည်နယ်များရှိ နယ်မြေအချို့တွင်သာ တွေ့ကြုံခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊  ၎င်းအနေဖြင့် မကြာသေးမီက ရေဘေးသင့်ပြည်နယ်အချို့သို့ သွားရောက်အားပေးခဲ့ကြောင်း၊ ယခုနှစ်၌ စပါး စိုက်ပျိုးမှုမှာ ပိုမိုများပြားသဖြင့် ရေကြီးမှုဖြစ်ပေါ်သော်လည်း စပါးအထွက်ပမာဏသည် ယခင်နှစ် ကထက် ပိုမိုလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီး Chouhan က ပြောကြားခဲ့သည်။

     စပါးအထွက်မြင့်မားမှုသည်  ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန်ဖြူတင်ပို့မှုအား အိန္ဒိယအစိုးရက ခွင့်ပြုပေးစေရန် တွန်းအားပေးလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ ပို့ကုန်ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်မှု မပြုမီကာလတွင် အိန္ဒိယ၏ဆန်တင်ပို့မှုသည် ကမ္ဘာ့ဆန်တင်ပို့မှုစုစုပေါင်း၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိ ကြောင်း၊ ရာသီအသစ်မှ သီးနှံများမပေါ်မီ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အလိုတွင် ဘာစမာတီဆန် တင်ပို့မှုအတွက် ကြမ်းခင်းဈေးနှုန်း သတ်မှတ်ထားခြင်းကို အိန္ဒိယအစိုးရက စက်တင်ဘာ ၁၃ ရက် နေ့တွင် ဖယ်ရှားပေးခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။

Source: Reuters, 19 Sept 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ ပထမနှစ်ဝက်ကာလမှာပင် ပြည်ပသို့ ရော်ဘာအမြောက်အမြားတင်ပို့နိုင်ခဲ့ရာ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ရော်ဘာနှင့် ရော်ဘာပို့ကုန်များအား ပြည်ပသို့တင်ပို့မှုသည် ယခုနှစ်အကုန်တွင် ရင်းဂစ် ၃၀ ဘီလီယံအထိ ရှိလာနိုင်မည်ဟု မလေးရှားရော်ဘာကောင်စီ (Malaysian Rubber Council  ̶  MRC) က ခန့်မှန်းထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။

     မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ရော်ဘာနှင့် ရော်ဘာထုတ်ကုန်များတင်ပို့မှု တန်ဖိုးသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် ရင်းဂစ် ၁၅.၅ ဘီလီယံအထိ သိသာစွာပြန်လည်တိုးတက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် ကာလတူနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၆.၃ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ တင်ပို့မှုတန်ဖိုး၌ ရော်ဘာ ထုတ်ကုန်များသည် ၇၀.၅ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်လျက် ရင်းဂစ်ငွေ ၁၀.၉ ဘီလီယံ ရရှိခဲ့ပြီး ယခင်နှစ် အလားတူကာလတင်ပို့မှုထက် ၂၉.၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ ရော်ဘာတင်ပို့မှုတန်ဖိုးမှာ ရင်းဂစ် ၄.၆ ဘီလီယံ ရှိကြောင်း စက်တင်ဘာ ၂၃ ရက်နေ့၌ MRC က ထုတ်ပြန်သော အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

   ရော်ဘာလက်အိတ်များကို အများဆုံးတင်ပို့လျက်ရှိရာ ရော်ဘာထုတ်ကုန်တင်ပို့မှု စုစု ပေါင်း၏  ၆၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် ရရှိခဲ့သည့် ရင်းဂစ် ၅.၈ ဘီလီယံထက် ၁၆.၇ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်ပထမနှစ်ဝက်တွင် ရင်းဂစ် ၆.၈ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း MRC ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရပါသည်။

