စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ၊ ကန့်ဘလူခရိုင် ၊ ကန့်ဘလူမြို့မဈေးတွင် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆေး၊ ဆား၊ အသား၊ ငါး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် ရာသီပေါ်အသီးအနှံများ ရောင်းချလျက်ရှိရာ ဈေးရောင်းသူများ ဈေးဝယ်သူများနှင့် စည်ကားလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

    မိုးဦးကာလ မေလ၊ ဇွန်လများတွင် အင်ဥ(မှိုစေ့)များပေါများစွာ တွေ့ရတတ်ပြီး အင်ဥ(မှိုစေ့) မှာမှိုမျိုးနွယ်ဝင် မြေအောင်းမှိုတစ်မျိုးဖြစ်ကြောင်း၊ အင်ဥကို စားသုံးသူများအနေဖြင့် အင်ဥကြော်၊ အင်ဥကင်၊ အင်ဥသုတ်၊ အခြားသောအသီးအရွက်များနှင့်ရော၍ အရသာရှိသော စားသောက်ဖွယ်ရာ ဖြစ်အောင် အမျိုးမျိုးချက်ပြုတ်စားသုံးကြကြောင်း၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ပထမပတ်အတွင်း ကန့်ဘလူမြို့မဈေးတွင် အင်ဥ(မှိုစေ့)ကို နို့ဆီဘူး(၁)ဘူးလျှင် (၂၅၀၀)ကျပ်၊ လက်လီတစ်ပြည်လျှင် (၂၀၀၀၀)ကျပ်၊ လက်က္ကားတစ်ပြည်လျှင် (၁၉၀၀၀)ကျပ်တို့ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိ ကြောင်း၊ သဘာဝအစားအစာဖြစ်သည့် အင်ဥ(မှိုစေ့)ကို ကြိုက်နှစ်သက်သူများပြားသဖြင့် အရောင်းသွက်လျက်ရှိကြောင်း အင်ဥ(မှိုစေ့)ရောင်းချသူများထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(စစ်ကိုင်း)

      ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ၊ နေပြည်တော်အတွင်း နှမ်းရိတ်သိမ်းနေမှုများ တွေ့ရှိနေရဆဲဖြစ်ပြီး၊ မြေပဲခူးဆွပ်လာမှုများကိုလည်း မြို့နယ်(၈)မြို့နယ်လုံးတွင် တွေ့ရှိလာရပါသည်။ နှမ်းဈေးနှုန်း တစ်တင်းလျှင် နှမ်း(နီ) (၉၅၀၀၀)ကျပ်၊ နှမ်း(နက်) (၂၃၀၀၀၀)ကျပ်မှ (၂၅၀၀၀၀)ကျပ်ရှိနေပြီး၊ မြေပဲတစ်ပိဿာဈေးနှုန်းများတွင် မြေပဲတောင့်(အစို)(၁၅၀၀)ကျပ် မြေပဲတောင့်(အခြောက်) (၄၀၀၀)ကျပ်၊ ဈေးနှုန်းရှိနေပါသည်။  နှမ်း(နီ) ဒေသတွင်းဆီကြိတ်ခွဲမှုများတွင် အသုံးပြုနေမှု တွေ့ရှိရပြီး၊ နှမ်း(နက်) မန္တလေးဈေးကွက်သို့တင်ပို့ပါသည်။ ဆီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်မှု ပိုမိုခဲ့ပြီး၊ လက်ကျန်ဆီများအား ဈေးနှုန်းလျော့ကျမှုရှိစေရန်အတွက် ကြိတ်ခွဲမှုပိုမိုခဲ့ရသည်ဟု  သိရှိရပါသည်။ နဝလီ ကြိတ်ခွဲမှုများတွင်လည်း လျော့ကျမှုမရှိပါ။ ဒေသတွင်း ကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်မှုများသည် ဒေသတွင်း ဈေးကွက် များသို့သာ ရောက်ရှိနေမှုကို တွေ့ရပါသည်။ မြေပဲဆီ (၁၈၀၀၀)ကျပ်၊ နှမ်းဆီ (၁၆၄၀၀) ကျပ်၊ နေပြာ (၁၈၀၀၀)ကျပ်တို့ဖြင့် ဈေးနှုန်း ဖြစ်ပေါ်နေမှုကို တွေ့ရပါသည်။ ဆီကြိတ်ဖတ်တင်ပို့မှု များအား မန္တလေး၊ ပျော်ဘွယ်နှင့် ရန်ကုန်သို့ တင်ပို့မှုရှိခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ မြေပဲဖတ် ဈေးနှုန်းတွင် (၄၄၀၀)ကျပ်ဖြင့် တည်ငြိမ်မှုရှိခဲ့ပြီး၊ နှမ်းဖတ်ဈေးနှုန်းတွင် (၂၀၀)ကျပ် မြင့်တက်မှု ဖြင့် (၂၇၀၀)ကျပ် ရှိနေကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ)

       မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊   ပခုက္ကူကျွန်းများဖြစ်သော ကျွန်းဦး၊ ကျွန်ညိုနှင့် မြစ် ခြေမြို့နယ်အတွင်းရှိ နန်းတော်ရပ်ကျေးရွာအုပ်စုဖြစ်သော ဘဲကြီးကျေးရွာ၊ ငကျော်ကျေးရွာ၊ မြင်းဝင်းကျေးရွာများတွင် ငရုတ်သီးကို အဓိကစိုက်ပျိုးကြပြီး ယခင်က စိုက်ဧက(၃)သောင်းကျော်ရှိပြီး ယခုအချိန်တွင် စိုက်ဧက(၂)သောင်းကျော်သာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိကြောင်း၊ ငရုတ်သီး ကိုပျိုးဘောင်စနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးပြီး တစ်ဧကလျှင် (၅)ဘောင်မှ(၆)ဘောင်ထိ စိုက်ပျိုးကြောင်း၊ တစ်ဘောင်လျှင် ကျပ်(၅)သိန်းခန့်ကုန်ကျပြီး တစ်ဧကလျှင် ကျပ်သိန်း(၃၀)ကျော်ကုန်ကျကြောင်း သိရှိရသည်။

   ဈေးနှုန်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ငရုတ်သီးစိမ်းများမှာ မိမိတို့ဒေသထွက်သာမက အခြား ဒေသ မှထွက်ရှိသော ငရုတ်သီးစိမ်းများလည်း ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ မုံရွာမှထွက်ရှိသော စက္ကာထာသီး တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၈၀၀၀)၊ ရွှေအပ်သီးတစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၈၅၀၀)ဖြစ်ပြီး ငရုတ်သီး ခြောက်  အမျိုးအစားကိုလိုက်၍ တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၉၀၀၀ မှ ၁၀၀၀၀)ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက် ရှိကြောင်း၊ ငရုတ်သီးခြောက်ဈေးနှုန်းအနေဖြင့်  ငရုတ်သီးခြောက် အမျိုးအစားကိုလိုက်၍ တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၉၀၀၀ မှ ၁၃၀၀၀)၊ ငရုတ်သီးခွဲခြမ်းတစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၁၅၀၀၀)ဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိကြောင်း မြို့မဈေးသည်များထံမှ သိရှိရသည်။

DOCA(မကွေး)

      မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊ ပခုက္ကူမြို့တွင် ဥစားကြက်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်မှုနည်းပါးခြင်းကြောင့် ဒေသတွင်း စားသုံးမှုမလုံလောက်၍ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပြင်ဦးလွင်မြို့နှင့် ရှမ်းပြည်နယ် တောင်ကြီးမြို့တို့မှ ဝယ်ယူ၍ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိပါသည်။ 

    ဈေးနှုန်းများအနေဖြင့် ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ(ပထမပတ်)တွင် ကြက်ဥများ ဈေးအနည်း ငယ်ကျ၍ အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ကြက်ဥအကြီးအသေးမူတည်၍ ကြက်ဥ(၁၀)လုံးလျှင် ကျပ်(၃၈၀၀၊ ၄၀၀၀၊ ၄၂၀၀)ဈေးရှိပြီး တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၁၁၀၀၀)၊ ယခင်ဇူလိုင်လ(ပထမပတ်) တွင် ကြက်ဥတစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၁၂၀၀၀)ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိပြီး ဈေးနှုန်းနှိုင်း ယှဉ်ပါက တစ်လအတွင်း ကြက်ဥတစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၁၀၀၀)ခန့် ဈေးကျပြီး အရောင်းအဝယ် ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။               

