ပြည်ပကုန်သွယ်မှုသတင်းများ

           ပါရီ-ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ GDP တိုးတက်မှုသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀၂၅ ခုနှစ် တွင် ၃.၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၃ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်ရှိလာမည်ဟု ခန့်မှန်းထား ကြောင်း စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအဖွဲ့အစည်း (OECD) က ၎င်း၏ နောက်ဆုံးထွက်စီးပွားရေးမျှော်မှန်းချက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်း၏ ယခင်ကြိုတင်ခန့်မှန်း ချက်မှ ပြန်လည်ပြင်ဆင်မှုသည် G20 နိုင်ငံအများအပြားတွင် ပိုမိုမြင့်မားသော ကုန်သွယ်မှု အတားအဆီးများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်အိမ်ထောင်စုအသုံးစရိတ်အပေါ် ချိန်တွယ်နေသော ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးနှင့် မူဝါဒဆိုင်ရာမရေရာမှုတို့ကို မြင့်တက်စေသည်ဟု OECD က မှတ်ချက်ပြု သည်။ ကုန်သွယ်မှု အတားအဆီးများ ထပ်မံတိုးလာပါက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုကို ထိခိုက်စေပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ဖိအားများကို အထောက်အကူ ဖြစ်စေကြောင်း အဖွဲ့အစည်းက သတိပေးထားသည်။ ၎င်း၏ ဒီဇင်ဘာ ၂၀၂၄ ခန့်မှန်းချက်တွင် OECD သည် ၂၀၂၅ နှင့် ၂၀၂၆ နှစ်ရပ်စလုံးအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ GDP တိုးတက်မှုနှုန်း ၃.၃ ရာခိုင်နှုန်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်း ထားသည်။ အမေရိကန်တွင် အခွန်စည်းကြပ်မှု တိုးမြင့်မှု သက်ရောက်မှု ကြောင့် GDP တိုးတက်မှုသည် ၂၀၂၅ တွင် ၂.၂ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၁.၆ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ EURO ဧရိယာတွင် GDP တိုးတက်မှုနှုန်းသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ၁ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၁.၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းထားပြီး၊ တိုးမြင့် လာနေသော မသေချာမရေရာမှုများကြောင့် ချဲ့ထွင်မှု လျော့နည်းသွားသည်။ ဂျာမနီ၊ ပြင်သစ်နှင့် အီတလီတို့သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်း ၁ ရာခိုင်နှုန်းအောက်တွင် မြင်တွေ့ ရမည်ဟု မျှော်လင့်ရပြီး စပိန်၏စီးပွားရေးသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ၂.၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ် တွင် ၂.၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးလာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ G20 နိုင်ငံများတွင် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု သည် ၂၀၂၅ တွင် ၃.၈ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၃.၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ယူရိုဧရိယာတွင်၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် ၂၀၂၄ တွင် ၂.၃ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀၂၅ တွင် ၂.၂ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းမည်ဟု အမေရိကန်က ခန့်မှန်းထားသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပါအဝင် အဆင့်မြင့် G20 စီးပွားရေး၏ ထက်ဝက်ကျော်တွင် အခြေခံငွေကြေးဖောင်းပွမှုသည် ၂၀၂၅ နှင့် ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် ဗဟိုဘဏ်၏ ရည်မှန်းချက်ထက် ဆက်လက်ရှိနေမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ပြန်လည်ပေါ်ပေါက်လာခြင်း သို့မဟုတ် မျှော်လင့်ထားသည်ထက် အားနည်းသော စီးပွားရေး တိုးတက်မှုသည် ငွေကြေးဈေးကွက် မတည်ငြိမ်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း OECD က သတိပေးထားသည်။ နှစ်ဖက်အကောက်ခွန်အစီအမံအသစ်များနှင့် မူဝါဒနှင့်ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး မရေရာမှုများ မြင့်တက်လာခြင်းသည် စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်သွယ်မှုအပေါ် သက်ရောက်စေမည်ဖြစ်ပြီး ကုန်သွယ်မှုကုန်ကျစရိတ်များ မြင့်တက်လာခြင်းသည် စားသုံးသူ စျေးနှုန်းများအပေါ် ဖိအားများ ပိုမိုမြင့်တက်လာစေနိုင်ကြောင်းလည်း သတိပေးထားသည်။ ကုန်သွယ်မှုအခွန်စည်းကြပ်မှု၏ ဆိုးကျိုးများကို လျော့ပါးစေရန် OECD မှ ဗဟိုဘဏ်များအား ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအန္တရာယ်များကို ထိန်းကျောင်းရာတွင် နိုးနိုးကြားကြားရှိနေရန် တိုက်တွန်း ခဲ့ပြီး စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် ရည်မှန်းချက်ကြီးသော ဖွဲ့စည်းပုံပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source : Khmer Times

