ပြည်တွင်းကုန်သွယ်မှုသတင်း

        နံနံပင်ကို ဟင်းချက်ရာတွင် အမွှေးအကြိုင်တစ်ခုအဖြင့် အသုံးပြုပြီး နံနံအစေ့ကိုလည်း ဟင်းခပ်မဆလာအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။ မြန်မာဟင်းများတွင်သာမက မုန့်ဟင်းခါး၊ အသုပ်စုံ၊ အုန်းနို့ခေါက်ဆွဲတို့တွင်လည်း နံနံပင်ကို အသုံးပြုကြပါသည်။ နံနံပင်သည် ဆောင်းရာသီတွင် အထူးဖြစ်ထွန်းပြီး ကျန်ရာသီများတွင်ရှားပါးကာ ဈေးကြီးပေးဝယ်ရပါသည်။ ရေမဝပ်သောနုံးမြေသည် နံနံစိုက်ပျိုးရန် အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ပါသည်။ ရွှံ့စေးဆန်သောမြေနှင့်သဲမြေများ၌ နွားချေး၊ မြေဆွေး၊ ဖွဲပြာတို့ကိုထည့်၍ သင့်တော်သည့် မြေအနေအထားရအောင်ပြုပြင်၍ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ နံနံပင်ကို ဘောင်များပြုလုပ်၍စိုက်ပျိုးပါက အထူးကောင်းမွန်ပါသည်။ ဘောင်များကို(၄-၅)လက်အမြင့်ပြုလုပ်ပြီး (၂-၃)ပေ အကျယ်ဖြင့် အရှည်ကို အလိုရှိသလောက်ထားကာစိုက်ပျိုးနိုင်ပါသည်။ နံနံစေ့မစိုက်ခင် မြန်မြန်အပင်ပေါက်ရန် ရေတွင်(၂၄)နာရီကြာစိမ်ထားပေးရပါသည်။ အစေ့ကိုရေမစိမ်အိတ်ပေါ်တွင်တင်၍ ပုလင်းဖြင့်နှစ်ခြမ်းကွဲသွားအောင်ခြမ်းထားရပါမည်။ (၂၄)နာရီကြာရေစိမ်ပေးပြီးလျှင် နံနံအစေ့ကိုဆယ်ထားရပါမည်။ နံနံစေ့ထည့်စိုက်ရန် ဘောင်ပေါ်တွင်အတန်းဆွဲ၍ထည့်စိုက်ထားရပါသည်။ နံနံစိုက်ပျိုးပြီးသောအခါတွင် နွားချေးအမှုန့်၊ ကြက်ချေးအမှုန့်နှင့်မြေဆွေးတို့ကိုဘောင်ပေါ်မှာအုပ်ထားပေးပြီးရေများလောင်းပေးရပါသည်။စိုက်ပျိုးပြီးပါကရေကိုလျော့ပြီးလောင်းပေးရပါသည်။ အပင်ငယ်များပေါက်လာချိန်တွင် ရေများများလောင်းပါကခါးရိရောဂါဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။          အပင်ငယ်များပေါက်လာပြီးနောက် နှစ်ပတ်အကြာတွင်ပုလဲမြေဩဇာကိုပတ်ဖျန်းပေးခြင်း ဖြင့်အပင်များပို၍သန်မာလာစေပါသည်။ နံနံမျိုးစေ့ထုတ်ယူမည်ဆိုပါက ဆောင်းရာသီ၊ နိုဝင်ဘာလ တွင်အပင်များကိုဘောင်ဖြင့် သီးသန့်ရွှေ့ပြောင်းစိုက်ထားရပါသည်။ ပင်ကြား၊ တန်းကြား (၆) လက်မခန့်ခွာ၍ စိုက်ထားလျှင်ပန်းများပွင့်လာပြီး နံနံသီးများသီးလာပါသည်။ နံနံသီးများမှည့်လာလျှင်အပင်များကို ရိတ်သိမ်းပြီးအစေ့များကိုချွေယူ၍ရနိုင်ပါသည်။

DOCA(ရှမ်း)

          မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ပခုက္ကူခရိုင်၊ ပခုက္ကူမြို့တွင် စိုက်ပျိုးရေးထွက်သီးနှံများအပြင် ဒေသထွက် ကုန်များစွာလည်း အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိရာ ထုတ်ကုန်များစွာအနက်မှ မြေပဲဆီသန့်ထုတ်လုပ် ရောင်းချမှုကို အဓိကထားလုပ်ကိုင်ကြပြီး ဒေသအနှံ့အပြားသို့ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလျက်ရှိရာ ယခု အချိန်တွင်စားသုံးသူများမှ မြေပဲဆီသုံးစွဲမှုများပြီး ပြည်တွင်းပဲဆီလိုအပ်ချက်များ မြင့်မားနေသော ကြောင့် ဆီစက်များ အားလုံးနီးပါးလည်ပတ်လျက်ရှိရာ ဆီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ခြင်းမှထွက်ရှိသော မြေပဲ ဖတ်များလည်း ဈေးကွက်တွင် တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိကြောင်း ဆီစက် လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

          ဈေးနှုန်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ(တတိယပတ်)တွင် ပဲဖတ်တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၅၈၀၀-၆၀၀၀)ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်လျက်ရှိပြီး ယခင်ဇန်နဝါရီလ(တတိယပတ်)တွင် ပဲဖတ်တစ်ပိဿာလျှင် ကျပ်(၅၉၀၀-၆၀၅၀)ဖြစ်၍ ဈေးနှိုင်းယှဉ်ပါက တစ်လအတွင်း ပဲဖတ်တစ်ပိဿာ လျှင် ကျပ်(၅၀)ခန့်ဈေးအနည်းငယ်ကျဆင်းပြီး အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဈေးကွက်အနေဖြင့် ပခုက္ကူ ဒေသထွက်ပဲဖတ်များကို ဒေသတွင်းစားသုံးမှုများအပြင် တိရိစ္ဆာန်အစားအစာအဖြစ် မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းရှင်များမှဝယ်ယူခြင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအောက်ပိုင်းဒေသရှိ ငါးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းရှင်များမှလည်း ဝယ်ယူကြောင်း သိရသည်။

          ပြည်တွင်းမွေးမြူရေးအစားအစာဈေးကွက်တွင် ပဲဖတ်ဝယ်လိုအားကောင်းခြင်းအပြင် စားသုံးမှု အနေဖြင့် ပခုက္ကူမြို့တွင် မြေပဲဆီထုတ်လုပ်မှုမှ ရရှိသောမြေပဲဖတ်ကို ကုန်ကြမ်းမှတစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်နှမ်းဖတ်ချဉ်အဖြစ်ပြုလုပ်၍ ထုတ်လုပ်ရောင်းချရာမှာလည်း စားသုံးသူဈေးကွက်ကောင်းမွန် ခြင်းကြောင့် ပဲဖတ်အဝယ်လိုက်ပြီး အရောင်းအဝယ်သွက်ခြင်းအပြင် ပြည်တွင်းငါးမွေးမြူရေး၊ ဝက်မွေး မြူရေးလုပ်ငန်းများမှလည်း တိရိစ္ဆာန်အစာများတွင် ရောစပ်အသုံးပြုပြီး စိုက်ပျိုးရေးတောင်သူများမှ လည်း သီးနှံစိုက်ခင်းများတွင် သွင်းအားစုအဖြစ် အမှုန့်ကြိတ်ပြီးသုံးစွဲရန် ဝယ်ယူမှုများလျက်ရှိခြင်းနှင့် မြို့ပေါ်ရှိ ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်များမှလည်း စက်ကြီးများဖြင့် ဆီပြန်လည်ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ဆုံပဲဖတ် ခွေများကို ပြန်လည်ဝယ်ယူမှုများ၍ ပဲဖတ်မှာအရောင်းအဝယ်သွက်ပြီး ဈေးအမြင့်ဖြင့် အရောင်းအဝယ် ဖြစ်ကြောင်း ဈေးကွက်မှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မကွေး)

