၁၀.၁.၂၀၂၂ရက်နေ့ တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များအလိုက် စားအုန်းဆီတစ်ပိဿာကုန်ကျစရိတ်တွက်ချက်မှုစာရင်းနှင့် စားအုန်းဆီ နေ့စဉ်ဈေးနှုန်းသတင်းအား အောက်ပါ PDF ဖိုင်တွင် ကြည့်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်-
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်၊ တံတားဦးမြို့နယ်၊ လက်ဆောင်ယူကျေးရွာနေ ပြည်သူများသည် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းအပြင် လက်မှုလုပ်ငန်းဖြစ်သည့် သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်ခြင်း လုပ်ငန်းကို ကျေးရွာတစ်ရွာထုတ်ကုန်တစ်မျိုး (One Village One Product)အဖြစ် လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းကို ဘိုးဘွားအစဉ်အလာမပျက်ယက်လုပ်ကြပြီး ကုန်ကြမ်းအား ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ပန်းတနော်မြို့နယ်မှ ဝယ်ယူရရှိပါသည်။ ယခင်ကကုန်ကြမ်းဝယ်ယူရာတွင် ဧရာဝတီမြစ်ရိုးတလျှောက် သင်္ဘောများဖြင့် သွားရောက်ဝယ်ယူရသော်လည်း ယခုအခါတွင် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးများ ကောင်းမွန်လာသောကြောင့် လက်ဆောင်ယူကျေးရွာရှိ သင်ဖြူးဖျာ ကုန်သည်ပွဲစားများမှ ကိုယ်ပိုင်ကားများဖြင့် သွားရောက်ဝယ်ယူပြီး မိမိတို့ကျေးရွာရှိ တစ်ပိုင်တစ်နိုင်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သူများကို တဆင့်ပြန်လည်ရောင်းချကြပါသည်။ သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်သူများသည် မိမိတို့တွင်ရှိသည့် အရင်းအနှီးပေါ်မူတည်၍ ကုန်ကြမ်းများဝယ်ယူ ယက်လုပ်ပြီး တစ်ပိုင်တစ်နိုင် လုပ်ငန်းမှသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေပါကြောင်း လက်ဆောင်ယူကျေးရွာနေ သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်သူတစ်ဦး၏ ပြောပြချက်အရသိရှိရပါသည်။
သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်သူများသည် သင်ဖြူးဖျာများကို အကြီးဆိုဒ်(၅’×၆.၅’) ၊ အလတ်ဆိုဒ် (၄’×၅.၅’)၊ အသေးဆိုဒ်(၃’×၄.၅’)ဟူ၍ ဆိုဒ်(၃)မျိုး ယက်လုပ်ကြပါသည်။ ကုန်ကြမ်းဝယ်ယူမှုအနေဖြင့် သင်ဖြူးဖျာ(၂)ချပ် ယက်လုပ်ရန်အတွက် သင်တစ်ထုပ်ဝယ်ယူရပြီး သင်တစ်ထုပ်လျှင် (၂၅၀၀၀-၂၈၀၀၀)ကျပ် စျေးပေး၍ဝယ်ယူရပါသည်။ သင်ဖြူးဖျာတစ်ချပ် ယက်လုပ်ရာတွင် နှီးနွှာသူနှင့်ယက်လုပ်သူ (၂)ဦးလိုအပ်ပြီး လူတစ်ဦးလျှင် (၂)ရက်အတွင်း သင်ဖြူးဖျာ အကြီးဆိုဒ်(၃)ချပ် ယက်လုပ်နိုင်ကြောင်း၊ သင်ဖြူးဖျာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ကြသူများသည် ကိုယ်ပိုင်ကုန်ကြမ်း ဝယ်ယူပြီး မိမိကိုယ်တိုင် ယက်လုပ်သူများရှိသလို ပုတ်ပြတ်လုပ်သားများ ငှားရမ်း၍ ယက်လုပ်သူများလည်းရှိကြောင်း၊ ငှားရမ်းယက်လုပ်ရာတွင် လုပ်သားခအနေဖြင့် သင်ဖြူးဖျာ အကြီးဆိုဒ် တစ်ချပ်လျှင်(၃၀၀၀/-)ကျပ်၊ အလတ်ဆိုဒ်တစ်ချပ်လျှင်(၂၅၀၀/-)ကျပ်၊ အသေးဆိုဒ် တစ်ချပ်လျှင် (၂၀၀၀/-)ကျပ်စျေးနှုန်းများဖြင့် ယက်လုပ်ကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။ သင်ဖြူးဖျာများအား အိမ်အရောက် ကုန်သည်ပွဲစားများမှ လာရောက်ဝယ်ယူလျက်ရှိရာ စျေးနှုန်းအနေဖြင့် ကတ္တီပါအနားကွပ် တစ်ချပ်လျှင် အကြီးဆိုဒ်(၂၅၀၀၀/-)ကျပ်၊ အလတ်ဆိုဒ် (၁၈၀၀၀/-)ကျပ်၊ အသေးဆိုဒ်(၁၆၀၀၀/-)ကျပ်၊ ရိုးရိုးသင်ဖြူးဖျာ တစ်ချပ်လျှင်အကြီးဆိုဒ် (၂၂၅၀၀/-)ကျပ်၊ အလတ်ဆိုဒ်(၁၅၅၀၀/-)ကျပ် ၊ အသေးဆိုဒ်(၁၃၅၀၀/-)ကျပ်ရရှိပြီး သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်သူများအနေဖြင့် ကုန်ကြမ်းသင်တစ်ထုတ် ဝယ်ပြီး ယက်လုပ်လျှင် အကျိုးအမြတ်အနေဖြင့်(၁၀၀၀၀/-)ကျပ် ခန့်ရရှိပါကြောင်း သိရှိရပါသည်။ လက်ဆောင်ယူကျေးရွာရှိ သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်သူများသည် ယခင်က သင်ဖြူးဖျာများကို ဘုရားပွဲစျေးများ၊ နယ်များသို့ လှည့်လည်ရောင်းချဖြန့်ဖြူးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါများ ဖြစ်ပွားသည့်အချိန်တွင် ဘုရားပွဲတော်များကျင်းပရန်ခွင့်မပြုခြင်း၊ နယ်များသို့ လှည့်လည်ရောင်းချ နိုင်မှုမရှိခြင်းတို့ကြောင့် သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းများ ရပ်နားခဲ့ရပါသည်။ ယခုအခါတွင် ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါများလျော့ပါးလာသည့်အတွက်ကြောင့် အရောင်းကုန်သည်များမှ လာရောက်ဝယ်ယူခြင်းနှင့် မန္တလေးစျေးကွက်သို့ တင်ပို့ရောင်းချခြင်းများပြုလုပ်လျက်ရှိပါသည်။ လက်ဆောင်ယူကျေးရွာရှိ သင်ဖြူးဖျာယက်လုပ်ငန်းသည် လက်မှုလုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး ကျေးရွာတစ်ရွာထုတ်ကုန်တစ်မျိုး(One Village One Product)လုပ်ငန်းအဖြစ် အစဉ်အလာမပြတ် ယက်လုပ် ရောင်းချသည့်လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပါကြောင်း၊ ကျေးရွာသူကျေးရွာသားများအနေဖြင့် နေပူထဲလုပ်ကိုင် ရန်မလိုဘဲ နေရိပ်ထဲမှာပင် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ငန်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်နိုင်သည့်အတွက် ပုံမှန်ဝင်ငွေရရှိလာ၍ မိသားစုစားဝတ်နေရေးပြေလည်ပြီး လူနေမှုအဆင့်အတန်းမြင့်မားလာပါကြောင်း၊ အပိုဝင်ငွေများရရှိပြီး လူမှုစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရှိလာပါကြောင်း၊ သင်ဖြူးဖျာ ဝယ်ယူသုံးစွဲသူများအနေဖြင့် နွေရာသီတွင်အသုံးပြုပါက အပူဒဏ်သက်သာစေပြီး ကျန်းမာရေးအတွက်လည်းကောင်းမွန်သောကြောင့် ဝယ်ယူအသုံးပြုသူများ စိတ်ကျေနပ်မှုရရှိမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး
ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ၏ပဲပုပ်ထုတ်လုပ်မှုမှာ ယခင်နှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၄၅.၁၁သန်းထိ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ယခုနှစ်တွင် တန်ချိန်၁၃၄ သန်းသာ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် ယခင်နှစ်ကထက် ၁၁ တန်လျော့ကျခဲ့ရာ ပဲပုပ်အဓိက စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသများတွင် မိုးခေါင်ခြင်းမှာ အဓိကအချက်ဖြစ်ကြောင်း ပုဂ္ဂလိကခန့်မှန်းသူများမှ သုံးသပ် ခန့်မှန်းထားကြကြောင်း၊ အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန၏ အချက်အလက်များအရ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံ၏ ထုတ်လုပ်မှုမှာ တန်ချိန် ၁၄၄ သန်း ခန့်မှန်းထားသော်လည်း ပိုမိုလျော့ကျနိုင်ကြောင်း၊ ပဲပုပ်သီးနှံများမှာ စိုက်ပျိုးပြီးစီးသော်လည်း မိုးမရွာသွန်းမှုကြောင့် ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့မှ ၂၅ ရက်နေ့အတွင်း မတ်ဆိုပိုလို၊ စာအိုပိုလိုနှင့် ဥရုဂွေးဒေသများတွင် ရေ ၅ မီလီမီတာထိ လျော့ကျခဲ့ကြောင်း၊ မတ်ဆိုပိုလိုဒေသ၏ ပဲပုပ်သီးနှံ ထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် ၈ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး၊ ပါရန်ဒါနှင့် ရီကာဇန်ဒိုဒေသများအပါအဝင် အခြားဒေသများ၌ ၁၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပဲပုပ်များ ထုတ်လုပ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
သို့ရာတွင် ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ တောင်ဘက်ပိုင်းတွင် မိုးခေါင်မှု ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော်လည်း မြောက်ဘက်ပိုင်းတွင် ပဲပုပ်သီးနှံအဓိကစိုက်ပျိုးသည့် ဒေသများ၌ မိုးရွာသွန်းခဲ့သည်ဟု USDA၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားကြောင်း၊ မတ်တိုဂရိုဆို ဒေသသည် ဘရာဇီးလ် နိုင်ငံ၏ အဓိက ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးသည့်ဒေသဖြစ်ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းထိရှိကြောင်း၊ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံသည် ရိတ်သိမ်းမှုမှာ ဖေဖော်ဝါရီလမှစ၍ မေလတွင် ပြီးစီးမည်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ပဲပုပ်ထုတ်လုပ်မှု လျော့နည်းလာခြင်းနှင့်အတူ ပဲဆီတင်ပို့မှုမှာလည်း ၀.၁၉ ရာခိုင်နှုန်း ထိ လျော့ကျခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံတွင် ဒီဇင်ဘာလ ၁၉ ရက်နေ့မှ ၂၅ ရက်နေ့အတွင်း မမျှော်မှန်းထားသော မိုးရွာသွန်းမှုများကြောင့် ပဲပုပ်အစိုဓါတ် ပါဝင်မှုကို လျော့နည်းရန်အတွက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်းသိရှိရပါသည်။ အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံ၏ ပဲပုပ် စိုက်ပျိုးရန်မျှော်မှန်းသည့် ဧရိယာမှာ တန်ချိန် ၄၉.၅၀ သန်းဖြစ်ပါကြောင်း၊ CBOT websites တွင် ဖော်ပြထားသည့် ဈေးနှုန်းများအရ US$ 358.60 မှ US$ 411.30 ထိ မြင့်တက်ခဲ့ရာ 14.76ရာခိုင်နှုန်း ထိ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ရင်းမြစ် - Palm oil analytics
မလေးရှားနိုင်ငံကမ်းရိုးတန်းအရှေ့၊ အနောက်နှင့် တောင်ဘက်ခြမ်း ဒေသများတွင် မှတ်တမ်းဝင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုများကြောင့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ထွက်ရှိလာမည့် ဆီထွက်သီးနှံများစွာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် ထွက်ရှိရမည့် သီးနှံများစွာ ပျက်စီးခဲ့ရကြောင်း၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအတွင်း ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၂၀၂၁ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း မျှော်မှန်းထားသည်ထက် များစွာ လျော့နည်းခဲ့ကြောင်း၊ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ဆီအုန်း စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသများတွင် သစ်ပင်များ၊ လမ်းများပျက်စီးခဲ့မှုများသည် ကျေးလက်ဒေသများတွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်မှုအရ မလေးရှားနိုင်ငံ ပဟန်း ဒေသတွင် မြစ်ရေမှာ အမြင့်ပေ ၃၀ မီတာထိ မြင့်တက်ခဲ့ပြီး ကျေးလက် လူနေအိမ်များ အနီးထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါကြောင်း၊ ရာသီဥတုအခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာပါက ပင်နီဆူးလာ တောင်ဘက်ရှိ အဓိကဆီအုန်းထုတ်လုပ်ဒေသဖြစ်သည့် ဂျိုဟိုဒေသ ထိရောက်ရှိလာနိုင်ကြောင်းနှင့် ဂျိုဟိုဒေသည် ဆီအုန်း ထုတ်လုပ်သည့် အကြီးဆုံးဒေသ ဖြစ်ကြောင်းသိရှိရပါသည်။