          ကြက်ဥသည် ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်ပြီး အာဟာရ ပြည့်ဝသော အစားအစာတစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး စားသုံးပြည်သူများအနေဖြင့် လူတန်းစားမရွေး ဝယ်ယူစားသုံးနိုင်ပြီး အလွယ်တကူစားသုံးရသော အစားအစာတစ်မျိုးဖြစ်ခြင်းအပြင် စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းရှင်များမှလည်း ဝယ်ယူမှုများခြင်း ကြောင့် အရောင်းအဝယ်သွက်ကြောင်း ကြက်ဥရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းရှင်ထံမှ သိရှိရသည်။

DOCA(မကွေး)

     မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊ ပခုက္ကူမြို့ပဲဈေးကွက်တွင် ပြည်တွင်းစားသုံးမှု မြင့်မားလျက်ရှိသော စားတော်ပဲများ တက်ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရသည်။ ဈေးကွက်သို့ ကျွန်းစားတော်ပဲ စိုက်ပျိုးမှုများသော ပခုက္ကူ၊ မြစ်ခြေ၊ ကမ္မ၊ ဂန့်ဂေါ၊ ထီးလင်း၊ ဆော၊ ကျောက်ထု၊ လောင်းရှည်ဒေသများနှင့် ပေါက်၊ ဆိပ်ဖြူမြို့မှ ထွက်ရှိသော စားတော်ပဲများ ပွဲရုံများသို့ နေ့စဉ် ဝင်ရောက်ကြောင်း၊ သီးနှံ(အသစ်)ပေါ်ချိန်တွင် ဈေးအေး၍အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးမှုများ၍ စားတော်ပဲဈေး တရိပ်ရိပ်မြင့်တက်ပြီး အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိ ရသည်။

    ဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ(ပထမပတ်)တွင် စားတော်ပဲဈေး တရိပ်ရိပ် ဆက် လက်မြင့်တက်ပြီး အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဒေသတွင်း ပဲလက်ကျန်နည်းပြီး စားသုံးမှုဝယ်လိုအားမြင့်မားလျက်ရှိ၍ ဈေးမြင့်တက်ကြောင်း၊ ကျွန်းစားတော်ပဲ တစ်တင်းလျှင် ကျပ် (၂၀၅၀၀၀-၁၈၅၀၀၀) ယောစားတော်ပဲတစ်တင်းလျှင် ကျပ်(၁၆၅၀၀၀-၁၄၅၀၀၀)ဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ပြီး ယခင်ဇူလိုင်လ(ပထမပတ်)တွင် ကျွန်းစားတော်ပဲတစ်တင်းလျှင် ကျပ်(၁၈၀၀၀၀-၁၆၀၀၀၀)၊ ယော စားတော်ပဲ တစ်တင်းလျှင် ကျပ်(၁၃၀၀၀၀-၁၂၀၀၀၀)ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ခဲ့၍  ဈေးနှုန်း နှိုင်းယှဉ်ပါက (၁)လအတွင်း စားတော်ပဲတစ်တင်းလျှင် ကျပ် (၂၅၀၀၀)ခန့်ဈေးတက်လာကြောင်း သိရှိရသည်။ တောင်သူများတွင် ပဲလက်ကျန်နည်းခြင်းဖြစ်၍ ကုန်သည်များမှ ဝယ်ယူသိုလှောင် ထားရှိသော ပဲများအရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအနေဖြင့် မြန်မာလူမျိုး များသည် စားတော်ပဲသီးနှံကို မြန်မာ့ရိုးရာအစားအစာအဖြစ် နေ့စဉ်စားသုံးခြင်းအပြင် လုပ်ငန်းရှင်များမှလည်း စားသောက်ကုန်မျိုးစုံ ထုတ်လုပ်ရောင်းချလျက်ရှိ၍ တစ်နှစ်ပတ်လုံး စားသုံးသည့် သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ယခုအချိန်တွင် ဒေသတွင်းပဲလက်ကျန်နည်းပြီး ဝယ်လိုအားကောင်း၍ ပြည်တွင်းစားတော်ပဲ ဈေးကွက် စံချိန်တင်အမြင့်ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြာင်း သိရှိရသည်။

DOCA(မကွေး)