            မိတ္ထီလာခရိုင်တွင် ဝါသီးနှံကို ၂၀၂၄-၂၀၂၅ ခုနှစ်၌ ဝါသီးနှံစိုက်ပျိုးမှာမှာ ချည်မျှင်တိုဝါ (၄၄၆၁) ဧက၊ ချည်မျှင်ရှည်ဝါ (၂၆၂၈၅)ဧကဖြင့် စုစုပေါင်း (၃၉၃၁၂)ဧက စိုက်ပျိုးခဲ့ကြောင်း စိုက်ပျိုးရေးဦးစီး ဌာန၏ စာရင်းများအရသိရသည်။ ချည်မျှင်တိုဝါကို မိတ္ထီလာမြို့နယ်တွင် (၄၀၄)ဧကနှင့် မလှိုင်မြို့နယ် တွင် (၄၀၄၇)ဧကစိုက်ပျိုးကာ ကျန်မြို့နယ်များတွင် ချည်မျှင်တိုဝါကို စိုက်ပျိုးမှုမရှိဘဲ ချည်မျှင်ရှည်ဝါ ကို ခရိုင်အတွင်း မြို့နယ်အားလုံးတွင် စိုက်ပျိုးကြောင်း သိရသည်။ ဝါသီးနှံကို မိုးကြို၊ မိုး၊ မိုးနှောင်းဝါ ဟူ၍ စိုက်ပျိုးကြရာ မိုးကြိုဝါကို ဖေဖော်ဝါရီလ၊ မတ်လများတွင် စိုက်ပျိုးရသည့်အတွက် သာစည်မြို့ နယ်နှင့် ဝမ်းတွင်းမြို့နယ်များတွင်သာ အနည်းငယ်စီစိုက်ပျိုးကြသည်။ မိုးဝါနှင့် မိုးနှောင်းဝါတို့မှာ မိုးဦးကျပြီးချိန်မှ စိုက်ပျိုးသည့်အတွက် အစိုက်များကာ နှစ်စဉ် အောက်တိုဘာလများတွင် အထွက်လှိုင်‌လေ့ရှိသည်။

           ယခုနှစ် ဝါသီးနှံထွက်ရှိချိန်နောက်ကျသည့်အတွက် မိတ္ထီလာဈေးကွက်တွင် နိုဝင်ဘာလမှစ၍ အရောင်းအဝယ်သွက်လာရာ ဝါတစ်ပိဿာလျင် (၃၁၀၀-၃၃၀၀) ကျပ်၊ ဂွမ်းတစ်ပိဿာလျင် (၈၀၀၀- ၈၉၀၀) ကျပ်ဈေးရရှိခဲ့ပါသည်။ ဒီဇင်ဘာလတွင် ချည်မျှင်စက်များက အဝယ်လိုက်လာခဲ့သဖြင့် ဝါတစ် ပိဿာ (၅၁၀၀-၅၂၀၀) ကျပ်၊ ဂွမ်းတစ်ပိဿာ (၁၁၅၀၀-၁၂၀၀၀) ကျပ်တို့ဖြင့် ယခုနှစ်ရာသီအတွက် ဈေးအမြင့်ဆုံးရရှိခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလမှာတော့ ရာသီကုန်လုနီးလာပြီဖြစ်၍ အရည်အသွေးနိမ့် လာခြင်းကြောင့် ဈေးနှုန်းပြန်လည်ကျဆင်းလာရာ ဝါတစ်ပိဿာလျှင် (၄၀၀၀၊ ၄၂၀၀)ကျပ်၊ ဂွမ်း တစ်ပိဿာ လျှင် (၁၀၀၀၀၊၁၀၅၀၀)ကျပ်ဈေးဖြင့် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