    ကျန်းမာ‌ရေးကဏ္ဍအတွက် မလေးရှားနိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်သည့် အရည်အသွေးမြင့်မားသော လက်အိတ်များကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ ဝယ်လိုအား များပြားလျက်ရှိရာ ဆေးရုံသုံး လက်အိတ်များ တင်ပို့မှုမှ ရင်းဂစ် ၅ ဘီလီယံရရှိခဲ့ပြီး ၁၅.၇ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်ခဲ့သည်။ ဒုတိယ အများဆုံး တင်ပို့သော ရော်ဘာထုတ်ကုန်မှာ တာယာများဖြစ်ပြီး အများစုသည် နျူမက်တစ်တာယာ အမျိုးအစားအသစ် (New Pneumatic Tyres) ဖြစ်ကြောင်း၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်ပထမနှစ်ဝက်တွင် ကမ္ဘာ့ ဈေးကွက်အသီးသီးသို့ တင်ပို့ခဲ့ရာ ဘရာဇီးနိုင်ငံသို့ ၂၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် တာယာတင်ပို့မှုသည် ၁.၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့် အနည်းငယ်ကျဆင်းခဲ့ပြီး ရင်းဂစ်ငွေ ၉၆၃.၈ သန်းသာရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    ရော်ဘာလက်အိတ်အပြင် ရော်ဘာစေးထုတ်ကုန်များဖြစ်သည့် ခွဲစိတ်ခန်းသုံး ရော်ဘာပိုက် နှင့် ရော်ဘာကြိုးပြား တို့ကိုလည်း တင်ပို့လျက်ရှိရာ ခွဲစိတ်ခန်းသုံး ရော်ဘာပိုက်တင်ပို့မှုသည် ၁၅.၈ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရင်းဂစ် ၂၉၈.၁ သန်းသို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ရော်ဘာကြိုးပြားတင်ပို့မှုသည် ၁၅.၅ ရာခိုင် နှုန်းဖြင့် ရင်းဂစ် ၂၈၂.၅ သန်းသို့ မြင့်တက်ခဲ့ပါသည်။

      ၂၀၂၄ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စက်မှုနှင့် အထွေထွေသုံး ရော်ဘာပစ္စည်းများ ပြည်ပတင်ပို့မှုသည် အပြုသဘောဆောင် တိုးတက်ခဲ့ပြီး၊ ၆.၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရင်းဂစ် ၉၃၃.၉ သန်းနှင့် ၅.၁ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရင်းဂစ် ၈၅၄.၂ သန်းအသီးသီးရရှိခဲ့ကြောင်း၊ ရော်ဘာဖိနပ် တင်ပို့မှုသည် ၅.၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် စံချိန်တင်တိုးတက်ခဲ့ပြီး ပို့ကုန်တန်ဖိုး ရင်းဂစ် ၃၆၄.၉ သန်းကို ရှာဖွေပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

    MRC ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် မလေးရှား ရော်ဘာထုတ်ကုန်များအတွက် အကြီးဆုံးဈေးကွက်အနေဖြင့် ဆက်လက်ရပ်တည်လျက် ရင်းဂစ် ၃.၄၃ ဘီလီယံ တန်ဖိုးရှိသည့် ရော်ဘာပို့ကုန်စုစုပေါင်း၏ ၃၁.၄ ရာခိုင်နှုန်းတင်ပို့ခဲ့ရပြီး၂၀၂၃ ခုနှစ် ကာလတူထက် ၂၃.၁ ရာခိုင်နှုန်း သိသာစွာ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ အခြား အဓိကတင်ပို့သော ဈေးကွက်များမှာ ရင်းဂစ်‌ငွေ တန်ဖိုးအားဖြင့် ၅၉၃.၁ သန်းဖြင့်  တရုတ်နိုင်ငံ၊ ၅၈၆.၄ သန်းဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ၅၈၁ သန်းဖြင့် ဂျာမနီနှင့် ၄၇၀.၁ သန်းဖြင့် စင်ကာပူနိုင်ငံတို့အသီးသီးဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source: The Edge Malaysia, 23 Sept 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု စုစုပေါင်း၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ထုတ်လုပ် လျက်ရှိသော ကာနာတကာပြည်နယ်၌ ယခုနှစ် ရာသီဥတု ပုံသဏ္ဌာန် မမှန်မှုကြောင့် သီးနှံအထွက် ပမာဏ ၂၀ မှ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း လျော့နည်းဆုံးရှုံးမှုဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေကို တောင်သူများက စိုးရိမ် လျက်ရှိပြီး ၂၀၂၄-၂၅ သီးနှံရာသီနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် လျော့ကျဖွယ်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။

    ယခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်း ပုံမှန်ထက် အပူချိန်မြင့်မားခဲ့ပြီး မုတ်သုံရာသီ အကြိုကာလ၌ ကာလရှည်ကြာစွာ ခြောက်သွေ့မှုဖြစ်ပေါ်ခြင်းကြောင့် ကော်ဖီပင်များ ပန်းပွင့်မှုမှာ ထိခိုက်မှုရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဇူလိုင်လအတွင်း မိုးသည်းထန်စွာ ပိုမိုရွာသွန်းမှုများ တစ်ဆက်တည်း ဖြစ်ပေါ်ခြင်းကလည်း ‌ကော်ဖီဘယ်ရီအသီးများ ကြွေကျမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး အမြစ်ပုပ်ရောဂါ ကျရောက်မှုကဲ့သို့သော ရောဂါဘယများသည်လည်း သီးနှံအထွက်ကျဆင်းစေသည့် အကြောင်း အရင်းဖြစ်ခဲ့သည်။

    ကော်ဖီပင်များ၏ ကောင်း၊ သင့်၊ ညံ့ အခြေအနေမှာ နေရာကွက်ကျားဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပြီး ကာလရှည်ခြောက်သွေ့ခြင်းနှင့် မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းခြင်းကဲ့သို့ ရာသီဥတုအစွန်းရောက်ဖြစ် စဉ်များ၏ သီးနှံအထွက်အလားအလာအပေါ် သက်ရောက်မှုမှာ ဆက်လက်ရှိ‌နေခဲ့ကြောင်း၊ သီးနှံ များ၏ စုစုပေါင်းထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုမှာ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီများထက် အာရေးဘီးကားကော်ဖီ အထွက်ပမာဏသည် ပိုမိုလျော့နည်းဖွယ်ရှိကြောင်းဖြင့် ကာနာတကာ ပြည်နယ် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌ KG Rajeev က ပြောကြားခဲ့သည်။

     ကာနာတကာပြည်နယ်တွင် ဇူလိုင်လအတွင်း မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းလျက် မိုးရေချိန်ပိုမို ခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်အထိ မုတ်သုံကာလ၏ မိုးဆက်လက်ရွာသွန်းမှုမှာ ပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုးဖြစ်ပေါ် နေဆဲဖြစ်သည်။ အိန္ဒိယမိုးလေဝသဦးစီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ယခုနှစ် မုတ်သုံရာသီ အတွင်း အဆိုပါပြည်နယ်တွင် ဇွန် ၁ ရက်နေ့မှ လက်ရှိအချိန်အထိ မိုးရွာသွန်းမှုသည် Kodagu ခရိုင် ၌ ၅ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် Chikmagaluru ခရိုင်တွင် ၄၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပိုမိုလျက်ရှိသော်လည်း Hassan ခရိုင်၌မူ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းလျက်ရှိနေကြောင်း သိရှိရသည်။ ကော်ဖီ အဓိကစိုက်ပျိုးရာ နယ်မြေဒေသများတွင် မိုးဆက်လက်ရွာသွန်းမှုရှိနေဆဲဖြစ်သည်။