မလေးရှားနိုင်ငံဆီစက်ပိုင်ရှင်များအသင်း၏ အချက်အလက်များအရ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ထုတ်လုပ်မှုအနေဖြင့် ၈.၅ ရာခိုင်နှုန်း မျှော်မှန်းထားသော်လည်း မျှော်မှန်းထားသည် ထက် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းပိုမိုလျော့ကျလာနိုင်ပြီး ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ၅ရက်နေ့မှ စ၍ ပိုမိုလျော့ကျနိုင်ကြောင်း၊ မလေးရှားနိုင်ငံ ဆီအုန်းအသင်း၏ အချက် အလက်များအရ ပင်နီ ဆူးလားဒေသမှထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ထိလျော့ကျပြီး၊ မလေးရှား တစ်နိုင်ငံလုံး အနေဖြင့် ၁၀ ရာနိုင်နှုန်း ထိလျော့ကျနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ရင်းမြစ် - PALM OIL ANALYTICS
၆.၁.၂၀၂၂ရက်နေ့ တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များအလိုက် စားအုန်းဆီတစ်ပိဿာကုန်ကျစရိတ်တွက်ချက်မှုစာရင်းနှင့် စားအုန်းဆီ နေ့စဉ်ဈေးနှုန်းသတင်းအား အောက်ပါ PDF ဖိုင်တွင် ကြည့်ရှုလေ့လာနိုင်ပါသည်-
မြင်းခြံခရိုင်သည်မြို့နယ်(၄)ခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီးစိုက်ပျိုးရေးအနေဖြင့် မြေပဲကိုအဓိထား စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ မြေပဲတွင် ပင်တောင်နှင့်ပင်ပြန့်(၂)မျိုးရှိပါရာ ပင်တောင်မြေပဲမျိုးသည် စိုက်ပျိုး ရက်ပေါင်း (၁၁၀) မှ (၁၃၀) အတွင်းခူးဆွတ် ရိတ်သိမ်းရပြီး ပင်ပြန့်မျိုးသည် ရက်ပေါင်း (၁၃၀) မှ (၁၅၀) အတွင်း ခူးဆွတ်ရိတ်သိမ်းလေ့ရှိပါသည်။
မြင်းခြံခရိုင်၏၂၀၂၀-၂၀၂၁ခုနှစ် ယခင်နှစ်မိုးမြေပဲစိုက်ဧကမှာ (၁၇၉၀၅၂) ဧကရှိပြီး အထွက်နှုန်းမှာ (၄၀.၀၅) တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၇၁၇၁၀၃၂) တင်းထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၁-၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် မိုးမြေပဲကို (၁၈၀၆၉၄) ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ဒီဇင်ဘာလ စတုတ္တအပတ်အထိ ရိတ်သိမ်းဧကမှာ (၁၀၆၉၂၂) ဧက၊ အထွက်နှုန်းမှာ (၄၂.၄၀) တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၄၅၃၃၄၉၂) တင်း ထွက်ရှိခဲ့ကြောင်း သက်ဆိုင်ရာဌာနများ၏ စာရင်းများအရသိရပါသည်။
ယခင်နှစ်စိုက်ဧကထက် ပိုမိုစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး အထွက်နှုန်း အနေဖြင့်လည်း ပိုမိုထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။၂၀၂၁-၂၀၂၂ခုနှစ် ခရိုင်အတွင်းရှိမြို့နယ်များ၏ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် မှုအခြေအနေများမှာ မြင်းခြံမြို့နယ်တွင် စိုက်ဧက(၂၃၅၂၈)၊ ရိတ်ဧက(၁၈၉၄၀)ဧက၊ အထွက်နှုန်း (၄၆.၇၉)တင်း၊ အထွက်တင်းပေါင်း(၈၈၆၂၀၂)တင်း၊ တောင်သာမြို့နယ်တွင် စိုက်ဧက(၉၉၇၄၇) ဧက၊ ရိတ်ဧက(၅၀၂၁၁)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၃၉.၂၅)တင်းနှင့် အထွက်တင်းပေါင်း (၁၉၇၀၇၈)တင်း၊ နွားထိုးကြီးမြို့ နယ်တွင်စိုက်ဧက(၃၉၁၆၈)ဧက၊ ရိတ်သိမ်းဧက(၁၉၅၂၀)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၄၁.၅၁)တင်းနှင့်ငါန်းဇွန်မြို့ နယ်တွင်စိုက်ဧက(၁၈၂၅၁)ဧက၊ ရိတ်ဧက(၁၈၂၅၁)ဧက၊ အထွက်နှုန်း(၄၇.၄၆)တင်းနှုန်းဖြင့် တင်းပေါင်း (၈၆၆၁၉၂)တင်းထွက်ရှိခဲ့ပါသည်။ မိုးမြေပဲကို မေလနှင့်ဇွန်လတို့တွင်စတင်စိုက်ပျိုးကြပြီး၊ပင်ထောင်မျိုး မြေပဲကိုစက်တင်ဘာ၊အောက်တိုဘာ၊ပင်ပြန့်မျိုးမြေပဲကို နိုဝင်ဘာနှင့်ဒီဇင်ဘာလ တို့တွင်ရိတ်သိမ်း လေ့ရှိကြောင်းသိရပါသည်။ မြေပဲကိုစားသုံးဆီအဖြစ် အသုံးပြုသည်သာမက မြေပဲကြော် မြေပဲဆား လှော်နှင့် မုန့်ပဲသွားရေစာများတွင်လည်းကောင်း၊အခြားမုန့်အမျိုးမျိုးတွင်ရောစပ်၍လည်းကောင်း၊ဟင်းချက်စရာအဖြစ်လည်း ကောင်းအသုံးပြုကြပါသည်။ ထို့အပြင် ဆီထုတ်ယူပြီး မြေပဲကြိတ်ဖတ်ကို တိရိစ္ဆာန်အစာအဖြစ် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများတွင် အရေးပါသည့် ကုန်ကြမ်းအနေဖြင့် အသုံးပြုကြပါသည်။ ယခင်လ မြေပဲဆံဈေးအနေဖြင့် ဆီဆံတစ်ပိဿာလျှင် (၂၁၀၀)ကျပ်၊ လုံးဆံတစ်ပိဿာလျှင် (၂၂၀၀)ကျပ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ယခုလအတွင်းဆီဆံ(၂၄၀၀)ကျပ်၊ လုံးဆံ(၂၅၀၀)ကျပ်နှင့် မြေပဲကြိတ်ဖတ် တစ်ပိဿာလျှင်မြို့ပေါ် ဈေး(၁၁၀၀)ကျပ်နှင့် ရွာဈေးအနေဖြင့် (၉၀၀)ကျပ်၊ မြေပဲဆီသန့်တစ်ပိဿာလျှင် (၆၃၀၀)ကျပ်ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ပါသည်။
ယခင်နှစ်ထက် စိုက်ပျိုးဧက ပိုမိုစိုက်ပျိုးပြီး တစ်ဧကအထွက်နှုန်းများလည်း ၂.၃၅တင်း ပိုမိုထွက်ပြီး ဈေးကောင်းရရှိသဖြင့် တောင်သူများပိုမိုစိုက်ပျိုးသင့်ကြောင်း ပြည်ပဆီတင်သွင်းမှုအား လျော့ချနိုင်ရေးနှင့် ပြည်တွင်းဆီစက်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုကြိတ်ခွဲ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တစ်ဖက် တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူပြုသကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်နိုင်ငံခြားငွေအသုံးချမှု လျော့ချစေနိုင်ပြီး ပြည်သူများ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း ပိုမိုရရှိစေမှာဖြစ်ပြီး လူနေမှုဘဝ တိုးတက်မြင့်မားလာစေမည် ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါသည်။