          တောင်သူများအနေဖြင့် ဝါသီးနှံကို ကိုယ်တိုင်ရောပွဲစားနှင့်ပါ မြို့ပေါ်ပွဲရုံများနှင့် ဝါစက်များသို့ ရောင်းချရာ သီးနှံပေါ်စက ဈေးကောင်းမရသေးသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ဈေးကောင်းရရှိခြင်း၊ ယခုနှစ် ဝါကောက်သိမ်းနိုင်သည့်ကာလမှာ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ကာလတာရှည် ကောက်သိမ်းနိုင်ခြင်း တို့ကြောင့် တောင်သူများ တွက်ခြေကိုက်မှုရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး) 

             မိတ္ထီလာခရိုင်၊ သာစည်မြို့နယ်တွင် လယ်ယာထွက်ကုန်သီးနှံများထွက်ရှိသည့်အပြင် သီးနှံစိုက်ပျိုးသည့်လယ်ယာများ၏ လယ်ကန်သင်းများတွင်အလေ့ကျပေါက်သည့် ဇီးချဉ်သီးများမှ ဇီးချဉ် သီးရာသီချိန်တွင် တောင်သူများ တစ်လက်တလမ်းမှ အပိုဝင်ငွေရရှိလျက်ရှိပါသည်။ ဇီးချဉ်သီးမှာ ဆိတ်စားဇီးသီးနှင့် ရိုးရိုးအချဉ်သီးဟူ၍ (၂) မျိုးရှိပါသည်။ သာစည်မြို့နယ် ပေါက်တောရွာ၊ အင်းရွာ၊ ဆင်ဝင်ရွာ၊ အိုင်ကြီးလည်ရွာ အစရှိသောရွာများမှထွက်ရှိပြီး ဈေးကွက်အတွင်းဝင်ရောက် ရောင်းချနေကြောင်း တွေ့ရပါသည်။

            ဇီးသီးသည် ရာသီစာဖြစ်၍ တစ်ကြိမ်သာ စားသုံးခွင့်ရှိသော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဇီးချဉ်သီးကို ဒီဇင်ဘာလမှစ၍ ဖေဖော်ဝါရီလနှင့် မတ်လများအထိ ကောက်သိမ်းနိုင်ပြီး ဇီးချဉ်သီးမှရရှိသော ဇီးသီးအမှည့်ကို ဈေးကွက်သို့ အခြောက်ခံ၍ ရောင်းချခြင်း၊ ဇီးချဉ်သီးကို ဇီးယို၊ ဇီးထုပ်၊ ဇီးပြား၊ ဇီးထန်းလျက်နှင့် ဇီးဖျော်ရည်များအဖြစ် တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန် တစ်ပိုင်တနိုင်ထုတ်လုပ် ရောင်းချကြပါသည်။ ဇီးချဉ်သီးတွင် ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်များစွာပါရှိသည့်အတွက် လူသားတို့၏ ကျန်းမာရေးကိုလည်း အကျိုးပြုစေပါသည်။ဆိတ်စားဇီးချဉ်သီးမှာ တောင်သူများ တစ်ပိုင်တစ်နိုင် မွေးမြူထားသော ဆိတ်များအား အစာအဖြစ်ကျွေးပြီးနောက် ရရှိလာသော ဇီးစေ့များအား ဆိတ်စား ဇီးချဉ်သီးအဖြစ်လည်းကောင်း ရောင်းချကြပါသည်။ ဇီးချဉ်သီးနှင့် ဆိတ်စားဇီးချဉ်သီးအစေ့များကို ရွာလာပွဲစားများသို့ ရောင်းချခြင်း၊ မိတ္ထီလာပွဲရုံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချကြကြောင်း၊ ဇီးချဉ်သီးမှ တောင်သူများ တစ်ဘက်တစ်လမ်းမှ အပိုဝင်ငွေရရှိ၍ အကျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိကြောင်း တောင်သူများ ထံမှ သိရှိရပါသည်။ ဈေးကွက်အနေဖြင့် ယခုနှစ် ဇီးချဉ်သီးရာသီပေါ်ချိန်တွင် ဇီးချဉ်သီးဈေးနှုန်းမှာ တစ်တင်းလျှင် (၁၂၀၀၀) ကျပ်ရှိပြီး ဆိတ်စားဇီးချဉ်အစေ့မှာ တစ်တင်းလျှင် (၆၀၀၀၀) ကျပ်ရှိကြောင်း ယခုလိုကာလများတွင် လုပ်သားများအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းကာ  အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။ အချို့တောင်သူကြီးများတွင် ဇီးချဉ်သီးအမှည့်ခြောက် တင်း (၅၀) မှ (၈၀) အထိရရှိကြောင်း တောင်သူများထံမှ သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)