     Kodagu ခရိုင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူ A Nanda Belliappa က မုတ်သုံအကြိုကာလ၌ ကာလရှည်ခြောက်သွေ့မှုနှင့် ဇူလိုင်လအတွင်း မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းမှု တို့ကြောင့် ကော်ဖီအထွက်ပမာဏသည် ယခင်နှစ်ထုတ်လုပ်မှုအောက် ၂၀ မှ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်း ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း၊ လုပ်သားအင်အား ပြတ်လပ်မှုကလည်း ကော်ဖီစိုက်ခင်းများ၌ အရိပ်ကျ ရောက်မှု ပြုပြင်ရေးလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ရန် အခက်အခဲဖြစ်စေကြောင်း၊ အပူချိန်မြင့်မားလျက်ရှိမှုသည်လည်း သီးနှံထွက်ရှိမှုအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း၊ ရှေ့လာမည့်လများ၌ မိုးရွာသွန်းမှု ခန့်မှန်းချက်သည် ကော်ဖီသီးနှံအတွက် အလွန်အရေးကြီးကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

   အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် အာရေးဘီးကားကော်ဖီအား နိုဝင်ဘာ-ဒီဇင်ဘာလများ၌ ခူးဆွတ်ရိတ် သိမ်းရမည်တော့မည်ဖြစ်သည်။ ကော်ဖီဘုတ်အဖွဲ့၏ ပန်းပွင့်ချိန်အလွန်ကာလ ခန့်မှန်းချက်များ အရ ၂၀၂၃-၂၄ ခုနှစ်တွင် အာရေးဘီးကားကော်ဖီစေ့ တန်ချိန် ၁.၁၃ သိန်းနှင့် ရိုဘတ်စတာ ကော်ဖီတန်ချိန် ၂.၆၁ သိန်း၊ စုစုပေါင်း ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု တန်ချိန် ၃.၇၄ သိန်းခန့် ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ သီးနှံရာသီနှစ်အတွက် အပြီးသတ်ခန့်မှန်းချက်ကို ထုတ်ပြန်မှု မရှိသေးကြောင်း သိရှိရသည်။

   သီးနှံအသစ်ထွက်ရှိမှုသည် ယခင်နှစ်၌ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့မှုအောက် လျော့နည်းမည်မှာ သေချာကြောင်း၊ အချို့သော နယ်မြေဒေသများတွင် ထိခိုက်လျော့နည်းမှုမှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ကျော်လွန်နိုင်ပြီး အချို့‌ဒေသများတွင်မူ အနည်းမျှသာ ထိခိုက်နိုင်ကြောင်း၊ နယ်မြေအားလုံး ခြုံငုံကြည့်ပါက ကော်ဖီအထွက် လျော့နည်းဆုံးရှုံးမှုသည် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၏ အထက်တွင်ရှိနိုင်ကြောင်း၊ ကော်ဖီဈေးနှုန်းများ ကောင်းမွန်မှုရှိသော်လည်း ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲများမှုကြောင့် တောင်သူများ အနေဖြင့် အထွက်ကောင်းမွန်စွာ ရရှိနိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်းဖြင့် ကာနာတကာပြည်နယ် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများ အသင်းချုပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌ HT Mohan Kumar က ပြောကြားခဲ့သည်။

   ကီရာလာပြည်နယ်ရှိ ကော်ဖီအဓိကစိုက်ပျိုးရာ  Wayanad ခရိုင်တွင်လည်း မိုးရွာသွန်းမှု လွန်ကဲခြင်းကြောင့် သီးနှံအထွက် ထိခိုက်လျော့နည်းမည့် အခြေအနေရှိသည်။ ဇွန်လအစောပိုင်း၌ ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန (USDA) ၏ ခန့်မှန်းချက်တွင် အောက်တိုဘာလမှ စတင်မည့် ၂၀၂၄-၂၅ သီးနှံရာသီနှစ်အတွင်း အိန္ဒိယ၏ ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှုမှာ အထူးသဖြင့် အာရေးဘီးကားကော်ဖီ အမျိုးအစားသည် အထွက်ကျဆင်းမည်ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

Source: The Hindu Business Line, 23 Sept 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

    ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး စားအုန်းဆီတင်ပို့သူဖြစ်သော အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ပြိုင်ဘက် စားသုံးဆီများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေရေး လုပ်ဆောင်မှုအဖြစ် စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု အပေါ် ကောက်ခံသော အခွန်နှုန်းထားများကို လစဉ်ထုတ်ပြန်ဆောင်ရွက်မည့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းအသစ်များအား စက်တင်ဘာ ၁၉ ရက်နေ့၌ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း သိရှိ ရသည်။

    ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့မှ စတင်သက်ရောက်မှုရှိမည့် အဆိုပါ စည်းမျဉ်း အသစ်များအရ ပြည်ပသို့ စားအုန်းဆီကြမ်း တင်ပို့ရာတွင် အစိုးရက အခါအားလျော်စွာထုတ်ပြန်သော ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်း၏ ၇.၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ပို့ကုန်အခွန်အဖြစ် စည်းကြပ်မည်ဖြစ်သည်။ ပြုပြင် သန့်စင်ပြီး စားအုန်းဆီချော တင်ပို့ရာ၌မူ ပိုမိုသန့်စင်ကောင်းမွန်သော ဆီချောဖြစ်ပါက နိမ့်ကျသည့် အခွန်နှုန်းထားကို ပေးဆောင်စေသည့်စနစ်ဖြင့် သတ်မှတ်ရည်ညွှန်ဈေးနှုန်းများ၏ ၃ ရာခိုင် နှုန်းမှ ၆ ရာခိုင်နှုန်းအထိကို စည်းကြပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စားအုန်းဆီ၏ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း တိုးတက်ကောင်းမွန်စေရန်နှင့် တောင်သူများ၏ လတ်ဆတ်ဆီအုန်းသီးခိုင်များ ဈေးကောင်းရရှိ စေရေး ထောက်ပံ့ပေးရန်အတွက် ပြောင်းလဲမှုများ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

    ယခု ပို့ကုန်အခွန်နှုန်းထားအသစ်များ ထုတ်ပြန်မှုမတိုင်မီ၌ အင်ဒိုနီးရှားအစိုးရက စားအုန်း ဆီကြမ်း တင်ပို့မှုအပေါ် ကောက်ခံခဲ့သည့် နှုန်းထားများမှာ လစဉ်ထုတ်ပြန်သော ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းအတွက် ဈေးနှုန်းအုပ်စုများ ခွဲခြားသတ်မှတ်ချက်ကို မူတည်၍ ၁ တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၅ မှ ၂၄၀ အတွင်းရှိသည်။

     မလေးရှားနိုင်ငံ Selangor ပြည်နယ်အခြေစိုက် စားအုန်းဆီရောင်းဝယ်ရေး အကျိုးဆောင် လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သော Pelindung Bestari မှ ဒါရိုက်တာ Paramalingam Supramaniam က ယခုလုပ်ဆောင်ချက်သည် အထူးသဖြင့် အောက်တိုဘာလမှ စတင်၍ အင်ဒိုနီးရှား ပင်ရင်းဒေသထွက် စားအုန်းဆီများ၏ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို ပိုမိုလာစေလိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မလေးရှား ပင်ရင်းဒေသထွက် စားအုန်းဆီများသည်လည်း အလားတူ လိုက်ပါယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရေးအတွက် အခွန်လျော့ချရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

    စားအုန်းဆီသည် ပဲပုပ်ဆီနှင့် နေကြာဆီတို့ကဲ့သို့သော ၎င်း၏ ပြိုင်ဘက်စားသုံးဆီများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း နိမ့်ကျလျက်ရှိသဖြင့် ပြောင်းလဲမှုများကို လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်လျက်ရှိသည်ဟု အစိုးရအရာရှိတစ်ဦးက ယခင်ကပြောဆိုထားခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှား အစိုးရအနေဖြင့် လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူများ၏ ဆီအုန်းပင်များ ပြန်လည်စိုက်ပျိုးမှုနှင့် ဇီဝဒီဇယ်ဆီ ထုတ်လုပ်မှုကဲ့သို့သော အစီအစဉ်များသို့ ရန်ပုံငွေထောက်ပံ့ပေးရန်အတွက် အဆိုပါ ပို့ကုန်အခွန် များကို စည်းကြပ်ကောက်ခံနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

Source: The Edge Malaysia, 19 Sept 2024(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)