ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

            မုန်လာဥနီသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ရှမ်းပြည်နယ်၌ အဓိကစိုက်ပျိုးကြ၍ နောင်ချို၊ ကျောက်မဲ၊ တောင်ကြီး၊ အောင်ပန်းမြို့များတွင် အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြကြောင်းနှင့်မန္တလေးတိုင်းတွင် ပြင်ဦးလွင်ဒေသ၌ စိုက်ပျိုးကြကြောင်းသိရသည်။ မုန်လာဥနီသည် အေးမြသောရာသီဥတုကိုကြိုက်နှစ်သက်ပြီး နေရောင်ခြည်နှင့်ရေကို လုံလောက်စွာရရှိ၍ စိုက်ပျိုးရန်မြေဩဇာကောင်းမွန်ပါက အပင်ဖြစ်ထွန်း ကြီးထွား၍ အထွက်နှုန်းကောင်းကြောင်းသိရသည်။

            မြင်းခြံမြို့နယ်အေးမြသီတာဈေးရှိ ကုန်စိမ်းဈေးတွင် ရောင်းချနေသောမုန်လာဥနီ ဈေးနှုန်း များအနေဖြင့် တစ်ပိဿာလျှင်(၂၀၀၀)ကျပ်မှ(၂၅၀၀)ကျပ်တို့ဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိပြီး တင်သွင်းမှု အနေဖြင့် အောင်ပန်းမြို့နှင့်ပြင်ဦးလွင်မြို့တို့မှဝယ်ယူ၍ ဒေသတွင်းရောင်းချကြောင်း ကုန်စိမ်း ရောင်းချသူတစ်ဦး၏ ပြောပြချက်အရသိရှိရသည်။ မုန်လာဥနီသည် ကျန်းမာရေးအတွက် အထူး ကောင်းမွန်သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်တစ်မျိုးဖြစ်သောကြောင့် လူမျိုးဘာသာမရွေး စားသုံးကြ၍ အရောင်းအဝယ်သွက်လျက်ရှိပါသည်။ မုန်လာဥနီသည် ဗီတာမင်အေ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်ပြီး မျက်စိကျန်းမာရေးအတွက် အထူးကောင်းမွန်ပြီး ကိုယ်ခံအားစနစ်မြှင့်တင်ပေးသော ဗီတာမင်စီ ပါဝင်သောကြောင့် အရေပြားကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုသည်။ ရာသီစာဖြစ်သောမုန်လာ ဥနီသည် နိုဝင်ဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း အများဆုံးထွက်ရှိသော ကာလဖြစ်သောကြောင့် စားသုံးသူပြည်သူများအနေဖြင့် ဈေးနှုန်းချိုသာစွာ ဝယ်ယူစားသုံးကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

           မိမိတို့မြန်မာလူမျိုးများသည် သားငါးများထက် ရာသီမရွေးပေါ်ထွက်သောသီးနှံများ၊ ရာသီအလိုက်ထွက်ပေါ်သော သီးနှံများကိုလည်း နှစ်သက်မြတ်နိုးစွာစားသုံးမှုများရာ ယခုဈေးကွက်များအတွင်းသို့ ဆူးပုတ်ရွက်မျာဝင်ရောက်လာသဖြင့် ဝယ်ယူစားသောက်မှုများ၍ စိုက်ပျိုးသူများ၊ အရောင်းအဝယ်ပြုလုပ်သူများအနေဖြင့် အရောင်းအဝယ်သွက်လျက်ရှိပါသည်။