DOCA(မန္တလေး)
စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မကွေးခရိုင်၊ ချောက်မြို့နယ် မြို့နယ်ဦးစီးမှူးသည် မြို့နယ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာန၊ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့၊ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၊ ပြည်တွင်းအခွန် နှင့်စျေးတာဝန်ခံတို့ပူးပေါင်းပြီး ဒေသခံပြည်သူများ အိမ်သုံးဆေးဝါးများ ဝယ်ယူသုံးစွဲရာ၌ဘေးကင်း လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးနှင့် ဈေးနှုန်းမြှင့်တင်ရောင်းချမှုမရှိစေရေးအတွက် ၂၀၂၁ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ(၂၈) ရက်နေ့ နံနက်(၀၉:၀၀)မှ(၁၀:၀၀) အထိ ချောက်မြို့ပေါ်ရှိ ဆေးဝါးအရောင်းဆိုင်(၇)ဆိုင်သို့ ကွင်းဆင်း ပြီးသက်တမ်းလွန်ဆေးဝါးများ၊ ပျက်စီးနေသောဆေးဝါးများ၊ တရားမဝင်တားမြစ်ထားသော ဆေးဝါး များရောင်းချမှုရှိ/မရှိနှင့် ပြည်တွင်းထုတ်တိုင်းရင်းဆေးများ၊ နိုင်ငံခြားမှတင်သွင်းသောဆေးဝါးများ၌ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံမှုရှိ/မရှိ ပူးပေါင်းစစ်ဆေးခဲ့ကြပြီး လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ပြည့်စုံစွာဖော်ပြမှုမရှိသော ကုန်စည်များအား ဆိုင်တင်ရောင်းချမှုမရှိ စေရေး အသိပညာပေးဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။
ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာ၌ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ မြို့နယ်ဦးစီးမှူး ဒေါ်မြတ်မြတ်မိုးမှ စားသုံးသူပြည်သူများ ဆေးဝါးများဝယ်ယူသုံးစွဲရာတွင် လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန် FDA ထောက်ခံချက်ပါ ရှိသော ဆေးဝါးများသာ ရောင်းချကြရန်နှင့် ဈေးကစားရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဈေးနှုန်းမြှင့်တင်ရောင်းချပါက အရေးကြီးကုန်စည်ဥပဒေအရ အရေးယူခံရမည်ဖြစ်ကြောင်း အသိပညာပေးရှင်းလင်းဆွေးနွေး ပြောကြားခဲ့ကြောင်းနှင့် ချောက်မြို့နယ် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနအနေဖြင့် စားသုံးသူပြည်သူများအား အစားအသောက် လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေးအတွက် အခါအားလျော်စွာ စားသောက်ကုန်များအား စျေးကွက်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးခြင်း၊ ဆေးဝါးများဝယ်ယူသုံးစွဲရာ၌ လုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရေး၊ ဆေးဝါး များအား စျေးကွက်စောင့်ကြည့်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်နေသည့်အပြင် ဆေးဝါးများစျေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု မရှိစေရေး ဆေးဝါးစျေးနှုန်းကောက်ယူခြင်းများကို ကိုဗစ်-၁၉ စည်းကမ်းချက်များနှင့်အညီ အပတ်စဉ်ဆောင်ရွက်လျှက်ရှိပါကြောင်း သိရှိရပါသည်။
DOCA(မကွေး)
၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၈)ရက်နေ့ (၁၄:၀၀)နာရီအချိန်တွင် ကျိုင်းတုံမြို့ရှိ အိမ်ဆောက် ပစ္စည်းအရောင်းဆိုင်များသို့ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ ဒုတိယပြည်နယ်ဦးစီးမှူးရုံး၊ ကျိုင်းတုံရှိ စစ်ဆေးရေးမှူးများနှင့် ဝန်ထမ်းများသည် ဘိလပ်မြေစျေးနှုန်းနှင့် စျေးကွက်အခြေအနေများအား ကွင်းဆင်းစိစစ်ရာ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)ကျိုင်းတုံတွင် ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ (၁၅)ရက်နေ့မှစ၍ နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းခွင့်များ ကန့်သတ်ခဲ့ရာ ပစ္စည်းအဝင်နည်းပါးပြီး ဘိလပ်မြေ စျေးနှုန်းများ ယခင်(၇၅၀၀-၈၀၀၀)ကျပ်မှ နိုဝင်ဘာလ-ဒီဇင်ဘာလအတွင်း (၁၀၅၀၀-၁၁၀၀၀)ကျပ်ထိ မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း၊ နယ်စပ်မှ တင်သွင်းရန်ခက်ခဲမှုများကြောင့် တောင်ကြီးဘက်မှ မှာယူရောင်းချနေရကြောင်း၊ ထိုင်းနိုင်ငံမှထုတ်လုပ်သော ဆင်၊ ကျား၊ စိန် တံဆိပ်များသည် စျေးနှုန်းမြင့်သော်လည်း အရည်အသွေးကောင်းမွန်၍ သုံးစွဲသူများပြားကြောင်း၊ ယခုအခါ ပြည်တွင်းထုတ် ကြံ့နှစ်ကောင်၊ အယ်ဖာ(Alpha)၊ ရှမ်းရိုးမ တံဆိပ်များ မှာယူရောင်းချနေသော်လည်း သယ်ယူစရိတ်များပြားခြင်း ပစ္စည်းအရည်အသွေးကွာခြားခြင်းကြောင့် စျေးနှုန်း(၉၀၀၀-၉၇၀၀)ကျပ်ဖြင့်သာ ရောင်းချသော်လည်း သုံးစွဲသူနည်းပါး၍ အခက်အခဲရှိကြောင်း သိရပါသည်။
၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ(၂၄) ရက်နေ့မှစ၍ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းခွင့် ပြန်လည်ဖြေလျော့ပေးသောကြောင့် ထိုင်းနိုင်ငံမှထုတ်လုပ်သော ဆင်၊ ကျား၊ စိန် တံဆိပ်များမှာ (၉၀၀၀-၉၅၀၀)ကျပ်ထိ စျေးကျသွားခြင်းကြောင့် ဖြန့်ဖြူးရောင်းချရာတွင် အဆင်ပြေကြောင်း၊ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ပစ္စည်းများပြန်လည်တင်သွင်းခွင့်ပြုသည့်အတွက် ပြည်တွင်းထုတ် ဘိလပ်မြေ လက်ကျန်များ ပြတ်လပ်ပါက ထပ်မံမှာယူရောင်းချတော့မည်မဟုတ်ကြောင်း ကျိုင်းတုံမြို့ ဘိလပ်မြေတင်သွင်းရောင်းချသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရှိရပါသည်။
ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)သည် တရုတ်၊ ထိုင်းနိုင်ငံများဖြင့် နယ်နိမိတ်ခြင်း ထိစပ်နေသည့် အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံထုတ် ဘိလပ်မြေများ သယ်ယူရာတွင် အချိန်ကုန်သက်သာခြင်းနှင့် သယ်ယူ စရိတ် သက်သာခြင်းတို့ကြောင့် တင်သွင်းရောင်းချသူများ အဆင်ပြေချောမွေ့စေပြီး ပြည်တွင်းထုတ် ဘိလပ်မြေများသည် လမ်းခရီးဝေးသည့်အတွက် သယ်ယူစရိတ်များပြားခြင်း၊ အချိန်ကြန့်ကြာခြင်း၊ ပစ္စည်းအရည်အသွေးကွာခြားခြင်းတို့ကြောင့် တင်သွင်းရောင်းချသုံးစွဲသူများအနေဖြင့် အခက်အခဲ များဖြစ်စေပြီး ယခုအခါ တာချီလိတ်နယ်စပ်မှ ဘိလပ်မြေများတင်သွင်းခွင့် ပြန်လည်ဖြေလျော့ပေး သည့်အတွက် ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေိ့ပိုင်း)တွင် ဆောက်လုပ်ရေး၊ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများ အ ဆင်ပြေချောမွေ့မည်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြလိုက်ရပါသည်။
စားသုံးသူရေးရာဦးစီး(ရှမ်းပြည်နယ်)
ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား(label)ဆိုတာ သတင်းအချက်အလက်ဖြန့်ဝေခြင်းပါဘဲ၊ ကိုယ်သိထားတဲ့ အချက်အလက်နှင့် အကြောင်းအရာများကို တစ်ဦးတစ်ယောက် (သို့) အများသိအောင် ဖြန့်ဝေခြင်းပါ။ သတင်းဆိုသည့်နေရာတွင် မဖြစ်မနေသိဖို့လိုအပ်တဲ့ သတင်းရှိသလို သိဖို့မလိုအပ်တဲ့ သတင်း ဆိုတာမျိုးလည်း ရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ကမ္ဘာကျော် ရှိတ်စပီးယား ရေးထားတဲ့ ဝတ္ထုထဲ က ဇာတ်ကောင်နှစ်ဦးအကြောင်း ပြန်ပြောင်းပြောရမယ်ဆိုရင် ဂျူးလီယက်ရဲ့ သေဟန်ဆောင် တဲ့သတင်းဟာ ရိုမီယိုထံ ရောက်ဖို့ နောက်ကျလေတော့ ချစ်သူနှစ်ဦးစလုံး သေဆုံးရတဲ့ အထိ ရောက်ရှိ ခဲ့တာလည်း သိဖို့လိုအပ်တဲ့ သတင်းကိုဖြန့်ဝေ ပေးတာနောက်ကျ ခြင်းကြောင့်ပါ၊ သိဖို့မလိုအပ်တဲ့ သတင်းဆိုတာကတော့ အိမ်ပေါက်ဝအထိ ရောက်လာလေ့ ရှိကြပြီး မိသားစု နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အသုံးမဝင်တဲ့သတင်းအမှား တစ်နည်းအားဖြင့် အတင်းအဖျင်း ဆိုတာ မျိုးတွေပါ။
“ပန်းသတင်းကို လေညင်းကဆောင်သလို၊ ကုန်ပစ္စည်းတွေရဲ့ သတင်းကတော့ Label က ဆောင်တာပါ”။ ဒီနေရာမှာ စာရေးသူက လူသတင်းထက် Label သတင်းလေးကို ဖြန့်ဝေရေးသား လိုပါတယ်။ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)တွေကို လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၇၀၀ လောက်က ဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်ရာတွင် အမျိုးအစားခွဲခြားစေရန် စတင်သုံးစွဲခဲ့ ကြပြီး ၁၈ရာစု နောက်ပိုင်း မှာ ဝိုင်ပုလင်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)တွေကို စတင်သုံးစွဲလာခဲ့ကြပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) တပ်ရခြင်းကတော့ ကုန်ပစ္စည်း နဲ့ပတ်သက် ပြီးတော့ သတင်းအချက်အလက် ပေးချင် လို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းရဲ့ အကြောင်းကို ပေးချင်တဲ့ သတင်းဟာ ကုန်ပစ္စည်း၏ အမျိုးအမည်ခွဲခြားနိုင်ဖို့အတွက်ဖြစ်နိုင်သလို ၊ ဈေးနှုန်းသတင်း ပေးချင် လို့လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်၊ Expiry date အတွက်သတင်းပေးချင်လို့လည်း ဖြစ်နိုင်သလို၊ အခြားသော အချက်အလက်များနှင့် ပတ်သက်သည့် သတင်းအတွက်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို တပ်ထားရခြင်းရဲ့ ပထမ ရည်ရွယ်ချက် ကတော့ စားသုံးသူများ၏ အကျိုးအတွက်နှင့် စားသုံးသူများပေါ် ကျရောက် လာနိုင်တဲ့ ဘေးအန္တရာယ် မှကာကွယ်ပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ပြီးထည့်ပေးထားတာပါ။ စားသုံးသူများ အတွက် “သုံးတတ်ရင်ဆေး မသုံးတတ်ရင်ဘေး" ဆိုတဲ့စကားပုံအတိုင်းပါပဲ ထုတ်လုပ်သူလုပ်ငန်းရှင် တွေဟာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) ကို အဓိကထား သေချာတပ်ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်၊ အထူးသဖြင့် ဆေးဝါးများအတွက် Label ဟာ ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ Label ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြထားမှသာလျှင် သုံးစွဲသူများဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ အနေထားများအရ သောက်သုံး ရန်သင့်/မသင့် နှင့် ဘေးအန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်မှု ရှိ/မရှိ ကိုလည်း သုံးသပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ Label အညွှန်းမပါတဲ့ ဆေးဝါးများကို နားလည်မှုလွဲမှားစွာ သုံးစွဲမှုများကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည့် အမှုများစွာ လည်းရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဒီလိုကိစ္စရပ်များကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား (Label) ဟာ စားသုံးသူပြည်သူများအတွက် လုံခြုံရေးလက္ခဏာရပ်သင်္ကေတ ဆိုရင်လည်း မှားမည် မထင်ပါ။