DOCA(ရန်ကုန်)

          အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီကြမ်းနှင့် သန့်စင်ထားသော စားအုန်းဆီချော တင်ပို့မှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ၆၂ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လျက် ၄ လကြာအမြင့်ဆုံးသို့ ရောက် ရှိခဲ့ကြောင်းနှင့်  စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုအပေါ် စည်းကြပ်သည့်အခွန် နိမ့်ကျခြင်းက မလေးရှားနိုင်ငံ၏ စားအုန်းဆီကို ဝယ်ယူသည့်သူများကိုပင် ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သဖြင့် တင်ပို့မှုမြင့်တက်လာရခြင်း ဖြစ် ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား စာရင်းအင်းဗျူရိုက မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

          စားအုန်းဆီ အများဆုံးထုတ်လုပ်သည့် အင်ဒိုနီးရှား၏ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု ပိုမိုမြင့်တက်ခြင်း က ဆီလက်ကျန်ပမာဏကို ကျဆင်းစေကာ ပြိုင်ဘက်ပဲပုပ်ဆီထက် ပရီမီယံစျေးနှုန်းများ ရရှိစေ ခြင်းအား ဆက်လက်ထိန်းထားနိုင်ပြီး စျေးနှုန်းအပေါ် အထောက်အပံ့ပြုပေးနိုင်မည်ဟု ခန့်မှန်း ထားကြောင်း သိရသည်။

          အင်ဒိုနီးရှားသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စားအုန်းဆီကြမ်းနှင့် သန့်စင်ထားသော စားအုန်းဆီချော စုစုပေါင်း တန်ချိန်  ၂.၀၆ သန်းကို တင်ပို့ခဲ့ရာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ နောက်ပိုင်း အမြင့်ဆုံးတင်ပို့မှုဖြစ်ပြီး ယခင်နှစ် ကာလတူ၌ တင်ပို့မှုထက် ၄၅.၁ ရာခိုင်နှုန်း မြင့် တက်လာခြင်းဖြစ်သည်။

          စာရင်းအင်းဗျူရို၏ တင်ပို့မှုဆိုင်ရာ အချက်အလက်များတွင် ဆီအုန်းသီးဆံမှ ထုတ်လုပ် သည့် စားအုန်းဆီ၊ ဆီအုန်းအခြေခံထုတ်ကုန် ဓာတုဗေဒပစ္စည်းများနှင့် ဇီဝဒီဇယ်ဆီနှင့် ပတ်သက် သည့် အချက်အလက်များ မပါဝင်ကြောင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား စားအုန်းဆီအသင်း (GAPKI) သည် စားအုန်းဆီ အခြေခံထုတ်ကုန်များ တင်ပို့မှုနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အချက်အလက် များကို နောက်ကျ၍ ထုတ်ပြန်လေ့ရှိရာ အဆိုပါ အဖွဲ့အစည်းနှစ်ရပ်၏ ပို့ကုန်ကိန်းဂဏန်းများသည် ကွဲပြားခြားနားမှုရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          အိန္ဒိဘနိုင်ငံ၊ မွမ်ဘိုင်းမြို့ အခြေစိုက် စားသုံးဆီကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်သော Sunvin Group မှ သုတေသနအကြီးအကဲ Mr. Anilkumar Bagani က အင်ဒိုနီးရှား၏ စားအုန်းဆီ ပို့ကုန်အခွန် နည်းပါးမှုက မလေးရှား၏ စားအုန်းဆီဈေးနှုန်းအဆင့်အောက်သို့ ဈေးနှုန်း နိမ့်ကျမှုဖြစ်စေပြီး ဖေဖော်ဝါရီလတင်ပို့မှုကို မြင့်တက်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

          မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ဖေဖော်ဝါရီလ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှုသည် ဇန်နဝါရီလထက် ၁၆ ဒသမ ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းလျက် ၄ နှစ်အတွင်း တန်ချိန် ၁ သန်းခန့် အနိမ့်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း သိရ ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားသည် ၎င်း၏ စားအုန်းဆီကြမ်း ရည်ညွှန်းဈေးနှုန်းကို ဖေဖော်ဝါရီလတွင် လျှော့ချခဲ့သဖြင့် ပို့ကုန်အပေါ် စည်းကြပ်သည့်အခွန်သည်လည်း ဇန်နဝါရီလ၌ တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၇၈ ရှိရာမှ ၁၂၄ ဒေါ်လာသို့ ကျဆင်းခဲ့သည်။

          အင်ဒိုနီးရှားတွင် အသုံးပြုပြီးသည့် ဟင်းချက်ဆီဟောင်းများ တင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ထား သော်လည်း ဇီဝဒီဇယ်၌ စားအုန်းဆီပါဝင်မှု ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ရောနှောအသုံးပြုရေး အစီအစဉ်အား မဖြစ်မနေ အကောင်အထည်ဖော်ရေး ဦးတည်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး တစ်ဖက်တွင် ဖေဖော်ဝါရီလ စားအုန်းဆီတင်ပို့မှု မြင့်တက်လာသည့်အတွက် ပြည်တွင်း စားအုန်းဆီ သိုလှောင်မှု လက်ကျန် ပမာဏမှာ သိသာစွာ တိုးတက်လာဖွယ်မရှိကြောင်း၊  ပဲပုပ်ဆီထက် ဈေးနှုန်းပိုမိုလျက် ပရီမီယံ အဆင့်သို့ ရောက်ရှိနေသော်လည်း စဉ်ဆက်မပြတ် တင်ပို့မှုအရှိန်ရရှိနေခြင်းက စားအုန်းဆီ၏ စျေးနှုန်းမြင့်မားမှုကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေလျက်ရှိကြောင်းဖြင့် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ကုန်သွယ်မှုလုပ်ကိုင်နေသည့် မွန်ဘိုင်းမြို့ အခြေစိုက် ကုန်သည်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ သည်ဟု Reuters သတင်းဌာန၏ ဖော်ပြချက်ကို တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: Reuters, 18^th Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ အနေဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမ ၂ လအတွင်း ဆန်နှင့်စပါးတင်ပို့မှုမှ ဝင်ငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄၂၀ ခန့် ရရှိခဲ့သည်ဟု ကမ္ဘောဒီးယားဆန်စပါးအသင်းချုပ် (CRF) က မတ် ၁၂ ရက်နေ့တွင် အစီရင်ခံဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် ဇန်နဝါရီလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ဆန် ၁၃၅၀၇၄ တန် တင်ပို့နိုင် ခဲ့ရာ ယခင်နှစ် အလားတူကာလ၌ တင်ပို့မှု ၉၀၁၅၃ တန်အပေါ် ၄၉ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမို တိုးတက်ခဲ့ပြီး ဝင်ငွေအားဖြင့် ၆၂ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လျက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၀၆ သန်း ရရှိခဲ့ ကြောင်း CRF ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားပါသည်။ 