            ဆူးပုတ်ပင်သည် အိမ်ခြံဝန်းကျယ်သောသူများနှင့်တောရွာများတွင်နေထိုင်သူများသည် မိမိ တို့မီးဖိုချောင်စရိတ်သက်သာစေရန်နှင့် အိမ်ခြံဝန်းအတွင်းစိမ်းစိမ်းစိုစိုဖြင့် နေထိုင်လိုကြသူများမှ  စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြပြီး၊ စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးမှုများလည်းရှိကြပါသည်။ ဆူးပုတ်ရွက်များသည် ယခင် ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ဆုံးပတ်လောက်မှစ၍ ပေါ်ထွက်လျက်ရှိရာ လက်တစ်ကိုင်အစည်းတစ်စည်း လျှင်( ၅၀၀  )ကျပ်ဈေးနှုန်းများရှိိခဲ့ပြီး၊ ယခု မတ်လပထမပတ်တွင် တစ်စည်းလျှင်( ၄၅၀    )ကျပ်ဖြင့် ဈေးများရှိခဲ့၍ ယခင်အပတ်ဈေးနှုန်းနှင့်နှိုင်ယှဉ်လျှင် တစ်စည်းလျှင်( ၅၀  )ကျပ် ကျဆင်းခဲ့ပါသည်။ ဆူးပုတ်ပင်တွင် ဆူးပုတ်ကလေးနှင့်ဆူးပုတ်ကြီးဟူ၍ရှိရာ ဆူးပုတ်ကလေးကို လူကြီးလူငယ်အားလုံး စားသုံးကြပြီး၊ ဆူးပုတ်ကြီးသည် အကြောအချင်တက်သော အတက်စာဖြစ်သည့်အတွက် လူကြီးသူမများ စားသုံးမှုနည်းပြီး ဆူးပုတ်ကလေးကို ပဲဟင်းရည်ချက်ပြုတ်မှုတွင် အများဆုံးထည့်သွင်း၍ နှစ်ခြိုက်စွာ စားသုံးကြလေ့ရှိပါသည်။ စားသုံးသူများအနေဖြင့် ထမင်းမြိန်စေရန်အတွက် သီးနှံများကို စားသုံးရာတွင် ဓာတ်မြေဩဇာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှုနည်းပါးသည့် သီးနှံများနှင့် သဘာဝအလျောက်စိုက်ပျိုးထွက်ရှိသော သီးနှံများကို စားသုံးမှုများလာကြောင်းသိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

              မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်တွင် ဆီထွက်သီးနှံမျိုးစုံ စိုက်ပျိုးလျက်ရှိရာ နေကြာသီးနှံကိုလည်း တောင်သူများ သီးထပ်သီးညှပ်စိုက်ပျိုးသည့်အပြင် သီးသန့်လည်းစိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ၂၀၂၄-၂၀၂၅ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နေကြာ(ဆောင်း)ကို ကျောက်ဆည်မြို့နယ်တွင်(၁၀၂၇၄)ဧက၊ စဉ့်ကိုင်မြို့နယ်တွင်(၁၂၁၃၈)ဧက၊မြစ်သားမြို့နယ်တွင်(၅၆၂၇)ဧက၊ စုစုပေါင်း(၂၈၀၃၉)ဧက စိုက်ပျိုး နိုင်ခဲ့ပြီး  ကျောက်ဆည်မြို့နယ်တွင်(၄၈၇၆)ဧက၊ စဉ့်ကိုင်မြို့နယ်တွင်(၄၀၂၀)ဧက၊ မြစ်သားမြို့နယ်တွင်(၃၃၇၅)ဧက၊ စုစုပေါင်း(၁၂၂၇၁)ဧက  ရိတ်သိမ်းပြီးဖြစ်ကြောင်း ခရိုင်ကြေးတိုင်နှင့်မြေစာရင်း ဦးစီးဌာန၏စာရင်းများအရသိရှိရပါသည်။ နေကြာ(ဆောင်း)စိုက်ပျိုးမှု(၁)ဧက ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့်မျိုး၊ သွင်းအားစု၊လုပ်သားခအပါအဝင် စုစုပေါင်း(၃၀၀၀၀၀)ကျပ် ကုန်ကြကြောင်း၊ ယခုအချိန်တွင် နေကြာ(ဆောင်း)များ လှိုင်လှိုင်ထွက်ပေါ်နေပြီဖြစ်ကြောင်း၊ (၁)ဧက အထွက်နှုန်းအနေဖြင့်(၂၀-၂၅) တင်းခန့်ထွက်ရှိကြောင်း၊ နေကြာစျေးနှုန်းများအနေဖြင့် ယခင်နှစ်နေကြာ တစ်တင်းလျှင်( ၃၈၀၀၀) ကျပ်နေကြာဆီတစ်ပိဿာလျှင်(၁၁၀၀၀)ကျပ်ရှိပြီး ယခုနှစ်တွင် နေကြာတစ်တင်းလျှင် (၅၀၀၀၀) ကျပ်၊ နေကြာဆီတစ်ပိဿာလျှင်(၁၇၀၀၀)ကျပ် စျေးနှုန်းများဖြင့်ရောင်းဝယ်လျှက်ရှိကြောင်း၊ ယခုအချိန်တွင် နေကြာ(‌ဆောင်း)များ ရိတ်သိမ်းနေပြီဖြစ်ပါသည် ။ တောင်သူများမှ နေကြာများကို မြို့ပေါ်ရှိ ပွဲရုံများသို့ သွားရောက်‌ရောင်းချကြကြောင်း၊ ပွဲရုံများမှတဆင့် မန္တလေး၊ ရန်ကုန်မြို့များသို့ တင်ပို့ရောင်းချကြကြောင်း၊ (၁)ဧကအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့်(၇၀၀၀၀၀)ကျပ် ဝန်းကျင်ခန့်မြတ်ကြောင်း၊ နေကြာသီးနှံသည် သက်တမ်းတိုမျိုးဖြစ်ပြီးကုန်ကျစရိတ်သက်သာ၍ မိသားစုအတွက်လည်းစားသုံးဆီ ဖူလုံမှုရရှိသဖြင့်တောင်သူများ သီးထပ်သီးညှပ်အပြင် နေကြာသီးသန့်အနေဖြင့်ပါ အများအပြားစိုက်ပျိုးသင့်သော စီးပွားရေးတွက်ခြေကိုက်သည့် သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