          ဆားသည် လူသားတို့နေ့စဉ်ဘဝတွင် အရေးပါသောဓါတ်ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆားသည် ဟင်းလျာမျိုးစုံတွင်မပါမဖြစ်အရေးပါသော ဟင်းခတ်တစ်မျိုးလည်းဖြစ်ကြောင်း ၊ ဆားသည် လူတို့စားသုံးရန်အတွက်သာမက တိရိစ္ဆာန်များအတွက်ပါ ဆားသည်အကျိုးကျေးဇူးများသည့်မရှိမဖြစ် ကုန်စည် တစ်မျိုးဖြစ်ကြောင်းသိရပါသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလမှ စ၍ဧပြီလအတွင်း နွားစာစုဆောင်သူများက နွားစာပြောင်းရိုးများကိုစင်းပြီး မှိုမတက်စေရန် ဆားပတ်၍သိုလှောင်ကြခြင်း၊ သရက်ချဉ်သိပ်ရန် ကြိုတင် ဝယ်ယူခြင်း ၊  နွားများကို ဝမ်းမချုပ် စေရန်အတွက်ပါဆားကျွေးကြသဖြင့် ယခုရာသီတွင်အရောင်း အ ဝယ် မှာပုံမှန်ထက် နှစ်ဆပိုမို ရောင်းချရကြောင်း ဈေးကွက်မှသိရပါသည်။

          မိတ္ထီလာမြို့ ဆားဈေးကွက်အနေဖြင့် ရိုးရိုးဆားကိုမြန်မာနိုင်ငံ‌အောက်ပိုင်း မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ ပုသိမ် ၊ ပင ၊ မော်လမြိုင်မြို့ များမှမှာယူရောင်းချကြပါသည်။ မိတ္ထီလာမြို့တွင်ဆားလက်ကား ဖြန့်ဖြူး ရောင်းချသူအနည်းငယ်သာရှိပြီး တစ်လလျှင် အရောင်းအဝယ်ဖြစ်ချိန်တွင် ၁လ (၂၅ ပိဿာ) ဝင်အိတ် ၁၀၀၀ အိတ် နှင့် ပုံမှန်ချိန်တွင်(၂၅ ပိဿာ) ဝင်အိတ် ၅၀၀ အိတ် အဝင်ရှိကြောင်း ၊  အိုင်အိုဒင်းဆားကို ရန်ကုန်မှ (50kg) (၃၀ ပိဿာ)ဝင်အိတ် ၅၀ ခန့်ဝယ်ယူရောင်းချကြပြီး ရိုးရိုးဆား နှင့် အိုင်အိုဒင်းဆား များကို(၁ပိဿာ) ၊ (၅၀ကျပ်သား) ၊ (၂၅ကျပ်သား)ပြန်လည်းပြုပြင်ထုတ်ပိုး၍ မိတ္ထီလာခရိုင် အတွင်း မြို့နယ်များသို့ ဖြန့်ဖြူးရောင်းချကြပါသည်။

          ဈေးကွက်အတွင်းဆားဈေးနှုန်းအနေဖြင့် ရိုးရိုးဆားတစ်ပိဿာလက်ကားဈေး ၆၅၀/ကျပ် ၊  လက်လီ ၇၀၀/ကျပ် ၊ အိုင်အိုဒင်းဆား (၃၀ ကျပ်သား) တစ်ထုတ်လျှင်လက်ကား ၆၅၀/ကျပ် ၊ လက်လီ ၇၀၀/ကျပ် ဈေးရှိကြောင်း ဈေးကွက်မှစုံစမ်း သိရှိရပါသည်။

DOCA(မန္တလေး)