          ဆန်တင်ပို့သည့် ကုမ္ပဏီ ၄၄ ခုမှ ဈေးကွက်နေရာဒေသ ၅၁ ခုသို့ တင်ပို့ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်း တို့အနက် ဥရောပရှိ ၂၅ နိုင်ငံသို့ စုစုပေါင်း ဆန်တန်ချိန် ၇၃၀၄၈ တန်၊ တန်ဖိုးအားဖြင့် ဒေါ်လာ ၅၈ ဒသမ ၅၃ သန်း၊  ဟောင်ကောင်နှင့် မကာအိုအပါအဝင် တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှုမှာ တန်ချိန်အားဖြင့် ၁၆၅၀၀ တန်နှင့် တန်ဖိုးအားဖြင့်  ဒေါ်လာ ၁၀ ဒသမ ၄၇ သန်း၊ အာဆီယံ ၄ နိုင်ငံသို့ ဒေါ်လာ ၁၆ ဒသမ ၆၆ သန်း တန်ဖိုးရှိ ဆန် ၂၃၂၉၇ တန်နှင့် အာဖရိက၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ၊ အမေရိကန်၊ ကနေဒါ၊ သြစတြေးလျနှင့် နယူးဇီလန်တို့ အပါအဝင် အခြားနိုင်ငံပေါင်း ၂၀ သို့  တန်ဖိုးအားဖြင့်  ဒေါ်လာ ၁၉ ဒသမ ၈၇ သန်းရှိသော ဆန် ၂၂၂၂၉ တန်တို့ကို အသီးသီး တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရ ပါသည်။

          ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့်ဆန်များအနက် ဆန်မွှေး ၈၆ ဒသမ ၀၃ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဆန်ဖြူ ၈ ဒသမ ၆၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပေါင်းဆန် ၂ ဒသမ ၉၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ အော်ဂဲနစ်ဆန် ၁ ဒသမ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားဆန်မျိုးကွဲ ၀ ဒသမ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်းတို့ ဖြစ်ကြောင်း သိရပါသည်။

          CRF အသင်းချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ Chan Sokheang က ဆန်တင်ပို့မှု တိုးတက်လာခြင်းသည် လက်ရှိ ရရှိထားသည့်ဈေးကွက်နှင့် စျေးကွက်အသစ်များတွင် အပြုသဘောဆောင်သည့် ပြောင်းလဲမှုကို ပြသနေကြောင်း၊ ၎င်းတို့ အနေဖြင့် လက်ရှိဈေးကွက်များသို့ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှု တိုးချဲ့သည့် နည်းတူ စျေးကွက်အသစ်များ ရယူနိုင်ရန်လည်း ကြိုးစားလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါကြောင်း၊ ဆန်တင်ပို့မှု တိုးမြှင့်ရေး အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ဆက်လက် ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြော ကြားခဲ့သည်။

          ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ အနေဖြင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမ ၂ လအတွင်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်၍ စပါး တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၃၉ သန်း တင်ပို့ခဲ့ရာ ယခင်နှစ် ကာလတူနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်း တိုးတက်လာခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း တန်ဖိုးအားဖြင့်မူ ယခင်နှစ် အလားတူကာလ၌ စပါးတင်ပို့ မှုမှ ဒေါ်လာ ၃၉၅ သန်း ရရှိခဲ့ရာမှ ယခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၃၁၃ သန်းသာ ရရှိလျက် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ကမ္ဘာ့ဆန်ဖြူ တင်ပို့မှု ဈေးကွက်၌ အကျပ်အတည်းဖြစ်ပေါ်မှုကြောင့် ကမ္ဘောဒီးယား၏ စပါးတင်ပို့မှု ဝင်ငွေသည်လည်း ကျဆင်းလာကြောင်း၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် ယခုနှစ် အစောပိုင်း တွင် စပါးဝဘ်ဓတင်သွင်းမှုကို ခေတ္တရပ်ဆိုင်းခဲ့ရာ ကမ္ဘောဒီးယား လယ်သမားများသည် ၎င်းတို့၏ စပါးများကို ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် လျှော့ချ၍ ရောင်းချခဲ့ကြရကြောင်း၊ လယ်သမားများထံမှ စပါးများဝယ်ယူခြင်းဖြင့် အဆိုပါပြဿနာကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန်အတွက် ကမ္ဘောဒီးယား အစိုးရသည် ဆန်စက်လုပ်ငန်းရှင်များသို့ အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၁၅၀ အား ရန်ပုံငွေခွဲဝေပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့အပြင် အစိုးရသည် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်များသို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့မှု မြှင့်တင်နိုင်ရန်အတွက် သက်ဆိုင်ရာ ၀န်ကြီးဌာနများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းကို ပိုမိုအလေးထားဆောင်ရွက်ရန် CRF အား တိုက်တွန်းထားကြောင်း သိရပါသည်။