ဖရဲကို မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်အပြင် ဒေသအသီးသီးတို့တွင် မြေလွတ်မြေရိုင်းများ၌ စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပါသည်။ မန္တလေးမြို့နယ်အတွင်းရှိ မိတ္ထီလာ၊ သာစည်၊ မြစ်သား၊ မြင်းခြံ၊ ကျောက်ဆည်၊ တံတားဦးစသည့်ဒေသများတွင် ဖရဲသီးကို အများအပြား စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ဖရဲသီးမှာ  နွေအခါတွင်ပေါ်သော ရာသီစာဖြစ်ပြီး ယခုအခါတွင် ရာသီအားလုံး၌ စိုက်ပျိုးကြပါသည်။ ဖရဲနဲ့ သခွားမွှေးကို တောင်သူလယ်သမားများမှ အဓိက စိုက်ပျိုးကြပြီး ကုမ္ပဏီများမှလည်း မြေယာငှားရမ်းစိုက်ပျိုးလာခြင်းကြောင့် ပြည်ပဈေးကွက်တွင် လည်း ပိုမိုခိုင်မာလာကြောင်းသိရှိရပါသည်။ ဖရဲမျိုးစေ့များမှာ အမျိုးအစားများကွဲပြားပြီး စိုက်ပျိုးနည်း များလည်း ကွာခြားမှုရှိသောကြောင့် အထွက်နှုန်းနဲ့အရည်အသွေး မတူညီကြကြောင်း၊ ယခုအချိန် တွင် စိုက်ပျိုးသူများအတွက် ဓာတ်မြေဩဇာ၊ ပိုးသတ်ဆေးစသည့် သွင်းအားစုများသည် ဈေးနှုန်း မြင့်တက်နေခြင်းကြောင့် အရင်းအနှီးများလာသည့်အတွက် ပွဲရုံများနဲ့ချိတ်ဆက်၍ ရောင်းချနေရ ကြောင်း၊ ဖရဲသီးသည် ကျန်းမာရေးအတွက် အလွန်ကောင်းမွန်သော ရာသီစာအသီးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဖရဲသီးကို စားသုံးခြင်းဖြင့် မိမိခန္ဓာကိုယ်အတွက် ကောင်းကျိုးများစွာကို ရရှိစေပါသည်။ ဖရဲသီး တွင် ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ်၊ ဗီတာမင်အေနှင့် စီပါဝင်သော ရာသီစာသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည့်အတွက် ဝမ်းတွင်းအေးစေရန် စားသုံးကြပါသည်။ ဖရဲသီးတွင် ရေဓာတ်ပေါကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် ရေအစားထိုးအနေဖြင့် စားသုံးနိုင်ပြီး အပူကင်းအောင် စားပေးသင့်သော အသီးတစ်မျိုးလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ဖရဲသီးကို စားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါ  တို့ကိုလည်းကာကွယ်နိုင်ပေးနိုင်ပါသည်။  ပန်းနာရင်ကြပ်၊ လေးဘက်နာ၊ အဆစ်အမြစ်ရောင် ရောဂါနှင့် အရိုးဆိုင်ရာရောဂါများလည်း ဖြစ်နိုင်ချေလျော့နည်းစေပြီး  အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းကိုလည်း လျော့နည်းစေကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။ ယခုအခါတွင် အလှအပနှင့်ပတ်သက်၍လည်း  များစွာ အသုံးပြုလာကြပါသည်။ ဖရဲသီးများကိုဝယ်ယူရာတွင် အမျိုးအစားလိုက်၍ ရောင်းချနေကြ ကြောင်း၊ မန္တလေးမြို့နယ်မှ ထွက်ရှိသော ကျောက်စိမ်းဖရဲသီး အကြီးတစ်လုံးလျှင် ( ၇၀၀၀)ကျပ်၊ အလုံးလတ်တစ်လုံးလျှင်  (၄၀၀၀)ကျပ်၊ ပဲခူးတိုင်းမှဝင်ရောက်လာသည့် ဂျွန်ဖြူကြားဖရဲသီး အကြီးတစ်လုံးလျှင် (၁၅၀၀၀)ကျပ်၊ ဖြူကားဝိုင်းတစ်လုံးလျှင်  (၈၀၀၀)ကျပ် ဖြင့်ရောင်းချနေ ကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

             မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ကျောက်ဆည်ခရိုင်သည် စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံပြီး သီးနှံမျိုးစုံစိုက်ပျိုး ဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိရာ ၄င်းသီးနှံများအနက် ကုလားပဲ(ဆောင်း)သီးနှံကို ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင်  ကျောက်ဆည်မြို့နယ်တွင်(၃၀၀၉၈)ဧက စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး(၁၁၅၄)ဧက ရိတ်သိမ်းပြီးစီးပြီဖြစ်ကြောင်း၊ ခရိုင်ကြေးတိုင်နှင့်မြေစာရင်းဦးစီးဌာန၏ စာရင်းများအရ သိရှိရပါသည်။ ကုလားပဲကိုမျိုးအနေဖြင့် V2မျိုးနှင့် ရိုးရိုးကုလားပဲလုံးသေးမျိုးဟူ၍(၂)မျိုး ရှိပြီး V2 ကုလားပဲမျိုးကိုသာ အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးမှုအနေဖြင့်(၁)ဧကလျှင် မျိုးစေ့တစ်တင်း၊ တစ်တင်းခွဲနှုန်းခန့် ပတ်ကြဲရကြောင်း၊ တောင်သူများအနေဖြင့် ကုလားပဲမျိုးကို မိမိအိမ်တွင် သေချာစွာသိမ်းဆည်းထားပြီး မျိုးအဖြစ် အသုံးပြုသလို အချို့တောင်သူများသည် စိုက်ပျိုးချိန်တွင် ပွဲရုံများမှဝယ်ယူ၍ စိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ (၁)ဧက ကုန်ကျစရိတ်အနေဖြင့် မျိုး၊သွင်းအားစု၊လုပ်သားခ အပါအဝင်စုစုပေါင်း (၃၀၀၀၀၀)ကျပ် ဝန်းကျင်ခန့်ကုန်ကျကြောင်း၊ ယခုအချိန်တွင် ဆောင်းကုလားပဲများ လှိုင်လှိုင်ထွက်ပေါ်နေပြီဖြစ် ကြောင်း၊(၁)ဧက အထွက်နှုန်းအနေဖြင့်(၁၁-၁၂)တင်းခန့်ထွက်ရှိကြောင်း ယခင်နှစ်ကုလားပဲ စျေးနှုန်းအနေဖြင့် ကုလားပဲ(ရိုးရိုး) တစ်တင်းလျှင်(၇၈၀၀၀)ကျပ်၊ ကုလားပဲ(V2)တစ်တင်းလျှင်(၈၆၀၀၀)ကျပ် စျေးနှုန်းများရှိခဲ့ပြီး ယခု ကုလားပဲပေါ်ချိန်တွင် ကုလားပဲ(ရိုးရိုး) တစ်တင်းလျှင်(၆၉၀၀၀) ကျပ်၊ ကုလားပဲ(V2) တစ်တင်းလျှင် (၇၁၀၀၀)ကျပ် စျေးနှုန်းများဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်နေကြောင်း၊ တောင်သူများမှ ကုလားပဲများကို မြို့ပေါ်ရှိပွဲရုံများသို့ သွားရောက်‌ရောင်းချကြကြောင်း၊ ပွဲရုံများမှ တဆင့် မန္တလေး၊ ရန်ကုန်မြို့များသို့ တင်ပို့ရောင်းချကြကြောင်း၊ (၁)ဧကအကျိုးအမြတ်အနေဖြင့် (၄၈၀၀၀၀)ကျပ် ဝန်းကျင်အကျိုးအမြတ်ရရှိနေပါကြောင်း၊ ကုလားပဲစိုက်ပျိုးခြင်းသည် ကုန်ကျစရိတ် သက်သာပြီး အချိန်ကုန်သက်သာခြင်းကြောင့် မိသားစုအပိုဝင်ငွေရရှိသောကြောင့် စိုက်ပျိုးသင့်သော သီးနှံဖြစ်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)