ကုန်ပစ္စည်းတွေမှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို တပ်ထားရခြင်းရဲ့ ဒုတိယ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ လုပ်ငန်းရှင်များအတွက် ထိရောက်တဲ့အကျိုးစီးပွား ဖြစ်ထွန်းစေခြင်းပါ။ လုပ်ငန်းရှင်များဟာ သူတို့ထုတ်လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် သတင်းအချက် များအား Label ထဲမှာ ဖော်ပြပြီးသားဖြစ်သွားတာပါ။ Product Marketing မှာလည်း Label ဟာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တစ်ဦးဟာ သူထုတ်လုပ်လိုက်တဲ့ ကုန်ပစ္စည်း အပေါ်မှာ Label ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြပေးထားရင် Customer အတွက် Information ပေးနေတာဘဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် ၎င်းပစ္စည်းအား ဝယ်မယ်/ မဝယ်ဘူး ဆိုတဲ့ စားသုံးသူရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ Label အပေါ်မှာ မှီတည်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ Label သေချာစွာဖော်ပြပေးထားပါက တစ်ခါမှ မသုံးဖူးသေးတဲ့ Customer တစ်ဦးတောင် ထုတ်ကုန် အပေါ် သေချာစွာနားလည် သွားစေနိုင်ပြီး ဝယ်/မဝယ် ကို စားသုံးသူကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့အခြေအနေထိ Label ဟာ ငြို့ငင်အား ကြီးလွန်း လှပါတယ်။
Label တပ်ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းကို စားသုံးသူအား ငြို့ငင်အားကြီးသွားစေသလို ၊ label ဖော်ညွှန်း ပြသထားခြင်းမရှိလို့ ကမ္ဘာကျော်သမ္မတ တစ်ဦးသေဆုံးစေခဲ့သည့်အထိ အန္တရာယ်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ (၁၂)ဦးမြောက် သမ္မတဖြစ်တဲ့ ဇက်ခရီ တေလာ (Zachary Taylor) ဟာ ပါတီပွဲတစ်ခုမှာ နွားနို့နှင့် အသီးအချို့ကို တွဲ၍ စားသုံးမိသောကြောင့် အသက်သေဆုံးခဲ့ရပြီး ၎င်း သေဆုံးပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ဆေးချက်များအရ သမ္မတကြီးစားသုံးခဲ့သည့်နွားနို့တွင် တွဲဖက် စားသုံးရန်မသင့်သည့် အစားအစာများအား ကြိုတင်သတိပေးချက် Label တပ်ဆင်ထားမှု မရှိသည့် အတွက် တွဲမစားသင့်သည့်အစားအစာများအား သမ္မတကြီးမှစားသုံးမိ၍ သေဆုံးခဲ့ရ ကြောင်းကို နိုင်ငံပိုင် သတင်းစာတွေမှာ ကြေညာခဲ့ရသည့်အထိ ဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ သမ္မတ အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း (Abraham Lincoln) လက်ထက်မှာ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (label) များနှင့်ပတ်သက်ပြီး တိကျတဲ့လမ်းညွှန်ချက်များအား ထုတ်ပြန် ခဲ့ရပါတယ်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ် အသား label ဟာ အဲ့ဒိလောက်ထိကို အရေးပါ အရာရောက်တာပါ။
ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label)ကို နောက်တစ်မျိုး တင်စားပြောရမယ်ဆိုရင် “သတိပေး နှိုးဆော်ချက်” လို့ ပြောချင်ပါသေးတယ်။ တစ်ချို့ကုန်ပစ္စည်းနှင့် အစားအသောက် များသည် ပမာဏနည်းနည်းသုံးစွဲ၍ အန္တရာယ်မဖြစ်သော်လည်း များများသုံးစွဲပါက အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်ခြင်း၊ Label တွင်ဖော်ပြထားသော်လည်း တွဲဖက်မစားသင့်သည့် အစားအစာများအား သုံးစွဲမိခြင်း နှင့် အခြားသော ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ရန်နှင့် ကြိုတင်သတိပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက် များဖြင့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား တစ်နည်းအားဖြင့် (Warning Label)များအား ဥပဒေအရ မဖြစ်မနေပြဌာန်း နှိုးဆော်ခိုင်း တာမျိုးတွေလည်းရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဥပမာ ဆေးလိပ်ဘူး ပေါ်တွင် “ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးကိုဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်စေနိုင်သည်” ဆိုသည့် သတိပေးနှိုးဆော် ဖော်ပြချက် (Warning Label) အမျိုးအစားတွေကို စာဖတ်သူတို့ မကြာခဏ မြင်ဖူးကြလိမ့် မယ်လို့လည်း ထင်မိပါတယ်။
ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား (Label) ရဲ့ အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စားသုံးသူများအား ထိရောက်သော ကာကွယ်မှုများရရှိနိုင်ရန်အတွက် စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေ(၂၀၁၉)၊ အခန်း(၁၈)တွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်ပြီး တိကျစွာပြဌာန်းခဲ့ ပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ်တွင် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား များအား မြန်မာဘာသာဖြင့်ဖြစ်စေ၊ အခြား ဘာသာနှင့်မြန်မာဘာသာတွဲ၍ဖြစ်စေ တိကျစွာဖော်ပြ ဆောင်ရွက်နေကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးသူ ကာကွယ်ရေး လုပ်ငန်းများအား ဆောင်ရွက်နေရသည့် စားသုံးသူရေးရာ ဦးစီးဌာနအနေဖြင့် တိုင်းနယ်/ ပြည်နယ်များတွင် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအရာရှိ မြောက်များစွာ ခန့်အပ်ထားရှိပြီး ဖြစ်တဲ့အတွက် ဌာနအနေဖြင့် ဈေးကွက်ကွင်းဆင်း စစ်ဆေး ဆောင်ရွက်ရာတွင် Label တပ်ဆင် ထားခြင်းမရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းများတွေ့ရှိပါက ဥပဒေနှင့်အညီ အရေးယူ ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေရာတွင် အယူအဆလွဲမှားနေကြသည့် အကြောင်းအရာလေးတစ်ခုအား တိတိကျကျ တင်ပြရေးသားရမယ်ဆိုရင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအခန်း(၁၈)၊ ပုဒ်မ ၄၁ အရ ကုန်ပစ္စည်း အမျိုးအစားအလိုက် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား သိသာစွာ ဖော်ပြရမည်ဟု ပြဌာန်းထားသည့်အတွက် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ထုတ်ကုန်များ အပေါ် တွင် ဥပဒေနှင့်ညီသည့် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများအတိုင်း ဖော်ပြတပ်ဆင်နိုင်သည်ဟု အဓိပ္ပါယ် သက်ရောက်ပြီးဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများအား ဖော်ပြနိုင်ရန်အတွက် စားသုံးသူ ရေးရာဦးစီးဌာနတွင် လာရောက်စစ်ဆေး ရမည်ဟု စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေတွင် ဖော်ပြထား ခြင်းမရှိသည့်အတွက် ဌာနတွင် လာရောက် စစ်ဆေးခြင်းပြုရန်မလိုဘဲ မိမိတို့ထုတ်ကုန် များတွင် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား ဖော်ပြနိုင် ပါသည်။
သို့သော် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများနှင့် ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံ စားသုံး သူ ကော်မရှင်မှ ၃.၁၂.၂၀၁၉ ခုနှစ်က ညွှန်ကြားချက်အမှတ် (၂/၂၀၁၉) ဖြင့် ကြေညာချက် တစ်ရပ်ထုတ်ပြန် ခဲ့ပါသည်။ ထိုကြေညာချက်ထဲ၌ ကုန်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် ဖော်ပြရမည့် အမျိုးအမည်၊ အသားတင် ပမာဏ၊ ထားသိုပုံ၊ သုံးစွဲပုံ၊ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး၊ ဓါတ်မတည့်ကြောင်းဖော်ပြချက် နှင့် ကြိုတင် သတိပေးချက် စသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက် (၇)ချက် တို့အား ဖော်ပြထားပါသည်။ ကုန်စည် အမျိုးအစားများသည် မတူညီကြသော ကြောင့် ၎င်း (၇)ချက်အား ကုန်ပစ္စည်းတိုင်းတွင် (၇)ချက်လုံး ထည့်သွင်းဖော်ပြရန် မလိုအပ်သည့်အတွက် ကုန်စည်များကိုအုပ်စု(၄၂)မျိုးခွဲ၍ ကုန်စည် အမျိုးအစားအလိုက် ထည့်သွင်းဖော်ပြရမည့် Label အချက်များအား ကြေညာချက်ထဲတွင် ဖြည့်စွက် ထည့်သွင်း ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ရေသန့်ကဲ့သို့သော ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအစားများသည် ဘေးထွက်ဆိုး ကျိုး၊ ဓါတ်မတည့်ကြောင်းဖော်ပြချက် နှင့် ကြိုတင်သတိပေးချက် စသည့်အချက်များ ထည့်သွင်း ဖော်ပြရန် မလိုအပ်ဘဲ အချက် (၄)ချက်ခန့်သာဖော်ပြရန် လိုအပ်ခြင်း၊ ဆေးဝါး ကဲ့သို့သော အချို့ကုန်ပစ္စည်းများသည် အချက်(၇)ချက်လုံးထည့်သွင်းဖော်ပြရန်လိုအပ်ခြင်းစသည့် မတူညီသော အချက်အလက်တို့ကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် တိကျသော Label များတပ်ဆင်ရန်ဆန္ဒရှိ လာကြခြင်း၊ အချို့လုပ်ငန်း ရှင်များသည့် ကုန်အမျိုးအမည်အား Branch Name ဖြင့် မှားယွင်း ထည့်သွင်း ဖော်ပြခြင်း နှင့် ကုန်ပစ္စည်းအမျိုးအမည်အား တိုက်ရိုက်ဘာသာပြန် ထည့်သွင်းဖော်ပြလာကြခြင်းစသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသား ဖော်ပြချက်အမှားများ ဖော်ပြမှုများလာတာကို တွေ့ရှိလာရပါတယ်။ (ဥပမာ ပန်းသီးယမကာ ဟု ဖော်ပြရမည့်အစား ပန်းသီးဆိုက်ဒါဟု ဖော်ပြလာခြင်း၊ ဂျုံမှုန့်ဟု သုံးရမည့်အစား ဖလောဟု ဖော်ပြခြင်း)
ယင်းကဲ့သို့ ဥပဒေဖော်ပြချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိသည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား မှားယွင်းထည့်သွင်းခဲ့သောကြောင့် Label များ ပြန်လည်ပြင်ဆင်ရ၍ ပြင်ဆင်ကုန်ကျစရိတ်များ မကုန်သင့်ဘဲများစွာ ကုန်ကျနေရသည့် ဖြစ်စဉ်မျိုးကြုံတွေ့ရသည့်အပေါ် လုပ်ငန်းရှင်များ အနေဖြင့် ၎င်းတို့ဖော်ပြညွှန်းဆိုထားသည့် ကုန်အညွှန်းများ မှန်ကန်ပြည့်စုံခြင်း ရှိ/မရှိကို စစ်ဆေးပေးပါရန် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာနသို့ အကူအညီတောင်းခံမှုများရှိလာခဲ့သည့်အတွက် ဌာနအနေဖြင့် ဥပဒေနှင့်ကိုက်ညီသော ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများ ဖော်ပြနိုင်ရေးနှင့် ဥပဒေအားတိကျစွာ လိုက်နာသည့် လုပ်ငန်းရှင်များ ဖြစ်လာနိုင်စေရေးအတွက် ရည်ရွယ်၍ စစ်ဆေးဆောင်ရွက်ပေးနေရခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။ ဌာနမှ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ရန် ဥပဒေအရပြဌာန်းထားခြင်းမရှိသောကြောင့် လုပ်ငန်းရှင်များ လာရောက် စစ်ဆေးခြင်းသည် တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဌာနမှ အကူအညီပေးစစ်ဆေးခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်။ ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသားများ ပြည့်စုံစွာ ဖော်ပြထားသော်လည်း ဖော်ပြထားသော Label များသည် အဓိပ္ပါယ်မှန်ကန်မှုမရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းအချို့အား ဈေးကွက်အတွင်း၌ စစ်ဆေးတွေ့ရှိနေရပါသည်။ တစ်ချို့သော မှားယွင်းမှု မျိုးသည် စားသုံးသူများအား ထင်ယောင်ထင်မှား ဖြစ်စေနိုင်သည့်အတွက် ပြန်လည်ပြုပြင် ဖော်ပြရမည့် အချက်များအား စားသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေနှင့်အညီ ဝန်ကြီးဌာနမှ သတ်မှတ် ပြဌာန်းကြေညာပေးခဲ့ရသည့် ဖြစ်စဉ်မျိုးလည်းရှိပါသည်။ (ဥပမာ -၂၂.၁၂.၂၀၂၁ ရက်နေ့က ဝန်ကြီးဌာနမှထုတ်ပြန်ခဲ့သော စားသုံးဆီများနှင့်ပတ်သက်သည့် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ချက်)
ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက်များနှင့် ပတ်သက်၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေ တစ်မျိုးထဲ၌သာ ပြဌာန်းထားခြင်းမျိုး မဟုတ်ပါ။ အစားအသောက် ကုန်ပစ္စည်းများနှင့် သက်ဆိုင် သည့် အခြားသောသက်ဆိုင်ရာ ဌာနများတွင်လည်း ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်သည့် ပြဌာန်းချက်အချို့ရှိနေသေးသည့်အတွက် ထိုပြဌာန်းချက်များကိုလည်း တိကျစွာ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသေးတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေး ဦးစီးဌာနသည် အစားအသောက်၊ ဆေးဝါး၊ အလှကုန် နှင့် ရေသန့်တို့ နှင့်ပတ်သက်သည့် တိကျသည့် ဥပဒေများ၊ ပြဌာန်းချက်များ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားဖော်ပြချက်များကို ပြဌာန်းဖော်ပြထား တာတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒီလိုပါပဲ ဓါတ်မြေဩဇာ၊ စိုက်ပျိုးရေးသုံးပိုးသတ်ဆေး အမျိုးမျိုးများအတွက် သက်ဆိုင်ရာထည့်သွင်းရမည့် ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားများအား စိုက်ပျိုး ရေးဦးစီးဌာမှ တိကျသော ဥပဒေများဖြင့် ပြဌာန်းထားတာရှိသလို ကျန်းမာရးအတွက် ထိခိုက်စေမည့် ကုန်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် Warning label (သတိပေးနှိုးဆော်ချက် အညွှန်း) တွေကိုလည်း ထည့်သွင်းဖော်ပြရန်အတွက် ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနမှ ကုန်အညွှန်းအမှတ်အသားနှင့် ပတ်သက်သည့် ဖော်ပြချက်အချို့လည်း ရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့်လုပ်ငန်းရှင်များအနေဖြင့် မိမိတို့ ထုတ်ကုန်များ အပေါ်မူတည်၍ စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေအရရော အခြားသက်ဆိုင်ရာ ဌာနများ၏ ကုန်အညွှန်းဖော်ပြချက်များကိုပါ တိကျစွာ လိုက်နာဖော်ပြဆောင်ရွက် သွားစေလိုပါ ကြောင်းနှင့် ရပ်ကွက် ဈေးဆိုင်များမှ စ၍ ဈေးဆိုင်ကြီးများ၊ Supermarket ကြီးများတွင် ကုန်အညွှန်း အမှတ်အသား (Label) များပြည့်စုံမှန်ကန်စွာ ဖော်ပြထားသည့် ကုန်ပစ္စည်းများသာ ရောင်းချစေရေး ကြပ်မတ်စစ်ဆေးပေးခြင်းဖြင့် စားသုံးသူများလုံခြုံစိတ်ချရမှုရှိစေရန် စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန(DOCA) ဝန်ထမ်းများမှ ထာဝရ ကြိုးစားနေကြမည်သာ ဖြစ်ပါသည်။
ဒေါက်တာသရဖီထွန်း
DOCA (YGN)
6 Jan 2022 အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီအနေဖြင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ စာသုံးသူကာကွယ်ရေး ဥပဒေများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများအပေါ် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အလွယ်တကူသိရှိလေ့လာနိုင်စေရန်အတွက် အာဆီယံစာသုံးသူကာကွယ်ရေးဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ လက်စွဲစာအုပ် (ASEAN Handbook on Consumer Protection Laws and Regulations) ကို ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေထားပါသည်။ အဆိုပါ လက်စွဲစာအုပ်အား ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ပထမအကြိမ်အဖြစ်ထုတ်ဝေခဲ့ပြီး၊ ယခုအခါ ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ်ပြင်ဆင်ထုတ်ဝေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ယခုပြင်ဆင်ထုတ်ဝေရာတွင် Digital Economy တွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များ၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ငန်းရပ်များတွင် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် စားသုံးသူကာကွယ်ရေးနှင့် ရေရှည် တည်တံ့သောစားသုံးမှုများစသည့်ကဏ္ဍများကို ထပ်မံထည့်သွင်းထားပါသည်။ ထို့အပြင် စားသုံးသူပြည်သူများအနေဖြင့် အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ပြင်ဆင် ပြဌာန်းခဲ့သည့် ဥပဒေ၊ မူဝါဒများကိုလည်း သိရှိလေ့လာနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ လက်စွဲစာအုပ်အား အောက်ဖော်ပြပါ pdf file အား download ပြုလုပ်၍လည်းကောင်း၊ အာဆီယံစားသုံးသူကာကွယ်ရေးကော်မတီ၏ link တွင်ဝင်ရောက်၍လည်းကောင်း ရယူနိုင်ပါကြောင်း အသိပေးတင်ပြအပ်ပါသည်။
https://aseanconsumer.org/read-news-asean-launches-the-2nd-edition-of-th...