Source: Khmer Times, 13 Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          ဂျပန်ပြည်တွင်းဈေးကွက်တွင် ဆန်ပြတ်လပ်မှုဖြစ်ပေါ်နေသည့်အတွက် ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ဆန်တင်သွင်းမှုများ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် မြင့်တက်လျက်ရှိပြီး ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလကုန်အထိ အစိုးရထံသို့ ဆန်တင်သွင်းခွင့်လျှောက်ထားမှုမှာ ၉၉၁ တန်အထိ စံချိန်တင် ရောက်ရှိလာကြောင်းသိရှိရပါသည်။

          ပြည်ပမှဆန်တင်သွင်းခြင်းအတွက် အခွန်နှုန်းထား မြင့်မားစွာ  ပေးဆောင်နေရသော်လည်း ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် လက်ရှိအချိန်တွင် အကျိုးအမြတ်ရရှိလျက်ရှိကြောင်း၊ တိုကျိုမြို့ အခြေစိုက် ကုန်သွယ်မှု အဓိကဆောင်ရွက်နေသည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သော Kanematsu Corp အနေဖြင့် အမဲထမင်းပေါင်းရောင်းချသည့် စားသောက်ဆိုင်ခွဲ လုပ်ငန်းများတွင် ဆန်လိုအပ်ချက် မြင့်မားခြင်း ကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀၀၀ တင်သွင်းရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိ ရပါသည်။

          ဂျပန်နိုင်ငံ၌ ဆန်တင်သွင်းမှုကို ပုံစံနှစ်မျိုးဖြင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ပထမပုံစံသည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့မှ ချမှတ်ထားသော စည်းမျဉ်းများနှင့်အညီ အစိုးရက ပြည်ပနိုင်ငံများထံမှ ပမာဏ အတိအကျဖြင့် ဝယ်ယူပြီး တင်သွင်းခြင်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယစနစ်သည် ကုန်သည်များနှင့် အခြားကုမ္ပဏီများက အစိုးရသို့ အခွန်ပေးဆောင်၍ ၎င်းတို့၏ အစီအစဉ်ဖြင့် တင်သွင်းခြင်းဖြစ် ပါသည်။

          ဂျပန်အစိုးရအနေဖြင့် အဓိကစားသုံးသည့်အစားအစာဖြစ်သည့် ဆန်ကို  တန်ချိန် ၁၀၀၀၀၀ အထိတင်သွင်းပြီး  ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချပေးလျက်ရှိကြောင်း၊ ၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာနှစ်မှ စတင်၍ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ဆန်တင်သွင်းမှုကို မှတ်တမ်းတင်ထားရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဆန်တန်ချိန် ၄၂၆  တန် တင်သွင်းခဲ့ကြောင်း၊ မှတ်တမ်းများအရ ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍသည် နှစ်စဉ် ဆန်တန်ချိန် ၂၀၀ နှင့် ၄၀၀ ကြား တင်သွင်းမှုရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ဒီဇင်ဘာလကုန်တွင် တန်ချိန် ၄၆၈ တန်အထိ တင်သွင်းမှုရှိခဲ့ပြီးနောက် ဇန်နဝါရီလကုန်အတွင် ၉၉၁ တန်အထိ နှစ်ဆ ကျော် တိုးတက်လာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          ဆန်ဖြန့်ဖြူးမှု လုပ်ငန်းနယ်ပယ်နှင့် နီးစပ်သည့် သတင်းအရင်းအမြစ်များအရ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုမှ တင်သွင်းသည့် ဆန်လုံးလတ်အမျိုးအစား Calrose ဆန်ကို  သယ်ယူပို့ဆောင်ခနှင့် အခြားစရိတ်များအပါအဝင် တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ယန်း ၁၅၀ ခန့်ဖြင့် ဝယ်ယူရရှိပြီး၊ အခွန်ပေး ဆောင်ခ ထည့်ပေါင်းပြီးပါက တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် စုစုပေါင်းကျသင့်ဈေးနှုန်းသည် ယန်းငွေ ၅၀၀ ခန့်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

          လက်ရှိကာလတွင် စတိုးဆိုင်များ၌ ပြည်တွင်းမှ ထွက်ရှိသည့်ဆန်ကို တစ်ကီလိုဂရမ်လျှင် ယန်း ၉၀၀ နှုန်းခန့်ဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိရာ ကုမ္ပဏီများအနေဖြင့် ဆန်တင်သွင်းမှုမှ အကျိုးအမြတ် လုံလောက်စွာ ဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိပါသည်။ ယိုကိုဟားမားမြို့ အခြေစိုက် OK စူပါမားကက် ဆိုင်ခွဲများ လုပ်ငန်း၏ အရောင်းဆိုင် ၁၀ ဆိုင်တွင် မတ်လ ၇ ရက်နေ့အထိ ၅ ကီလိုဂရမ်ဝင် Calrose ဆန် တစ်အိတ်လျှင်  အခွန်ပါဝင်ပြီး ယန်း ၃၃၃၅ နှုန်းဖြင့် ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ ယင်းကုမ္ပဏီ အနေဖြင့် အဆိုပါစတိုးဆိုင် ၁၀ ခု၌ ဆန်ရောင်းချမှုရမှု အခြေအနေပေါ်မူတည်၍ အခြားနေရာဒေသများတွင် ရောင်းချရန် သင့်မသင့် ဆုံးဖြတ်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

          ပြည်ပနိုင်ငံများထံမှ ဂျပန်နိုင်ငံအစိုးရက ဆန်ဝယ်ယူသည့်စနစ်ကို အခွင့်အလမ်း အနည်း ဆုံး ဝယ်ယူမှုစနစ် (minimum access system) ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ၁၉၉၃ ဥရုဂွေး ကုန်သွယ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲများအရ ၁၉၉၅ ဘဏ္ဍာနှစ်၌ အဆိုပါစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ် ကြောင်း၊ လက်ရှိကာလတွင် ဆန်တင်သွင်းခွင့် ကိုတာခွဲတမ်း တန်ချိန် ၇၇၀၀၀၀ သတ်မှတ်ထား ပြီး အဓိကစားသုံးကုန်အဖြစ် အထွေထွေသုံးအတွက် ဆန်တန်ချိန် ၁၀၀၀၀၀ ကိုသာ တင်သွင်းရန် ကန့်သတ်ထားကြောင်း၊ ပြည်တွင်း၌ ဆန်စပါး ရိတ်သိမ်းထွက်ရှိမှု ကျဆင်းခြင်းအရ အစိုးရသည်  ပြည်ပမှတင်သွင်းသည့်ဆန်များကို ၇ နှစ်တာကာလအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာ နှစ်တွင် ရောင်းချခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

Source : The Yomiuri Shimbun, March 15, 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)

          အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဥရောပသမဂ္ဂသို့ တင်ပို့ခဲ့သော ဆန်အချို့တွင် အဆိပ်ရှိပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ် သော အာဖလာတော့ဆင်မှိုဆိပ် (Aflatoxin) အနည်းငယ်ပါဝင်မှုရှိသည် တွေ့ရှိခဲ့ရပြီး အစိုးရ အနေ ဖြင့် ဆန်တင်သွင်းသည့်နိုင်ငံများ၏ သွင်းကုန်ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီအောင် ဆောင် ရွက်လျက်ရှိသည်ဟု အိန္ဒိယ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ ဒုတိယဝန်ကြီး Jitin Prasada က လော့ဆာဘလွှတ်တော် (Lok Sabha) သို့ မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့၌ စာဖြင့်ရေးသား ဖြေကြားရာ တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

          မကြာသေးမီကာလများအတွင်း ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့် ဆန်၌ Aflatoxin B1 အမျိုးအစား မှိုဆိပ် အမြင့်ဆုံးပါဝင်မှုအဆင့် (maximum residue levels - MRLs) သတ်မှတ်ချက်ကို ပြင်ဆင်မှု မရှိခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယမှ ဥရောပသမဂ္ဂသို့ တင်ပို့ခဲ့သော ဆန်အချို့တွင် အဆိုပါမှိုဆိပ် အနည်းငယ် ပါဝင်မှုရှိသည်ကို တွေ့ရှိရသော်လည်း လွန်ခဲ့သော ၅ နှစ်အတွင်း တမီနာဒူနှင့် အန္တရာပရာဒေ့ရှ် ပြည်နယ်များရှိ ပို့လုပ်ငန်းရှင်များမှ တင်ပို့ခဲ့သော ဆန်များတွင် မှိုဆိပ်ပါဝင်သည်ဟု သတင်းပို့ တိုင်ကြားမှု တစ်စုံတစ်ရာမျှ မရှိခဲ့ကြောင်း၊ ကုန်သွယ်မှုအချက်အလက်များအရ အိန္ဒိယမှ ဥရောပ သို့ ဆန်တင်ပို့မှုမှာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ၁၁၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးတက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ အဆိုပါကာလအတွင်း ဘာစမာတီမဟုတ်သောဆန် တင်ပို့မှုသည် ၅၀၀ ရာခိုင် နှုန်းအထိ တိုးတက်ခဲ့ကြောင်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ဥရောပသမဂ္ဂ အပါအဝင် ဆန်တင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများ၏ သွင်းကုန်ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီအောင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး ပိုးသတ် ဆေးဓာတ်ကြွင်းနှင့် အဆိပ်သင့်ပစ္စည်းများ သိသာထင်ရှားသည့် အဆင့်အောက် လျော့နည်း၍ ပါဝင်မှုရှိသည့် ကိစ္စရပ်များရှိပါကလည်း သက်ဆိုင်နိုင်ငံနှင့် နှစ်နိုင်ငံညှိနှိုင်းဆွေးနွေး ဆောင်ရွက်မှု ပြုကြောင်း Mr. Prasada က ပြောဆိုခဲ့သည်။

          နှစ်နိုင်ငံညှိနှိုင်းဆွေးနွေး၍ ဖြေရှင်းနိုင်မှုမရှိသည့် ကိစ္စရပ်များအတွက်မူ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး အဖွဲ့သို့ သီးခြားကုန်သွယ်ရေးကိစ္စရပ်များအဖြစ် တင်ပြဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အခြားသော ဆန်တင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများ၏ ပိုးသတ်ဆေးနှင့် မှိုဆိပ်များ အမြင့်ဆုံးပါဝင်မှုအဆင့် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ စပါးစိုက်တောင်သူများက ထုတ်လုပ်စေရေးနှင့် ကောင်းမွန်သော စိုက်ပျိုးမှု အလေ့အထများကို ကျင့်သုံးမှုရှိစေရေးတို့အတွက် ပြည်နယ် စိုက်ပျိုးရေးဌာနများနှင့် စိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်များသည် စွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်မှုနှင့် အသိပညာပေး အစီအစဉ်များကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်ဟု အိန္ဒိယ rediff.com သတင်းဝက်ဘ်ဆိုက်က ဖော်ပြထားသည်။

Source: Rediff.Com, 11 Mar 2025(လယ်ယာထွက်ကုန်များနှင့် အဓိကသွင်းကုန်များ၏ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့)